Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

ur. 1952

Krypt.: H.G.; HG

Historyk literatury.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzona 22 czerwca 1952 w Warszawie; córka Józefa Goska, oficera Wojska Polskiego, zesłańca syberyjskiego, i Janiny z domu Pożaroszczyk, urzędniczki. Po ukończeniu z wyróżnieniem w 1971 XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego w Warszawie studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W tym czasie należała do Klubu Dziennikarzy Studenckich i publikowała artykuły w pismach uniwersyteckich „Zez” oraz „Linia”. W 1975 odbyła staż dziennikarski w gazecie „Życie Warszawy”, tam również do 1976 zamieszczała krótkie artykuły o tematyce społecznej (podp. też: H.G.). Pierwszą rozprawę naukową pt. „Popioły” Stefana Żeromskiego, nowoczesna powieść historyczna przełomu wieków ogłosiła w 1975 na łamach „Przeglądu Humanistycznego” (nr 7). Studia ukończyła z wyróżnieniem w 1976. Następnie pracowała jako asystentka w Zakładzie Literatury XX wieku Instytutu Literatury Polskiej (ILP) UW. W latach 1977-81 odbyła tam studia doktoranckie, a następnie uzyskała tytuł doktora na podstawie rozprawy pt. Koncepcja prozy w krytyce literackiej kręgu „Kuźnicy” w latach 1945-1948 i w 1982 otrzymała stanowisko adiunkta. W pracy badawczej interesowała się problematyką polskiej literatury współczesnej, m.in. krajową i emigracyjną prozą oraz krytyką literacką, literaturą dokumentu osobistego, prozą po r. 1989, literackim obrazowaniem historii, a w późniejszych latach metodologią antropologiczną i postkolonialną. W pierwszych latach pracy naukowej artykuły i recenzje książkowe publikowała w „Literaturze” (1976-79), „Miesięczniku Literackim” (1982-85 oraz 1989), a także w „Przeglądzie Humanistycznym” (1980-81) i „Poezji” (1983). W 1985-86 pracowała jako lektor języka polskiego i wykładowca kultury polskiej w School of Slavonic and East European Studies na University of London oraz na Oxford University. Tam też odbyła później miesięczne staże naukowe (kolejno w 1989 i w 1991). Tytuł doktora habilitowanego uzyskała na UW w 1991 na podstawie książki pt. Wizerunek bohatera w debiutanckiej prozie polskiej przełomu 1956 roku. W 1995-2003 regularnie publikowała recenzje w „Nowych Książkach”, a także artykuły i recenzje m.in. w: „Przeglądzie Humanistycznym” (1989-90, 1993-98, 2000, 2002, 2004, 2010), „Potopie” (1991), „Tygodniku Literackim” (1991), „Przeglądzie Literackim” (1993), „Ruchu Literackim” (1993, 1998-99, 2011), „Kresach” (1994-95, 1997, 1999, 2001, 2003). W 1997 otrzymała stanowisko profesora nadzwyczajnego UW. W 1998-2006 kierowała przez dwie kadencje Studium Doktoranckim Wydziału Polonistyki UW, a od 1999 prowadziła w macierzystym Zakładzie Literatury XX Wieku (później Zakład Literatury XX i XXI Wieku) zespół dyskusyjny Colloquia minima, który w 2006 przekształcił się w kierowaną przez nią Pracownię Antropologicznych Problemów Literatury. Kilkakrotnie przebywała w charakterze visiting professor w Polish Studies Centre na Indiana University w Bloomington w USA (1998, 1999, a także w 2006). W 2001 została członkiem International Institute for Hermeneutics z siedzibą w St. Mark`s College, University of British Columbia w Vancouver w Kanadzie. W tymże roku zainicjowała Serię Prac Zakładu Literatury Polskiej XX wieku ILP UW oraz zapoczątkowała organizowanie dorocznych konferencji doktoranckich, skupiających młodych badaczy literatury współczesnej najpierw z ILP UW, a później innych uniwersytetów krajowych. W 2004 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w 2007 objęła stanowisko profesora zwyczajnego w ILP UW. Od 2004 przez dwie kadencje zasiadała w Komisji Edukacji, w 2012-16 była członkiem prezydium, a następnie została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Współkierowała m.in. projektem Co dalej, literaturo? realizowanym przez zespół z Zakładu Literatury XX w. ILP UW i Pracownię Literatury Polskiej XX i XXI w. IBL PAN (w 2006-08) oraz autorskim projektem Pominięte, przemilczane, stłumione, zatarte w narracjach XX wieku / The Effect of Palimpsest, realizowanym przez Pracownię Antropologicznych Problemów Literatury, Zakład Literatury XX w. ILP UW, Department of Slavic Languages and Literatures, University of Chicago i Department of Central, Eastern and Northern European Studies, University of British Columbia (2006-09). Artykuły naukowe ogłaszała w tym czasie m.in. w „Polonistyce” (2006), „Pamiętniku Literackim” (2006), „Obozie” (2007), „Tekstach Drugich” (2008-12). W 2008-12 przewodniczyła Radzie Naukowej ILP UW. W 2009 przebywała jako visiting professor na University of British Columbia. W tymże roku powołała do istnienia sieć naukową pod nazwą Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych i została przewodniczącą jej Rady oraz rady naukowej serii wydawniczej ukazującej się pod patronatem tejże sieci w wydawnictwie Universitas. W 2010 roku weszła w skład rady redakcyjnej „Porównań. Czasopisma poświęconego zagadnieniom komparatystyki literackiej oraz studiom interdyscyplinarnym”. W latach 201113 kierowała grantem „Polskie dyskursy postzależnościowe w kontekście porównawczym. Tematy i metodologie”, finansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2012).

W 1986 wyszła za mąż za Piotra Krechowa, historyka, konserwatora przedmiotów sztuki (rozwód w 1996). Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

  1. W kręgu „Kuźnicy”. Dyskusje krytycznoliterackie lat 1945-1948. Warszawa: PWN 1985, 369 s.
  2. Rozszerzona wersja rozprawy doktorskiej. – Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

  3. Hen. [Szkic]. Powst. 1990. Wwa: Agencja Autorska 1991, 38 s. Sylwetki Współcz. Pisarzy.
  4. Dot. Józefa Hena.

    Przekł. ang.: Hen. [Przeł.] Ch. Cenkalska. Warsaw 1990. Profiles of Contemporary Writers.

  5. Wizerunek bohatera. (O debiutanckiej prozie polskiej przełomu 1956 r.). Rozprawa habilitacyjna. Wwa: Wydz. Polonistyki UW 1990, 357 s. Wyd. 2 zmien. Wwa: Wydawn. UW 1992, 261 s. Rozprawy UW = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 384.
  6. A gdy to wszystko zapomnę. Szkice o polskim pisarstwie emigracyjnym XX wieku. Izabelin: Świat Lit. 1995, 142 s.
  7. Zawartość: Tożsamość [wstęp]. – Kraina taka. O funkcjonalizacji tworzywa autobiografii w zapisie literackim na przykładzie emigracyjnych tekstów wspomnieniowych z lat czterdziestych naszego wieku; Znad Berezyny do Berisso. Beletryzacja materiału autobiograficznego w prozie Floriana Czarnyszewicza; „Dokument ludzki”; Poczucie tożsamości jednostkowej i zbiorowej „ja” „Dziennika” Jana Lechonia a kształt formalny oraz treści zapisu; „A gdy to wszystko zapomnę....” O znaczeniu retrospektywnej orientacji temporalnej dla utwierdzenia tożsamości „ja” w prozie Zygmunta Haupta; To Straszewicz. Uniwersalizacja zagadnień swojskości i obcości. Aspekty tożsamości jednostkowej i zbiorowej w prozie Czesława Straszewicza; Inaczej. Znaczenie prezentystycznej orientacji temporalnej „ja” w Szkicach piórkiem Andrzeja Bobkowskiego; Wielka magia lub nic. Reguły życia wewnętrznego „ja” w prozie Leo Lipskiego; „Smak puddingu poznaje się jedząc”. Legendotwórcza funkcjonalizacja materii autobiograficznej w Przyczynku do biografii Jana Kotta.

  8. Jesteś sam w swojej drodze. O twórczości Leo Lipskiego. [Monografia]. Izabelin: Świat Lit. 1998, 186 s.
  9. Bohater swoich czasów. Postać literacka w powojennej prozie polskiej o tematyce współczesnej. Wybrane zagadnienia. [Rozprawa]. Izabelin: Świat Lit. 2002, 244 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  10. Zamiast końca historii. Rozumienie oraz prezentacja procesu historycznego w polskiej prozie XX i XXI wieku podejmującej tematy współczesne. [Rozprawa]. Wwa: Elipsa 2005, 235 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  11. Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku. Kr.: Universitas 2010, 264 s. Modernizm w Polsce. Studia nad nowoczesną pol. literaturą, sztuką, kulturą i myślą hum., 30.
  12. Wyd. jako dokument elektroniczny. Kr.: Universitas 2013, plik w formacie PDF.

  13. Wychodzenie z „cienia imperium”. Wątki postzależnościowe w literaturze polskiej XX i XXI wieku. [Studia]. Kr.: Universitas 2015, 260 s. Modernizm w Polsce, 48.
  14. Wyd. jako dokument elektroniczny. Kr.: Universitas 2015, plik w formacie EPUB, MOBI, PDF.

    Zawartość: Wprowadzenie. – Cz. 1. Czas i sytuacja postzależności, tożsamość byłego „skolonizowanego/kolonizatora”: Impuls postzależnościowy; Postzależnościowe cechy czasu postzależności. Przypadek współczesnej prozy polskiej; Tożsamościotwórcze aspekty polonistycznych studiów postzależnościowych; Co o tożsamości subalterna mówi jego (ubrane) ciało? Diarystyczno-wspomnieniowe ujęcia pasygrafii stroju w polskim czasie marnym (1939–1956). Rekonesans; Środkowoeuropejczyk w krainie „niehalości”. Studium przypadku bohaterów prozy Ignacego Karpowicza. – Cz. 2. Słowa trudne: Wątki ofiary i wstydu w narracji losu polskiego. Literacka (nie)obecność opowieści o wstydzie; Kresy, kresy... Dwie opowieści geo/poli/poetyczne o tym, że w Galicji Wschodniej żyło się razem, ale osobno [dot. twórczości A. Kuśniewicza i A. Sandauera; Czym jest szarość opisująca świat Polski Ludowej w prozie małego realizmu; Fantazmat i fetysz ojczyzny w najnowszej prozie polskiej; (Nie)normalność naszych czasów. Literacka diagnoza polskiej rzeczywistości pióra „niepokornych”. – Cz. 3. Wędrówki i podróże (byłego) podporządkowanego: Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego osadzania się „gdzieś” ludzi „skądś”; Po rozbiorach, po PRL-u. Polskie podróże do ZSRR/Rosji; Konstruowanie psychospołecznej przestrzeni sąsiada. Niemiecki Zachód i rosyjski Wschód w reportażowo-podróżniczej prozie polskiej ostatnich lat.

    Przekł. ang. art. Kresy, kresy... Dwie opowieści geo/poli/poetyczne o tym, że w Galicji Wschodniej żyło się razem, ale osobno: Together but separately in Galicia – two geo-political/poetic narratives about life in Galicia. The case of Sambor and the Vicinity in the writings by Andrzej Kuśniewicz and Artur Sandauer. W: Galician Polyphony. Places and Voices. Wwa 2015 s. 63-81.

  15. Przemoc (w) opowieści. Ze studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku. Kraków: Universitas 2019, 268 s.
  16. Zawartość: Cz. 1. Początki. Niemoc opowieści: I. Rok 1918 w wybranych zapisach diarystycznych i wspomnieniowych znanych i nieznanych świadków epoki; II. Wielka Wojna w polskiej prozie XX wieku. Doświadczenie, problematyzacja, paradygmat; III. Diagności czasu zmiany (in statu nascendi). Kazimierz Wyka, Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski, Jan Kott wobec doświadczenia lat czterdziestych XX wieku; IV. Między narracją obietnicy a narracją doświadczenia. Studium początku polskiej rzeczywistości powojennej według trzech pisarzy-świadków; V. Prawo/bezprawie/ i przemoc/sprawiedliwość. Rok 1945 w pewnej powieści z lat sześćdziesiątych XX wieku; VI. Proza Polski Ludowej o dylematach społecznych z PKWN-owską reformą rolną w tle. – Cz. 2. Dalsze ciągi. Przemoc w opowieści: VII. Literackie „nie” wobec tematów tabu politycznie zadekretowanych w czasach PRL-u. Przykład prozy Tadeusza Konwickiego; VIII. Brzydkie słowo na „a”. Przemocowe (tj. wymuszone okolicznościami) aspekty konstruowania tożsamości podmiotu, występujące w relacji obywatel-władza przy staraniach o tzw. dokument podróży wydawany Polakom pochodzenia żydowskiego w 1968 roku; IX. „Niby w pogoni, niby w ucieczce…”. Autobiografia pograniczna w warunkach polskich – jeden zgrzebny przykład o pewnej reprezentatywności; X. Wstyd i bezwstyd upokarzania/upokorzenia w czasach Wielkiej Zmiany; XI. Proza polska o III RP widzianej z perspektywy życia rodzinnego. – Cz. 3. Punkty dojścia. Moc i przemoc opowieści: XII. O czym dziś mówi polska (ambitna) realistyczna opowieść; XIII. Współczesne u/po/żytki z paradygmatu romantycznego. „Rewolucja konserwatywna” w krytycznym ujęciu prozy polskiej XXI wieku; XIV. Proces „kalania własnego gniazda” – polska wersja z drugiej dekady XXI wieku. Kilka uwag literackich o „sędziach” i „wyrokach”; XV. Literaturoznawcze studia nad pamięcią i krytyka postzależnościowa w dialogu ze współczesną polską polityką historyczną; XVI. Postprzeszłość i humanistyka interwencyjna.

    Artykuły i studia w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Ekspresjonistyczny model artysty w „Żywych kamieniach” Wacława Berenta na tle preekspresjonistycznych tendencji w literaturze polskiej. „Prz. Hum.” 1977 nr 6 s. 101-111. – Niepoprawny optymista. O działalności krytycznej Edwarda Csató na łamach warszawskich. „Nowin Literackich” (1946-49). „Prz. Hum.” 1980 nr 11/12 s. 137-144. – O krytyce literackiej u progu lat pięćdziesiątych. „Mies. Lit” 1982 nr 1/5 s. 71-82. – Krytyka literacka lat 1944-1949 o sytuacji w poezji. „Mies. Lit” 1983 nr 6 s. 68-79. – W poszukiwaniu drogi. (Z dyskusji literackich wokół prozy polskiej po roku 1956). „Mies. Lit” 1984 nr 8/9 s. 80-93. – Outsider w prozie polskiej po roku 1956. „Mies. Lit” 1985 nr 6 s. 72-85. – Pisarz, który wierzy w człowieka, „Mies. Lit.” 1987 nr 4 s. 40-48 [dot. I. Newerly'ego]. – O prozie debiutantów po przełomie 1956 roku. „Prz. Hum.” 1990 nr 2 s. 121-133. – Wyrazić świat i cały jego mit. (O prozie W. Odojewskiego). „Polonistyka” 1991 nr 2 s. 67-77. – Der Mensch und die Welt der Gegenstande in der polnischen Debutprosa der Jahre 1956-1964. W: Natura naturata. Amsterdam – Atlanta 1997 s. 335-357. – Motyw domu w powojennej prozie polskiej. Na przykładzie twórczości Kazimierza Brandysa. W: Obraz domu w kulturach słowiańskich. Wwa 1997 s. 171-184. – Rodzimość i uniwersalizm w prozie Zygmunta Haupta. „Kresy” 1997 nr 3 s. 35-42. – Bohater, którego nie było. Wizerunek kapłana w polskiej prozie lat pięćdziesiątych. W: Obraz kapłana, wodza, króla w kulturach słowiańskich. Wwa 1998 s. 63-71. – Cena zdrady. Postaci zdrajców nie-wallenrodycznych w powojennej prozie polskiej. W: Obraz zdrajcy i szpiega w kulturach słowiańskich. Wwa 1999 s. 147-155. – Funkcje materiału biograficznego w prozie polskiej lat dziewięćdziesiątych. „Ruch Lit.” 1999 nr 5 s. 555-569. – Wizerunek Ameryki w prozie polskiej lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. „Kresy” 1999 nr 4 s. 136-142. – Wątek poszukiwania tożsamości w emigracyjnej prozie polskiej (na przykładzie utworów Zygmunta Haupta z tomów „Pierścień z papieru”, „Szpica” oraz Leo Lipskiego. „Dzień i noc”, „Piotruś”). „Prz. Hum.” 2000 nr 3 s. 53-60. – Autobiografizm w prozie debiutantów przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. W: Autobiografizm. Przemiany, formy, znaczenia. Wwa 2001 s. 146-164. – Dialog z Obcym. Postać literacka o cechach Innego/Obcego w powojennej prozie polskiej. „Kresy” 2001 nr 47. – Od wzorca kulturowego do języka komunikatu. Transformacja wizerunku emigranta w prozie polskiej lat dziewięćdziesiątych. W: Kultura. Język. Komunikacja. Problemy globalizacji i kultur narodowych. Wwa 2001 s. 33-40. – Inna historia. (Polska proza końca XX wieku. Tematy współczesne z historią w tle). „Przegląd Humanistyczny” 2002 nr 6 s. 43-55. – Milczenie i wy/mowa codzienności w prozie polskiej lat sześćdziesiątych i dziewięćdziesiątych. W: Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX w. Izabelin 2002 s. 39-66. – Sylwa ponowoczesna. Fragment, autobiografia, konwencja literacka. W: Pisać poza rok 2000. Wwa 2002 s. 158-172. – Formy wolności człowieka estetycznego. Od intelektualnego dandyzmu w wersji Berenta do kampu Gretkowskiej. W: Modernistyczne źródła dwudziestowieczności. Wwa 2003 s.145-156. – Opowieść o codzienności w prozie polskiej przełomu XX i XXI wieku. W: Życie codzienne Polaków. Łomża 2003 s. 61-73. – Ja – Inny – Obcy. Weiser Dawidek Pawła Huelle. W: Czytane na nowo. Wwa 2004 s. 184-192. – Widzieć w cierpieniu. Proza egzystencjalnego konkretu, „Piotruś” Leo Lipskiego. W: Czytane na nowo. Wwa 2004 s. 150-171. – Zmiany w rozumieniu oraz prezentacji historii w polskiej powieści drugiej połowy XX wieku o tematyce współczesnej W: Dwudziestowieczność. Wwa 2004 s.145-157. – Kim byliśmy, kim jesteśmy? Opowieści o tożsamości postaci we współczesnej prozie polskiej lat 1945-2005. W: Polacy o sobie. Łomża 2005 s. 115-131. – Twórcy emigracyjni najstarszego pokolenia wobec Historii. Walerian Meysztowicz, Karol Wędziagolski, Franciszek Wysłouch. W: Pisarz na emigracji. Mitologie, style, strategie przetrwania. Wwa 2005 s.155-169. – Efekt ciszy. Estetyczny wymiar etyki w literackich obrazach Wielkiej Wojny. (J. Hašek, E.M. Remarque). W: Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorów życia i sztuki. Wwa 2006 s. 383-392. – Historia „marginesowa, nieważna i niepoważna” w polskiej prozie XXI wieku. W: Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Wwa 2006 s. 189-200. – Tożsamościotwórcze aspekty dialogu z Obcym. Literacka wersja polsko-niemieckiego sąsiedztwa w polskiej prozie XX wieku. W: Polska i jej sąsiedzi. Łomża 2006 s. 15-24; wersja ang.: Identity forming aspects of dialoguing with the other. A literary version of Polish-German relations in 20th century Polish prose, „Forum for World Literature Studies”, Wuhan (Chiny), West Lafayette (USA) 2014 Vol. 6 nr 3 s. 347-357. – Wielka wojna w małych narracjach (Jaroslav Hašek, „Przygody dobrego wojaka Szwejka”). W: Czytane na nowo. Polska proza XX wieku a współczesne orientacje w badaniach literackich. Wwa 2006 s. 157-172. – Zło opisane językiem powszedniości. Kontakt z nienazwanym. Odpowiedź Tadeusza Borowskiego na zmianę warunków postrzegania rzeczywistości. „Pam. Lit.” 2006 z. 2 s. 51-65. – Jak pamięta się wielką historię i jak się o niej opowiada w prozie XX wieku. „Kult. Współcz.” 2007 nr 3 s. 105-118. – Narrating Everyday Life in Polish Prose of the Late Twentieth and Early Twenty-First Century. „The Polish Review”, Nowy Jork 2007 nr 1 s. 101-115. – Od modelu rzeczywistości idealnej do symulakrum. Utopii socrealistycznej życie po życiu. „Obóz” 2007 nr 47 s. 139-151. – Polskie narracje prozatorskie XXI wieku w poszukiwaniu tworzywa. W: Narracje po końcu (wielkich) narracji. Wwa 2007 s. 68-78. – Postrzeganie historii w prozie polskiej przełomu XX i XXI wieku o tematyce współczesnej. W: Obraz przeszłości we współczesnej literaturze czeskiej i polskiej. Katow. 2007 s. 90-105. –Historia w prozie polskiej o tematyce współczesnej po roku 1989. W: Co dalej literaturo? Jak zmienia sie współcześnie pojęcie i sytuacja literatury. Wwa 2008 s. 11-52. – Literacka wersja zmagań między potrzebami płci a powinnością patriotyczną. Próba lektury wybranych utworów prozy polskiej XX i XXI wieku w perspektywie gender i postcolonial studiem. W: Lektury płci. Polskie (kon)teksty. Wwa 2008 s. 233-244. – Miejsce Kresów/Pogranicza w „rodzinnej”/„mojej” Europie. Próba lektury wybranych utworów powojennej prozy polskiej o tematyce kresowej w perspektywie badań postkolonialnych/postzależnościowych, „Pr. Filol.” t. LV. Ser. Literaturoznawcza 2008 s. 109-117. – Polski dyskurs kresowy w niefikcjonalnych zapisach międzywojennych. Próba lektury w perspektywie postcolonial studies. „Teksty Drugie” 2008 nr 6 s. 20-34. – Polskie opowieści w dyskurs postkolonialny ujęte. W: (Nie)obecność.Pominięcia i przemilczenia w narracjach XX wieku.Wwa 2008 s. 74-88. – Polskie pożytki z krytyki postkolonialnej. Dyskurs postzależnościowy w prozie Tadeusza Konwickiego i Doroty Masłowskiej. W: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989-2009. Szczec. 2008 s. 201-213, przekł. ang.: Polish post-dependent palimpsests. A reading of Tadeusz Konwicki and Dorota Masłowska’s novels from the postcolonial perspective. W: The effect of palimpsest. Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien 2011 s. 227-239. – Pol’skie rasskazy Tadeuša Konwickogo w postkolonial’nom diskurse. „Istorik i Hudožnik”, Moskwa 2008 nr (15-16) 1-2 s. 274-282. – Powojenna rzeczywistość w polskiej prozie lat czterdziestych XX wieku. W: (Nie)ciekawa epoka? Literatura i PRL. Wwa 2008, s. 13-52. – Człowieka post-zaborowego romans z władzą. Opowieść założycielska II Rzeczpospolitej czytana w perspektywie antropologizującej („Generał Barcz” J. Kadena-Bandrowskiego). W: Jaka antropologia literatury jest dziś możliwa, Pozn. 2009 s. 197-206. – Dialog przemocy dialog otwarcia. Antropologiczne aspekty spotkania z Innym w polskiej prozie przełomu XX i XXI wieku. W: Dramatyczność i dialogowość w kulturze. Pozn. 2009 s. 338-346. – Świat na zakręcie. Jednostkowe doświadczenie zmiany społeczno-politycznej polskiego roku 1945. Studium przypadku pewnego inteligenta. W: Zwyczajny człowiek w niezwyczajnej sytuacji. Próba przekazania doświadczenia nieposiadającego wzoru opisywalności. Wwa 2009 s. 180-193. – W „sieci” sieci. Kilka uwag o wpływie komunikacji internetowej na polską prozę przełomu XX i XXI wieku. W: Tekst (w) sieci. Wwa 2009 s. 43-53.. – Co wi(e)działa proza lat 40. XX wieku? Literacka wersja polskich realiów tamtego czasu. W: PRL – świat (nie)przedstawiony. Pozn. 2010 s. 233-249. – Lektura. „Kosmosu” Witolda Gombrowicza w perspektywie antropologii ponowoczesnej. W: Witold Gombrowicz – nasz współczesny. Kr. 2010 s. 378-392, dodruk 2012. – W kręgu antropologizujących badań literackich. Dyskurs postzależnościowy. „Prz. Hum.” 2010 nr 5/6 s. 25-37. – „Wychować się w momencie historycznego przełomu to żadna przyjemność…”, czyli postzależnościowe pożytki polskiej prozy z przełomu 1989 roku. W: Nowe dwudziestolecie 1989-2009. Rozpoznania – Hierarchie – Perspektywy. Wwa 2010 s. 93-114. – Zaczynając od „Rojstów” i „Władzy”… Tadeusza Konwickiego spotkania z Imperium. W: Kompleks Konwicki, Kr. 2010 s.27-41. – Czuć: widzieć: wiedzieć w sytuacji cierpienia. Przypadek pisarstwa Leo Lipskiego. W: Zapisy cierpienia. Wr. 2011 s. 93-102. – Diagności czasu zmiany (in statu nascendi). K. Wyka, Cz. Miłosz, J. Andrzejewski, J. Kott, A. Sandauer wobec doświadczenia lat 40. XX wieku. W: Formacja 1910. Świadkowie nowoczesności. Kr. 2011 s. 85-96. – „Drogi Panie Bogdanie…” Czesław Miłosz – poeta i ojciec rodziny – w korespondencji z Bogdanem Czaykowskim. „Ruch Lit.” 2011 z. 2 s. 195-202. – Emocje Bobkowskiego. W: Buntownik – Cyklista – Kosmopolak. Wwa 2011 s. 98-107. – Listy wymieniane na północnej półkuli. Czesław Miłosz w korespondencji z Bogdanem Czaykowskim o ludziach i sprawach krajowych. W: Czesława Miłosza. „północna strona”. Gdańsk 2011 s. 285-294. – (Nie)obecność opowieści o wstydzie w narracji losu polskiego. Rekonesans. W: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy. Konteksty i perspektywy badawcze. Kr. 2011 s. 81-90. – Sylleptyczny nomada i wiązka dyskursów. Antropologiczne aspekty konstrukcji podmiotu (bohatera/narratora) w prozie polskiej po roku 1989. W: Podmiot w literaturze polskiej po 1989 roku. Wwa 2011 s. 9-23. – Counter-discourse and the postcolonial perspective: „The Polish Complex” by Tadeusz Konwicki. „The Journal of Postcolonial Writing”, Abingdon 2012 nr 2 s. 200-208, przedr. w: Postcolonial perspectives on postcommunism in Central and Eastern Europe. London 2016 s. 88-97, wyd. nast. tamże: 2017, 2018. – „Kto ty jesteś? Polak mały...”. Transformacja znaczenia pojęć: „obcy”, „ojczyzna” w prozie polskiej po roku 1989. „Porównania” 2013 t. 13 s. 107-115. – My i oni, czyli o (nie)możliwości zostania tubylcem. Metaliterackie pomysły Janusza Rudnickiego oraz Zbigniewa Kruszyńskiego na opowieść o ostatniej fali polskiej emigracji do Europy Zachodniej. W: Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Katow. 2013 s. 119-130; przekł. niem.: Wir und sie, oder von der (Un)möglichkeit, ein ›Einheimischer‹ zu werden. Die metaliterarischen Ideen Janusz Rudnickis und Zbigniew Kruszyńskis in ihren Erzählungen von der letzten polnischen Emigrationswelle nach Westeuropa. W: Polnische Literatur in Bewegung Die Exilwelle der 1980er Jahre. Heidelberg 2013 s. 69-80. – O czym dziś mówi polska (ambitna) realistyczna opowieść. W: Realiści, realizm, realność. Wwa 2013 s. – (Mikro)faktura. Ślady, szyfry, konkrety we współczesnej prozie polskiej powracającej do czasów okupacji. Studium jednego przypadku. W: Literatura i „faktury” historii XX (i XXI) wieku. Wwa 2014 s. 71-84. – Niechciana ciągłość / chciana nieciągłość. Literackie echa obecności dyskursu PRL-owskiego w rzeczywistości III RP z jej resentymentem opresjonowanej peryferii. „Porównania” 2014 t. 15 s. 91-103. – Projekt egzystencjalny. Andrzej Bobkowski w listach z Gwatemali do Anieli Mieczysławskiej. W: Andrzej Bobkowski wielokrotnie. Wwa 2014 s. 256-273. – Wskrzeszenie i druga „śmierć” liberała. Artur Sandauer w sporze o kształt literatury polskiej lat 40. XX wieku. W: Artur Sandauer. Pisarz, krytyk, historyk literatury. Wwa 2014 s. 49-65. – Literaturoznawcze inspiracje studiami postkolonialnymi. Impuls postzależnościowy. „Prz. Hum.” 2015 nr 2 s. 8-22. – „Niepozorna” proza krytyka. Studium jednego przypadku. W: Twórczość niepozorna. Kr. 2015 s. 125-133 [dot.: A. Sandauera]. – Wielka Wojna w polskiej prozie XX wieku. Doświadczenie, problematyzacja, paradygmat. Studium przypadku. W: Przed i po. Wwa 2015 s. 265-281. – Krytyka postzależnościowa – polska odmiana studiów postkolonialnych. „Debaty Artes Liberales” 2016 t. X s. 39-55. – Literackie „nie” wobec tematów tabu politycznie zadekretowanych w czasach PRL-u. Przykład prozy Tadeusza Konwickiego. W: Posttotalitarny syndrom pokoleniowy w literaturach słowiańskich Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej końca XX – początku XXI wieku w świetle studiów postkolonialnych. Pozn. – Wr. 2016 s. 121-135. – „Niby w pogoni, niby w ucieczce…”. Autobiografia pograniczna w warunkach polskich – jeden zgrzebny przykład o pewnej reprezentatywności. W: Autobiografie (po)graniczne. Kr. 2016 s. 241-257. – Postprzeszłość i humanistyka interwencyjna. W: Projekt na daleką metę. Wwa 2016 s. 305-314. – Sebyła prywatny (w zapisach żony z lat 1929-1939). W: Władysław Sebyła – głos poety, głos epoki. Relektury. Wwa 2016 s. 14-27. – Literaturoznawcze studia nad pamięcią i krytyka postzależnościowa w dialogu ze współczesną polską polityką historyczną. W: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa 2017 s. 560-578. – Walizka z bibułkami. Edycja „Paryża ze złota” Leo Lipskiego. „Narracje o Zagładzie” 2017 z. 3. – Krzysztofa Kamila Baczyń‫skiego „życie po życiu”. Postać poety w powojennej korespondencji Stefanii Baczyńskiej z Kazimierzem Wyką i we współczesnej historical fiction Łukasza Orbitowskiego. W: Poeci-studenci podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego wobec romantyzmu. Warszawa 2018 s. 200-211‬‬.

Prace redakcyjne

  1. Autobiografizm – przemiany, formy, znaczenia. Red.: H. Gosk, A. Zieniewicz. Wwa: Elipsa 2001, 225 s.
  2. Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku. Pod red. H. Gosk. Izabelin: Świat Lit. 2002, 318 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  3. L. Lipski: Paryż ze złota. Teksty rozproszone. Wybór, oprac. i posł.: H. Gosk. Izabelin: Świat Lit. 2002, 211 s.
  4. Historia niechciana – historie obecne. Szkice o literaturze polskiej XX wieku Red.: H. Gosk, A. Zieniewicz. Przy współpracy K. Krowirandy i Ż. Nalewajk. Wwa: Elipsa 2003, 260 s.
  5. Czytane na nowo. Polska proza XX wieku a współczesne orientacje w badaniach literackich. Red. nauk.: M. Dąbrowski i H. Gosk. Wstęp: M. Dąbrowski. Izabelin: Świat Lit. 2004, 366 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  6. Pisarz na emigracji. Mitologie, style, strategie przetrwania. Red. nauk.: H. Gosk, A. S. Kowalczyk. Wwa: Elipsa, [2005], 533 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  7. Podmiot i tekst w literaturze XX wieku. Warsztaty interpretacyjne. Red. nauk.: H. Gosk, A. Zieniewicz. Przy współpracy K. Krowirandy i Ż. Nalewajk. Wwa: Elipsa 2006, 297 s.
  8. Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Rozumienie historii w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Red. nauk.: H. Gosk i A. Zieniewicz. Wstęp: H. Gosk. Wwa: Elipsa 2006, 488 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  9. Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra... Red. nauk.: H. Gosk, A. Zieniewicz. Wstęp: H. Gosk, Ł. Pawłowski, A. Zieniewicz. Wwa: Elipsa 2007, 471 s. Ser. Prac Zakładu Lit. Pol. XX w. Inst. Lit. Pol. UW.
  10. Co dalej literaturo? Jak zmienia się współcześnie pojęcie i sytuacja literatury. Praca zbiorowa pod red. A. Brodzkiej-Wald, H. Gosk i A. Wernera. Wwa: Wydawn. IBL PAN; Fundacja Akad. Hum. 2008, 416 s.
  11. (Nie)ciekawa epoka? Literatura i PRL. Red. nauk. i wstęp: H. Gosk. Wwa: Elipsa 2008, 362 s. Ser. Publikacji Książkowych Pracowni Antropologicznych Problemów Lit. Inst. Lit. Pol. UW.
  12. (Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach XX wieku. Red. nauk.: H. Gosk, B. Karwowska. Wwa: Elipsa 2008, 532 s. Ser. Publikacji Książkowych Pracowni Antropologicznych Problemów Lit. Inst. Lit. Pol. UW
  13. Zwyczajny człowiek w niezwyczajnej sytuacji. Próba przekazania doświadczenia nieposiadającego wzoru opisywalności. Red. nauk. i wstęp: H. Gosk. Wwa: Elipsa 2009, 249 s. Ser. Publikacji Książkowych Pracowni Antropologicznych Problemów Lit. Inst. Lit. Pol. UW.
  14. Nowe dwudziestolecie (1989-2009). Rozpoznania, hierarchie, perspektywy. Red. nauk.: H. Gosk. Wwa: Elipsa 2010, 530 s. Prace Zakładu Literatury Polskiej XX w. Inst. Literatury Pol. UW i Pracowni Antropologicznych Problemów Literatury Inst. Literatury Pol. UW.
  15. Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Pod red. H. Gosk. Kr.: Universitas 2012, 402 s. Ser. Wydawn. Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 2.
  16. Wyd. jako dokument elektroniczny. Kr.: Universitas 2013, plik w formacie PDF.

  17. (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski dyskurs postzależnościowy dawniej i dziś. Pod red. H. Gosk i E. Kraskowskiej. Kr.: Universitas 2013, 600 s. Ser. Wydawn. Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 3.
  18. Wyd. jako dokument elektroniczny. Kr.: Universitas 2013, plik w formacie PDF.

  19. Historie, społeczeństwa, przestrzenie dialogu. Studia postzależnościowe w perspektywie porównawczej. Pod red. H. Gosk i D. Kołodziejczyk. Kr.: Universitas 2014, 518 s. Ser. Wydawn. Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych, t. 4.
  20. Wyd. jako dokument elektroniczny. Kr.: Universitas 2014, plik w formacie PDF, EPUB, MOBI.

  21. (Nie)przezroczystość normalności w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Pod red. nauk. H. Gosk i B. Karwowskiej. Wwa: Dom Wydawn. Elipsa 2014, 431 s.
  22. Przed i po. Wielka Wojna w Literaturach Europy Środkowej i Wschodniej. Red.: H. Gosk, E. Paczoska. Wwa: Wydawn. Wydz. Polonistyki UW 2015, 333 s.
  23. Opowiedzieć (sobie) Polskę. Literackie ślady cezur 1918, 1945, 1989 w szkicach warsztatowych na temat (i obok tematu). Red.: H. Gosk, P. Sadzik, Wwa: Dom Wydawn. Elipsa 2016, 232 s.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Ank. 2012, 2013.
  • Wywiad: „Jak długo będziemy istnieć, tak długo będziemy o sobie opowiadać”. Rozm. Ż. Nalewajk. „Tekstualia” 2008 nr 2.

Powrót na górę↑

W kręgu „Kuźnicy”

  • K. WOŹNIAKOWSKI. „Zdanie” 1985 nr 11.
  • A. BUCK: Monografia „Kuźnicy”. „Zesz. Prasozn.” 1986 nr 2.
  • F. FORNALCZYK: „Kuźnica” i nie tylko. „Nowe Książ.” 1986 nr 3.
  • M. JAGIEŁŁO: Memento. „Prz. Powsz.” 1986 nr 1.
  • K. KOŹNIEWSKI: Ciągle „Kuźnica”... „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1986 nr 3.
  • J. KUROWICKI: Uproszczenia. „Myśl Marksistowska” 1986 nr 1.
  • A. TCHÓRZEWSKI: Oręż (cokolwiek) przyczesany. „Poezja” 1986 nr 1/2.
  • S. TOMALA: Raz jeszcze o „Kuźnicy”. „Mies. Lit.” 1986 nr 10/11.

Powrót na górę↑

A gdy to wszystko zapomnę…

  • K. ĆWIKLIŃSKI: Urągając przemijaniu. „Nowe Książ.” 1996 nr 5.
  • J. WOLSKI. „Ruch Lit.” 1996 z. 4.
  • Z. WASILEWSKA-LIPKE: „Żurnal z bogatym zestawem modeli…” „Prz. Hum.” 1997 nr 1.

Powrót na górę↑

Jesteś sam w swojej drodze

  • P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Pierwsza książka o wielkim pisarzu. „Nowe Książ.” 1999 nr 5.
  • T. WÓJCIK: Monograficzne studium o twórczości Leo Lipskiego. „Prz. Hum.” 1999 nr 4.

Powrót na górę↑

Bohater swoich czasów

  • S. BURKOT. „Ruch Lit.” 2003 z. 1.
  • P. ŚLIWIŃSKI: Obcy rozpoznany. „Nowe Książ.” 2003 nr 5.
  • A. WÓJTOWICZ: Tropy biografii. „Prz. Hum.” 2003 nr 6.
  • M. WOŁK: Próba antropologii postaci literackiej „Teksty Drugie” 2004 nr 6.

Powrót na górę↑

Zamiast końca historii

  • A. MORAWIEC: Wszystko jest historią? „Nowe Książ.” 2006 nr 4.

Powrót na górę↑

Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”

  • K. GIEBA: Kolonizator i skolonizowany. Literackie oblicza Polski postzależnościowej. „Fraza” 2012 nr 1/2.

Powrót na górę↑

Marlena Sęczek

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Hanna GOSK
Nawigacja
Narzędzia