DRZEWUCKI Janusz
ur. 1958
Krypt.: J.D.; (JD).
Krytyk literacki, poeta.
Urodzony 6 grudnia 1958 w Kruszwicy; syn Mieczysława Drzewuckiego, ekonomisty, i Aliny z Dąbrowskich, księgowej. W 1973 rozpoczął naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Kruszwicy; w 1977 zdał maturę. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Jako poeta debiutował w 1979 wierszami pt. Otwarcie bram światła i Na odległość, zamieszczonymi na łamach „Życia Literackiego” (nr 13). Publikował też w organie Ogólnopolskiej Rady Klubów Studenckich „Notatnik Klubowy”. W 1980-82 pełnił funkcję wiceprezesa, a następnie prezesa Koła Naukowego Polonistów UJ, a także był współzałożycielem Sytuacyjnej Grupy Literackiej „Warsztat”, wydającej czasopismo o tym samym tytule. W 1982 uzyskał na UJ magisterium na podstawie pracy Mit i rzeczywistość. O twórczości Zbigniewa Herberta. Następnie do 1984 był zatrudniony jako asystent w Instytucie Filologii Polskiej UJ. W 1984-90 pracował w wydawnictwie „Pomorze” w Bydgoszczy, kolejno jako redaktor, zastępca kierownika, kierownik redakcji Działu Literatury Pięknej. Mieszkał w tym czasie w Inowrocławiu i Toruniu. Rozwijał twórczość poetycką i krytycznoliteracką publikując liczne wiersze, artykuły i recenzje w „Studencie” (1984-89; tu stała współpraca), „Twórczości” (1985-86), „Życiu Literackim” (1985-89; tu w 1985 nr 22 ogłosił recenzję zbioru wierszy S. Stabry Dzieci Leonarda Cohena pt. Rozpacz, obsesje i autoplagiat, którą uważa za debiut krytycznoliteracki), „Literaturze” (1986), „Piśmie Literacko Artystycznym” (1986-89), „Poezji” (1986-87). Otrzymał nagrody i wyróżnienia za eseistykę i krytykę literacką, m.in. w konkursach Warszawskiej Jesieni Poetyckiej (1985, 1986), nagrodę im. S. Wyspiańskiego (1989) oraz nagrodę Funduszu Literatury Ministerstwa Kultury i Sztuki (1989) i nagrodę im. S. Piętaka (1991). W 1990 zamieszkał w Warszawie. Publikował liczne wiersze, artykuły i recenzje, współpracując stale z miesięcznikiem „Twórczość” (od 1988; podp. też J.D.; od 1996 redaktor działu poezji), z dziennikiem „Rzeczpospolita” (1993-2005 członek zespołu redakcyjnego; podp. też J.D.; kolejno sekretarz działu kultury, dodatków „Plus Minus” i „Rzecz o Książkach”; tu w 1997-2009 cykl felietonów pt. „Półka z poezją”) i magazynem literackim „Książki” (od 2000; m.in. podp. (J.D.)). Nadto recenzje, felietony oraz wiersze ogłaszał m.in. w tygodniku „Itd” (1990), „Polityce” (1990, 1992-94), w bydgoskim „Ilustrowanym Kurierze Polskim” (po 1990; tu cykl felietonów pt. „Warszawski zaułek”), dwutygodniku „Atak” (1991), „Gazecie Wyborczej” (1991-92), „Nowej Europie” (1991-93), „Sycynie” (1994-96), „Tygodniku Powszechnym” (1997-98, 2000-2005), „Odrze” (2005, 2014), „Toposie” (2006-07, 2014-15), „Wyspie” (od 2011), „Akcencie” (2014), „Frazie” (2014; tu m.in. cykl Dni.(Zapiski pięćdziesięciopięciolatka)), „Zeszytach Literackich” (2014, 2016). W 2005-12 był redaktorem naczelnym Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. W 2013 podjął współpracę z Zakładem Rękopisów Biblioteki Narodowej. W 2014 otrzymał Symboliczną Nagrodę Ryszarda Milczewskiego-Bruna (w dziedzinie krytyki literackiej). W 2016 wszedł w skład jury V edycji Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego – Orfeusz. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (2005) oraz za popularyzowanie języka i kultury włoskiej Krzyżem Kawalerskim Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej (Ordine della Stella della Solidarietà Italiana), przyznanym przez prezydenta Republiki Włoskiej i ministra spraw zagranicznych (2008).
Ma syna Adama (ur. 1982). Mieszka w Warszawie.
Nagroda im. K. Iłłakowiczówny za najlepszy książkowy debiut poetycki w 1988.
Zawiera wiersze w cyklach: Ulica Rabina Meiselsa; Nikomu ani słowa; Ulica Reformacka.
Druk od 1984 na łamach pisma „Student”. – Zawartość: Święte antynomie. – I. Czy jest dzisiaj możliwe pokolenie literackie?; Smutek epoki, radość egzystencji (głośne myślenie); Smutek egzystencji, radość pisania (głośne mówienie) [dot. poezji Z. Macheja, J. Olszewskiego, K. Ćwiklińskiego, D.T. Lebiody]; Konwencja i rezygnacja [dot. poezji M. Sienkiewicza]; Wspólny mianownik. – II. Morze spokojne po burzy [dot. poezji tzw. „Nowej Fali”]; Język, ciało, sen [dot. Z. Jaskuła: Maszyna do pisania]; Głosy nie spełnionego pokolenia [dot. poezji A. Czekanowicz, Z. Joachimiaka, W. Zawistowskiego]; Klasycyzm i metafizyka [dot. poezji A. Kaliszewskiego, K. Lisowskiego]; Metafizyka i egzystencja [dot. poezji K. Adamkiewicza, R. Chojnackiego]; Młodość świadka [dot. G. Musiała]. - III. Umierać śmiercią buntownika; Poezja w tyglu histerii; Między chaosem i konwencją [dot. poematu „Luiza” A. Bursy]; Nasz starszy młodszy brat [dot. W. Szymanowicza]; Apologeta poezji [dot. R. Wojaczka]; Święci literatury polskiej. – IV. Poezja tajemnicy i paradoksu [dot.: B. Ostromęcki: Dom odnaleziony]; Kultura, wiara, poezja [dot.: J.S. Pasierb: Zdejmowanie pieczęci]; Poezja i egzystencja. (T. Różewicza poezja w poezji); Piękne bolesne słowa Pana Cogito [dot. Z. Herberta], – nadto wiersz J.D.: Północna elegia.
Zawiera wiersze w cyklach: Pierwsza maska; Pierwsza twarz.
Nagroda XVIII Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Pozn. w 1995.
Zawiera wiersze w cyklach: Koniec wieku, zima; Twoje nagie imię; Nie myśl, że jesteś; Widok z Mysiej Wieży.
Wiersze w cyklach numerowanych I-VII.
Zawartość: [Dot. J. Iwaszkiewicza:] Poeta w Wenecji; Kolano Iwaszkiewicza. – [Dot. T. Różewicza:] Tadeusza Różewicza poezja w poezji [poz. 2]; Poezja jest jak śmierć; Poezja poza wierszem; Coś Tadeusza Różewicza; Rozmawiać milcząc. - [Dot. Z. Herberta:] Słowa Pana Cogito; Przypadek i przeznaczenie [dot.: Rovigo]; Sztuka podróżowania, malarze Holandii i mikroskop [dot.: Martwa natura z wędzidłem]; Sprawy ostateczne a filozofia kaca [dot.: 89 wierszy; Epilog burzy]. – Gdzieś obok, poza wszystkim; Radość pisania i radość czytania [dot. W. Szymborskiej]. – Poza historią, teraz [dot. A. Międzyrzeckiego]; Patrz przed siebie [dot. J. Hartwig]; Uwięziony w świecie [dot. T. Nowaka]; Zapis chwili [dot. U. Kozioł]; Biel, milczenie, cały świat [dot. J. Łukasiewicza]; O życiu, które jest śmiercią i życiem [dot. J.M. Rymkiewicza]; Rocznik powojenny, stypendyści czasu [dot. E. Lipskiej]; Stanisław Barańczak i ten drugi [o S. Barańczaku jako poecie, krytyku i tłumaczu]; Wierność nieufności [dot. S. Barańczaka]. – Opisanie świata; Demon rzeczywistości [dot. A. Zagajewskiego]. – Zwroty i powroty [dot. J. Kornhausera]; Rana poezji [dot. R. Krynickiego]; Nowej Fali przygoda z poezją i polityką.
Zawartość: Przed skokiem w ostateczność; Słowa Pana Cogito [poz. 6]; Między przypadkiem a przeznaczeniem. (O zbiorze wierszy „Rovigo”); Sprawy ostateczne, filozofia kaca i szachy. (O zbiorach „89 wierszy” i „Epilog burzy”) [poz. 6]; Sztuka podróżowania, malarze Holandii i mikroskop. (O tomie esejów „Martwa natura z wędzidłem”) [poz. 6]; Współczucie, cud rzeczywisty i wino z Samos. (O tomie esejów „Labirynt nad morzem”); Bunt bezsilnych i drugie dno. (O tomie prozy „Król mrówek”); Kto go zastąpił? Nikt! (O tomie szkiców i tekstów rozproszonych „Węzeł gordyjski”); Duszyczka słowiańska i spodnie. (O listach do Magdaleny i Zbigniewa Czajkowskich); Mistrz, Skarabeusz i Puchatek. (O korespondencji z Henrykiem Elzenbergiem i Jerzym Zawieyskim); Solidarność cierpiących, a także dzbanek gliniany i cynowy. (O książkach Andrzeja Franaszka i Jacka Łukasiewicza); Śmierć poety.
Zawiera cykle: Wiersze podróżne; Dwanaście dni (2004-2012); Wiersze podzwonne.
Nagroda Lit. im. C. Norwida, przyznana przez samorząd woj. maz. w 2014. – Finalista Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego – Orfeusz w 2014.
Druk wcześniej m.in. na łamach „Twórczości” i „Rzeczpospolitej”. – Zawartość: Henryk Bereza między życiopisaniem a życioczytaniem; Przyjaźnie Jarosława Iwaszkiewicza; Niewiele wiem, nic nie robię, śmierć coraz bliżej. (Tydzień nad „Kronosem” Witolda Gombrowicza). Życie wciąga. (Czytając „Tajny dziennik” Mirona Białoszewskiego); Edwarda Stachury pisanie życiem [dot.: Listy do pisarzy. Wwa 2006; Dzienniki. Wwa 2010-2011]; Wiesława Myśliwskiego opowieści o losie [dot.: Widnokrąg; Requiem dla gospodyni; Traktat o łuskaniu fasoli; Ostatnie rozdanie]; Rozmówki Edwarda Redlińskiego; Jana Drzeżdżona kosmos spraw codziennych [dot. m.in.: Szary człowiek]; Szept Dariusza Bitnera [dot. m.in.: Trzy razy]; Janusz Rudnicki w stanie nieważkości; Jerzego Pilcha nabożna jadowitość. (Nad dwoma dziennikami i jedną powieścią [Wiele demonów]); Mój żywot obolały. (O książce Adama Wagi i Mariana Pilota) [dot.: Obol; Postanowienia końcowe].
11. Charakter_pisma_. Szkice o polskiej poezji współczesnej. Kr.: Inst. Książki. Dział Wydawn.; Wwa: „Twórczość” 2015, 280 s. Bibl. „Twórczości”.
Druk wcześniej na łamach „Twórczości”. – Zawartość: Od Autora. – Cz. 1. W kręgu Nowej Fali: Cień Nowej Fali; Krótko mówiąc, Stanisław Barańczak; Między jedną a drugą stroną kartki. (O Ryszardzie Krynickim); Mieszkać wszędzie. (O Adamie Zagajewskim); Nic, czyli wszystko. (O Julianie Kornhauserze); Krzysztof Karasek, rzecz jasna; Nigdy za późno, nigdy za wcześnie. (O Leszku Aleksandrze Moczulskim); We wszystkim jest wszystko. (O Leszku Szarudze); Zmierzyć się z samym sobą. (O Antonim Pawlaku). – Cz. II. Przed, obok i po Nowej Fali: Bez wątpienia, Rafał Wojaczek; Patrzeć i ujrzeć. (O Bogusławie Kiercu); Bohdan Zadura, nikt inny; Piękne ubóstwo. (O Andrzeju Warzesze); Z Alabamy na Berdyczów. (O Jerzym Gizelli); Po prostu, Adam Ziemianin; Zagadka wiersza, tajemnica poezji. (O Andrzeju Słomianowskim). – Cz. III. Poza wszystkim: Codziennie, Wincenty Różański; Każdego dnia, Janusz Szuber; Nie inaczej, Adam Ochwanowski; W imię ciągłości. (Kilka uwag o poezji polskiej przełomu wieków).
12. Życie w biegu. O ludziach, miejscach, literaturze, piłce nożnej, maratonach i całej reszcie. Wwa: Melanż 2015, 542 s.
Zapiski w formie dziennika za r. 2014.
13. Rzeki Portugalii. [Wiersze]. Sopot: Tow. Przyjaciół Sopotu 2016, 79 s. Bibl. „Toposu”. Bibl. Poezji, 122.