|
|
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) |
Linia 8: |
Linia 8: |
| <div class='biogram'> | | <div class='biogram'> |
| ==BIOGRAM== | | ==BIOGRAM== |
− | <p>Urodzony 17 sierpnia 1958 w Cieszynie; syn Alojzego Macheja, księgowego, i Zofii z domu Łabudek, pracownicy PSS Społem. Uczęszczał do II Liceum im. M. Kopernika w Cieszynie; w 1977 zdał tam maturę. Następnie podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (UJ). Od 1977 był związany jako autor i kolporter z niezależnym ruchem wydawniczym w Krakowie. W 1980 był jednym z współzałożycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów na UJ. W tymże roku debiutował wierszami pt. ''Nikt nigdy nie odkryje Ameryki'' i'' Noe dziś wieczorem'', opublikowanymi na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 21). W 1982 zdał egzamin magisterski na polonistyce i rozpoczął studia religioznawcze na UJ; w 1987 uzyskał magisterium z tego zakresu. W 1987–91 pracował jako nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Cieszynie. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną. Wiersze, prozę, przekłady i recenzje drukował wówczas m.in. na łamach czasopism wydawanych do 1989 poza cenzurą: „Puls”, Londyn (1984, 1988, 1991, 1993), „Arka” (1986, 1988-89), „Kurs” (1987), „BruLion” (1988-1995; tu także recenzje pod pseud. Tomasz Ożana), „Gąbka” (1989); współpracował także z czasopismem mówionym „NaGłos”. W 1988 otrzymał Nagrodę „Arki” za najbardziej znaczące wejście w literaturę ostatnich lat. Od 1988 działał w Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, w 1989-90 był współzałożycielem i działaczem Komitetu Obywatelskiego w Cieszynie. Od końca lat osiemdziesiątych zajmował się także pracą translatorską; debiutował w 1988 przekładami wierszy E. Pounda, opublikowanymi w „Znaku” (nr 7); pierwsze tłumaczenia z literatury czeskiej, przekład wierszy I. Blatnego, ogłosił w 1994 na łamach „Literatury na Świecie” (nr 9). W 1989-90 pracował także jako dziennikarz w „Gazecie Prowincjonalnej”, a następnie do 1991 był sekretarzem redakcji „Głosu Ziemi Cieszyńskiej”. W 1991 otrzymał Nagrodę Artystyczną Młodych im. St. Wyspiańskiego. W 1991–96 pełnił funkcję wicedyrektora Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej Instytutu Polskiego w Pradze. Inicjował wydawanie przekładów polskich autorów w Czechach, a także przekładów czeskich pisarzy na język polski. Współpracował z Praskim Festiwalem Pisarzy. W 1993 odbył z Wisławą Szymborską podróż z Krakowa do Pragi, która zaowocowała powstaniem kilkudziesięciu limeryków współautorstwa obojga (druk niektórych z nich: „NaGłos” 1993 nr 12, 1996 nr 24). Wiersze, przekłady i artykuły drukował w tym okresie m.in. także na łamach „Nowego Nurtu” (1990-96), „Zwrotu” (1990-91), „Odry” (1991, 1996, 1999), „Krasnogrudy” (1993, 1996, 1998, 2000-01), „Kresów” (1994, 1996, 1999), „Frazy” (1996), „Literatury na Świecie” (1994-2001), „Res Publiki Nowej” (2002, 2004-05, 2007), „Twórczości” (2005-06). Współpracował nadto jako tłumacz z języka czeskiego z dodatkiem „Dziennika” „Europa”, jako recenzent i satyryk z miesięcznikiem teatralnym „Foyer” oraz jako autor wierszy dla dzieci z czasopismem „Czarodziejska Kura”. W 1994 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od 1996 współpracował z organizatorami Festiwalu Literackiego Port Legnica, a następnie do 2008 z wydawnictwem Biuro Literackie we Wrocławiu. Od lutego do czerwca 1997 pracował jako wykładowca w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, filia w Cieszynie, a od września tegoż roku do grudnia 1998 jako doradca programowy w Biurze Organizacyjnym Programu „Kraków Europejskie Miasto Kultury 2000”. W 1999-2000 był dyrektorem Cieszyńskiego Ośrodka Kultury. W 2000-04 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Ambasady RP w Republice Czeskiej i wicedyrektora Instytutu Polskiego w Pradze. W 2006-10 kierował Instytutem Polskim w Bratysławie. Współpracował ze słowacko-węgierskim wydawnictwem Kalligram, propagując literaturę polską i inicjując wydawanie przekładów. W 2011-13 był wicedyrektorem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego z siedzibą w Bratysławie.</p> | + | <p>Urodzony 17 sierpnia 1958 w Cieszynie; syn Alojzego Macheja, księgowego, i Zofii z domu Łabudek, pracownicy PSS Społem. Uczęszczał do II Liceum im. M. Kopernika w Cieszynie; w 1977 zdał tam maturę. Następnie podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (UJ). Od 1977 był związany jako autor i kolporter z niezależnym ruchem wydawniczym w Krakowie. W 1980 należał do współzałożycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów na UJ. W tymże roku debiutował wierszami pt. ''Nikt nigdy nie odkryje Ameryki'' i'' Noe dziś wieczorem'', opublikowanymi na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 21). W 1982 zdał egzamin magisterski na polonistyce i rozpoczął studia religioznawcze na UJ; w 1987 uzyskał magisterium z tego zakresu. W 1987–91 pracował jako nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Cieszynie. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną. Wiersze, prozę, przekłady i recenzje drukował wówczas m.in. na łamach czasopism wydawanych do 1989 poza cenzurą: „Puls”, Londyn (1984, 1988, 1991, 1993), „Arka” (1986, 1988-89), „Kurs” (1987), „BruLion” (1988-1995; tu także recenzje pod pseud. Tomasz Ożana), „Gąbka” (1989); współpracował także z czasopismem mówionym „NaGłos”. W 1988 otrzymał Nagrodę „Arki” za najbardziej znaczące wejście w literaturę ostatnich lat. Od 1988 działał w Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, w 1989-90 był współzałożycielem i działaczem Komitetu Obywatelskiego w Cieszynie. Od końca lat osiemdziesiątych zajmował się także pracą translatorską; debiutował w 1988 przekładami wierszy E. Pounda, opublikowanymi w „Znaku” (nr 7); pierwsze tłumaczenia z literatury czeskiej, przekład wierszy I. Blatnego, ogłosił w 1994 na łamach „Literatury na Świecie” (nr 9). W 1989-90 pracował także jako dziennikarz w „Gazecie Prowincjonalnej”, a następnie do 1991 był sekretarzem redakcji „Głosu Ziemi Cieszyńskiej”. W 1991 otrzymał Nagrodę Artystyczną Młodych im. St. Wyspiańskiego. W 1991–96 pełnił funkcję wicedyrektora Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej Instytutu Polskiego w Pradze. Inicjował wydawanie przekładów polskich autorów w Czechach, a także przekładów czeskich pisarzy na język polski. Współpracował z Praskim Festiwalem Pisarzy. W 1993 odbył z Wisławą Szymborską podróż z Krakowa do Pragi, która zaowocowała powstaniem kilkudziesięciu limeryków współautorstwa obojga (druk niektórych z nich: „NaGłos” 1993 nr 12, 1996 nr 24). Wiersze, przekłady i artykuły drukował w tym okresie m.in. także na łamach „Nowego Nurtu” (1990-96), „Zwrotu” (1990-91), „Odry” (1991, 1996, 1999), „Krasnogrudy” (1993, 1996, 1998, 2000-01), „Kresów” (1994, 1996, 1999), „Frazy” (1996), „Literatury na Świecie” (1994-2001), „Res Publiki Nowej” (2002, 2004-05, 2007), „Twórczości” (2005-06). Współpracował nadto jako tłumacz z języka czeskiego z dodatkiem „Dziennika” „Europa”, jako recenzent i satyryk z miesięcznikiem teatralnym „Foyer” oraz jako autor wierszy dla dzieci z czasopismem „Czarodziejska Kura”. W 1994 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od 1996 współpracował z organizatorami Festiwalu Literackiego Port Legnica, a następnie do 2008 z wydawnictwem Biuro Literackie we Wrocławiu. Od lutego do czerwca 1997 pracował jako wykładowca w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, filia w Cieszynie, a od września tegoż roku do grudnia 1998 jako doradca programowy w Biurze Organizacyjnym Programu „Kraków Europejskie Miasto Kultury 2000”. W 1999-2000 był dyrektorem Cieszyńskiego Ośrodka Kultury. W 2000-04 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Ambasady RP w Republice Czeskiej i wicedyrektora Instytutu Polskiego w Pradze. W 2006-10 kierował Instytutem Polskim w Bratysławie. Współpracował ze słowacko-węgierskim wydawnictwem Kalligram, propagując literaturę polską i inicjując wydawanie przekładów. W 2011-14 był wicedyrektorem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego z siedzibą w Bratysławie.</p> |
| <p>W 1992 zawarł związek małżeński z Joanną Jędrusik, artystą plastykiem i pedagogiem; ma dwoje dzieci: córkę Almę (ur. 1986) i syna Klaudiusza (ur. 1996). Mieszka w Bratysławie i Cieszynie.</p> | | <p>W 1992 zawarł związek małżeński z Joanną Jędrusik, artystą plastykiem i pedagogiem; ma dwoje dzieci: córkę Almę (ur. 1986) i syna Klaudiusza (ur. 1996). Mieszka w Bratysławie i Cieszynie.</p> |
| </div> <!-- biogram --> | | </div> <!-- biogram --> |
Linia 32: |
Linia 32: |
| <li> [[#Wspomnienia z poezji nowoczesnej|Wspomnienia z poezji nowoczesnej]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2005, 54 s. ''Więcej Poezji'', t. 13.</li> | | <li> [[#Wspomnienia z poezji nowoczesnej|Wspomnienia z poezji nowoczesnej]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2005, 54 s. ''Więcej Poezji'', t. 13.</li> |
| <li> [[#Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji|Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji]]. Wr.: Biuro Lit. 2007, 69 s.'' Więcej Poezji'', t. 32.</li> | | <li> [[#Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji|Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji]]. Wr.: Biuro Lit. 2007, 69 s.'' Więcej Poezji'', t. 32.</li> |
− | <p class='comment'>Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.</p> | + | <p class='comment'>Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius w 2008.</p> |
| <p class='comment'>Przekł. słowac.: Verše proti zdaňovaniu poézie. [Przeł.:] J. Andričík, K. Chmel, K. Laučíková-Dugast. Bratislava 2015.</p> | | <p class='comment'>Przekł. słowac.: Verše proti zdaňovaniu poézie. [Przeł.:] J. Andričík, K. Chmel, K. Laučíková-Dugast. Bratislava 2015.</p> |
| <li> [[#Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej|Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej]]. [Wiersze dla dzieci]. Wr.: Biuro Lit. 2008, 53 s. ''Dziecinada.''</li> | | <li> [[#Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej|Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej]]. [Wiersze dla dzieci]. Wr.: Biuro Lit. 2008, 53 s. ''Dziecinada.''</li> |
| <li> [[#Zima w małym mieście na granicy|Zima w małym mieście na granicy]]. Wiersze od Bożego Narodzenia 2004 do Wielkanocy 2005. [Drzeworyt:]. W. Szumiński. Sejny: Fundacja Pogranicze 2008, 157 s. ''Ser. Poetycka Inicjał''.</li> | | <li> [[#Zima w małym mieście na granicy|Zima w małym mieście na granicy]]. Wiersze od Bożego Narodzenia 2004 do Wielkanocy 2005. [Drzeworyt:]. W. Szumiński. Sejny: Fundacja Pogranicze 2008, 157 s. ''Ser. Poetycka Inicjał''.</li> |
| <li> [[#Mroczny przedmiot pożądania|Mroczny przedmiot pożądania]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2014, 320 s. ''Poezje'', t. 106.</li> | | <li> [[#Mroczny przedmiot pożądania|Mroczny przedmiot pożądania]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2014, 320 s. ''Poezje'', t. 106.</li> |
− | <p class='block'>Przekłady utworów Z. Macheja w antologiach zagranicznych, m.in.: ang.: Young poets of a new Poland. [Przekł., wstęp i noty:] D. Pirie. London 1993; A book of luminous things. [Wybór i i wstęp:] Cz. Miłosz. San Diego, New York, London 1996, – bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ. [Wybór i przekł.:] B. Dankov. Sofiâ 2006, – franc.: Poésie. [Wybór:] K. Dedecius. [T.] 2. [Montricher]. Paris 2000, – niem.: Poesie. [Wybór i przekł.:] K. Dedecius. [T.] 2. Zürich 1996; Es ist Zeit. Gedichte ausgewählt. [Wybór i oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998; Das Unsichtbare lieben. Neue Polonische Lyrik. Wybór i posł.: D. Danielewicz-Kerski. Köln [1998], – serb.: Srpsko-poljski most poezije Polsko-serbski most poezji. [Oprac.:] J. Stefanovic. Kragujevac 2004.</p> | + | <p class='comment'>Nominacja do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego „Orfeusz” w 2015.</p> |
| + | <li> Telefon z antypodów. Wiersze z młodości (1978-1990). Dokument elektroniczny: Wr. : Biuro Lit. 2016, plik w formacie EPUB, MOBI.</li> |
| + | <li> Antidotum noctis. [Proza]. Łódź: Dom Literatury; Stow. Pisarzy Polskich, Oddz. w Łodzi 2018, 249 s. ''Białe Kruki, Czarne Owce'', t. 13.</li> |
| + | |
| + | <p class='block'>Wybory wierszy Z. Machaja w przekł. słowac.: Verše proti zdańovaniu poézie. [Przeł.:] J. Andričik, K. Chmel, K. Lučiková-Dugast. Bratislava. 2015.</p> |
| + | <p class='block'>Przekłady utworów Z. Macheja w antologiach zagranicznych, m.in.: ang.: Young poets of a new Poland. [Przekł., wstęp i noty:] D. Pirie. London 1993; A book of luminous things. [Wybór i i wstęp:] Cz. Miłosz. San Diego, New York, London 1996, – bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ. [Wybór i przekł.:] B. Dankov. Sofiâ 2006, – franc.: Poésie. [Wybór:] K. Dedecius. [T.] 2. [Montricher]. Paris 2000, – niem.: Poesie. [Wybór i przekł.:] K. Dedecius. [T.] 2. Zürich 1996; Es ist Zeit. Gedichte ausgewählt. [Wybór i oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998; Das Unsichtbare lieben. Neue Polonische Lyrik. Wybór i posł.: D. Danielewicz-Kerski. Köln [1998], – serb.: Srpsko-poljski most poezije = Polsko-serbski most poezji. [Oprac.:] J. Stefanovic. Kragujevac 2004.</p> |
| </ol> | | </ol> |
| ===Przekłady=== | | ===Przekłady=== |
| <ol> | | <ol> |
− | <li> R. Kníže: Krajina s mračnem Krajobraz z chmura [!] [Wiersze]. Plzeň: Pro libris 2006, 40 s.</li> | + | <li> R. Kníže: Krajina s mračnem = Krajobraz z chmura [!] [Wiersze]. Plzeň: Pro libris 2006, 40 s.</li> |
| <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> | | <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> |
| <li> M. Urban: Klątwa siedmiu kościołów. [Powieść]. Wwa: Prószyński i S-ka [2006], 247 s.</li> | | <li> M. Urban: Klątwa siedmiu kościołów. [Powieść]. Wwa: Prószyński i S-ka [2006], 247 s.</li> |
| <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> | | <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> |
| <li> I. Štrpka: Cicha ręka. Dziesięć elegii. [Wiersze]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009, 59 s. ''Europejski Poeta Wolności, Nominacje.''</li> | | <li> I. Štrpka: Cicha ręka. Dziesięć elegii. [Wiersze]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009, 59 s. ''Europejski Poeta Wolności, Nominacje.''</li> |
| + | <li> 4. J. Tranovský: Pieśni duchowe. Z kancjonału „Cithara sanctorum” Cieszyn: Ofic. Efemeryczna; Offsetdruk i Media 2017, 223 s.</li> |
| </ol> | | </ol> |
| </div id='primary'> | | </div id='primary'> |
| | | |
| <div id='secondary'> | | <div id='secondary'> |
| + | |
| ==OPRACOWANIA (wybór)== | | ==OPRACOWANIA (wybór)== |
| | | |
Linia 55: |
Linia 62: |
| <ul> | | <ul> |
| <li>Ank. 2012, 2013.</li> | | <li>Ank. 2012, 2013.</li> |
− | <li> Wywiady: Drzwi zawsze otwarte. Rozm. z Z. Machejem i A. Zajączkowskim A. Jagodziński. „Gaz. Wybor.” 1992 nr 26; Życie bez rymu byłoby uboższe i smętne. Rozm. K. Maliszewski. „Nowy Nurt” 1995 nr 12; Praski przechodzień. Rozm. Z. Baran. „Rzeczpospolita” 1997 nr 167, przedr. w: Z. Baran: Apokalipsa i nadzieja. Kr. 2000; Wiersze na zamówienie. Rozm. M. Rybak. W tejże: Rozbiórka. Wr. 2007.</li> | + | <li> Wywiady: Drzwi zawsze otwarte. Rozm. z Z. Machejem i A. Zajączkowskim A. Jagodziński. „Gaz. Wybor.” 1992 nr 26; Życie bez rymu byłoby uboższe i smętne. Rozm. K. Maliszewski. „Nowy Nurt” 1995 nr 12; Praski przechodzień. Rozm. Z. Baran. „Rzeczpospolita” 1997 nr 167, przedr. w: Z. Baran: Apokalipsa i nadzieja. Kr. 2000; „Co przemilczeć, aby wzmocnić to , co się powiedziało?”. Rozm. B. Majzel. „Dz. Portowy” 2000 nr 1; O tożsamości i poezji współczesnej. Rozm. B. Dudko. „Kartki” 2002 nr 27. – W Polsce szuflada pozostaje nadal ważnym elementem literackiego dyskursu.. Rozm. B. Zadura „Dz. Portowy” 2003 nr 8; Wiersze na zamówienie. Rozm. M. Rybak. W tejże: Rozbiórka. Wr. 2007.</li> |
| </ul> | | </ul> |
| | | |
Linia 69: |
Linia 76: |
| <li> K. MALISZEWSKI: Znaczyć ponad znaczenie. (Z dziejów jednego artyzmu). „Nowy Nurt” 1996 nr 1, przedr. w tegoż: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydg. 1999.</li> | | <li> K. MALISZEWSKI: Znaczyć ponad znaczenie. (Z dziejów jednego artyzmu). „Nowy Nurt” 1996 nr 1, przedr. w tegoż: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydg. 1999.</li> |
| <li> R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy. „Odra” 1997 nr 5, przedr. w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.</li> | | <li> R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy. „Odra” 1997 nr 5, przedr. w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.</li> |
− | <li> K. MALISZEWSKI: M., legenda formy. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.</li> | + | <li T. JASTRUN: Między wierszami (2) „Kultura”, Paryż 2000 nr 7 /8.</li> |
| + | <li> L. SZARUGA: Zobaczone, przeczytane. „Zesz. Lit.” 2000 nr 72. </li> |
| + | <li> A. WIEDEMANN: Uroki manicheizmu. „Dz. Portowy” 2000 nr 1. </li> |
| + | <li> K. MALISZEWSKI: Machej, legenda formy. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.</li> |
| + | <li> G. TOMICKI: Liczby się liczą. „Twórczość” 2001 nr 5.</li> |
| + | <li> H. BEREZA: Przeciwstawność. „Dz. Portowy” 2003 nr 8. </li> |
| <li> J. KORNHAUSER: Z. Machej: kraina wiecznych zer. W tegoż: Poezja i codzienność. Kr. 2003.</li> | | <li> J. KORNHAUSER: Z. Machej: kraina wiecznych zer. W tegoż: Poezja i codzienność. Kr. 2003.</li> |
| + | <li> P. ZAWAL: Machej. Historie polsko-czeskie. „Undergrunt” 2003 nr 10/11.</li> |
| <li> A. NOWACZEWSKI: O wierszach „historycznoliterackich” Z. Macheja. W tegoż: Konfesja i tradycja. Sopot 2013.</li> | | <li> A. NOWACZEWSKI: O wierszach „historycznoliterackich” Z. Macheja. W tegoż: Konfesja i tradycja. Sopot 2013.</li> |
| </ul> | | </ul> |