Wersja z 22:35, 22 lut 2014
ur. 1952
Pseud.: A.J.; (jota); O. Łapian; Olek Łapian.
Poeta, powieściopisarz, eseista.
BIOGRAM
Urodzony 18 listopada 1952 w Lidzie na Białorusi; syn Michała Jurewicza, krawca, i Janiny z domu Łapian. Do 1957 mieszkał we wsi Krupowo koło Lidy; w tymże roku w ramach repatriacji wyjechał wraz z rodzicami do Polski i zamieszkał we wsi Redło pod Połczynem Zdrojem, gdzie uczył się w szkole podstawowej. Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego w Połczynie Zdroju przeniósł się do Gdańska, gdzie podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Gdańskim; w 1976 przerwał naukę. Debiutował w 1971 w piśmie „Radar” fragmentem prozy pt. Jesień bez liści (nr 2); za właściwy debiut uważa publikację wierszy Między jednym oddechem, Od niedawna widzę, Więc najpierw był krzyk, ogłoszonych w miesięczniku „Nowy Wyraz” (1973 nr 10). Był członkiem Koła Młodych przy Oddziale Gdańskim ZLP. Od 1973 brał udział w turniejach poetyckich i publikował w antologiach gdańskiego środowiska studenckiego oraz w pismach młodoliterackich. W 1977 pracował jako nauczyciel w szkole podstawowej w Gdańsku, a w 1977-79 jako wychowawca Ochotniczych Hufców Pracy. W sierpniu 1980 podpisał rezolucję Koła Młodych przy Oddziale Gdańskim ZLP popierającą postulaty Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Od stycznia 1980 pracował Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gdańsku. W 1981 został członkiem ZLP (do zawieszenia Związku w 1983). W roku akademickim 1982/83 studiował w Studium Scenariuszowym Łódzkiej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej. W 1980-89 pod pseudonimami O. Łapian i Olek Łapian zamieszczał wiersze w pismach ukazujących się poza cenzurą: „Naprzeciw” (1980), „Wezwanie” (1982, 1989), „Podpunkt” (w 1983-89 był współredaktorem), „Arka” (1984), „Kurs” (1987), „Puls” (1988). Nadto pod własnym nazwiskiem wiersze, utwory prozą i recenzje publikował w „Pomeranii” (1988), „Odrze” (1989). W 1989 został członkiem SPP, a w 1991 członkiem ZAiKS-u oraz Polskiego PEN Clubu. W 1991-98 należał do redakcji kwartalnika literacko-artystycznego „Tytuł”. Felietony literackie, szkice i zapiski publikował w czasopismach: „Akcent” (1990; tu cykl wierszy Kronika lidzka), „Kultura” (Paryż; tu w 1990 cykl Lida), „Gazeta Morska” (gdański dodatek „Gazety Wyborczej”; tu w 1992 cykl: Życie i liryka), „Tytuł” (1992-95), „Nasza Rodzina” (Paryż, 1993-98; tu w 1995-98 cykl Posłuchaj, M...), „Kwartalnik Artystyczny” (od 1994; tu m.in. w 1998-2002 cykl pt. Zapiski ze stróżówki, a w 2003-2007 cykl pt. Samotnia), „Tygodnik Powszechny” (od 1994), „Dziennik Bałtycki” (1995-97). W latach 1997-2002 prowadził zajęcia z tzw. specjalizacji praktycznoliterackiej na Uniwersytecie Gdańskim. Publikował w pismach „Vivat Akademia” (1998-2002; tu cykl Z pamięci) i „Dzień Dobry. Trójmiasto” (2002; tu cykl Wolnym krokiem). Za twórczość literacką otrzymał wiele nagród, m.in.: Fundacji Polcul (Australia; 1988), Honorową Nagrodę Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (1990); Nagrodę Fundacji Marii i Jerzego Kuncewiczów (1991), „Pro libro legendo” Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku (1996; 2003), Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska (1996, 2002), Nagrodę „Radiowa Osobowość Roku” Radia Gdańsk (2002); Pomorską Nagrodę Artystyczną (2002). Odznaczony Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001).
W 1980 ożenił się z Aleksandrą Bujak, ma córkę Justynę (ur. 1981, po mężu: Bieńkowska). Mieszka w Gdańsku.
TWÓRCZOŚĆ
- Sen, który na pewno nie był miłością. [Wiersze]. Wwa 1974, 12 s., Arkusz Poetycki nr 7.
- Po drugiej stronie. [Wiersze]. Gdańsk: WM 1977, 53 s.
- W środku nocy. [Powieść]. Gdańsk: WM 1980, 85 s.
- Nie strzelajcie do Beatlesów. [Wiersze]. Gdańsk: WM 1983, 65 s.
- Jak gołębice gnane burzą. [Wiersze]. Posł.: K. Nowosielski. Gdańsk: Niezal. Ofic. Kotek 1990, 42 s.
- Lida. [Opowieść]. Białystok: Versus 1990, 113 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Gdańsk: Fokus 1995; wyd. 3 Kr.: Znak 2004.
- Dopóki jeszcze… i inne wiersze. Posł.: S. Chwin. Gdańsk: Gord 1991, 66 s.
- Pan Bóg nie słyszy głuchych. [Powieść]. Gdańsk: Marabut 1995, 90 s.
- Życie i liryka. [Felietony]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1998, 148 s.
- Prawdziwa ballada o miłości. [Powieść]. Kr.: Znak 2002, 190 s.
- Popiół i wiatr. [Felietony]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2005, 178 s.
- Dzień przed końcem świata. [Powieść]. Kr.: WL 2008, 138 s.
OPRACOWANIA (wybór)
- Autor o sobie: Po co piszę? [Wypowiedź w ank.]. „Kwart. Artyst.” 1996 nr 2
- Świadectwa. [Wypowiedź w ankiecie]. „Teksty Drugie” 1996 nr 5.
Sen, który na pewno nie był miłością
- S. ROSIEK: Na styku dwóch światów. (O arkuszu poetyckim Aleksandra Jurewicza). „Litteraria” 1975
- S. STERNA-WACHOWIAK: Idzie z nich sen nasz powszedni. „Nowy Wyraz” 1975 nr 4.
Powrót na górę↑
Po drugiej stronie
- – T. SKUTNIK: Poezja stanu wyjątkowego. „Nowy Wyraz” 1978 nr 11
- S. STERNA-WACHOWIAK: Magia formy. „Fakty” 1979 nr 8
- K. NOWOSIELSKI: Egzystencjalny reportażysta. „Twórczość” 1980 nr 7
- S. CHWIN: Poezja i egzystencja. W: W stronę wiersza. Wwa 1984
- T. WYRWA-KRZYŻANSKI: Wesele - z okazji rozwodu przed ślubem i życia przed śmiercią. „Poezja” 1984 nr 3 [dot. też: Nie strzelajcie do Beatlesów].
Powrót na górę↑
W środku nocy
- R. HOLZER: Polecimy Lelouchem. „Literatura” 1981 nr 6
- [M. ORSKI] OR: Typowy bohater... „Odra” 1981 nr 4.
Powrót na górę↑
Nie strzelajcie do Beatlesów
- K. KARWAT: Kto strzela do Beatlesów. „Tak i Nie” 1984 nr 39
- B. RISS: Co pozostało dziś z nowej prywatności? „Nowe Książ.” 1984 nr 8
- [A. SZMIDT] A.S.: A.J. urodził się… „Więź” 1984 nr 6
- T. WYRWA-KRZYŻANSKI: Wesele – z okazji rozwodu przed ślubem i życia przed śmiercią. „Poezja” 1984 nr 3 [dot. też: Po drugiej stronie]
- S. STERNA-WACHOWIAK: Czarna tożsamość. „Twórczość” 1985 nr 3
- A. WOJNAR: Dom spokojnej młodości. „Integracje” 1985 nr 18.
Powrót na górę↑
Jak gołębice gnane burzą
- K. KUCZKOWSKI: Mowa ściany. „Gaz. Wybor.”, dod. „Gaz. Morska” 1990 nr 24 dod. „Gaz. Morska”
- P. SZEWC: „Przedwcześnie dorośli”. „Życie Wwy” 1990 nr 181.
Powrót na górę↑
Lida
- A. HLEBOWICZ: Urodzony w Lidzie w 1952 roku. „Ład” 1990 nr 41
- P. HUELLE: Ciężkie chmury nad Lidą. „Gaz. Wybor.” 1990 nr 156 dod. „Gaz. Gdań.”
- T. KOMENDANT: Po tej samej strone lustra. „Tyg. Lit.” 1990 nr 6
- [M.KOŁYSZKO] J. NACHIŁO: Głód nazwany dzieciństwem. „Plus” 1990 nr 9
- M. ADAMIEC: Przesiedleńcza opowieść. „Twórczość” 1991 nr 2
- A. BALIŃSKA: Pożegnanie z Lidą. „Rzeczpospolita” 1991 nr 58
- Z. BIEŃKOWSKI: Najbardziej przejmujące. „Wokanda” 1991 nr 6
- K. LISOWSKI: „Słowami Utraty witam cię, miasteczko…”. „Dekada Lit.” 1991 nr 12
- J. NAGRABIECKI: Powrót udany. „Potop” 1991 nr 13
- K. PIEŃKOSZ: Elegia o wygnaniu. „Literatura” 1991 nr 6
- A. SZYMAŃSKA: Wydziedziczenie. „Prz. Powsz.” 1991 nr 5
- Z. ŻAKIEWICZ: Jurewiczowska wycieczka do Lidy. „Prz. Polit.” 1991 nr 13
- G. KNITTER: Przesiedleńcza opowieść. „Lithuania” 1991/92 nr 4/1
- A. MAZUR: W objęciach Erynii. „Twórczość” 1992 nr 11
- M. CZERMIŃSKA: Centrum i kresy w prozie pisarzy urodzonych po wojnie. „Akcent” 1993 nr 4, przedr. w tejże: Autobiograficzny trójkąt. Kr. 2000
- D. KRZYWICKA: Nasza młodość jęczy przez sen… W tejże: Penetracje. Kr. 1993
- Z. ŁUKASZEWICZ: A.J. Na granicy lęku i nadziei. W tegoż: Mój alfabet oraz pstryczki i potyczki. Wwa, Zielona Góra 1993
- H. ZAWORSKA: Wygnańcy. „Gaz. Wybor.” 1995 nr 1 dod. „Gaz. o Książ.”
- M. SKWARNICKI: Nasze małe ojczyzny. „Tyg. Powsz.” 1996 nr 11
- S. ULIASZ: Powroty do dzieciństwa na pograniczu. W: Topika pogranicza w literaturze polskiej i niemieckiej. Rzeszów 1998, s. 163-175, przedr. w tegoż: O literaturze Kresów i pogranicza kultur. Rzeszów 2001
- L. SZARUGA: Walka o dusze. Konteksty „Lidy” A.J. „Zesz. Nauk. Szczec. Pr. Polonist.” 2004 nr 15
- Zob. też Wywiady.
Powrót na górę↑
Pan Bóg nie słyszy głuchych
- M. ADAMIEC: „Co było wielkie, małem się wydało…”. „Twórczość” 1995 nr 6
- A. BAGŁAJEWSKI: Samotni pod wyblakłym niebem. „Odra” 1995 nr 6
- P. CZAPLIŃSKI: Nie zagojony sen. „Tytuł” 1995 nr 3/4, przedr. pt. W poszukiwaniu utraconej jedności, w tegoż: Wzniosłe tęsknoty. Kr. 2001
- Z. DOMINIAK: Wostok nad Bałutami. „Kron. m. Łodzi” 1995 z. 1
- G. KALINOWSKI: Kocha się to, co nieosiągalne… „Kwart. Artyst.” 1995 nr 3
- L. KOPEĆ: Serdeczny świat przez łzy opisany. „Tytuł” 1995 nr 1
- A. OSIECKA: Czas owocarni. „Życie Warsz.” 1995 nr 73 dod. „Ex Libris”
- J. PILCH: Chleb, cukier i kosmos. „Tyg. Powsz.” 1995 nr 17
- W. WOROSZYLSKI: Co czytałem tej wiosny. „Więź” 1995 nr 7
- K. MACIĄG: J. „dzieckiem będąc”. „Fraza” 1996 nr 11/12
- S. STERNA-WACHOWIAK: Opowieść z ulicy Głuchej. „Nowe Książ.” 1996 nr 1
- L. ŻULIŃSKI. „Wiad. Kult.” 1996 nr 6
- E. BORKOWSKA: Czas uwięziony w kadrze. „Topos” 1997 nr 1.
Powrót na górę↑
Dopóki jeszcze… i inne wiersze
- A. NASIŁOWSKA: Dom młodości. „Życie Wwy” dod. „Ex Libris” 1991 nr 14
- J. SIKORA: Poetycki testament mało lirycznej epoki. „Nowe Książ.” 1992 nr 5.
Powrót na górę↑
Życie i liryka
- J. DRZEWUCKI: Między północą a świtem. Felietony J. „Rzeczpospolita” 1999 nr 18
- M. JASTRZĘBIEC-MOSAKOWSKI: Życie i liryka J. „Odra” 1999 nr 7/8
- W. KOWALEWSKI: O sztuce felietonu. „Borussia” 1999 nr 18/19
- E. PIECHOCKA: Odcienie czasu. „Kwart. Artyst.” 1999 nr 3
- S. STERNA-WACHOWIAK: Poeta jak Humphrey Bogart w wieku pobalzakowskim. „Nowe Książ.” 1999 nr 7.
Powrót na górę↑
Prawdziwa ballada o miłości
- J. GIZELLA: Kresy jako katharsis? „Kwart. Artyst.” 2003 nr 1
- A. GŁOWACKA: Miłość na kresach. „Opcje” 2003 nr 2
- W. KALISZEWSKI: Ludzka pamięć… „Więź” 2003 nr 2
- D. NOWACKI: Ku pokrzepieniu, niestety. „Twórczość” 2003 nr 5
- M. ORSKI: Ballada w „czasie bez miłości”. „Nowe Książ.” 2003 nr 3
- K. MASŁOŃ. „Książ. Mag. Lit.” 2003 nr 1
- K. MASŁOŃ: Z Mickiewicza rodem. „Rzeczpospolita” 2003 nr 3
- D. NOWACKI: Ku pokrzepieniu, niestety. „Twórczość” 2003 nr 5
- K. ORŁOŚ: Romeo i Julia. „Rzeczpospolita” 2003 nr 232
- M. ORSKI: Ballada w „czasie bez miłości”. „Nowe Książ.” 2003 nr 3
- A. SZCZEBLEWSKA: Powieść w kolorze sepii. „Topos” 2003 nr 4/5
- D. WOŁODŹKO: O „najprawdziwszej rzeczywistości”. „Tygiel Kult.” 2003 nr 4/6
- J. WATRAK: Miłość na kresach. „Kresy” 2004 nr 1/2.
Powrót na górę↑
Popiół i wiatr
- P. BRYSACZ: Ballada o straconym czasie. „Charaktery” 2005 nr 6
- TF [T. FIAŁKOWSKI]: Elegia na odejście. „Tyg. Powsz.” 2005 nr 26
- J. KORNHAUSER: Czas pamiętany. „Kwart. Artyst.” 2005 nr 2
- T. MAJDOSZ: Felieton z życia. „Fraza” 2005 nr 14 [15]
- R. OSTASZEWSKI: Pamięć i reszta. „Nowe Książ.” 2005 nr 12
- P. URBANIAK: Ocalić przeszłość przed zapomnieniem. „Topos” 2005 nr 5/6
- K.E. ZDANOWICZ: Tajemny krąg. „Śląsk” 2005 nr 11
- M. CUBER: Popiół i diament. „Res Publica Nowa” 2006 nr 1
- M. DĘBORÓG-BYLCZYŃSKI: Wszystko, co boli… „Śląsk” 2006 nr 9
- A. FRANKOWIAK: Proustowska potrzeba rekonstrukcji. „Portret” 2006 nr 2
- A. JĘSIAK: „…i piękno i smutek”. „Migotania, Przejaśnienia” 2006 nr 4
- M. ORSKI: Requiem na „koniec tożsamości”. „Prz. Powsz.” 2006 nr 5
- M. ORSKI: W poszukiwaniu czasu przeoczonego. „Prz. Polit.” 2006 nr 76
- J. WANGIN: Żyjąc wstecz. „Pogranicza” 2006 nr 2.
Powrót na górę↑
Dzień przed końcem świata
- P. CZAPLIŃSKI: Pojałtańska sielanka. „Pogranicza” 2008 nr 5
- J. CZECHOWICZ: O symbolicznej roli literackiego pożegnania. „Portret” 2008, nr 1
- B. DARSKA: To miał być inny czas. „Opcje” 2008 nr 1
- P. GULDA: Ocieplanie cienia ojca. „Gaz. Wybor.” 2008 nr 31 dod. „Trójmiasto”
- M. JENTYS: Czas przeszły skończony. „Wyspa” 2008 nr 2
- G. KALINOWSKI: Nokturn. „Kwart. Artyst.” 2008 nr 1
- T. MIZERKIEWICZ: Wspominać aż do niepamięci. „Nowe Książ.” 2008 nr 4
- D. NOWACKI: Od serca. „Tyg. Powsz.” 2008 nr 6
- R. OSTASZEWSKI: Requiem dla ojca. „Gaz. Wybor.” 2008 nr 36
- D. TAŁAJ: Trzy dni od zgonu do pogrzebu. „Świat i Słowo” 2008 nr 1
- P. URBANIAK: Tren dla ojca. „Odra” 2008 nr 4.
Powrót na górę↑
Ewa Głębicka
