Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

ur. 1951

Imiona metrykalne: Ewa Jadwiga.

Historyk literatury.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzona 4 listopada 1951 w Zduńskiej Woli; córka Ireneusza Ihnatowicza, historyka, i Jadwigi z Kalinowskich, bibliotekarki. Do 1957 mieszkała wraz z rodzicami w Łodzi, następnie przeprowadziła się z nimi do Otwocka, a w 1960 – do Warszawy, gdzie jej ojciec podjął pracę na Uniwersytecie Warszawskim (UW), a matka w Bibliotece Narodowej. Uczęszczała do stołecznego XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego. Jako uczennica odbyła w 1966 podróż edukacyjną po Związku Radzieckim. W 1969 zdała egzaminy maturalne i rozpoczęła studia polonistyczne na UW. Po uzyskaniu w 1974 dyplomu magisterskiego (na podstawie pracy pt. Sewer w oczach współczesnych, napisanej pod opieką prof. Janiny Kulczyckiej-Saloni) pozostała na uczelni na stanowisku asystenta w Instytucie Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”. W 1975 była lektorką języka polskiego i wykładała literaturę polską na Ernst-Moritz-Arndt-Universität w Greifswaldzie; zwiedziła w tym okresie także inne regiony NRD. W 1976 ogłosiła drukiem na łamach „Przeglądu Humanistycznego” (nr 5) sprawozdanie z kursu Języka i Kultury Polskiej dla Slawistów i Polonistów Włoskich, zorganizowanego na UW. Od tegoż roku odbywała studia doktoranckie na UW. W 1979 została starszym asystentem w Instytucie Literatury Polskiej UW. Debiutowała w 1983 artykułem pt. Kalendarze 2. poł. XIX w. jako źródło do badań literackich – „Kalendarz Ungra”, zamieszczonym w tomie zbiorowym pt. Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu (t. 2. Wr. 1983). W tym samym roku obroniła na UW rozprawę doktorską pt. „Tygodnik Ilustrowany” 1859-1886 jako pismo literackie (promotor prof. Janina Kulczycka-Saloni) i od 1984 pracowała jako adiunkt. Zajęcia dydaktyczne łączyła z badaniami naukowymi z zakresu literatury pozytywizmu i Młodej Polski. Artykuły i recenzje publikowała m.in. w czasopismach „Przegląd Humanistyczny” (od 1983), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” (1987-88), „Guliwer” (1991-93), „Nowe Książki” (1991-94, 1997). Nawiązała stałą współpracę z Muzeum m. Zduńska Wola oraz z Towarzystwem Przyjaciół Zduńskiej Woli. Zajmowała się popularyzacją literatury XIX i XX wieku: od 1985 prowadziła prelekcje dla szkół i bibliotek w całym kraju, brała też udział w audycjach radiowych oraz w programach telewizyjnych poświęconych pisarzom tego okresu. Odbywała podróże zagraniczne, na początku lat dziewięćdziesiątych odwiedzając m.in. wielkie muzea europejskie, a w 1996 – szlakiem J.I. Kraszewskiego – udała się na Wołyń, Polesie i Litwę. Habilitację uzyskała w 1996, na podstawie książki pt. Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej; zatrudniona od następnego roku już jako profesor UW, wchodziła w skład Zakładu Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski, przekształconego następnie w Zakład Literatury i Kultury Drugiej Połowy XIX Wieku, uczestniczyła także w badaniach prowadzonych przy powstałej przy nim w 2009 Pracowni Literatury Modernizmu w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1997-2002 była przewodniczącą kolegium redakcyjnego studenckiego pisma „Młoda Polonistyka”. Od 2008 przewodniczyła zespołowi redakcyjnemu powołanego wówczas na UW rocznika „Prace Filologiczne. Seria Literaturoznawcza”, a po przekształceniu w 2011 pisma w „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” została jego redaktorką naczelną. Zajęcia dydaktyczne prowadziła również na Wydziale Filologii Polskiej w Wyższej Szkole Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku (1996-2006) i w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, od 1996 działającej pod nazwą Akademia Teatralna (1995-98). W 2012 otrzymała tytuł naukowy profesora. W 2018 przeszła na emeryturę. Odznaczona złotym medalem Komisji Edukacji Narodowej (2005) i Medalem Złotym za Długoletnią Służbę (2010). Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

  1. Eliza Orzeszkowa „Opowiadania”. Wwa: Jota 1991, 42 s. Przewodnik po Lekturach, 53.
  2. Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej. Wwa: Elipsa 1995, 188 s.
  3. Rozprawa habilitacyjna.

    Zawiera: Słowo wstępne. – Pozy i gesty. O „Zygzakach” Kraszewskiego. – „Emancypantki”. Skromne suknie emancypantki [dot.: B. Prus: Lalka, Emancypantki; H. Sienkiewicz: Rodzina Połanieckich]. – Symetria realiów i antynomia powieści „Nad Niemnem” [E. Orzeszkowej]. – Kulinaria. – O realiach pozytywistycznej powieści obyczajowej.

    Przekł. niem. fragm. rozdz. Kulinaria (pt. Brzuch i kieszeń. Aksjosemiotyka kulinariów): Die kulinarische Axiosemiotik im sittenschildernden Roman des Positivismus. [Przeł.:] F. Günther, E. Koba. W: Natura naturata. Gegenständliche Welt und Kultureme in der polnischen Literetur von der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts bis zur Gegenwart. Amsterdam 1997 s. 29-52.

  4. Bohaterowie polskiej prozy współczesnej 1864-1914. Artyści, twórcy. Wwa: UW 1999, 207 s. Wydawn. Dydak. Wydz. Polonistyki. UW. Ser. Szósta, 47.
  5. Zawiera: Wstęp. – Aneks [przykłady postaci pominiętych w opracowaniu]. – Wyglądy bohaterów; Inteligent; Artysta – człowiek końca wieku; Artysta i mit wiecznej natury. Twórca – człowiek pierwotny; Filister. – Uzupełnienie: Kobieta i mężczyzna; Zbiorowość. Nowy bohater – tłum; Zwierzę.

  6. Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914). [Podręcznik akademicki]. Wwa: Trio 2000, 359 s.
  7. Proza Kraszewskiego. Codzienność. [Monografia]. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2011, 346 s.
  8. Rozprawy i szkice w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Kalendarze 2. połowy XIX wieku jako źródło do badań literackich – „Kalendarz Ungra”. W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Ser. 2. Wr. 1983 [właśc. 1984] s. 227-240. – Koncepcja prasy w „Tygodniku Ilustrowanym” za redakcji Ludwika Jenikego. „Rocz. Tow. Lit. im. A. Mickiewicza” 1982/83 wyd. 1984 s. 135-151. – Rozumienie i ocena naturalizmu w „Tygodniku Ilustrowanym” za redakcji Jenikego. W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Ser. 3. Wr. 1984 s. 152-169. – Problematyka przełomu w badaniach nad krytyką literacką końca XIX wieku. [Współaut.:] E. Gaworska, W. Klemm. W: Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku. Wr. 1986 s.163-181. – „Tygodnik Ilustrowany” 1859-1886 jako pismo literackie. [Cz. 1-3]. „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1987 [cz. 1 pt.] „Tygodnik Ilustrowany” 1859-1886 jako pismo integrujące, nr 2 s. 5-31, [cz. 2 pt.] Teoria i praktyka krytyki literackiej w „Tygodniku Ilustrowanym” za redakcji Jenikego, nr 3 s. 5-25, [cz. 3 pt.] Rozumienie i ocena romantyzmu w „Tygodniku Ilustrowanym” za redakcji Jenikego, nr 4 s. 41-58. – Witraż z wampirem. [Współaut.:] J. Tomkowski. „Twórczość” 1987 nr 10 s. 93-111 [dot.: W. Reymont: Wampir]. – Możliwości realizacji projektów literackich w ocenie Sygietyńskiego i Chmielowskiego. W: Z domu niewoli. Wr. 1988 s. 53-65. – O „Chacie za wsią” Kraszewskiego. „Rocz. Tow. Lit. im. A. Mickiewicza” 1986 wyd. 1988 s. 35-51. – „Tygodnik Ilustrowany” a pozytywizm. „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1988 nr 1 s. 23-38. – Czego nie ma w „Nad Niemnem” [E. Orzeszkowej]. W: Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy. Wwa 1992 s. 267-81. – Dzieciństwo niemityczne. W: Mit dzieciństwa w sztuce młodopolskiej. Wwa 1992 s. 10-19 [dot. pisarzy: E. Orzeszkowej, M. Konopnickiej, B. Prusa]. – Miasto kryminalne? W: Miasto - kultura - literatura. Wiek XIX. Gdańsk 1993 s.113-124 [w literaturze okresu pozytywizmu]. – Stolica polskości – Dzierzbiłłowice („Różowe krowy i szare scandalie” Michała Choromańskiego). W: Kategoria narodu w kulturach słowiańskich. Wwa 1993 s. 155-162. – Sztuka przekonywania w „Nad Niemnem” [E. Orzeszkowej]. W: Polska powieść XIX i XX wieku. Lubl. 1993 s. 251-264. – „Kwatera bożych pomyleńców”. W: Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Lubl. 1994 s. 165-175 [dot. utworu W. Zambrzyckiego]. – Pozytywistyczna lektura „365 obiadów”. W: Książka pokolenia. W kręgu lektur doby postyczniowej. Białystok 1994 s. 108-122 [dot. książki L. Ćwierczakiewiczowej i jej odbicia w literaturze]. – Kraszewski i fantastyka. W: Józef Ignacy Kraszewski. Twórczość i recepcja. Lubl. 1995 s. 159-169. – Smak wolności i niewoli. Aksjosemiotyka kulinariów w pozytywistycznej powieści obyczajowej. W: Kategoria wolności w kulturach słowiańskich. Wwa 1995 s. 91-97. – Lucyna Ćwierczakiewiczowa – kucharka i dama. W: Kobieta i… T. 5. Kobieta i kultura życia codziennego. Wiek XIX i XX. Wwa 1997 s. 159-169. – Pozytywistyczne przekłady dziewiętnastowiecznej literatury europejskiej. W: Przekład literacki. Teoria, historia, współczesność. Wwa 1997 s. 196-204. – Zabawki Marysi. W: „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” Marii Konopnickiej. Suwałki 1997 s. 85-90. – Bajki Sieroszewskiego. „Bajka o Żelaznym Wilku”. W: Trzy pokolenia. Wwa 1998 s. 81-90. – Dziecięce sacrum: spiżarnia – rajskie jabłko. W: Dzieciństwo i sacrum. Oświęcim 1998 s. 95-207 [motyw dziecka w lit. wspomnieniowej 2. połowy XIX w.] – Ja i tłum. „Pielgrzymka do Jasnej Góry” Reymonta. W: Literatura Młodej Polski. Między XIX a XX wiekiem. Białystok 1998 s. 259-270. – Przyjęcie u baronostwa Niemanów. W: Oczywisty urok biesiadowania. Wr. 1998 s. 185-189 [dot.: W. Berent: Ozimina]. – Dziewiętnastowieczna podróż Sienkiewicza. W: Sienkiewicz i epoki. Wwa 1999 s. 55-62. – Formuła Polaka - posiadacza ziemi. Warianty powieściowe. W: Przemiany formuły polskości w drugiej połowie XIX wieku. Wwa 1999 s. 97-104. – Geniusz czy Judasz? Orzeszkowa o Conradzie. W: Obraz zdrajcy i szpiega w kulturach słowiańskich. Wwa 1999 s. 39-47. – Gomulicki, Prus i latarnie uliczne. W: Wiktor Gomulicki. Problemy twórczości i recepcji. Pułtusk 1999 s. 115-126 [motyw latarni ulicznej w twórczości obu pisarzy]. – Orzeszkowa wśród Greków i Rzymian. W: Literatura i czasopiśmiennictwo polskie 1864-1918 wobec tradycjiantycznej. Wwa 2000 s. 81-99. – Sacrum dzieciństwa: wtajemniczenie. „Tajemniczy ogród” [F. Burnett]. W: Dzieciństwo i sacrum. [T.] 2. Studia i szkice literackie. Wwa 2000 s. 31-39. – Codzienność w krakowskich opowiadaniach Michała Bałuckiego. W: Świat Michała Bałuckiego. Kr. 2002 s. 233-244. – Młodopolski palimpsest w powieściach Michała Choromańskiego. W: Modernistyczne źródła dwudziestowieczności. Wwa 2003 s. 131-144. – Puszcza Żeromskiego i Orzeszkowej. W: Klucze do Żeromskiego. Lubl. 2003 s. 161-170. – W dolinach rzek, na szczytach gór. Pozytywiści na szlakach romantycznych wędrowców. W: Prus i inni. Lubl. 2003 s. 439- 448. – Wyobraźnia Bolesława Prusa. W: Bolesław Prus. Pisarz, publicysta, myśliciel. Lubl. 2003 s. 61-67. – Ironia pozytywistów. W: Literatura i sztuka drugiej połowy XIX wieku. Lubl. 2004 s. 457-471. – Portrety znajomych Marii Konopnickiej. W: Ludzie - rzeczy - obrazy. Suwałki 2004 s. 49-58. – Ubogi. Kwestia wartości. W: Dzieło świętego Franciszka z Asyżu. Projekcja w kulturze i duchowości polskiej XIX i XX wieku. Wwa 2004 s. 331-340. – Ilustracja cyklu, cykl ilustracji. W: Semiotyka cyklu. Białystok 2005 s. 45-55. – Etyka naśladowania. W: Etyka i literatura. Wwa 2006 s. 316-330. – Kraszewskiego obrazy z końca XVIII wieku. Między historycznością a współczesnością. W: Powieść historyczna dawniej i dziś. Kr. 2006 s. 196-206. – Szlachcic stolarzem. Funkcje i sensy motywu w „Krewnych” Józefa Korzeniowskiego i „Pamiętniku Wacławy” Elizy Orzeszkowej. W: Światy przedstawione. Tor. 2006 s. 115-123. – Złote jabłko, złoty Jasieńko. Pieniądz i bogactwo w powieściach współczesnych Kraszewskiego: problematyka etyki dziewiętnastowiecznej. W: Europejskość i rodzimość. Horyzonty twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego. Pozn. 2006 s. 205-215. – Inteligent na poboczu drogi. Powieści Władysława Zambrzyckiego. W: (Nie)ciekawa epoka? Literatura i PRL. Wwa 2008 s. 221-244. – Starość, mądrość, tajemnica. „Powieści chińskie” Wacława Sieroszewskiego. W: Bez antypodów? Zbliżenia i konfrontacje kultur. Łódź 2008 s. 105-113. – Wiek XIX w „Wieku”. „Wiek XIX. Rocz. Tow. Lit. Im. A. Mickiewicza” 2008 s. 111-119. – Wycieczki. W: Podróż i literatura 1864-1914. Wwa 2008 s. 598-610. – Co się dzieje w Swojczy? W: Album gdańskie. Gdańsk 2009 s. 623-632 [dot.: A. Dygasiński: W Swojczy]. – „Kollokacja” w czterdzieści lat później. „Właściciele”. „Litteraria Copernicana” 2009 nr 2 s. 112-120 [relacje między powieściami J. Korzeniowskiego i A. Dygasińskiego]. – Lwowski tekst „Gazety Lwowskiej”. W: Modernistyczny Lwów. Wwa 2009 s. 75-89. – Pies i kot. W: Ocalone królestwo. Wwa 2009 s. 193-203 [o twórczości L.J. Kerna]. – Podróż jako droga ku humanitas w drugiej połowie XIX wieku. W: Humanizm polski. Wwa 2009 s. 205-221. – Obraz Londynu i jego stołeczności w „Szkicach z Anglii” Ignacego Maciejowskiego (Sewera). W: Obrazy stolic europejskich w piśmiennictwie polskim. Łódź 2010 s. 21-30. – Parnasyjskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. W: Humanistyczne modele kultury nowożytnej wobec dziedzictwa starożytnego. Wwa 2010 s. 347-360. – Uroczystości „Tygodnika Ilustrowanego”. W: Upominki od narodu. Żarnowiec 2010 s. 57-72. – Dwie córki i ojcostwo nestora. W: Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne. Wwa 2011 s. 315-327. – „Sprawa kryminalna” Kraszewskiego. „Prz. Hum.” 2011 nr 5 s. 117-126. – Świętochowski o Kraszewskim jak o sobie. W: Aleksander Świętochowski. Lubl. 2011 s. 257-267. – Dziad, baba i kwestia śladu. W: Spotkania w przestrzeni idei-słów-obrazów. Tor. 2012 s. 547-560. – Kraszewski „czyta” Brzozowskiego. W: Konstelacje Stanisława Brzozowskiego. Wwa 2012 s. 99-109. – Niewiedza bohaterów Orzeszkowej. W: Sekrety Orzeszkowej. Wwa 2012 s. 137-145. – Okna Kraszewskiego. W: Kraszewski. Poeta i światy. Tor. 2012 s. 445-466. – Ziemne ludki. Kwestie tożsamości. W: Ludzie i krasnoludki. Powinowactwa z wyboru. Wwa 2014 s. 215-226 [dot.: J. Ejsmond: Baśń o ziemnych ludkach]. – Mistyfikacja i metamorfoza. W: Krasiński i Kraszewski wobec europejskiego romantyzmu i dylematów XIX wieku. (W dwustulecie urodzin pisarzy). Pozn. 2016 s. 217-228. Prace Komis. Filol. – PTPN. Wydz. Filol.-Filozof., 77 [dot.: J.I. Kraszewski: Z życia awanturnika]. – Starcy pozytywistów. Starość jako literackie wyobrażenie sytuacji tradycji we współczesności Polaków. W: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku na tle porównawczym. T. 2. Aspekty społeczno-kulturowe = Old people and old age in the Polish lands from the 18th to the 21st century (in a comparative context). Vol. 2. Socio-cultural aspects. Wwa 2016 s. 195-207. – Na obrzeżach Szkoły Głównej. W: Szkoła Główna. Kręgi wpływów. Wwa 2017 s. 227-243 [dot. K. Brandla, fotografa]. – „Rok polski w życiu, tradycji i pieśni”. Literackie sensy i konteksty. „Bibl. Podlaski” 2017 nr 1 s. 9-27 [dot. Z. Glogera].

Prace redakcyjne

  1. Warszawa pozytywistów. Praca zbiorowa pod red. [i z przedm.] J. Kulczyckiej-Saloni i E. Ihnatowicz. Wwa: Inst. Literatury Pol. UW 1992, 281 s. Pisarze Pol. i Warszawa.
  2. Kraszewski - pisarz współczesny. Praca zbiorowa pod red. [i ze wstępem] E. Ihnatowicz. Wwa: Elipsa 1996, 236 s. UW. Inst. Jęz. Pol.
  3. Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa. Pod red. [i ze słowem wstępnym] E. Ihnatowicz. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 1999, 313 s.
  4. Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Pod red. E. Ihnatowicz. Wwa: Elipsa 2000, 272 s.
  5. Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki. Red.: E. Ihnatowicz i E. Paczoska. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2006, 564 s. Z Publ. Zakładu Pozytywizmu i Młodej Polski.
  6. Podróż i literatura. 1864-1914. Pod red. nauk. [i ze słowem wstępnym] E. Ihnatowicz. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2008, 632 s.
  7. Europejczyk w podróży 1850-1939. Pod red. E. Ihnatowicz i S. Ciary. Wwa: Neriton 2010, 488 s. Pr. Inst. Hist. UW.
  8. Dwie gwiazdy, dwie drogi. Konopnicka i Orzeszkowa – relacje różne. Pod red. E. Ihnatowicz i E. Paczoskiej. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2011, 375 s.
  9. Kraszewski. Poeta i światy. Pod red. T. Budrewicza, E. Ihnatowicz, E. Owczarz. Tor.: Wydawn. Nauk. UMK 2012, 484 s., [6] s.
  10. Wyd. jako dokument elektroniczny: Tor.: Wydawn. Nauk. UMK 2013, plik w formacie PDF.

  11. Zapomniane / zapamiętane. Dziecięce lektury czytane po latach. Studia przypadków. Pod red. nauk. E. Ihnatowicz. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 2014, 251 s.
  12. 11. B. Prus: Humoreski, nowele, opowiadania. T. 4. 1876-1877. Red.: P. Bordzoł. Oprac.: P. Bordzoł, E. Ihnatowicz, J. Lekan-Mrzewka, I. Poniatowska; T. 5. 1878-1879. Red.: A. Bąbel. Oprac.: A. Bąbel, A. Janicka, I. Poniatowska. Wwa: Tow. Lit. im. A. Mickiewicza; Lubl.: Episteme 2016, 652 s. Pisma wszystkie. Ser. A: Humoreski, nowele, opowiadania.
  13. Dwa tomy w 1 vol.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2011, 2013.

Powrót na górę↑

Literacki świat rzeczy

  • E. KOWECKA. „Kwart. Hist. Kult. Materialnej” 1995 nr 4.
  • J. SOSNOWSKI: Szampan i ostrygi. „Gaz. Wybor.” 1995 nr 227.
  • B. MAZAN. „Pam. Lit.” 1996 z. 3.
  • G. LESZCZYŃSKI: Pozytywistyczne „obroty rzeczy”. „Nowe Książ.” 1996 nr 1.
  • J. ZACHARSKA: Język rzeczy. „Prz. Hum.” 1996 nr 4.

Powrót na górę↑

Bohaterowie polskiej prozy współczesnej

  • B. GRYSZKIEWICZ: O bohaterach prozy pozytywizmu i Młodej Polski. „Konspekt” 2001/2002 nr 9.

Powrót na górę↑

Literatura polska drugiej połowy XIX wieku

  • B. BOBROWSKA: Nowa synteza literatury polskiej drugiej połowy XIX wieku. „Prz. Hum.” 2001 nr 6.
  • T. BUJNICKI. „Nowa Polszczyzna” 2001 nr 3.
  • H. MARKIEWICZ: Niewiarygodna książka. „Teksty Drugie” 2001 nr 5.
  • A. TYSZKA: O pozytywizmie i Młodej Polsce inaczej. „Nowe Książ.” 2001 nr 2.
  • W. KLEMM. „Pam. Lit.” 2002 z. 2.

Powrót na górę↑

Warszawa pozytywistów

  • J. PAPUZIŃSKA: Warszawa namiętności. „Nowe Książ.” 1994 nr 6.

Powrót na górę↑

Barbara Tyszkiewicz

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Ewa IHNATOWICZ
Nawigacja
Narzędzia