Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

1926-1989

Pseud. i krypt.: H.S.; hask; Joanna Sosnowska.

Krytyk literacki.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzona 11 lipca 1926 w Łodzi; córka Ignacego Skrobiszewskiego, nauczyciela, i Anny z Sosnowskich. Po uzyskaniu w 1945 matury w Łodzi, studiowała do 1952 polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim, a także krótko w 1945-46 na łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych. Podczas studiów podjęła pracę jako korektorka w tygodniku „Wieś”. W 1950 przeniosła się do Warszawy, gdzie została zatrudniona w Ośrodku Oświaty Dorosłych, opracowywała tam skrypt do nauki języka polskiego. W 1951 pracowała jako adiustatorka w Państwowym Instytucie Wydawniczym. W 1955 opublikowała w kwartalniku „Myśl Filozoficzna” artykuł pt. Historycy filozofii w roku Mickiewicza (nr 4). W 1957-60 była bibliotekarką w szkole podstawowej nr 7, a następnie do 1964 polonistką w szkole średniej dla pracujących. Jako krytyk literatury dziecięcej debiutowała w 1958 na łamach „Nowej Kultury” (nr 30) omówieniem wyboru utworów E. Szelburg-Zarembiny pt. Notatki z jednego życia. W 1959 nawiązała stałą, trwającą do 1972, współpracę z „Nowymi Książkami” (tu recenzje i przeglądy literatury dla dzieci; podp. m.in.: H.S., hask., Joanna Sosnowska). Przeglądy literatury dla dzieci prowadziła też w pismach „Wychowanie” (do 1970; tu stały felieton pt. Literatura i wychowanie) , „Płomyk” (do 1978; stałe rubryki: Wybieramy książki do czytania, Książki dla was, Wśród książek;podp. hask), „Tygodniku Kulturalnym” (1966-71). W 1967 została członkiem ZLP. W 1968-70 kierowała Redakcją Literackich Programów dla Dzieci i Młodzieży w Polskim Radiu. W 1971 została kierowniczką Muzeum Książki Dziecięcej Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy. W 1972-81 przewodniczyła działającemu przy warszawskim Oddziale ZLP Kołu Przyjaciół Książki dla Dzieci i Młodzieży (od 1975 Klub Literatury dla Dzieci i Młodzieży). W 1973 należała do grona inicjatorów a następnie do 1980 była członkiem rady programowej Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu. Współpracowała z Międzyuczelnianym Zespołem Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy Instytucie Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Wygłaszała liczne prelekcje na temat literatury dziecięcej. W 1978 z przyczyn zdrowotnych przeszła na rentę. W 1979 otrzymała za refleksję krytyczną, dotyczącą twórczości dla dzieci i młodzieży, poznańską nagrodę „Złote Koziołki” oraz Honorową Odznakę Miasta Poznania. Od 1980 była członkiem NSZZ „Solidarność”; w okresie stanu wojennego organizowała pomoc internowanym i ich rodzinom, działała w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom oraz w Duszpasterstwie Środowisk Twórczych. W 1989 wstąpiła do SPP i Polskiego PEN Clubu. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1973) i Złotym Krzyżem Zasługi (1978). Zmarła 12 lipca 1989 w Warszawie; tamże pochowana na Cmentarzu Komunalnym Północnym.

Biblioteka i Muzeum Książki Dziecięcej Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy od 2009 organizuje Konkurs Literatury Dziecięcej im. H. Skrobiszewskiej.

TWÓRCZOŚĆ

  1. Kultura życia codziennego i estetyka „na codzień”. Zagadnienia wybrane. Program i przewodnik metodyczny. Wwa: ZG TWP 1960, [2], 19 s. Korespondencyjne Studium Oświaty i Kult. Dorosłych.
  2. Brzechwa. Wwa: Ag. Autorska 1965, 83 s. Sylwetki Współcz. Pisarzy.
  3. Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży. Wwa: Wiedza Powsz. 1971, 693 s.
  4. Zawartość: Wstęp. – Literatura dla najmłodszych; Baśnie i podania; Powieści i opowiadania przyrodnicze; Przygody i podróże, czyli od Robinsona po „kryminał” i nową Utopię; Opowieści z dziejów ojczystych i „Żywoty sławnych mężów”; Bardzo dawno czy wczoraj?; Proza psychologiczna i obyczajowa. – Posłowie.

  5. Literatura i wychowanie. O literaturze dla starszych dzieci i młodzieży. [Wwa:] LSW 1973, 362 s. Wyd. 2 tamże 1982.
  6. Zawartość: Zamiast wstępu słów kilka. – Na godziny wychowawcze [dot.: I. Jurgielewiczowa: Niespokojne godziny]; „Nieprzetarty szlak” [K. Salaburskiej, K. Dębnickiego]; Okupacja raz jeszcze – inaczej [dot.: E. Jackiewiczowa: Pokolenie Teresy]; Szukanie drogi w gąszczu [dot.: W. Żółkiewska: Ślady rysich pazurów]; „Życzę ci dobrej drogi”; Książki o młodzieży [dot.: M. Bielicki: Gdzie jesteś, Małgorzato?; Małgorzata szuka siebie; Małgorzaty droga powrotu]; Jak niegdyś dojrzewano? [dot.: M. Kann: Koniec i początek świata; K. Grzybowska: Zuzia i ja, i Franuś]; Wspomnienia dziewcząt [dot.: K. Pająkowa: Ucieczka od zapachu świec; J.B. Górkiewiczowa: I przyszedł dzień]; Jeszcze „Dla dziewcząt” [dot. cyklu książek L.M. Montgomery oraz K. Salaburskiej: Maski]; Rozsądna dziewczyna [dot.: J. Wieczerska: Zawsze jakieś jutro]; Dlaczego „Ania z Zielonego Wzgórza” [L.M. Montgomery]; Współczesna dziewczyna; Literatura dla młodzieży; Ptaszek Jones [E.W. Hildicka]; Pochwała Boya; Wzór społecznej aktywności [dot.: M. Tomaszewska: Gdzie ten skarb?; J. Broszkiewicz: Długi deszczowy tydzień]; Trzeba pielęgnować ambicję; Cudzoziemcy własnej kultury; Swojacy z Warmii i Mazur [dot.: T. Stępkowski: Było to wczoraj]; Jak w życiu; Dla dzieci czy dla licealistów [dot.: K. Siesicka: Zapałka na zakręcie]; Córka chce inaczej [dot.: E. Kobylińska-Masiejewska: Córki chcą inaczej]; „Męska sprawa” [J. Domagalika]; Ciąg dalszy „Męskiej sprawy” [J. Domagalika]; „Stawiam na Tolka Banana” [A. Bahdaja]; Potęga szlagieru [dot. twórczości K. Siesickiej]; Wieś – wstyd, czy radość? [dot. m.in. J.B. Górkiewiczowa: A jednak radość]; Innym jest źle! [dot. twórczości A. Sommerfelta]; Kawałek Polski zagubiony w Azji [dot.: E. Paukszta: Złote korony księcia Dardanów]; Pod wierchami Tatr [dot. tematyki tatrzańskiej w literaturze dla dzieci i młodzieży]; Zawsze pełna niepokoju [dot.: M. Górska: My, samotni, zbłąkani ludzie]; Ważne – w sprawie ludzi [dot. m.in. W. Żółkiewska: Kibice]; „Gazda z Diabelnej” [C. Chlebowskiego]; Czytadło dla dziewczynek [dot.: J. Webster: Tajemniczy opiekun]; Przeciw grupie [dot.: S. Platówna: Tomek, Ewa i inni]; Potrzebna jest wiedza o sobie [dot.: I. Jurgielewiczowa: Wszystko inaczej]; Ucieczki [dot.: S. Biskupski: Morze szumi inaczej; Ślady na dnie]; Wakacyjny i codzienny ekwipunek; Wieś współczesna [dot.: Młode pokolenie wsi Polski Ludowej]; Jagna w Warszawie [dot.: L. Woźnicka: Jagoda w mieście]; Szesnaste lato Hanki [dot.: J.B. Górkiewiczowa: Szesnaste lato Hanki]; „Gdzie mój dom?” [A. Glińskiej]; Edukacja sentymentów [dot.: F.H. Burnett: Mała księżniczka; Tajemniczy ogród]; Czy „dobra pani”? [dot.: K. Allfrey: Penny i dobra wróżka]; Pasje i siła woli [dot.: A. Okońska: Paleta z mazowieckiej sosny]; Chłopcy z charakterem; „Okrutny biegun” [A. i Cz. Centkiewiczów]; W co się bawić? [dot.: M. Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!]; Sensacja z tezą [dot.: H. Rudnicka: Zielona rakieta]; Powtarzamy: Wyszedł z PDM…[dot.: M. Ziółkowska: Szukaj wiatru w polu]; Trudny optymizm [dot.: M. Dubow: Zbieg]; Socjologia dla młodszych [dot.: I. Jurgielewiczowa: Ważne i nieważne]; „Gospoda pod Upiorkiem” [S. Pagaczewskiego]; Literatura znacząca [dot.: B.F. Baastad: Kjersti]; Egzotyczne dzieciństwo [dot.: E. Nesbitt: Dawno temu, gdy byłam mała]; Sensacja z programem [dot.: A. Szczypiorski: Lot 627]; Życie za życie [dot.: Z. Chądzyńska: Życie za życie]; Korzenie współczesności [dot.: K. Konarski: Tajemnica zegara królewskiego; Krzywe Koło; M. Józefacka: Karkołomna gra]; Pięćdziesiąt lat dobrej roboty; Biblioteka Błękitnych Tarcz; 1 Granda 2 Draki [dot.: W. Hudon: Cudaki]; Niedostatki uczucia; Dwie książki Janiny Porazińskiej [dot.: Borówka; I w sto koni nie dogoni]; Jakim się jest? [dot.: J. Broszkiewicz: Mój księżycowy pech].

  7. Uśmiech, przygoda, fantazja. Poradnik bibliograficzny dla młodzieży od 11 do 15 lat. Wwa: Inst. Bibliogr. Bibl. Nar. 1973, 127 s.
  8. Januszewska. [Szkic biograficzny]. Powst. ok. 1979.
  9. Przekł franc.: Januszewska. [Przeł.] W. Gilewski. Varsovie: Agence des Auteurs: Czyt. 1979, 64 s. Les Écrivains Contemporains Polonais.

  10. O Hannie Januszewskiej. Wwa: NK 1987, 165 s. Teoria i Krytyka Lit. dla Dzieci i Młodzieży.

Adaptacja

  1. Złote ręce. [Utwór dramatyczny wg powieści A. Domańskiej „Historia żółtej ciżemki”; współaut.:] W. Żółkiewska. Wyst.: Reż.: S. Bugajski. Wwa, T. Klas. 1960.

Prace redakcyjne

  1. Język polski. Skrypt dla kl. 10 ogólnokształcącej szkoły korespondencyjnej stopnia licealnego. Z. 1. Październik – listopad 1950. [Oprac.:] H. Skrobiszewska. Wwa: NK 1950 [właśc. 1951], 82 s. Wyd. 2 tamże 1951.
  2. E. Szelburg-Zarembina: Bajki i baśnie. Wybór i nota: H. Skrobiszewska. Red.: A. Zagórska-Czarnecka. (Dzieła, t. 11). Lubl.: WLubel. 1972, 600 s.
  3. E. Szelburg-Zarembina: Baśnie, wiersze, poematy. Układ i nota: H. Skrobiszewska. Red.: J. Kaliszuk. (Dzieła, t. 10). Lubl.: WLubel. 1972, 583 s.
  4. E. Szelburg-Zarembina: Opowieści prawdziwe. Wybór i nota: H. Skrobiszewska. Red.: B. Słowikowska. (Dzieła, t. 12). Lubl.: WLubel. 1972, 486 s.
  5. O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice. Red.: H. Skrobiszewska. Wwa; Stow. Bibliotekarzy Pol. 1975, 175 s. Muzeum Książki Dziecięcej. Pr. Bibl. Publicznej m. st. Warszawy, 0509-6448.
  6. Baśń i dziecko. Wstęp, wybór i oprac. wypowiedzi: H. Skrobiszewska. Wwa: LSW 1978, 357 s.
  7. Język polski. Wypisy z literatury, wiadomości i ćwiczenia z teorii literatury dla klasy V powszechnej szkoły średniej. Wwa: WSiP 1979, 363 s.
  8. Podręcznik dla niezrealizowanego projektu powszechnej średniej szkoły 10-letniej.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Wywiad: Chwytaj, dziecko, wszystko… Rozm. W. Kobusińska. „Tyg. Kult.” 1981 nr 5.

Powrót na górę↑


  • PSB ( G. Skotnicka).
  • LP XX w. (J. Papuzińska).

Powrót na górę↑

Ogólne

  • S. FRYCIE: Halina Skrobiszewska – krytyk i popularyzator literatury dla dzieci i młodzieży. „Polonistyka” 1990 nr 2/3, przedr. w tegoż: Współczesna nauka o literaturze dla dzieci i młodzieży i jej przedstawiciele. Piotrków Trybunalski 1996.
  • I. JURGIELEWICZOWA: Halina Skrobiszewska. „Kron. Warsz.” 1991 nr 1/4.

Powrót na górę↑

Brzechwa

  • J. CIEŚLIKOWSKI: Poeta dzieci. „Odra” 1966 nr 1.

Powrót na górę↑

Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży

  • K. KOŹNIEWSKI: Co podsuwać naszym dzieciom? „Polityka” 1972 nr 17.
  • G. SKOTNICKA: Nowa książka o literaturze dla dzieci i młodzieży. „Polonistyka” 1972 nr 4.
  • Tejże: Rzecz o literaturze dla dzieci i młodzieży. „Nowe Książ.” 1972 nr 7.

Powrót na górę↑

Literatura i wychowanie

  • E. BRZOZA: Apetyt rośnie w miarę jedzenia. „Nowe Książ.” 1974 nr 6.
  • J. CIEŚLIKOWSKI: O literaturze i wychowaniu. „Mies. Lit.” 1974 nr 4.
  • H. WITALEWSKA. „Głos Naucz.” 1974 nr 5.

Powrót na górę↑

O Hannie Januszewskiej

  • T. BRZESKA-SMERKOWA: „Przygoda tropienia, poszukiwań, szczęśliwych znalezisk…”. „Nowe Książ.” 1988 nr 9.
  • R. WACHOWIAK: Żywy portret Hanny Januszewskiej. „Stud. o sztuce dla dziecka” 1991 z. 6.

Powrót na górę↑

Maria Kotowska-Kachel

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Halina SKROBISZEWSKA
Nawigacja
Narzędzia