Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

ur. 1950

Historyk literatury.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzona 14 czerwca 1950 w Warszawie; córka Adama Mordarskiego i Danuty z Krzewińskich, urzędników. Od 1964 uczęszczała do XLV Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta w Warszawie (uczyły ją tu m.in. polonistki: Jadwiga Kaczyńska i Zofia Makowska). Po zdaniu w 1968 matury studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W 1973 uzyskała magisterium, a od 1974 kontynuowała edukację na Studium Doktoranckim na Wydziale Filologii Polskiej i Słowiańskiej UW. Stopień doktora otrzymała w 1978 na podstawie rozprawy Felietonistyka Bolesława Prusa na tle epoki (promotor prof. Janina Kulczycka-Saloni). Rok później debiutowała w druku artykułem pt. Adolf Dygasiński jako współautor „Ech warszawskich” rubryki felietonowej „Przeglądu Tygodniowego”, opublikowanym w książce zbiorowej O Adolfie Dygasińskim. Materiały sesji naukowej w 75-lecie śmierci pisarza, Kielce 18–19 maja 1977. W 1981–87 kierowała Pracownią Oświaty Dorosłych w Instytucie Programów Szkolnych Ministerstwa Oświaty i Wychowania. Następnie pracowała jako nauczyciel akademicki na polonistyce Filii UW w Białymstoku (od 1997 Uniwersytet w Białymstoku), początkowo jako adiunkt, później profesor nadzwyczajny. W pracy badawczej zajęła się problematyką literatury i kultury XIX wieku. W 1995 przebywała z rodziną w Stanach Zjednoczonych w związku z otrzymaniem przez męża rocznego Stypendium Fullbrighta, realizowanego na Uniwersytecie Kalifornijskim. W 1998 habilitowała się na UW na podstawie studium Konopnicka na szlakach romantyków. W roku następnym rozpoczęła pracę na Akademii Teologii Katolickiej (od tegoż roku Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, UKSW), gdzie kierowała Katedrą Pozytywizmu i Młodej Polski, później Katedrą Pozytywizmu oraz przejściowo Katedrą Metodyki Nauczania. W latach 2000–14 przewodniczyła Mazowieckiemu Komitetowi Olimpiady Literatury i Języka Polskiego. Została członkiem Senackiej Komisji Dyscyplinarnej ds. Doktorantów, Komisji Wydziałowej ds. Badań Naukowych i Rady Naukowej Studiów Doktoranckich UKSW. W 2007 otrzymała tytuł naukowy profesora. W tymże roku objęła funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”; została też członkiem Zarządu Głównego tego Towarzystwa. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (2015).

W 1971 wyszła za mąż za Leona Bobrowskiego, informatyka, obecnie profesora nauk technicznych; z tego związku ma dwie córki, Ewę, filozofkę, i Lidię (po mężu Wechterowicz), anglistkę. Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

  1. Konopnicka na szlakach romantyków. Wwa: Wydawn. Nauk. PWN 1997, 337 s.
  2. Rozprawa habilitacyjna.

    Zawartość: Wstęp. — I. Konrad, Anhelli, Irydion — Konopnicka o osobowościach wielkiej trójcy romantycznej [dot. Z. Krasińskiego, A. Mickiewicza i J. Słowackiego]. — II. W poszukiwaniu istoty geniuszu. Konopnicka o Mickiewiczu. — III. Dwaj lirnicy. Konopnicka o Zaleskim i Lenartowiczu. — IV. Uczennica starego wieszcza. Próba dialogu autokreacyjnego [dot. T. Lenartowicza]. — V. Poetyckie manifesty pokolenia. Adam Mickiewicz „Poezje” (1822) — Maria Konopnicka „Poezje” (1881). — VI. Liryka Konopnickiej w kręgu romantycznych motywów: 1. Tęsknota i lot; 2. Eleuzyńsko-chrześcijańska symbolika siewcy i ziarna w wierszach kryptopatriotycznych. — VII. „Na drodze” — w poszukiwaniu centrów znaczenia. — VIII. Z dziejów motywu prometejskiego w literaturze polskiej. „Prometeusz i Syzyf”. — IX. U antropologicznych źródeł baśni. Mit inicjacji w „Imaginie”.

  3. Bolesław Prus — mistrz pozytywistycznej kroniki. [Monografia]. Białystok: Wydawn. UwB 1999, 235 s. Inst. Filologii Pol. Uniw. w Białymstoku. Białost. Bibl. Polonist., 4.
  4. Małe narracje Prusa. [Studia]. Wwa: Wydawn. UKSW 2003, 331 s. Wyd. 2 zmien. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2004, 366 s.
  5. Zawartość: Wstęp. — „Kamizelka” czy „Śnieg” — czyli o „perspektywach na całość bytu”; Kod tradycji — język miejsc. (Puławy i Świątynia Sybilli w „Pleśni świata”); Enklawy quasi-ikoniczne w „Duszach w niewoli”; Stygmaty dusz w niewoli (Prus i Norwid); Latarnicy Wóycickiego i Prusa, czyli o „fizjologii parabolicznej”; Mława i Werki, czyli o „repertoryi transcendentalnej”. (Dwa felietony wyjazdowe Prusa i Konopnickiej); Siedmiu Napoleonów Rzeckiego seniora i rzeźba Wojciecha Zapały, czyli „nie-milknące głosy”. (Prus i Konopnicka raz jeszcze); „Legenda o świętym Julianie Szpitalniku”, „Z żywotów świętych”. (Flaubert i Prus jako żywotopisarze); Paryż, Warszawa, Kraków przyszłości. (Verne, Prus i Bałucki jako fantaści-futurolodzy); Pominięci, opuszczeni, niedołęgi, zmarnowani — czyli „nic nie ginie!” (Apoteoza antybohatera); Sen — „o okropnym głosie wołającym”.

  6. Felicjan Faleński — tragizm, parabolizm, groteska. [Studia]. Wwa: Stow. Pro Cultura Litteraria; Wydawn. IBL PAN 2012, 190 s.
  7. Zawartość: Faleński — pieśniarz narodowy, poeta myśli, humorysta. — I. Pieśni, korowody i tańce polskie (cykl „Melodie z domu niewoli”); II. Śmierć haniebna i śmierć chwalebna („Melodie z domu niewoli”); III. Semantyka dźwięku i ciszy w cyklu „Odgłosy z gór”; IV. O miłości oraz innych źródłach i mediach poznania. („Ponad źródłem”); V. Szkic do portretu „Polaka małego” A.D. 1873. („Pociecha rodziny”); VI. Konstrukcja ramowa i cykliczność. Opowieści z domu obłąkanych Kraszewskiego, Sztyrmera i Faleńskiego; VII. Podróż jako wykluczenie. „Stultifera navis” Branta, Boscha, Swedenborga i Faleńskiego („Okręt z głupcami. Parabola z wieku dwudziestego”); VIII. „O głupim Gawle. Klechda niemądra”. Felicjana Faleńskiego spotkania z literacką tradycją i współczesnością; IX. „O głupim Gawle. Klechda niemądra” — satyra, fantastyka, groteska.

    Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Adolf Dygasiński jako współautor „Ech warszawskich” — rubryki felietonowej „Przeglądu Tygodniowego”. W: O Adolfie Dygasińskim. Materiały z sesji naukowej w 75-lecie śmierci pisarza Kielce 18–19 maja 1977. Kielce 1979 s. 257–277. — „Kierowniczka opinii i krzewicielka oświaty”. Dziennikarze warszawscy drugiej połowy XIX wieku o zadaniach prasy (1866–1892). W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Ser. 2. Wr. 1983 s. 241–271. — Elementy naturalizmu w „Obrazkach” Marii Konopnickiej. W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Ser. 2. Wr. 1984 s. 117–134. — Problemy szkolnej dydaktyki literatury pozytywizmu. „Polonistyka” 1989 nr 3 s. 188–198. — Twarze i maski. Kreacje autora i czytelnika wewnętrznego w kronikach Sienkiewicza, Prusa, Konopnickiej i Świętochowskiego. W: Miasto słów. Studia z historii literatury i kultury drugiej połowy XIX wieku. Białystok 1990 s. 53–93. — Feliks Fryze, warszawski „dziennikarz z krwi i kości”; Jan Gadomski, redaktor nowoczesny [dot. pracy w „Gazecie Polskiej”]; Wacław Szymanowski i warszawski szkicownik; Adam Wiślicki i „Przegląd Tygodniowy”. W: Warszawa pozytywistów. Wwa 1992 s. 22–25; 26–30; 189–198; 217–226. — Konopnicka jako felietonistka. W: Maria Konopnicka. Głosy o życiu i pisarstwie w 150-lecie urodzin. Wwa 1992 s. 14–33. — Motywy białorusko-litewskiego pogranicza w twórczości Marii Konopnickiej. (Rekonesans). W: Na pograniczu. Studia i szkice. Białystok 1992 s. 11–24. — Poeta, Dajmon i świat. W: Kraszewski — pisarz współczesny. Wwa 1996 s. 177–184. — Baśń dla dorosłych i baśń dla dzieci. „Imagina” i „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” Marii Konopnickiej. W: „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” Marii Konopnickiej. W stulecie pierwszego wydania. Studia i szkice. Suwałki 1997 s. 33–45. — „Na wspak” J.K. Huysmansa i „Bez dogmatu” H. Sienkiewicza — dwie powieści o „skomplikowanych durniach”. W: Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa. Wwa 1999 s. 9–23. — Wiktor Gomulicki — poeta utraconej Arkadii, czyli o postyczniowych „nawróceniach na idyllę”. W: Wiktor Gomulicki. Problemy twórczości i recepcji. Pułtusk 1999 s. 48–67. — Antyk w twórczości Marii Konopnickiej. W: Literatura i czasopiśmiennictwo polskie 1864–1918 wobec tradycji antycznej. Wwa 2000 s. 5–35. — „Piórem rysopisa” — fizjologie warszawskie połowy wieku. W: Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Wwa 2000 s. 27–46 [dot. szkiców A. Wieniarskiego]. — Ziarno i nić Ariadny — dwa symbole wyjścia z labiryntu historii w kryptopatriotycznych utworach Adama Asnyka i Marii Konopnickiej. „Pam. Lit.” 2000 z. 2 s. 75–90. — Cykliczność a ikonosfera — literacki efekt galerii. W: Cykl literacki w Polsce. Białystok 2001 s. 105–121. — „Wilno i Werki” — czyli Konopnickiej wędrówka po ziemi i niebie. W: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia — pejzaż — pamięć. Kr. 2002 s. 101–112. — „Mythmaking” — Shelley i Tetmajer jako piewcy natury. (Uwagi na marginesie cyklu „Podczas wiatru z Tatr”). W: Poezja Kazimierza Tetmajera. Interpretacje. Kr. 2003 s. 69–90. — Dezintegracja osobowości a dezintegracja społeczna — świadectwa dziewiętnastowieczne. W: Pozytywizm i negatywizm. My i wy po stu latach. Łódź 2005 s. 427–457. — Polały się łzy czyste, czy krokodyle? Pastisz i ironia w „Cieniach”. W: Światy Stefana Żeromskiego. Wwa 2005 s. 159–175. — O pewnej artystycznej „inicjatywie kresowej”. („Litwini” Placida Jankowskiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego). „Pr. Filol.” 2008 t. 54/55 s. 207–216. — Przekraczanie barier — transgresja. W: Bez antypodów? Zbliżenia i konfrontacje kultur. Łódź 2008 s. 165–189. — Yvetta bez duszy. Choroba jako metafora w cyklu „Na normandzkim brzegu” Marii Konopnickiej. W: Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej. Lubl. 2010 s. 289–303. — „Wielka szyba” — percepcja, reprezentacja, kreacja. W: Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa. Wwa 2013 s. 223–234. — Profesor Dębicki w Borkach. (Wiktor Gomulicki i Bolesław Prus). „Wiek XIX” 2014 s. 191–206.

Prace redakcyjne

  1. Literatura i sztuka drugiej połowy XIX wieku. Światopoglądy, postawy, tradycje. Red.: B. Bobrowska, S. Fita, J.A. Malik. Lubl.: Tow. Nauk. KUL 2004, 504 s. Pr. Wydz. Hist.-Filol. Tow. Nauk. KUL.
  2. Materiały z konferencji w Kazimierzu Dolnym, X 2002.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2016.

Powrót na górę↑

Konopnicka na szlakach romantyków

  • R. STACHURA. „Ruch Lit.” 1997 nr 2.
  • J. KULCZYCKA-SALONI: Książka Barbary Bobrowskiej o Marii Konopnickiej – nowe spojrzenie na literaturę czasów postyczniowych. „Prz. Hum.” 1998 nr 1, przedr. w tejże: Na polskich i europejskich szlakach literackich. Z pism rozproszonych 1985–1998. Wwa 2000.
  • A. BRODZKA-WALD. „Pam. Lit.” 1998 z. 4.

Powrót na górę↑

Bolesław Prus – mistrz pozytywistycznej kroniki

  • A. KAPA: Prus jako felietonista. „Konspekt” jesień 2000.

Powrót na górę↑

Felicjan Faleński – tragizm, parabolizm, groteska

  • U. KOWALCZUK: Felicjan Faleński – eksperymentator. Nowe argumenty. „Prz. Hum.” 2014 nr 3.

Powrót na górę↑

Alicja Szałagan

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Barbara BOBROWSKA
Nawigacja
Narzędzia