Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

ur. 1965

Krytyk literacki, historyk literatury.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzony 23 czerwca 1965 w Bydgoszczy; syn Stanisława Nowackiego, mechanika, i Wandy z domu Krupeckiej, handlowca. W 1980–85 uczęszczał do Technikum Przemysłu Drzewnego w Bydgoszczy. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (UŚl.). Po uzyskaniu magisterium w 1990 pracował do 1993 jako nauczyciel języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 6 w Sosnowcu. Debiutował w prasie w 1992 w kwartalniku „FA-art” artykułem O tym, że lepiej… Tekst pozornie rozrywkowy i recenzją książki Woody’ego Allena Skutki uboczne (nr 1/2). Od tego czasu stale publikował w tym piśmie; w 1996–2007 był też członkiem redakcji. W 1993 rozpoczął stałą współpracę z kwartalnikiem „Opcje”, gdzie ogłaszał swoje szkice i recenzje, a później pełnił także funkcje sekretarza redakcji (1995–98), zastępcy redaktora naczelnego (1998–99) i redaktora działu literatura (od 1996). W 1993–95 pracował w III Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym w Sosnowcu, a następnie w 1996–99 w Górnośląskim Centrum Kultury w Katowicach. Recenzje książkowe i szkice lite­rackie regularnie publikował w „Twórczości” (1994–2006), „Kresach” (1995–2003), „Nowym Nurcie” (1995–96), „Śląsku” (1995–2000), „Kwartalniku Artystycznym” (1996–98), „Studium” (1998–2007), „Znaku” (1998–2012). W 1999 obronił doktorat na podstawie rozprawy „Ja” nieuniknione. O podmiocie pisarstwa Jerzego Andrzejewskiego (promotor prof. Krzysztof Kłosiński) i otrzymał stanowisko adiunkta w Zakładzie Krytyki Literackiej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej (od 2006 im. I. Opackiego, INoLP) UŚl. W pracy badawczej skoncentrował się na prozie polskiej po 1989. Kontynuował jednocześnie działalność krytycznoliteracką. Recenzje i szkice zamieszczał regularnie także m.in. w „Res Publice Nowej” (1999–2003), „Tygodniku Powszechnym” (1999–2014), „Gazecie Wyborczej” (od 2000), „Nowych Książkach” (od 2000), „Polityce” (2000–02), „Dekadzie Literackiej” (2003–04, 2006–07, 2010). Od 2008 pracował jako adiunkt w Zakładzie Literatury Współczesnej INoLP UŚl. Tam w 2012 uzyskał habilitację na podstawie książki Kto im dał skrzydła. Uwagi o prozie, dramacie i krytyce (2001–2010), następnie przeszedł na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Wykładał także na Podyplomowych Studiach Literacko-Artystycznych (Szkole Pisarzy) Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1988 ożenił się z Marią Rost-Truchanowicz, pedagogiem. Ma córkę, Martę (ur. 1985). Mieszka w Sosnowcu.

TWÓRCZOŚĆ

  1. Andrzej Sapkowski. [Szkic]. [Przeł.:] U. Kiermeier, E. Simon. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur [1999], 27 s.
  2. Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza, wypowiedzi pisarza o sobie oraz wybór z jego twórczości w przekł.

  3. Hanna Kowalewska. [Szkic]. [Przeł.:] K. Wolff, U. Kiermeier. Kr.: Villa Decius. Arbeits­gruppe Literatur [1999], 27 s.
  4. Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarki, wypowiedzi pisarki o sobie oraz wybór z jej twórczości w przekł.

  5. Jerzy Łukosz. [Szkic]. [Przeł.:] S. Huber, K. Gruda. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur [1999], 23 s.
  6. Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza, wywiad oraz wybór z jego twórczości w przekł.

  7. Paweł Huelle. [Szkic]. [Przeł.:] Ch. Alsen, R. Schmidgall. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur 2000 1999, 22 s. Wyd. nast.: tamże 2000.
  8. Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza, wypowiedzi pisarza o sobie oraz wybór z jego twórczości w przekł.

  9. Zawód — czytelnik. Notatki o prozie polskiej lat 90. Kr.: Znak 1999, 191 s.
  10. Szkice publikowane w prasie w latach 1995–1999. – Nagroda w Konkursie Lit. Pol. Tow. Wydawców Książek w 2000, Nagroda Krytyków im. L. Frydego w 2000.

    Zawartość: Karty na stół: Czytanie mojego czytania [wstęp]; Dwanaście groszy. Wokół prozy polskiej lat dziewięćdziesiątych. – Przechadzki: Im dawniej, tym lepiej [dot.: A. Bolecka: Biały kamień; S. Chwin: Hanemann; T. Komendant: Lustro i kamień; J. Kornhauser: Dom, sen i gry dziecięce; T. Zubiński: Dotknięcie wieku; M. Tulli: W czerwieni]; Raz lepiej, raz gorzej [dot.: M. Tulli: Sny i kamienie; D. Bitner: Chcę, żądam, rozkazuję, Pst; K. Varga: Chłopaki nie płaczą, Bildungsroman, 45 pomysłów na powieść; A. Stasiuk: Opowieści galicyjskie, Przez rzekę, Dukla]; Im gorzej, tym lepiej [dot.: E. Redliński: Szczuropolacy; J. Rudnicki: Cholerny świat, Tam i z powrotem po tęczy; K.M. Załuski: Tryptyk bodeński; Z. Kruszyński: Schwedenkraeuter, Szkice historyczne; J. Giszczak: Szosa warszawska; M. Bukowski: Bądźcie gotowi zwariować]. – Próby: Próba autoportretu [dot.: G. Musiał: Al fine; B. Madej: Półtraktat o lewitacji; P. Czakański-Sporek: Ostatnia amerykańska powieść]; Próba żartu [dot.: J. Pilch: Inne rozkosze, Monolog z lisiej jamy, Tysiąc spokojnych miast; M. Gajdziński: Głowa konia; T. Mirkowicz: Lekcja geografii]; Próba rynku [dot.: P. Krawczyk: Plamka światła; M. Saramonowicz: Siostra; O. Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, Dom dzienny, dom nocny].

    Przekł. franc. szkicu Dwanaście groszy: Douze grosz. Autour de la prose polonaise des années 90. Przeł. A. Dayet. „Le Croquant”, Lyon 2003 nr 37.

  11. „Ja” nieuniknione. O podmiocie pisarstwa Jerzego Andrzejewskiego. Katow.: Wydawn. UŚl. 2000, 141 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 1935.
  12. Rozprawa doktorska

  13. Jerzy Pilch. [Szkic]. [Red.] E. Kalinowska-Styczeń, M. Baran. [Przeł.:] A. Lempp, D. Daume. Kr.: Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska 2000 2000, 22 s.
  14. Tekst w jęz. niem. – Zawiera także fragm. wypowiedzi krytyków dot. pisarza oraz wybór z jego twórczości w przekł.

  15. Język polski 1. [Współaut.:] M. Nowacka. [Cz. 1–2]. Wwa: WSiP.
  16. [Cz. 1] Podręcznik dla gimnazjum. 2004, 264 s. Wyd. nast. tamże: 2007, 2009.

    [Cz. 2] Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. 2004, 151 s.

    Do kształcenia na poziomie kl. 1 gimnazjum specjalnego.

  17. Wielkie wczoraj. [Szkice]. Kr.: Zielona Sowa, Studium Lit.-Artyst. przy Inst. Polonistyki UJ 2004, 155 s. Bibl. Pis. Lit.-Artyst. „Stud.”, t. 66; Punkt Krytyczny, t. 2.
  18. Teksty publikowane w prasie w 2000–2003. – Zawartość: Słówko na otwarcie. – Cz. 1. Mocno sprawdzone: 1. Uogólnienia; 2. Zbliżenia [dot.: T. Zubiński: Odlot dzikich gęsi; K. Grochola: Nigdy w życiu!; P. Huelle: Mercedes-Benz]; 3. Uzupełnienia (z cyklu „Znacie, to posłuchajcie…) [dot.: Z. Romanowski: Cień jaskółki. Opowieści z Polesia; B. Loebl: Złota trąbka]. – Cz. 2. Widokówki z tamtego świata [dot. stosunku prozy lat ’90 do PRL-u]; Widokówki z tamtego świata. Postscripta [dot.: T. Sobolewski: Dziecko Peerelu; M. Sieprawski: Miasteczko z ludzką twarzą; Th. Brussig: Aleja Słoneczna; L. Elektorowicz: Nienawiść]. – Cz. 3. Wielkie wczoraj [dot.: Niedyskrecje pocztowe. Korespondencja Tadeusza Borowskiego; A. Jurewicz: Ballada o prawdziwej miłości; M. Pankowski: Z Auszwicu do Belsen. Przygody; A. Czcibor-Piotrowski: Rzeczy nienasycone, Cud w Esfahanie; A. Hlobus: Demonokameron; O. Zabużko: Badania terenowe nad ukraińskim seksem; B. Schlink: Lektor; E. Schilling: Akacja; W. Odojewski: Oksana; A. Braun: Królestwo konieczności; M. Jastrun: Dziennik (1955–1981); J. Andrzejewski: Dziennik paryski; T. Nowak: Jeszcze ich słyszę, widzę jeszcze. Jak w rozbitym lustrze; W. Terlecki: Wyspa kata]. – Czytane po latach (bonus track): „Popiół i diament” Jerzego Andrzejewskiego; „W ptaszarni” Grzegorza Musiała;

  19. Język polski 2. [Współaut.:] M. Nowacka. [Cz. 1–2]. Wwa: WSiP.
  20. [Cz. 1] Podręcznik dla gimnazjum. 2005, 251 s. Wyd. 2 tamże 2007.

    [Cz. 2] Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. 2005, 135 s. Wyd. nast. tamże: 2009, 2011.

    Do kształcenia na poziomie kl. 2 gimnazjum specjalnego.

  21. Język polski 3. [Współaut.:] M. Nowacka. [Cz. 1–2]. Wwa: WSiP.
  22. [Cz. 1] Podręcznik dla gimnazjum. 2007, 237 s. [Wyd. 2] tamże 2011.

    [Cz. 2] Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. 2007, 151 s. Wyd. 2 tamże 2009.

    Do kształcenia na poziomie kl. 3 gimnazjum specjalnego.

  23. Kto im dał skrzydła. Uwagi o prozie, dramacie i krytyce (2001–2010). Katow.: UŚl.; „Śląsk” Wydawn. Nauk. 2011, 217 s.
  24. Rozprawa habilitacyjna.

  25. Ukosem. Szkice o prozie. Katow.: Stow. Inicjatyw Wydawn. 2013, 191 s. Bibl. Kwart. Kult. „Opcje”.
  26. Część tekstów publikowanych w prasie w 2010–2012. – Zawartość: Od autora. – Cz. I. Przekroje: Narodziny gwiazdy (Szczepan Twardoch); Cały ten smutek (Wojciech Chmielewski); Arabia Felix i inne bajki parareligijne (Piotr Ibrahim Kalwas); Przygody pana Michała (Michał Witkowski); Trójskok (Radosław Kobierski). – Cz. II. Zbliżenia: W stronę łagodności. O czterech tomach prozy Kazimierza Orłosia; Spryciarz świętokrzyski. O „Trylogii młodzieńczej” Zbigniewa Masternaka; Życie doskonale puste. O krakowskiej trylogii egzystencjalnej Jerzego Franczaka; Obcierki i inne rozkosze. O „Ruchach” Sławomira Shutego; Narodziny frustracji. Na marginesie „Trocin” Krzysztofa Vargi. – Cz. III. Powroty: Teraz na niego zagłada? [dot. J. Andrzejewskiego]; Chwalebna czujność „partyjnych recenzentów” [dot.: D. Kirsch: Pasaż]; Jakiegoż to gościa mieliśmy [dot.: Traktat o życiu Krzysztofa Niemczyka na użytek młodych pokoleń; K. Niemczyk: Kurtyzana i pisklęta, czyli krzywe zwierciadło namiętnego działania albo inaczej studium chaosu]; Cykady na Cykladach i „pogłębiacze” [dot.: T. Olszewski: Zatoka Ostów]; Co to znaczy przypomnieć? [dot. I. Iredyński: Dzieła zebrane]; Urocza retrospektywa [dot.: J.A. Zajdel: Relacja z pierwszej ręki]; La belle epoque [dot.: M.K. Pawlikowski: Dzieciństwo i młodość Tadeusza Irteńskiego].

    Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Z miazgi powstałaś, w miazgę się obrócisz (epiko). O powieści Jerzego Andrzejewskiego. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1995 nr 1509 s. 126–143. – Co przydarzyło się autorowi? Wokół prozy lat osiemdziesiątych. W: Ja, autor. Wwa 1996 s. 142–152. – Dziurawa siatka na motyle. Wokół prozy autorów urodzonych po 1960 roku. „Fraza” 1996 nr 11/12 s. 117–130. – To co wyjątkowe. Myśli o „Bramach raju” Jerzego Andrzejewskiego. „FA-art” 1996 nr 3 s. 28–35. – Trylogia Marka Słyka. Paradoksy lektury. „FA-art” 1996 nr 1 s. 4–11 [dot.: „W barszczu przygód”, „W rosole powikłań”, „W krupniku rozstrzygnięć”]. – (Nie)widzialna ręka rynku. Proza polska lat dziewięćdziesiątych w nowych sytuacjach. „Dykcja” 1998 nr 9/10 s. 110–118; przekł. bułg.: Za (ne)vidimata r’ka na pazara. Polskata proza na 90-te godini v novata situacija. [Przeł.] E. Solnceva-Nakova. „Kritika”, Sofia 2005 nr 3/4. – Być Czasownikiem. O pisarstwie Stefana Themersona. „Gościniec Szt.” 1999 nr 1/3 s. 9–18. – Między „krzątactwem” a „partactwem”. Polska proza lat 90. wobec tzw. codzienności. „FA-art” 2001 nr 4 s. 22–29, przedr. w: Codzienne, podmiotowe, cielesne. Izabelin 2002 s. 245–259. – Rozważna i nieromantyczna. „Res Publica Nowa” 2001 nr 11 s. 68–75 [dot. pol. kryt. feministycznej]. – Ciepło zimno. Literatura polska po roku 2001. W: Śląski Wawrzyn Literacki 2001. Katow. 2002 s. 93–110. – Dwie normalności. O literaturze i życiu literackim lat dziewięćdziesiątych. „Pozn. Stud. Polonist. Ser. Lit.” 2002 t. 9 s. 129–140, przedr. w: Normalność i konflikty. Pozn. 2006 s. 19–30. – Ile cię trzeba cenić. O niektórych osiągnięciach prozy polskiej przełomu lat dziewięćdziesiątych i pierwszych. „Postscriptum” 2002 nr 1 s. 75–85. – Miłość jest ślepa a jej laska nebeska. „Dekada Lit.” 2002 nr 9–10 s. 88–95 [dot. pol.-czes. związków lit.]. – O co im chodzi? Wokół księgi twórczości najmłodszych pisarzy. „Twórczość” 2003 nr 4 s. 75–84. – O polsko-niemieckim pojednaniu (w literaturze). „Pozn. Stud. Polonist. Ser. Lit.” 2003 t. 10 s. 71–85, przedr. w: Normalność i konflikty. Pozn. 2006 s. 219–233. – Gdzie jesteś Brygidzie Dżonsie? „Dekada Lit.” 2004 nr 4 s. 42–51 [dot. tematyki miłosnej w prozie współcz.]. – „Osobni” (z perspektywy czytelnika). „Dekada Lit.” 2006 nr 1–2 s. 47–57 [dot. współ. dramaturgii]. – Języków pomieszanie. „Urodzony w Święto Zmarłych” [F. Netza] raz jeszcze. W: Nie byłem sam. Katow. 2009 s. 199–208. – Jak oni (one) to robią. „Dekada Lit.” 2010 nr 3 s. 4–12 [dot. seksu w literaturze]. – Między konkretem i symbolem. O „Płakuli” Jerzego Suchanka. W: Pisarze z Zagłębia. Sosnowiec 2010 s. 63–71. – Nowa polityczność? Z doświadczeń prozy i krytyki po roku 2000. W: Literatura i polityka. Katow. 2010 s. 194–211. – Z lęku przed banałem. O jednym wierszu Bohdana Zadury. W: „Liryka pol. XX wieku. Analizy i Interpretacje”. Ser. 5: 2010 s. 52–61 [dot. wiersza Sekcja zabójstw pracuje bez chwili wytchnienia]. – Innego świata nie będzie? O jednej powieści Bronisława Wildsteina. W: Ćwiczenia z rozpaczy. Kr. 2011 s. 319–335 [dot.: Dolina Nicości]. – Metkowanie świata. O znakach firmowych w prozie współczesnej. W: Mody w kulturze i literaturze popularnej. Kr. 2011 s. 293–308. – Blisko, czyli daleko. Jerzy Pilch i literatura czeska. W: Mosty i zasieki. Bielsko-Biała 2013 s. 18–26. – Twarz i dzieło. Pisarze wśród mediów masowych. W: Obraz literatury w komunikacji społecznej po roku ’89. Wwa 2013 s. 59–76. – Ścieżki dostępu. Popularna proza kobieca i krytyka. „Tematy i Konteksty” 2015 nr 5 s. 185–193. – Między nostalgią i resentymentem. O pisarstwie Janusza Andermana; Pociąg do Hollywood. O prozie Andrzeja Barta. W: Skład osobowy. Cz. 2. Katow. 2016 s. 9–26; 27–52; 437-463. – Wyspy obiecane. Rekonesans krytyczny. „Teksty Drugie” 2016 nr 3 s. 205-228. – Duma kobieca i narodowa. O dylogii Elżbiety Cherezińskiej. „Nowa Dekada Krakow.” 2017 nr 1/2 [dot.: Harda; Królowa]. – Kaśka Kariatyda już tu nie mieszka. Temat niechcianej ciąży i aborcji w nowej prozie kobiet. „Postscriptum Polonist.” 2017 nr 2 s. 85-101.

Prace redakcyjne

  1. Bajit Chadasz. Miesiąc spotkań z kulturą żydowską, Kraków 13 IX — 11 X 1996. Red.: P. Czekański, D. Nowacki, R. Schleicher. Kr.: Fundacja Judaica 1997, 95 s.
  2. Orkestru iza leđa. Antologija poljske kratke priče. [Red.:] I. Vidović Bolt, D. Nowacki. Zagreb: Naklada MD 2001, 254 s. Bibl. Živi Jezici, [nr] 4.
  3. A mnie się marzy… Wybór materiałów z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów i Doktorantów. Pod red. A. Nęckiej i D. Nowackiego. Na zlecenie Koła Naukowego Krytyki Literackiej przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Katow.: [Nakł. autorów] 2003, 127 s.
  4. Była sobie krytyka… Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych. W oprac. i ze wstępem D. Nowackiego i K. Uniłowskiego. Katow.: Wydawn. UŚl. 2003, 256 s. Bibliotheca Alia Universa,t. 6.
  5. Przypadki krytyczne. Studia i szkice o krytyce, życiu oraz świadomości literackiej po roku 1918. Pod red. D. Nowackiego i K. Uniłowskiego. Katow.: Wydawn. FA-art 2007, 194 s.
  6. Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009. Pod red. D. Nowackiego i K. Uniłowskiego. Katow.: Wydawn. UŚl.
  7. T. 1. Cz. 1. Życie literackie po roku 1989. 2010, 257 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2803.

    T. 1. Cz. 2. Życie literackie po roku 1989. 2011, 299 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2864.

  8. Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Red. nauk.: A. Nęcka, D. Nowacki, J. Pasterska. Katow.: Wydawn. UŚl.
  9. Cz. 1. 2014, 629 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 3188.

    Cz. 2. 2016, 566 s. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 3440.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Wywiady: Zbędne rewindykacje. Rozm. R. Ostaszewski. „Dekada Lit.” 2006 nr 4.

Powrót na górę↑

Zawód — czytelnik

  • R. OSTASZEWSKI: Tropiciel sygnatur. „Nowe Książ” 2000 nr 1.
  • L. SZARUGA: Czy literatura jest całością? „Pogranicza” 2000 nr 1/2.
  • K. UNIŁOWSKI: Dariusz zawodowiec. (Dariusz Nowacki). „Twórczość” 2000 nr 12, przedr. w. wersji rozszerz w tegoż: Koloniści i koczownicy. Kr. 2002.
  • M. WITKOWSKI: Bez zawodu. „Kresy” 2000 nr 2/3.
  • M. ZALESKI: Zawód, Nowacki, Dariusz. Powst. 2001 [on-line] [dostęp 25 listopada 2015]. Dostępny w Internecie: http://wyborcza.pl/1,75517,108253.html.
  • A. GUMKOWSKA: Analiza technik perswazji Dariusza Nowackiego, czyli moje czytanie mojego czytania. „Tekstualia” 2007 nr 4.

Powrót na górę↑

„Ja” nieuniknione

  • A. BAGŁAJEWSKI: Andrzejewski odnowiony. „Nowe Książ.” 2001 nr 6.

Powrót na górę↑

Wielkie wczoraj

  • I. IWASIÓW: Normalne wczoraj. „Pogranicza” 2004 nr 6 [dot. też: P. Czapliński: Efekt bierności].
  • P. MAJERSKI: Było, minęło, powraca… „Nowe Książ.” 2004 nr 9.
  • L. BUGAJSKI: Zawód: czytelnik 2. „Twórczość” 2005 nr 1.
  • T. MIZERKIEWICZ: I ty zostaniesz historykiem literatury? „Polonistyka” 2006 nr 5, przedr. pt. Od krytyka do historyka literatury. W tegoż: Literatura obecna. Kr. 2013.

Powrót na górę↑

Kto im dał skrzydła

  • E. BARTOS: Pierwsza dekada. „Śląsk” 2012 nr 10.
  • T. MIZERKIEWICZ: Krytyczna sztuka latania. „Nowe Książ.” 2012 nr 4, przedr. w tegoż: Literatura obecna. Kr. 2013.
  • A. ZAWADA: Ktoś im dał skrzydła? „Znaczenia” 2012 nr 07.

Powrót na górę↑

Ukosem

  • P. KĘPIŃSKI: Niejednoznaczny żywioł. „Twórczość” 2014 nr 5.

Powrót na górę↑

Marlena Sęczek

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Dariusz NOWACKI
Nawigacja
Narzędzia