Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

ur. 1939

Pseud. i krypt.: (ef); Efen; EFEN; F.N.; (fen); Fen; FEN; (FEN); (FN).

Poeta, prozaik, tłumacz, krytyk literacki i filmowy, publicysta.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzony 16 grudnia 1939 we wsi Kretki (kujawsko-pomorskie) w rodzinie robotniczej; syn Emila Netza i Heleny z domu Kamińskiej. Dzieciństwo spędził w Kretkach, następnie w Lubaniu (Śląskie), gdzie rodzina przeniosła się w 1946. Od 1953 uczył się w Liceum Ogólnokształcącym w Lubaniu; redagował w tym czasie szkolną gazetkę literacką „Plejada”. W 1955 zamieszkał w Katowicach, uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego TPD nr 2 im. W. Piecka. Debiutował w 1957 wierszami Daleka oraz Imię, opublikowanymi na łamach tygodnika „Poglądy” (nr 23). Po zdaniu matury w 1958 przez rok pracował w kopalni Katowice, po czym podjął studia polonistyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Katowicach. W 1962-84 współpracował stale z „Poglądami” jako autor wierszy, tłumaczeń oraz recenzji (w 1983-84 członek redakcji). W 1963 ogłosił w „Tygodniku Kulturalnym” (nr 5) pierwsze opowiadania pt. Portrety rodzinne: Dziedzictwo i Ballada o stryjku Sylwestrze. W 1965-71 pracował w Redakcji Literackiej Polskiego Radia w Katowicach. W 1968 uzyskał magisterium na Uniwersytecie Śląskim (powstałym z połączenia WSP i Filii UJ w Katowicach). W tymże roku został członkiem PZPR i SDP (do 1982). W 1969-95 należał do ZLP (przewodniczył okresowo Kołu Młodych, od 1986 wchodził do Zarządu Oddziału Katowickiego). W 1972-81 pracował w tygodniku „Panorama”, pełniąc kolejno funkcje kierownika działu kultury (1973-78), zastępcy redaktora naczelnego (1978-80), redaktora naczelnego pisma (1980-81); ogłaszał tu liczne wywiady, tłumaczenia, recenzje filmowe i książkowe, felietony, m.in. w 1981 cykl pt. Pod poprzeczką (pod pseud. EFEN). Zamieszczał też artykuły, felietony, recenzje filmowe i przekłady m.in. w miesięczniku „Warmia i Mazury” (1973-78), „Kalendarzu Młodych” (1976-80), „Wieczorze” (od 1976; tu w 1990 cykl felietonów pt. Notatnik antyagitatora), „Życiu Literackim” (1976-80), „Kronice Bielska-Białej” (w 1977 cykl felietonów pt. Golono strzyżono). Był kierownikiem literackim zespołu filmowego „Silesia” (1973-75). Kontynuował współpracę z radiem jako autor i adaptator wielu słuchowisk. W 1981 został członkiem Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich. Od 1982 publikował przekłady z literatury węgierskiej, od 2000 przede wszystkim tłumaczenia prozy Sándora Maráia. W 1983-90 ogłaszał w tygodniku „Tak i Nie” liczne recenzje filmowe (także pod pseud.: EFEN, (FEN)). Od września 1985 do lutego 1986 przebywał w Budapeszcie na stypendium węgierskiego i polskiego Ministerstwa Kultury. W 1987 otrzymał za przekłady poezji nagrodę „Pegaza”, przyznawaną przez Klub Studentów Wybrzeża „Żak”. W 1990-99 pracował ponownie w Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach. Od 1992 jest członkiem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego. W 1993 otrzymał nagrodę Prezydenta Katowic w dziedzinie kultury. W 1995 został członkiem redakcji miesięcznika społeczno-kulturalnego „Śląsk” i zastępcą redaktora naczelnego; ogłaszał tu liczne artykuły, tłumaczenia, recenzje książkowe i filmowe (także w cyklu pt. Poza kadrem, 2000-06). W 1997 otrzymał Honorowe Obywatelstwo m. Lubań. W 2005 zaczął prowadzić Agencję Telewizyjną i Public Relation „Ad Rem” w Katowicach. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005). Mieszka w Katowicach.

TWÓRCZOŚĆ

  1. Sto dni odpustu. [Powieść]. Katow.: Śląsk 1968, 165 s.
  2. Związek zgody. [Wiersze]. Katow.: Śląsk 1968, 67 s.
  3. Nagroda Peleryny przyznana podczas Gdańskich Spotkań Jesiennych przez Radę Naczelną ZSP w 1968.

  4. Mistrz świata. [Słuchowisko radiowe]. Reż.: Z. Patryn-Witkiewiczowa. Radio 1972. Druk: „Teatr Pol. Radia” 1973 nr 2 s. 49-68. Por. poz. 5.
  5. Z wilczych dołów. [Wiersze]. Katow.: Śląsk 1973, 55 s.
  6. Kochajmy się. [Scenariusz filmowy; współaut. i reż.:] K. Wojciechowski. Ekran. 1974. Por. poz. 3.
  7. Tytuł roboczy: Mistrz świata.

  8. Biała gorączka. [Słuchowisko radiowe]. Reż.: Z. Patryn-Witkiewiczowa. Radio 1976. Druk: „Teatr Pol. Radia” 1977 nr 1 s. 54-66. Por. poz. 9-10.
  9. Ballada o familoku. [Słuchowisko radiowe]. Radio 1977. Druk: „Poglądy” 1977 nr 23 s. 13-15.
  10. II nagroda w konkursie na słuchowisko o tematyce współcz., ogł. przez Rozgłośnię Pol. Radia w Katow. w 1977.

  11. Skok pod poprzeczką. [Powieść]. Katow.: Śląsk 1977, 150 s.
  12. Biała gorączka. [Powieść]. Powst. 1978. Katow.: Śląsk 1980, 153 s. Por. poz. 6, 10.
  13. II nagroda w konkursie Min. Górnictwa i Oddz. Katowickiego ZLP w 1978.

  14. Biała gorączka. [Scenariusz filmu telewizyjnego]. TVP 1979. Por. poz. 6, 9.
  15. Wir. Wiersze. Katow.: Śląsk [1985], 51 s.
  16. Nagroda Grupy Lit. „ECCE”, działającej przy UŚl. w 1985.

  17. Gloria. Sztuka w dwóch aktach. „Tak i Nie Śląsk” 1986 nr 1 s. 65-73.
  18. Harmonia. [Słuchowisko radiowe]. „Dialog” 1993 nr 4 s. 5-19. Radio 1993.
  19. Nagroda w konkursie zamkniętym zorganizowanym przez Rozgłośnię Pol. Radia i Tow. Zachęty Kultury w Katow., Teatr Pol. Radia w Wwie, Min. Kultury i Sztuki w 1993.

  20. Urodzony w Święto Zmarłych. [Powieść]. Katow.: Śląsk 1995, 230 s.
  21. Przekł. węgier.: Halottak napján született. Przeł. E. Szenyán. Budapest 2005.

  22. Wielki zamęt. Felietony radiowe z lat 1990-1995. Katow.: Ag. Wydawn. Radia Katow. 1995, 244 s.
  23. Róg Ligonia i Królowej Jadwigi. (Radio Katowice 1927-1997). [Opowieść dokumentalna]. Katow.: Ag. Wydawn. Radia Katow. 1997, 284 s.
  24. Cierpienia młodego Ż. [Szkic biograficzny]. Katow.: Bibl. Śląska 2000, 50 s.
  25. Dot. S. Żeromskiego.

  26. Dysharmonia caelestis. [Proza wspomnieniowa]. Katow.: Śląsk 2004, 194 s.
  27. Nominacja do Nagrody Lit. Nike w 2005.

    Zawartość: Dom ostatni; Dom pierwszy; List do profesora Barabasza; List profesora Barabasza; Dwa epizody z życia człowieka niepoczciwego; Kwiczoł wędrowny; Dziennik Barabasza; Wyjście z Kotliny Dinozaurów.

  28. Poza kadrem. Teksty o filmach. Nowa Ruda: Mamiko A. Maliszewska 2006, 198 s.
  29. Recenzje 62 filmów polskich i zagranicznych publikowane na łamach miesięcznika „Śląsk” w 2000-06.

  30. Ćwiczenia z wygnania. [Szkice literackie]. Mikołów: Inst. Mikołowski 2008, 369 s. Bibl. Arkadii – pis. katastroficznego, 31.
  31. Zawartość: Stary człowiek z San Diego [dot. S. Máraia]; Cantata profana [dot. F. Juhásza]; Nieszczęsne stulecie. [dot. I. Kertésza]; 23 października [dot. G. Gömöri]; Czarne światło dzieciństwa [dot. I. Kovácsa]; Wygnani z życia; Choroba na śmierć peerelowskiego outsidera [dot.: M. Hłasko: Pętla]; Pars pro toto [dot.: Z. Uniłowski: Wspólny pokój]; Historia pokuty [dot.: S. Lem: Solaris]; Pokusa dobrowolnej śmierci [dot.: J. Iwaszkiewicz: Księżyc wschodzi]; Z familoka pod mur berliński [dot. H. Bereski]; Swój ziemski szlak przeszedłszy do połowy [dot. J. Brodskiego]; Drewniana skrzynia z Buchenwaldu [dot. J. Guzlowskiego]; Metafora [dot. P. Nerudy]; Jeden dzień, który wstrząsnął światem [dot. A. Sołżenicyna]; Wacław Niżyński; Widmo wolności [dot. L. Buñuela]; La strada, która jest filmem [dot. F. Felliniego]; Fanfan; Wiem, co kocham. Życie [dot. A. de Saint-Exupéry’ego]; Kutz, czyli potyczki z (każdą) władzą [dot. K. Kutza]; Człowiek z Górnego Śląska [dot. W. Szewczyka]; Moje prywatne centrum świata [dot. L.J. Majewskiego]; Człowiek niezbuntowany (do czasu) [dot. J. Kornhausera]; Homo silesiensis [dot. H. Wańka]; Wielka księga Ślązaków [dot. M. Szejnert]. - Tu też wywiady z F.N.: Zbójecka iskra. Z F.N. rozmawia M. Sworzeń; Zdrowy nie zajmuje się sztuką, zdrowy zajmuje się sportem. Z F.N. rozmawiają M. Melecki i K. Siwczyk; Pole widzenia. Z F.N. rozmawia M.M. Szczawiński.

  32. Zegarek. [Słuchowisko]. Reż.: W. Modestowicz. Radio 2008. Druk: „Dialog” 2009 nr 7/8 s. 149-170.
  33. Trzy dni nieśmiertelności. [Wiersze]. Mikołów: Inst. Mikołowski 2009, 83 s. Bibl. Arkadii – pis. katastroficznego, 43.
  34. Odchodzimy. [Słuchowisko – monodram]. Reż.: J. Wareynci. Radio 2011. Druk: „Śląsk” 2011 nr 4 s. 10-13.
  35. Słuchowiska radiowe zob. poz. 3, 6-7, 13, 21 oraz m.in.: Złota reneta. Reż.: Z. Patryn-Witkiewiczowa. Radio 1970 [nagroda Nacz. Red. Programów Pol. Radia „Wiosna Opolska” w 1970]. – Michał. Reż.: Z. Patryn-Witkiewiczowa. Radio 1971. - Powtórka z życiorysu. Reż.: Z. Patryn-Witkiewiczowa. Radio 1973 [nagroda Nacz. Red. Programów Pol. Radia „Wiosna Opolska” w 1973]. – Karta powołania. Radio 1975. – Carobójcy. Radio 1990. – Urodzony w Święto Zmarłych. Reż.: B. Kasztelaniec. Radio 1991. - Łowca komarów. Reż.: A. Piszczatowski. Radio 1995. – Pokój z widokiem na wojnę polsko–jaruzelską. Reż.: W. Modestowicz. Radio 2007 [nagroda Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz VII Festiwalu Teatru Pol. Radia i Teatru TV „Dwa Teatry” 2007]. – I to jest siła, to jest moc. Reż.: W. Modestowicz. Radio 2010.

Przekłady

  1. T. Déry: Anatema. [Powieść]. Kr.: WL 1982, 343 s. Kolekcja Lit.
  2. Węgier.

  3. E. Illés: Taniec motyla i inne eseje. Wybór: E. Bojtár. Kr.: WL 1986,
  4. 353 s.

  5. G. Moldova: Ciemny anioł. [Powieść]. Kr.: WL 1987, 297 s.
  6. T. Sebastian: Cień szpiega. [Powieść]. Przeł.: B. Flisiuk, B. Korzon, ... Czeladź: Almapress-Czeladź 1990, 195 s.
  7. I. Kovács: Księżyc twojej nieobecności. [Wiersze]. Wybrał i posł. opatrzył: B. Zadura. Kr.: WL 1991, 107 s.
  8. J. Jakes: Miłość i wojna. [Powieść]. Przeł.: M. Dutkiewicz, ... T. 1-2. Katow.: KAW 1992, 455 + 572 s.
  9. J. Brodski: Dwadzieścia sonetów do Marii Stuart. [Wiersze]. Posł.: P. Fast. Katow.: Śląsk 1993, 48 s.
  10. Tekst w jęz. pol. i ros.

  11. A. Puszkin: Eugeniusz Oniegin. Romans wierszem. Katow.: Śląski
  12. Fundusz Lit. 1993, 183 s.

    Nagroda Prezydenta Katow. w 1993.

  13. K. Drawert: Wzór wewnętrzny. Wiersze Innenmuster. Gedichte. Wybór i posł.: G. Kurpanik–Malinowska. Katow.: Śląsk 1994, 150 s.
  14. Tekst w jęz. pol. i niem.

  15. G. MacDonald: Najlepsze miejsce pod słońcem, czyli O właściwym czasie i miejscu do budowania charakteru dziecka. [Poradnik]. Wwa: Vocatio 1994, 295 s.
  16. R. Schneider: Brat snu. [Powieść]. Przeł.: ..., G. Kurpanik–Malinowska. Katow.: Videograf II 1996, 157 s.
  17. A. Walker: Audrey Hepburn. [Biografia]. Katow.: Videograf II 1996, 303 s. Nieśmiertelni.
  18. S. Márai: Żar. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2000, 143 s. Mała Proza. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2006, wyd. 3 2008, wyd. 4 2009, wyd. 5 2011.
  19. S. Márai: Komora celna. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2002 nr 7 s. 73-87. Wyst.: Adapt. i reż.: A. Buszko, P. Ratajczak. Szczec., T. Krypta 2005.
  20. G. Gömöri: Dylemat królika doświadczalnego. Wybór wierszy. Wybrał i z węgier. przeł. ... Katow.: Bibl. Śląska 2003, 76 s. Polonica.
  21. S. Márai: Księga ziół. [Szkice]. Wwa: Czyt. 2003, 150 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2006, wyd. 3 2008, wyd. 4 2009.
  22. S. Márai: Występ gościnny w Bolzano. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2005, 234 s. Mała Proza.
  23. Dot. G.G. Casanovy di Seingalt.

  24. S. Márai: Krew świętego Januarego. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2006, 325 s. Nike. Wyd. 2 tamże 2007.
  25. S. Márai: Pierwsza miłość. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2007, 307 s. Nike.
  26. S. Márai: Dziedzictwo Estery. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2008, 117 s. Mała Proza.
  27. S. Márai: Wyspa. [Powieść]. Wwa: Czyt. 2009, 166 s. Wyd. nast. tamże 2010.
  28. S. Márai: Niebo i ziemia. [Szkice]. Wwa: Czyt. 2011, 243 s.

Prace redakcyjne

  1. Młody Śląsk literacki. Almanach poezji i prozy. Wybór i oprac.: J. Górdziałek, ..., E. Zyman. Katow.: Śląsk 1975, 342 s.
  2. Śląski almanach poetycki. Red.: ..., M.M. Szczawiński. Wstęp: T. Kijonka. [Katow.]: Śląsk [1989], 263 s.
  3. Zob. też Przekłady poz. 15.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2009, 2011. - Wywiady zob. Twórczość poz. 20 oraz m.in.:


Sto dni odpustu

  • T. KIJONKA: Ucieczka z miejsca urodzenia. „Poglądy” 1968 nr 15
  • M. SPRUSIŃSKI: Lektury i samowiedza. „Życie Lit.” 1968 nr 30
  • M. WYKA: Humanista zbawiony? „Życie Lit.” 1968 nr 49
  • J. STYCZEŃ: Wieś F.N. „Odra” 1969 nr 3.

Powrót na górę↑

Związek zgody

  • M. WALIŃSKI: Związki zgody F.N. „Agora” 1968 nr 23.

Powrót na górę↑

Z wilczych dołów

  • M. CHRZANOWSKI. „Nowe Książ.” 1974 nr 2
  • M. JODŁOWSKI: „Reflektor krwi”. „Odra” 1974 nr 2
  • I. SMOLKA: Temat snu. „Życie Lit.” 1974 nr 9
  • E. ZYMAN: „Zacząłem dziś mówić z sobą bez kłamstw”. „Opcje” 1974 nr 4.

Powrót na górę↑

Skok pod poprzeczką

  • E. CZARNECKA: Czas miniony i teraźniejszość. „Literatura” 1977 nr 43
  • W.K. JANOTA: Spotkanie z młodością. „Poglądy” 1977 nr 15
  • H. KUBICKI. „Opole” 1977 nr 10
  • A. MYSZKOWSKI: Jeszcze jeden powrót. „Tryb. Ludu” 1977 nr 242. - E. ZYMAN. „Odra” 1978 nr 6.

Powrót na górę↑

Biała gorączka

  • A. MYSZKOWSKI: Powieść górnicza. „Tryb. Ludu” 1980 nr 179
  • E. ZYMAN: Chłodna gorączka. „Poglądy” 1980 nr 12
  • B. ZADURA: Jeden na wszystkich. W tegoż: Szkice, recenzje, felietony. T. 2. Wr. 2007.

Powrót na górę↑

Wir

  • [M. FOX] M. FRĘŚ: ... Być – oto jest pytanie. „Tak i Nie” 1985 nr 41
  • M. KISIEL: Wir, który wchłania. „Radar” 1986 nr 23
  • B. ZADURA: „Ich kann nicht anders”. „Akcent” 1987 nr 1, przedr. w tegoż: Daj mu tam, gdzie go nie ma. Lubl. 1996.

Powrót na górę↑

Urodzony w Święto Zmałych

  • T.K. AUGUSTYNIAK: Halloween. „Wiad. Kult.” 1995 nr 45
  • J. DRZEWUCKI: Wielojęzyczny kocioł. „Rzeczpospolita” 1995 nr 254
  • J. GÓRDZIAŁEK: Konfrontacje polsko-amerykańskie. „Opcje” 1995 nr 3
  • M. KISIEL: Kranz rozbity jak lustro. „Twórczość” 1995 nr 12
  • D. NOWACKI: Urodzony by słyszeć! „Śląsk” 1995 nr 1
  • J. STYCZEŃ: Powieść o dotknięciu losu. „Śląsk” 1995 nr 1. - K. UNIŁOWSKI: Bez pierwszego języka. „FA-art” 1995 nr 3, przedr. w tegoż: Skądinąd. Bytom 1998
  • J. ŁUKASIEWICZ. „Tyg. Powsz.” 1996 nr 43
  • R. MIELHORSKI: Cmentarz zardzewiałego żelastwa. „Sycyna” 1996 nr 17
  • M. ORSKI: Niepokoje małego i dużego Krantza [!]. „Odra” 1996 nr 1
  • M. ORSKI: F.N.: Magiczny tygiel bytu. W tegoż: Autokreacje i mitologie. Wr. 1997
  • M. SIEPRAWSKI: Zapamiętane, zapisane. „Akcent” 1997 nr 1
  • B. ZWOLIŃSKA: Taniec zideologizowany w PRL-u, czyli o powieści F.N. „Urodzony w Święto Zmarłych”. W: Taniec w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Gdańsk 2012.

Powrót na górę↑

Róg Ligonia i Królowej Jadwigi

  • W. SARNOWICZ: Radio, historia, ludzie. „Śląsk” 1998 nr 3.

Powrót na górę↑

Cierpienia młodego Ż.

  • K. KARWAT: Miłosne perypetie Żeromskiego. „Dz. Zach.” 2001 nr 35
  • J. PASZEK: O młodym Żeromskim. „Śląsk” 2001 nr 3.

Powrót na górę↑

Dysharmonia caelestis

  • J. DRZEWUCKI: Więzień własnej pamięci. „Rzeczposp.” 2005 nr 30
  • J. DURSKI: Jawna i ukryta. „Topos” 2005 nr 3
  • M. KISIEL: Harmonia funebris. „Nowe Książ.” 2005 nr 6
  • A. MADALIŃSKI: Pisane z pamięci. „Opcje” 2005 nr 1
  • M. ORSKI: Harmonia terrestris. „Prz. Powsz.” 2005 nr 12
  • M. RADZIWON: Doświadczanie Katowic. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 134
  • H. WANIEK: Jako w niebiosach, tak i na ziemi. „Śląsk” 2005 nr 2
  • J. BŁACH: Czarny węgiel, czarna żółć, czarne niebo. „Tygiel Kult.” 2006 nr 7/9
  • M. CUBER: Śląsk bez epopei. „Twórczość” 2006 nr 3
  • Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Poza kadrem

  • T. RUTKOWSKA: Pisarze idą do kina. „Nowe Książ.” 2007 nr 4.

Powrót na górę↑

Ćwiczenia z wygnania

  • A. GLEŃ: Jest się sobą i kimś innym. „Śląsk” 2009 nr 6
  • A. MORAWIEC: W imię inności. „Nowe Książ.” 2009 nr 5.

Powrót na górę↑

Trzy dni nieśmiertelności

  • T. MIZERKIEWICZ: Jak (nie) być nieśmiertelnym. „Nowe Książ.” 2010 nr 5
  • M. ORLIŃSKI: Z księgi spełnionych wróżb. W tegoż: Płynne przejścia. Mikołów 2011.

Powrót na górę↑

J. Brodski: Dwadzieścia sonetów do Marii Stuart

  • J. CZECH: Brodskiego ćwierć albo pół. „Lit. na Świecie” 1993 nr 7/8
  • J. GONDOWICZ: Metafizyka wierszem, prozą i anegdotą. „Nowe Książ.” 1993 nr 10
  • A. STRZEMPEK: Długa rozprawa między poetą, tłumaczem i studentką. „Ros. Ruletka” 1995 nr 2.

Powrót na górę↑

A. Puszkin: Eugeniusz Oniegin

  • R. RADOSZEWSKI: Oniegin... ultymatywny! „Górnośl. Diariusz Kult.” 1993 nr 3
  • K. STRZAŁA: Nowe czasy – nowy przekład. „Eugeniusz Oniegin” w przekładzie F.N. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1995 nr 1508
  • Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Maria Kotowska-Kachel

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Feliks NETZ
Nawigacja
Narzędzia