VILLQIST Ingmar

ur. 1960

Właściwe imię i nazwisko: Jarosław Świerszcz.

Inne pseudonimy: Stanisław Stewichowski.

Dramatopisarz, historyk i krytyk sztuki, reżyser teatralny.

Urodzony 24 marca 1960 w Chorzowie; syn Adama Świerszcza, oficera Wojska Polskiego, i Janiny z domu Faska, chemiczki. Uczęszczał do III Liceum Ogólnokształcącego w Chorzowie, a po zdaniu matury w 1979 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. Debiutował w 1980 opowiadaniem pt. Zlecenie na dostawę, opublikowanym na łamach tygodnika „Student” (nr 6). W 1988 uzyskał magisterium, a w następnym roku został dyrektorem artystycznym Biura Wystaw Artystycznych w Katowicach. Był kuratorem licznych wystaw (indywidualnych i zbiorowych) współczesnych artystów polskich i zagranicznych, m.in. w 1994 polskiej ekspozycji na Biennale Sztuki w Sao Paulo. Jako krytyk sztuki debiutował artykułem Malarstwo Piotra Nalewajki, ogłoszonym w 1988 w miesięczniku „Sztuka” (nr 6), z którym współpracował do 1989. W 1990-91 był redaktorem naczelnym kwartalnika „BWART”. Artykuły na temat sztuki współczesnej i wywiady z artystami publikował m.in. także w pismach „Exit” (1991-92), „Format” (1991), „Projekt” (1991) i „Śląsk” (1996-98). Wykładał historię sztuki kolejno w Akademiach Sztuk Pięknych w Krakowie i Katowicach (1991-1997) oraz w Warszawie (1997-2004), a także dramaturgię i pisanie scenariuszy w Studium Aktorskim Zbigniewa Waszkielewicza w Katowicach (1992-93) i na Wydziale Radia i Telewizji im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego (od 2005). W 1994 został wicedyrektorem Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie. Od tegoż roku był członkiem Sekcji Polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA). W 1994-95 współpracował z programem Polonia Telewizji Polskiej. W tym okresie zaczął pisać utwory dramatyczne; debiutował jednoaktówką Kostka smalcu z bakaliami, nagrodzoną w 1995 w konkursie „Tygodnika Powszechnego” i Stowarzyszenie Promocji Kultury Młodych „Lepsi” (podp.: Stanisław Stewichowski). W 1998 założył nieinstytucjonalny Teatr Kriket w Królewskiej Hucie (Chorzów), w którym wystawił i wyreżyserował trzy swoje sztuki: Oskara i Ruth oraz Kostkę smalcu z bakaliami, a w 1999 Noc Helvera. Od tej pory używał w działalności teatralnej pseudonimu Ingmar Villqist. W następnych latach kontynuował twórczość dramaturgiczną, a także reżyserował (przede wszystkim własne dramaty) w licznych teatrach na terenie kraju oraz w Polskim Radiu. Większość sztuk drukował w miesięczniku „Dialog”. W 2000 zrezygnował z pracy w warszawskiej Zachęcie i od sezonu 2000/01 do 2005/06 był etatowym reżyserem w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. W 2008-10 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni, a w 2009 także szefa Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port, organizowanego przez ten teatr. W 2010 został członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów. Otrzymał m.in. nagrodę Gdańskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych w dziedzinie dramatu (2001), Nagrodę Artystyczną m. Chorzowa (2004), nagrodę Śląski Orzeł (2005). Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi ( 2000).

TWÓRCZOŚĆ

1. Kostka smalcu z bakaliami. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1993. Praprem.: Reż. … Chorzów, T. Kriket w Królewskiej Hucie 1998. Druk jako część cyklu Beztlenowce [poz. 5]: „Dialog” 2000 nr 11 s. 5-10.

Data powst. pod tekstem druk. w „Dialogu”. - III nagroda w Konkursie Lit. Młodych Twórców zorg. przez „Tyg. Powsz.” i Stow. Promocji Kultury Młodych „Lepsi” w 1995; autor na potrzeby konkursu użył pseud.: Stanisław Stewichowski („Tyg. Powsz.” 1995 nr 24). – Utwór wyst. też z pozostałymi częściami cyklu zob. poz. 5.

Inne wyst. osob.: Reż.: Sz. Turkiewicz. Wr., T. Zakład Krawiecki 2001.

Przekł.: czes.: Kostka sádla z bakaliemi. [Przeł.] J. Kamiňska. W: Pobavme se o životĕ a smrti. Praha 2002; Kostka sádla z sušeným ovocem. [Przeł.] P. Peč. W: I. Villqist: Bezkyslíkatí. (Jednoaktovky). Brno 2005, –słowac.: Kocka tuku so sušeným južným ovocim. [Przeł.:] P. Michalik, J. Šimko. „Vlna”, Bratysława 2001 nr 8; Kocka tuku s hrozienkami. [Przeł.] B. Sprušanská. W: I. Villqist: Hry. Bratislava, Košice 2003, – szwedz.: En istertärning med torkad frukt. [Przeł.] L. Ilke. W: I. Villqist: Helvers natt och andra dramer. Uppsala 2005.

1. Oskar i Ruth. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż. ... Chorzów, T. Kriket w Królewskiej Hucie 1998.

Grand Prix, Nagroda Główna oraz nagroda publicznośći na XXXV Ogólnopol. Festiwalu T. Małych Form w Szczec. w 2000.

Wyst. nast.: Reż.: W. Zeidler. Rzeszów, T. im. W. Siemaszkowej 2000 (wyst. łącznie z Noc Helvera poz. 3); Reż.: J. Buchwald. Wwa, T. Stara Prochownia 2001; Reż.: T. Obara. Szczec., T. Współcz. 2002; Reż.: T. Man. Przedstawienie impresaryjne 2003; Reż. ... Katow., T. Bez Sceny 2005.

Przekł.: niem.: Oskar und Ruth. [Przeł.:] E. Bednarek, M. Hilber. Wyst. Essen, Katakomben T. 2006, – słowac.: Oscar a Ruth. [Przeł.] P. Himič. W: I. Villqist: Hry. Bratislava, Košice 2003. Wyst. łącznie z poz. 3 pt. Villqist contra Villqist: Koszyce, Štátne divadlo, Mala scéna 2003, – szwedz.: Oskar och Ruth. [Przeł.] L. Ilke. Uppsala 2008.

1. Noc Helvera. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż. ... Chorzów, T. Kriket (w malarnii T. Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katow.) 1999 (nowa wersja VI 2000); tv: Reż.: B. Sass. TVP 2000. Druk „Dialog” 2000 nr 3 s. 29-51. Przedr. zob. poz. 8.

Wyst. nast.: Reż.: P. Łysak. Pozn., T. Pol. 2000; Reż.: W. Zeidler. Rzeszów, T. im. W. Siemaszkowej 2000 (wyst. łącznie z Oskar i Ruth poz. 2); Reż. ... Wwa, T. Studio 2000; Reż.: Z. Brzoza. Wwa, T. Powsz. 2000; Reż.: B. Sass. Kr., T. im. J. Słowackiego 2001; Reż.: D. Nil-Żródlewski. Szczec., T. Karton 2004.

Przekł.: ang.: Helver’s night. [Przeł.] J. Laskowski. Wyst. Londyn, White Bear T. 2003, wyst. nast. St. Louis, Upstream T. 2009, – białorus.: Noč Gel’vera. [Przeł.] G. Cišuk. W: Sučasnaâ pol’skaâ p’esa. Minsk 2002. Wyst. Grodno, T. Dram. 2009, – bośniacki: Helverjeva noč. Wyst. Sarajewo, Kamerni T. 55 2004, – czes.: Helverova noc. [Przeł.] J. Vondraček. „Svet a divadlo”, Praga 2001 nr 6. Wyst. Praga, Divadlo v Celetné 2005, – franc.: La nuit d’Helver. [Przeł.] K. Wyrzykowska. Wyst. Luksemburg, Grand T. Arrière 2008, – kataloński: La nit k’Helver. [Przeł.] X. Farré. „Assai de Teatre”, Barcelona 2009 nr 70, – litew.: Helverio naktis. [Przeł.] R. Rastauskas. Wyst. Wilno, Lietuvos nacionalinis dramos teatras 2003, – niem.: Helvers nacht. [Przeł.] K. Bikont. W: Antologie polnischer Dramen der Gegenwart. Sulejówek 2000. Wyst. Marburg, T. GegenStand 2002. Wyst. Wien, T. Caprile 2008, – ros.: Noč’ Gel’vera. [Przeł.] T. Komonová. „Sovremennaja Dramaturgija” 2005 nr 4. Wyst. Moskwa, Klub im. Dzeržinskogo 2007, – serb.: Noć Helvera. [Przeł.] B. Rajčić. Beograd 2002. Wyst. Belgrad, T. Bitef 2003, – słowac.: Helverova noc. [Przeł.] P. Himič. W: I. Villqist: Hry. Košice 2003. Wyst. łącznie z poz. 2 pt. Villqist contra Villqist: Koszyce, Štátne divadlo, Mala Scéna 2003, – szwedz.: Helvers natt. [Przeł.] L. Ilke. W: I. Villqist: Helvers natt och andra dramer. Uppsala 2005. Wyst. jako sztuka czytana: Uppsala, Stadsteatern 2005 [inf. L. Ilke]., – węgier.: Helver éjszakája. [Przeł.] K. Bába. W: Ilja próféta. Mai lengyel drámák. Budapest 2003, – włos.: La notte di Helver. [Przeł.:] M. Smoleńska, M. Musi. „Sipario”, Mediolan 2003 nr z IV, przedr. w: A est scritture dall’Europa orientale. Napoli 2005. Wyst. Neapol, T. Stabile 2005. – Utwór został włączony w 2007 do projektu “Theatre Café Europe” i był w formie sztuki czytanej prezentowany w Londynie, Lille, Amsterdamie i Tallinie.

1. Bez tytułu. (Ohne Titel). [Utwór dramatyczny). Powst. 2000. Praprem. jako część cyklu Beztlenowce [poz. 5]: Reż.: L. Kos. Łódź, T. Nowy, Mała Sala 2001. Wyst. tv pt. 51 minut: Reż.: Ł. Barczyk. TVP 2003. Druk zob. poz. 8 s. 141-146. Przedr. w: Pokolenie porno i inne niesmaczne utwory teatralne. Kr. 2003, Antologia dramatu polskiego. 1945-2005. T. 2. Wwa 2007.

Data powst. pod drukiem tekstu. – Utwór stanowi część cyklu Beztlenowce i był wyst. łącznie z innymi jego pozycjami zob. poz. 5. – Wyst. nast. osobno pt. Ohne Titel: Reż.: P. Sieklucki. Kr., Avant’ T. 2003.

Przekł.: czes.: Bez názvu. (Ohne Titel). [Przeł.] P. Peč. W: I. Villqist: Bezkyslíkatí. (Jednoaktovky). Brno 2005, - słowac.: Bez názvu. (Ohne Titel). [Przeł.] A. Szabová. W: I. Villqist: Hry. Košice 2003, - szwedz.: Ohne Titel. [Przeł.] L. Ilke.. Wyst. jako sztuka czytana: Uppsala, Stadsteater 2006 [inf. L. Ilke].

1. Beztlenowce. Jednoaktówki: Kostka smalcu z bakaliami [poz. 1]; Beztlenowce; Fantom [poz. 6]; Lemury. „Dialog” 2000 nr 11 s. 5-53. Wyd. osob. (łącznie z Cynkweiss, z pominięciem Kostka smalcu z bakaliami): Beztlenowce. (Jednoaktówki). [Program teatralny]. Łódź: T. Nowy 2001, 134 s. Przedr. łącznie z Bez tytułu. (Ohne Titel) [poz. 4]; Cynkweiss. (Biel cynkowa) zob. poz. 10 oraz w: Antologia dramatu polskiego. 1945-2005. T. 2. Wwa 2007.

Do cyklu należą także utwory: Bez tytułu. (Ohne Titel) [poz. 4]; Cynkweiss. (Biel cynkowa). – Poszczególne jednoaktówki były wystawiane w różnych zestawieniach; autor sugerował, aby zawsze kończyć utworem Lemury.

Praprem.: tv: Beztlenowce (łącznie z Kostka smalcu z bakaliami poz. 1): Reż.: Ł. Barczyk. TVP 2001; teatr.: Beztlenowce [Lemury; Fantom; Cynkweiss. (Biel cynkowa)]; Bez tytułu. (Ohne Titel)]. Reż.: L. Kos. Łódź, T. Nowy, Mała Sala 2001.

Wyst. nast.: Reż. ... Wwa, T. Rozmaitości 2001; Reż. ... Katow., T. Śląski im. S. Wyspaińskiego 2003; pt. ...Kobieta...Mężczyzna.... (wyst. łącznie z M. Wiśniewska: Seneka; A. Strindberg: Silniejsza). Reż.: R. Kowalczyk. Szczec., T. Prim 2005; pt. Villqist [Kostka smalcu z bakaliami; Lemury]: Reż.: R. Kowalczyk. Szczec., T. Prim 2007; wyst. łącznie z Kostka smalcu z bakaliami: Reż. i scenogr. … Gdynia, T. Miej. im. W. Gombrowicza 2010.

Przekł.: bułg.: Anaerobi: Fantom; Lemuri. [Przeł.] Û. Božkov. S’’vremenna polska drama. Sofiǎ 2008, – czes.: Bezkyslíkatí. (Jednoaktovky): Kostka sádla z sušeným ovocem; Bezkyslíkatí; Fantom; Bez názvu. (Ohne Tite); Zinková bĕloba. (Zinnkweiss); Lemuři. [Przeł.] P. Peč. Brno 2005; Bez kyselíku. [Przeł.] J. Vondráček. Wyst. Praha, T. Disk, Studio Řetizek 2005, – słowac.: Anaeróby; Kocka tuku so sušeným južným ovocim; Lemuri. [Przeł.:] P. Michalik, J. Šimko. „Vlna”, Bratysława 2001 nr 8; Kocka tuku s hrozienkami; Bezkyslíkovce; Fantóm; Lemury. [Przeł.] B. Sprušanská; Cinkvajs. (Zinková bieloba); Bez názvu. (Ohne Titel). [Przeł.] A. Szabová. W: I. Villqist: Hry. Bratislava, Košice 2003. Wyst. pt. Bezkyslíkovce: Kocka masti s hrozienkami; Bezkyslíkovce; Fantóm; Lemury. [Przeł.] B. Sprušanská: Nitra, Divadlo Andreja Bagara 2004, – szwedz.: Anaeroberna; En istertärning med torkad frukt; Zinkritt; Fantomen. [Przeł.] L. Ilke. W: I. Villqist: Helvers natt och andra dramer. Uppsala 2005.

1. Fantom. [Utwór dramatyczny]. Powst. 2000. Druk jako część cyklu Beztlenowce [poz. 5]: „Dialog” 2000 nr 11 s. 27-49. Praprem.: tv jako część cyklu Beztlenowce [poz. 5]: Reż.: Ł. Barczyk. TVP 2001; teatr.: Reż.: L. Kos. Łódź, T. Nowy, Mała Sala 2001.

Wyst. osob.: Reż.: A. Lipiec-Wróblewska. Kr., Stary T. 2001; Reż. ... Katow., T. Śląski im. S. Wyspiańskiego 2005.

Przekł.: bułg.: Fantom. [Przeł.] Û. Božkov. W: S’’vremenna polska drama. Sofiǎ 2008, – czes.: Fantom. [Przeł.] P. Peč. W: I. Villqist: Bezkyslíkatí. (Jednoaktovky). Brno 2005, – słowac.: Fantóm. [Przeł.] B. Sprušanská. W: I. Villqist: Hry. Bratislava, Košice 2003. Wyst. z przekł. innych części cyklu pt. Bezkyslíkovce: Nitra, Divadlo Andreja Bagara 2004, – szwedz.: Fantomem. [Przeł.] L. Ilke. W: I. Villqist: Helvers natt och andra dramer. Uppsala 2005. Wyst. jako sztuka czytana: Uppsala, Stadsteater 2005.

1. Entartete Kunst. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2001 nr 5/6 s. 5-61. Praprem.: Reż. ... Pozn., T. Pol. 2001.
2. Noc Helvera; Beztlenowce. Jednoaktówki. Wstęp napisał R. Pawłowski. Wwa: Sic! 2001, 182 s.

Zawartość: Noc Helvera [poz. 3]. – Beztlenowce. Jednoaktówki [poz. 5]: Kostka smalcu z bakaliami [poz. 1]; Beztlenowce; Bez tytułu. (Ohne Titel) [poz. 4]; Cynkweiss. (Biel cynkowa) [poz. 5]; Lemury [poz. 5].

1. Preparaty. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż. … Gdańsk, T. Wybrzeże 2001. Wyd. Gdańsk: T. Wybrzeże 2001.

Nagroda honorowa Gdańskiego Tow. Przyj. Sztuki w dziedzinie dramatu ze szczególnym uwzględnieniem sztuki „Preparaty” w 2002. – Inf. o wyd. na stronie internetowej:

www.teatrdlawas.pl.

Przekł.: czes.: Preparáty. [Przeł.] P. Himič. W: W: I. Villqist: Hry. Bratislava 2003.

1. Helmucik. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż.: P. Łysak. Pozn., T. Pol. w koprodukcji z T. im. W. Horzycy w Tor. 2002.

Wyst. nast.: Reż. ... Gdańsk, T. Wybrzeże 2004; Reż. … Kr., T. Bagatela 2011.

Adapt. film.: Helmütchen. Reż. ... Ekran. (pol.-niem.) 2007.

1. Sprawa miasta Ellmit. [Utwór dramatyczny]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2003, 154 s. Praprem.: Reż. ... Gdańsk, T. Wybrzeże 2003.
2. Archipelag Wysp Pingwinich. [Powieść]. Wwa: Sic! 2004, 302 s.
3. Wernisaż albo dziesięć realistycznych scen z życia artysty malarza w wielkim mieście. Monodram = Vernissage oder zehn realistische Szenen aus dem Leben eines Malers in einer Grosstadt. Monodrama. [Przeł.] E. Bednarek. [B.m.w. 2004], 32 + 34 s. Praprem.: Reż. ... Katow., T. Bez Sceny 2004.

Tekst w jęz. pol. i niem.

Przekł. niem.: Vernissage oder zehn realistische Szenen aus dem Leben eines Malers in einer Grosstadt. Monodrama. [Przeł.:] E. Bednarek, M. Hilber. Reż. ... Wyst. Essen, Zechentheater Zeche Königin Elisabeth 2004. Wyd. łącznie z tekstem pol. zob. wyżej.

1. Kompozycja w słońcu. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż. ... Gdynia, T. Miej. im. W. Gombrowicza 2007.
2. Czarodziejka z Harlemu. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2008 nr 10 s. 8-38. Praprem.: Reż. … Chorzów, T. Rozrywki 2008.
3. Kompozycja w błękicie. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: teatr.: Reż. ... Wwa, T. na Woli 2009; radiowa: Reż. … Radio 2010.
4. Stille Nacht. (Cicha noc). [Jednoaktówka]. „Gaz. Wybor.” dod. „Katowice” 2009 nr 301 s. 4-6.
5. Ewa. Scenariusz filmowy. Reż.: A. Sikora, … Ekran. 2010.

Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego za debiut reżyserski dla I. V. i A. Sikory na 10. Międzynarodowym Festiwalu Film. Era Nowe Horyzonty we Wr. w konkursie Nowe Kino Polskie.

1. Oddychaj ze mną. [Jednoaktówka]. „Dialog” 2010 nr 5 s. 150-156. Praprem. radiowa: Reż. … Radio 2011.
2. Święta noc. [Jednoaktówka]. „Gaz. Wybor.” dod. „Katowice” 2010 nr 300 s. 8.
3. Taka fajna dziewczyna jak ty. [Jednoaktówka]. Praprem.: teatr.: Reż. i scenografia … Bielsko-Biała, Mała Scena T. Pol. 2010; radiowa: Reż. … Radio 2011.

Wybory dramatów w przekł.: słowac.: Hry. [Przeł.:] P. Himič [i in.]. Bratislava, Košice 2003, – szwedz.: Helvers natt och andra dramer. [Przeł.] L. Ilke. Uppsala 2005.

Przekłady utworów dramatycznych I.V. w antologiach zagranicznych: białorus.: Sučasnaâ pol’skaâ p’esa. Minsk 2002, – bułg.: S’’vremenna polska drama. [Red.:] S. Borisova, Û. Božkov. Sofiǎ 2008, – czes.: Pobavme se o životĕ a smrti. Praha 2002, – niem.: Anthologie polnischer Dramen der Gegenwart. [Red.:] E. Manthey. Sulejówek 2000, – węgier.: Ilja prófeta. Mai lengyel drámák. Budapest 2003.

OPRACOWANIA (WYBÓR)

Ank. 2009. – Wywiady: Rozmowa o Ellmit. Rozm. P. Partum. „Didaskalia” 2000 nr 40; Trzeci głos. Rozm. z Arturem Grabowskim, Jerzym Łukoszem, Tomaszem Manem i I.V. W: J. KOPCIŃSKI: Którędy do wyjścia? Szkice i rozmowy teatralne . Wwa 2002; Ziemia piękna i chora. Rozm. K. Karwat. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 29; Zawsze jest nadzieja. Rozm. H. Wach-Malicka. „Dz. Zach.” 2005 nr 83; Nie mam dla siebie litości. Rozm. A. Majewski. „Pogranicza” 2006 nr 3; Ale dlaczego koszykarz? Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2008 nr 10 [dot.: Czarodziejki z Harlemu]; Piękne szaleństwo. Rozm. H. Wach-Malicka. „Dz. Zach.” 2008 nr 168 [dot. m.in.: Czarodziejka z Harlemu]; W laboratorium doktora. Rozm. M. Nowacka. „Opcje” 2008 nr 4; Akt naiwności, desperacji albo odwagi. Rozm. J.R. Kowalczyk. „Rzeczpospolita” 2009 nr 107; Ludzie bezradni wobec wolności. Rozm. J. Bończa-Szabłowski. „Życie Warsz.” 2009 nr 70 [dot.: Kompozycja w błękicie]; Ostrożnie z Ellmit. Rozm. R. Grzela. W: R. GRZELA: Hotel Europa – rozmowy. Wwa 2009 [tu też art. o I.V.]. – Wiatr od morza. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2010 nr 5.

H. BALTYN-KARPIŃSKA: I.V. W tejże: „Iskier” leksykon dramatu. Wwa 2008. – R. PAWŁOWSKI: I.V. W tegoż: New Polish drama. Wwa 2008.

         Ogólne: P. GRUSZCZYŃSKI: Preparaty. „Dialog” 2000 nr 11, przedr. w tegoż: Ojcobójcy. Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim. Wwa 2003. – Ł. DREWNIAK: Skazy, traumy, lęki. „Tyg. Powsz.” 2001 nr 7. – J. SIERADZKI: I.V. – najczęściej grany współczesny dramatopisarz polski. „Polityka” 2001 nr 30. – P. CZAPLIŃSKI: Gniewni konformiści. „Gaz. Wybor.” 2002 nr 203, polem.: R. PAWŁOWSKI: Ten spryciarz V. Tamże 2002 nr 203. – Ł. DREWNIAK: Pudło bez dna. „Dialog” 2003 nr 9. – A. LIS: Rozgadani i bezradni. „Teatr” 2003 nr 1/2. – W. MAJCHEREK: Idzie nowe? „Teatr” 2003 nr 6. – R. PAWŁOWSKI: Inny. W: Pokolenie porno i inne niesmaczne utwory teatralne. Kr. 2003. – K.A. ABRAHAMSON: Enkel biljett till Polen. Helsinki 2004, passim. – E. WĄCHOCKA: Psychoterapeutyczne laboratoria I.V. W: Punkty widzenia II = Pohledy II. Katow. 2004. – R. JASNORZEWSKI: Dziennik podróży do Ellmit. „Śląsk” 2006 nr 6. – A. MAJEWSKI: Trudna nawigacja w Zatoce Pingwinów. „Kresy” 2006 nr 4. – M.S. SZCZEPAŃSKI: Inny: między aprobatą a kasacją. „Śląsk” 2006 nr 11. – P. DOBROWOLSKI: Sam przeciw wszystkim. Inny: bohater odrzucony I.V. W: Estetyka odrzucenia w dramacie i teatrze współczesnym. Pozn. 2011.

Noc Helvera (poz. 3): J. KISIELIŃSKI: Jesień Helvera. „Teatr” 2000 nr 12. – M. ZIELIŃSKA: W stronę złamanego szlochu. „Nowe Książ.” 2001 nr 10 [dot. też: Beztlenowce]. – A. GALANT. „FA-art” 2002 nr 2/3 [dot. też: Beztlenowce]. – E. CIURANS: Entrevista amb I.V.; R. PAWŁOWSKI: La nit k’Helver. „Assai de Teatre”, Barcelona 2009 nr 70. – Rec. teatr.: wyst. Chorzów, T. Kriket: R. PAWŁOWSKI: Czas V. „Gaz. Wybor.” 1999 nr 268, – wyst. Wwa, T. Powsz.: J. GODLEWSKA. „Prz. Powsz.” 2000 nr 11; J.R. KOWALCZYK: Chłopiec do bicia. „Rzeczpospolita” 2000 nr z 18 IX; T. MIŁKOWSKI: Sezon V. „Trybuna” 2000 nr 223; R. PAWŁOWSKI: Sezon na V. „Gaz. Wybor.” 2000 nr 220; P. GRUSZCZYŃSKI: Chciałbym płakać. „Tyg. Powsz.” 2001 nr 7, – wyst. Kr., T. im. J. Słowackiego: M. RUDA. „Dekada Lit.” 2001 nr 11/12.

Beztlenowce (poz. 5): J. CHOJKA: Krzyk i cisza. W: I. Villqist: Beztlenowce. (Jednoaktówki). [Program teatralny]. Łódź 2001. – Rec. teatr.: wyst. TVP: M. RADZIWON: Ja widzę, że coś się dzieje. „Teatr” 2001 nr 3, – wyst. Łódź, T. Nowy: M. HASIUK. „Odra” 2001 nr 10; W. MAJCHEREK: Nie wierzę w Ellmit. „Teatr” 2001 nr 4 [dot. też wyst. Wwa, T. Rozmaitości].

Fantom (poz. 6): K. KARWAT. „Śląsk” 2005 nr 6 [dot. wyst. Katow., T. Śląski].

Entartete Kunst (poz. 7): E. OBRĘBOWSKA-PIASECKA: „Szóstka za odwagę”. „Gaz. Wielkopol.” 2001 nr 147. – R. PAWŁOWSKI: Czyściec artystów. „Gaz. Wybor.” 2001 nr 149.

Helmucik (poz. 10): M. JANISZEWSKA. „Czas Kult.” 2002 nr 4/5 [dot. wyst. Pozn., T. Pol.]. – M.S. SZCZEPAŃSKI: Inny: między aprobatą a kasacją. „Śląsk” 2006 nr 11.

Archipelag Wysp Pingwinach (poz. 12): P. DUNIN-WĄSOWICZ: Wysokokaloryczna pożywka. „Lampa” 2004 nr 5. – I. IWASIÓW: Och, znów Ellmit! „Nowe Książ.” 2004 nr 7.

Kompozycja w słońcu (poz. 14): R. PAWŁOWSKI: Powrót I.V. „Gaz. Wybor.” 2007 nr 125.

Czarodziejka z Harlemu (poz. 15): Zob. Wywiady.

Kompozycja w błękicie (poz. 16): J.R. KOWALCZYK: Sztuka o miłości splecionej z nienawiścią. „Rzeczpospolita” 2009 nr 76. – D. NASIOROWSKA: Historia pewnego zniewolenia, czyli obawa przed końcem mikrokosmosu. „Życie Warsz.” 2009 nr 79. – Zob. też Wywiady.

                                                                                                                Alicja Szałagan