Ignacy Stanisław FIUT – Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

ur. 1949

Pseud.: Igor Mostowicz.

Poeta, eseista, krytyk literacki, filozof.

Spis treści

1 BIOGRAM
2 TWÓRCZOŚĆ
- 2.1 Prace redakcyjne
3 OPRACOWANIA (wybór)

BIOGRAM

Urodzony 12 listopada 1949 w Nowym Sączu w rodzinie chłopskiej; syn Władysława Fiuta i Marii z Ramsów. Dzieciństwo spędził we wsi Mostki pod Starym Sączem, gdzie rodzice mieli gospodarstwo. Od 1963 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. M. Curie-Skłodowskiej w Starym Sączu. W 1967 otrzymał maturę i zaczął studiować biologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie; studia ukończył w 1972. Równocześnie w 1971 podjął także studia filozoficzne na UJ; w 1977 uzyskał magisterium. W 1975 rozpoczął pracę na stanowisku asystenta w Zakładzie Filozofii Marksistowskiej w Instytucie Nauk Społecznych Akademii Górniczo-Hutniczej (INS AGH; potem Zakład Filozofii INS AGH) w Krakowie. W 1978 został członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Już w czasie studiów zainteresował się ruchem poetyckim; sympatyzował z grupami poetyckimi studentów polonistyki UJ Tylicz i Wprost; w 1970 otrzymał III nagrodę w konkursie jednego wiersza, zorganizowanym przez Klub Nowy Żaczek w Krakowie. Debiutował wierszem inc. „na chodniku obok Luwru…” (fragment większej całości), opublikowanym w 1981 na łamach „Magazynu Kulturalnego” (nr 3); w piśmie tym drukował także w latach następnych. Nadto wiersze ogłaszał m.in. w „Miesięczniku Literackim” (1983-86, 1989) i „Piśmie Literacko-Artystycznym” (1989). W 1984 obronił na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ rozprawę doktorską pt. Heglowska i Heideggerowska koncepcja niebytu i negacji (promotor prof. Władysław Stróżewski) i od tegoż roku do 1988 pełnił funkcję kierownika Zakładu Filozofii w INS AGH. W 1989 został zatrudniony w Pracowni Analizy Zawartości Prasy w Ośrodku Badań Prasoznawczych UJ, którą w 1990-98 kierował. W tym czasie wchodził w skład redakcji „Zeszytów Prasoznawczych” i czasopisma filozoficznego „Nowa Krytyka”. W 1989 był współzałożycielem, a następnie członkiem Małopolskiego Towarzystwa Ornitologicznego, w którego pracach naukowo-badawczych aktywnie uczestniczył; za tę działalność był wielokrotnie nagradzany. Od 1989 współpracował z prasą lokalną, umieszczając na jej łamach recenzje i wiersze, m. in. w „Gazecie Nowosądeckiej”, „Kurierze Starosądeckim”, „Znad Popradu”, „Almanachu Sądeckim”, „Almanachu Limanowskim”. W 1990 został członkiem Krakowskiego Klubu Artystyczno-Literackiego, przekształconego w 2000 w Stowarzyszenie Twórcze Artystyczno-Literackie; był redaktorem i autorem posłowi do tomików poetyckich wydawanych przez Klub, a potem Stowarzyszenie. Uczestniczył w wielu imprezach literackich, m.in. w „Pożegnaniu Lata Poetów” (od 1990), „Krakowskiej Nocy Poetów” (od 1993), „Listopadzie Poetyckim” (2006, 2009), „Międzynarodowej Galicyjskiej Jesieni Literackiej” (od 2009). W 1991 został członkiem ZLP; okresowo pełnił funkcję przewodniczącego Sądu Koleżeńskiego i Komisji Rewizyjnej przy Zarządzie Głównym Związku, a w 1993-98 jako członek Zarządu Oddziału Krakowskiego ZLP opiekował się Kołem Młodych. W 1994-98 był twórcą i redaktorem gazety literackiej „Magdalenka Literacka” wychodzącej w Śródmiejskim Ośrodku Kultury w Krakowie; umieszczał tam także swoje teksty (także pod pseudonimem: Igor Mostowicz); nadto publikował m. in. w „Zeszytach Prasoznawczych” (1995-2015, z przerwami; pod pseud.: Igor Mostowicz), „Metaforze” (1996, 2000-01), „Końcu Wieku” (1996-2003) (też pod pseud.: Igor Mostowicz), i w „Okolicach Poetów” (2012). W 1994 przebywał na trzymiesięcznym stypendium Rządu Republiki Austrii w Instytucie Konrada Lorenza w Altenbergu. W tymże roku uzyskał habilitację na UJ na podstawie rozprawy pt. Filozofia ewolucyjna Konrada Zachariasa Lorenza. Studium problemowe i historyczne. W 1997 otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego AGH.W 1999 został ponownie kierownikiem Zakładu Filozofii na nowopowstałym Wydziale Nauk Społecznych Stosowanych AGH (w miejsce dawnego INS AGH), od 2009 po zmianie nazwy, Katedry Kulturoznawstwa i Filozofii na Wydziale Humanistycznym AGH, a następnie kierownikiem Pracowni Filozofii i Komunikologii w tejże Katedrze. W 2000 wszedł w skład redakcji kwartalnika „Forum Myśli Wolnej. Krakowski Magazyn Racjonalistów”; w 2005 objął funkcję zastępcy redaktora naczelnego tego pisma. W 2007 został członkiem Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. W 2008 wszedł do zespołu redakcyjnego „Gazety Kulturalnej”, a w 2009 kwartalnika „Hybrydy. Pismo Artystyczno-Literackie Stowarzyszenia Twórczego POLART”. W tym okresie drukował teksty m.in. w piśmie krakowskiego oddziału ZLP „Literat Krakowski” (2012-2015). W 2014 otrzymał tytuł naukowy profesora. Odbył podróże, m. in. do Paryża (1979, 1996, 2013), Moskwy (1986, 1993) i Wiednia (1994, 2010), gdzie przebywał na półrocznych stypendiach naukowych oraz do Londynu (2004) i Rzymu (2009). Wyróżniony, m.in. Srebrną Odznaką Zrzeszenia Studentów Polskich (1970), Srebrną Odznaką Ludowych Zespołów Sportowych (1972), Złotym Medalem Zasługi dla Województwa Nowosądeckiego (1986).

Ma dwoje dzieci Joannę Paulinę (ur. 1974; po mężu Bierówka) i Michała Władysława (ur. 1997). Mieszka w Krakowie.

TWÓRCZOŚĆ

Poza rozprawami ściśle z dziedziny filozofii opublikował:

Próba zapytywania. [Wiersze]. Kr.: Bibl. „Pis. Lit.-Artyst.” 1989, 30 s.
Prawo natury. [Wiersze]. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1991, 21 s.
Człowiek według Alberta Camusa. Studium antropologii egzystencjalnej. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1993, 122 s.
Zoologia rozumu. [Wiersze]. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1993, 40 s.
Logika serca. [Wiersze]. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1996, 44 s.
Światy poetów. Szkice literacko-filozoficzne z lat 1980-1996. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1996, 116 s.

Zawartość: Słowo od autora. – Rozdz. I. Między wierszem a filozofią: Sztuka i jej „dialectica magma” [dot. W. Stróżewskiego] ; Filozofowie i ich „licentia poetica” [dot. W. Jaworskiego]; Od choroby do twórczości; Krytyczna wizja literatury Bogusława S. Kundy; Poezja fizjologii bytu [dot. M. Obarskiego]; Poeci zmierzający do korzeni myśli [K. Lipiński, W. Jaworski, S. Franczak]; Poeta płoszy sensy [dot. S. Czerniaka]; Strach i śmiech metafizyczny [dot. W. Jaworskiego]; Poezja „parującego karła” [dot. J. Tulika]; Trzebiatowski – poeta panerotyczny; Janusza Orlikowskiego wojna o piękną poezję; Pokolenie 1980-1970 [tu błędny zapis; powinno być 1968-1970]; Czasopisma i pokolenia; Twórczość poetycka krakowskich Konfratrów. – Rozdz. II. Świat ich dzieli – poezja łączy: Pisane „logiką serca” [dot. T. Śliwiaka]; Z wierszem wśród ludzkich spraw [dot. B.S. Kundy]; Poezja traktatem pisana [dot. K. Szlagi]; Poeta i historia [dot. A. Kaliszewskiego]; Hymny czterdziestoletnich [dot. J. Barana, A. Ziemianina, A. Warzechy]; Rozterki egzystencjalne trojga poetów [K. Szlagi, J. Solanowej i H. Hipnera]; Poetycki wymiar codzienności [dot. T. Truszkowskiej]; W duchu „Nowej Fali”; Poezja z pamięci [dot. A. Zagajewskiego]; Rytmy przemijania [dot. A. Zemanek]; Poetyckie hipotezy; Na styku pamięci i aktualności [dot. E. Węgrzyna]; Poezja Leszka Moczulskiego i Wojciecha Kawińskiego; Prawda krzepi nadzieję; Warzecha i Ziemianin – poeci Sądecczyzny; Dwie odsłony poetyckie Stanisława Franczaka; Inspiracje bieszczadzkie [dot. S. Franczaka]; Zbuntowana pamięć [dot. H. Wietrznego]; Z pamięci kamieni; Poezja niezgody egzystencjalnej; Pochwała prowincji ; Pomiędzy nostalgią a winą [dot. A.K. Torbusa]; Świnia muzą; Poezja i witraże [dot. J. Lubarta-Krzysicy]; Poetyckie tęsknoty z Zaolzia; Kochane smutki i dmuchawce [dot. A. Zemanek]; Papusza – cygański świat poezji; Jerzy Harasymowicz i jego przyjaciele; Poezja budująca wspólnotę [dot. J. Kawalca]. – Rozdz. III. Słowem uderzają w świat: Krzyk o nadzieję [dot. J. Ślusarczyk-Latos]; Poezja podróżna; Sny poety [M. Pieniążek]; Dusza Bieszczadów [dot. A. Jasickiego]; Poezja Agaty [Polak], Marzanny [Fiałkowskiej-Pyzowskiej] i Agnieszki [Chorąży]; Szalona kochanka [dot. E. Ornatowskiej]; Egzystencjalne klimaty Andrzeja M. Hrabca; Wiersze anarchistów; Między chucią a zakochaniem; Młodzi nadwrażliwi. – Rozdz. IV. Pochyleni nad przyrodą: ZEN mistrza Jerzego [Harasymowicza]; Liryczne oswajanie świata; W klimacie przyjaźni; Modlący się do drzewa [dot. J. Oszeldy]; Wkomponowany w krajobraz [dot. P. Załęskiego]; Haiku w kniei białowieskiej; Indianie tańczą poezję; Gry ekologiczne [dot. J. Kawalca]; Kosmos duszy – dusza Kosmosu [dot. H. Skolimowskiego]; Ballady „duszy lasu”; Wiersze dzieciaków.

Wyznania Różowej Pantery. [Wiersze]. Kr.: Stow. Twórcze Krak. Klub Artyst.-Lit. 1999, 39 s.
Czas na egzorcystę. [Wiersze]. Kr.: Stow. Twórcze Artyst.-Lit. 2004, 53 s.

Zawiera cykle: Cz. I. Z ekologii słowa; Cz. II. Moralność rzeczy; Cz. III. Anatomia trwania.

Kulturowa tożsamość poetów. Prezentacje i analizy. Kr.: AGH [Akad. Górniczo-Hutnicza] Uczelniane Wydawn. Nauk.-Dydaktyczne 2008, 136 s.

Zawartość: Słowo wstępne. – Rozdz. I. Głosy poetów stają się coraz cichsze; Rozdz. II. Poetyckie nadzieje i wizje na progu nowego milenium; Rozdz. III. Miłość w poetyckich dyskursach; Rozdz. IV. Jesień jest dla poetów pełna słowobrania; Rozdz. V. Powracając do swoich ojczyzn mentalnych; Rozdz. VI. Egzystencjalne wynaturzenia poetów; Rozdz. VII. Fruwając między niebem a ziemią; Rozdz. VIII. Nowe siły w poezji polskiej; Rozdz. IX. Gry słowne poetów, czyli wędrówki po ich światach mentalnych; Rozdz. X. Stary Sącz i jego kultura jako źródło inspiracji poetów; Rozdz. XI. W poszukiwaniu własnej tożsamości; Rozdz. XII. Poezja a postmodernizm.

Polisemia piękna. [Wiersze]. Kr.: Stow. Twórcze Artyst.-Lit. 2009, 51 s.

Zawiera cykle: Cz. I. Kalendarz poety; Cz. II. Z życia prawdy; Cz. III. Jesteśmy falą.

Moja Samotrake. Wybór wierszy 1979-2009. Wybór: S. Franczak. Kr.: Tow. Kultury Świeckiej 2011, 152 s.
Moje sny i inne wiersze. Kr.: Wydawn. Aureus 2014, 43 s.

Cykle: Cz. 1. Moje sny (I). – Cz. 2. Tryptyk rzymski i inne wiersze. – Cz. 3 Moje sny (II).

Tożsamości światów poetów. [Szkice]. Wydz. Hum. Akademii Górniczo-Hutniczej. Kr.: Wydawn. Aureus 2014, 219 s. Idee i Myśliciele. Wyd. z podtyt. The identity of the poets worlds. Kr.: Wydawn. Aureus 2014, 235 s. Idee i Myśliciele, t. 17.

Zawartość: Wstęp: Tożsamość jako forma przynależności społecznej i kulturowej. – Rozdz. 1. Poeci o wadze znaczenia słowa. – Rozdz. 2. Peregrynujące wersy wędrujących poetów. – Rozdz. 3. Droga ku korzeniom tożsamości osobistego świata poetyckiego. – Rozdz. 4. Odnajdywanie własnego edenu tożsamości twórczej. – Rozdz. 5. Taniec poetek w teatrze życia codziennego. – Rozdz. 6. Ciężar tożsamości a kreacja światów alternatywnych. – Rozdz. 7. Eksperymenty ze światami alternatywnymi. – Rozdz. 8. Metamorfozy poetyckie współczesnego świata. – Rozdz. 9. Poezja osobistego widzenia tożsamości świata. – rozdz. 10. Migracje tożsamości po świecie rzeczywistym. – Rozdz. 11. Zamiast zakończenia: tożsamość świata literackiego Juliana Kawalca.

Współczesne transformacje medialne. Prasa bezpłatna, nowe media i etyka. Kr.: Wydawn. Aureus 2015, 221 s. Wydz. Hum. Akad. Górniczo-Hutniczej. Idee i Myśliciele.

Prace redakcyjne

M. Pieniążek: Zasypiam w twoich oczach. [Wiersze]. Red. i posł.: I.S. Fiut. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. Ofic. Wydawn. 1994, 55 s.
J.A. Wątorek: Prośba o czułość. [Wiersze]. Red.: I.S. Fiut. Posł.: E. Basara-Lipiec. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1995, 64 s.
A.M. Hrabiec: Szczęsny tryptyk. [Wiersze]. Red. i posł.: I.S. Fiut. Kr.: Krak. Klub Artyst.-Lit. 1998, 86 s.
J. Orlikowski: Radość i dyskoteka. [Eseje i szkice]. Przedm. i red.: I.S. Fiut. Kr.: Krak. Klub Artyst.- Lit. 1998, 154 s.
S. Szeliga: Na wariackich papierach. [Opowiadania]. Red.: I.S. Fiut. Kr.: Stow. Twórcze Krak. Klub. Artyst.-Lit. 1999, 135 s.
A. Wojtas: Zatyle. [Wiersze]. Red. i posł.: I.S. Fiut. Kr.: Stow. Twórcze Krak. Klub Artyst.- Lit. 2000, 75 s.
Stanisław Franczak. [Szkice]. [Oprac.:] I.S. Fiut. [Red.:] E. Bochenek. Kr.: Tow. Kultury Świeckiej 2010, 245 s. Profile Artyst.–Lit., 1.

Tu I.S. Fiuta: Omówienie twórczości: Śladami słów po ścieżkach poezji S. Franczaka; W kręgu prozy S. Franczaka, s. 7-40.