TWÓRCZOŚĆ
- Światopogląd Stanisława Ignacego Witkiewicza. Wr.: Ossol. 1976, 218 s. Rozpr. Lit., 15.
- O kulturze i znachorach. Kr.; Wr.: WL 1983, 303 s.
- Dyskusje ze Stanisławem Lemem. Wwa: Open 1996, 206 s. Wyd. 2 popraw. tamże 1997.
- Zakorzenieni, wykorzenieni. O carach, wodzach i człowieku osobnym. Wwa: Open 1997,
- Chcieć i mieć. Samowiedza obyczajowa w Polsce czasu przemian. [Rozprawa]. Wwa:
- Teatr i bruk. Szkice o krytykach teatralnych. Wwa: Ofic. Wydawn. Errata 2006, 198 s.
- „Wiadomości Literackie” prawie dla wszystkich. Wwa: W.A.B. 2012, 462 s. Ser. z Wagą.
- Szpakowska. Outsiderka. Rozm.: A. Chałupnik, J. Jaworska, J. Kowalska-Leder; J. Krakowska, I. Kurz. Wwa: Wydawn. Krytyki Polit. 2013, 317 s. Ser. z Różą — Wydaw. Krytyki Polit.
- K. Pomian: Europa i jej narody. Wwa: PIW 1992, 217 s. Bibl. Myśli Współcz. Wyd. nast. poszerz. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria 2009, 257 s. Idee i Hist., wyd. 3 rozszerz. tamże 2009, 348 s.
Praca doktorska, — Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie w 1977.
Zbiór szkiców, publikowanych uprzednio m.in. w „Twórczości”, przygotowany do druku w połowie lat 70 i wówczas wstrzymany.
Zawartość: I. Moralność i psychiatrzy: A bliźniego swego jak siebie samego [dot.: A. Kępiński: Psychopatologia nerwic]; Smutni i winni [dot.: A. Kępiński: Melancholia]; Natura i ład moralny [dot.: A. Kępiński: Lęk]; Czego potrzeba człowiekowi [dot.: A. Pawełczyńska: Wartości a przemoc]; Wbrew wyrokowi [dot.: H. Krall: Zdążyć przed Panem Bogiem]; Prośba o odpowiednie wykorzystanie Camusa [dot.: A. Camus: Eseje]; Los śmiertelnych [dot.: A. Toynbee [i in.]: Człowiek wobec śmierci]; Retro-porno-science fiction [dot.: Z. Freud: Poza zasadą przyjemności]; Szczotki firmy braci Sennebaldt [dot.: S.I. Witkiewicz: Narkotyki; Niemyte dusze]; Prolegomena do sennika egipskiego [dot.: E. Fromm: Zapomniany język]; Portret człowieka rozsądnego [dot.: J. Kozielecki: Koncepcje psychologiczne człowieka]; Jak prostować cudze ścieżki [dot.: K. Jankowski: Od psychiatrii biologicznej do humanistycznej]; Z życia żółwi [dot.: M. Mazur: Cybernetyka i charakter]. – II. Czy kultura jest poznawalna?: Strukturalizm i upiory [dot.: R. Callois]; Wielbłądy naszej świadomości [dot.: C.G. Jung: Archetypy i symbole]; Socjologia czegokolwiek [dot.: A. Hauser: Filozofia historii sztuki]; Ogólna historia wszystkiego [dot.: A. Hauser: Społeczna historia sztuki i literatury]; Z powodu Hausera [dot.: A. Hausera]; Rozszalały gestaltysta [dot.: M. MacLuhan: Wybór pism]; Młot na czarownice [dot.: S. Lem: Filozofia przypadku. Literatura w świetle empirii]; Homer i Emil Zola [dot.: E. Auerbach: Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu]; Pięć grzechów Stanko Lasicia [dot.: S. Lesić: Poetyka powieści kryminalnej]; Kicz kiczów [dot.: A. Moles: Kicz, czyli sztuka szczęścia]. – III. Lęki społeczeństwa masowego: O wróżeniu z fusów i moralnej odpowiedzialności [dot.: S. Lem: Fantastyka i futurologia]; Zdobywcy i przystosowani [dot.: D. Riesman, N. Glazer, R. Denney: Samotny tłum]; Radosna dezintegracja [dot.: A. Toffler: Szok przyszłości]; Platon, Arystoteles i tłum [dot.: J. Dawydow: Sztuka jako zjawisko socjologiczne]; Dlaczego kochamy Klossa? [dot.: K.T. Toeplitz: Mieszkańcy masowej wyobraźni]; Dżinsy zamiast Mony Lizy [dot.: K.T. Toeplitz: Kultura w stylu blue jeans]; Zbiegowie z królestwa wolności [dot.: A. Osęka: Mitologie artysty]; Trzykroć przeklęta wolność sztuki [dot.: M. Czerwiński: Samotność sztuki]; Kultura od niechcenia podzielona [dot.: Z. Kałużyński: Pożegnanie Molocha]; Krytyka rozumu masowego [dot.: R. Hoggart: Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii]; Czy istnieje kontrkultura? [dot.: A. Jawłowska: Drogi kontrkultury]; Gorsze od szkoły [dot.: I. Illich: Społeczeństwo bez szkoły].
Zawartość: Zamiast wstępu: Lem i krytycy. – R. I. Lem i Pan Bóg. – R. II. Lem i trzy ewolucje. – R. III. Lem i suwerenność człowieka. – R. IV. Lem wobec zła. –
R.V. Lem w obszarze nauk społecznych. – Zakończenie: Lem wśród innych.
142 s.
Zmienione wersje tekstów drukowanych na łamach „Twórczości”. – Nagroda w konkursie Fundacji Kultury „Promocja najnowszej literatury polskiej” w 1997.
Zawartość: Z perspektywy Trzeciego Rzymu [dot.: F. Dostojewski: Dziennik pisarza]. – W oczach Zachodu [dot.: H. Arendt: Korzenie totalitaryzmu]. – Sarmata między sobą a światem [dot.: W. Gombrowicz: Dziennik].
W.A.B. 2003, 285 s. Ser. z Wagą.
Nagroda Ministra Edukacji i Sportu w 2004. – Nominacja w 2004 do Nagrody Literackiej Nike i do nagrody tygodnika „Newsweek Polska” „Podporiusz” w kategorii nauka.
Zawartość: Boy [T. Żeleński]: teatr jako telenowela; [Jerzy] Stempowski: klasyk i socjolog; [Antoni] Słonimski: pół królestwa za dowcip; Kazimierza Wyki ucieczka sprzed teatru; [Tadeusz] Breza: krytyk-amator; Jan Kott: urwałem się z powroza; [Bohdan] Korzeniewski: powinności i postulaty; [Konstanty] Puzyna: prawda dramatu, prawda teatru; [Ludwik] Flaszen: kłopoty z rozumem; Romantyzm — wzory odświętne [dot. sympozjum i publikacji Style zachowań romantycznych]; [Tadeusz] Nyczek, jaki był; [Małgorzata] Dziewulska: dlaczego ogórek nie śpiewa?; Marta Fik: innej przeszłości nie będzie. – Appendix: bankructwo Wallenroda.
Nagroda Porozumienia Wydawców Książki Historycznej Klio (2012), Nagroda im. Kazimierza Wyki (2014).
Nominacje do Nagrody Literackiej Nike (2013), Nagrody Literackiej Gdynia (2013), Nagrody im. Kazimierza Mocarskiego (2013).
Zawartość: I. Widziane z zewnątrz. – II. Redaktor Mieczysław Grydzewski. – III. Słonimski i Boy. – IV. Tuwim. – V. Sztuka reportażu. – VI. Żydzi antysemici. – VII. Krytyka i krytycy. – VIII. Sztuki plastyczne i inne. – IX. Polityka historyczna i historia. – X. Wiara — wiedza — życie codzienne. – XI. Pismo ludzi zadowolonych.
Zawiera 7 rozmów M. Szpakowskiej z byłymi doktorantkami.
Artykuły w książkach zbiorowych i czasopismach, m.in.: Ogień i żal. O słownictwie wierszy miłosnych Kniaźnina i Karpińskiego. „Pam. Lit.” 1966 z. 4 s. 491–507. – O poglądach estetycznych Leona Winiarskiego. „Stud. Estet.” 1968 s. 247–265. – Witkiewiczowska teoria kultury. „Dialog” 1968 nr 10 s. 104–128. – A writer is no-man’s land. „Polish Perspectives” 1971 nr 10 s. 29–37. – Ucieczka Stanisława Lema. „Teksty” 1972 nr 3 s. 75–90; przekł. franc.: La fuite de Stanisław Lem. „Perspectives Polonaises” 1971 nr 10 s. 31–40, przekł. niem.: Die Flucht Stanisław Lems. „Polnische Perspectiven” 1971 nr 11 s. 23–32, przedr. w: Science Fiction. Theorie und Geschichte. München 1972 s. 293–303. – Kisielewski — powieści dla dorosłych. W: Literatura źle obecna. Rekonesans. Londyn 1984 s. 93–107, wyd. nast. Kr. 1986 s. 163–180. – Światopogląd sformułowany Fiodora Dostojewskiego. „Twórczość” 1984 nr 1 s. 74–97. – Miłość według Ortegi y Gasseta. Cz. 1–2. „Twórczość” 1989 nr 5 s. 121–125, nr 6 s. 122–126, przedr. pt. Sobre el Amor. W: José Ortega y Gasset. Szkice o miłości. Wwa 1989 s. 183–197. – Gombrowicz wśród dobrych i złych uczniów. „Dialog” 1990 nr 2 s. 122–133. – Moralité incomplète et moralité fissurée (à propos des films de Marcel Łoziński et Krzysztof Kieślowski). Przeł. M. Beau. „Polish Art Studies” 1992 s. 261–273. – Lévi-Strauss uporządkowany. „Twórczość” 1993 nr 11 s. 63–82. – Starość? Nikt na to nie zasługuje. „Dialog” 1998 nr 4 s. 145–158. – Kobieta jest kobietą jest kobietą. „Twórczość” 1999 nr 1 s. 80–91. – Sławomir Mrożek. „Emigranci”. W: Dramat polski. Interpretacje. Cz. 1. Gdańsk 2001 s. 288–299. – Uszy Karenina. W: L. Tołstoj, Anna Karenina. T. 2. Wwa 2001 s. 603–621. – Historia, demokracja, Hiob. „Prz. Polit.” 2002 nr 55 s. 18–23, przedr. w: „Prz. Filoz.-Lit.” 2009 nr 4 s. 153–165. – Lament nad Witkacym. „Znak” 2002 nr 3 s. 61–71. – Schopenhauerowska antropologia Stanisława Lema. W: Stanisław Lem — pisarz, myśliciel, człowiek. Kr. 2003 s. 8–21. – Antropologiczne przesłanki samotności. W: Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX. Wwa 2006 s. 349–446. – Dzień Dziecka; Lodówka z zawartością; Pralka Frania; Spłuczka; Stołówka pracownicza. W: Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach. Wwa 2008 s. 54–64; 189–197; 254–259; 313–318; 327–333. – Jak skończyć Rewolucję? „Prz. Polit.” 2011 nr 108 s. 86–93. – Ich dwóch [dot. korespondencji S. Lema z S. Mrożkiem]. „Dialog” 2012 nr 2 s. 138–145. – Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie. „Dialog” 2013 nr 2 s. 90–97 [dot. spotkania S. Mrożka i W. Gombrowicza w 1965 w Chiavari]. – Ten okropny Jean-Paul Sartre. „Prz. Polit.” 2013 nr 117 s. 90–97. – Witold Gombrowicz. „Ja” wobec kultury; Jerzy Stempowski. Niespieszny przechodzień; Stanisław Ignacy Witkiewicz. Twórczość przeciw konieczności; Tadeusz Żeleński (Boy). Próba zdrowego rozumu. W: Kulturologia polska XX wieku. Wwa 2013, t. I s. 276–305, t. II s. 305–319; 524–544; 657–680. – Co się liczy. „Dialog” 2014 nr 12 s. 5–13. – Afryka dzika. „Dialog” 2015 nr 3 s. 137–145. – Po marcu 1968. Teatr studencki. „Dialog” 2015 nr 2 s. 127–134.
Przekład
Prace redakcyjne
- K. Puzyna: Szkoła dramaturgów i inne szkice. Przygotowała do druku M. Szpakowska. Teksty oprac. W. Majcherek. Wr.: Wiedza o Kulturze 1993, 187 s.
- Jak badać obyczaje? Materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Łowicz, listopad 2005. Red. i wstęp: M. Szpakowska. Wwa: Errata 2007, 166 s.
- Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów. Oprac.: A. Chałupnik [i in.]. Wstęp i red.: M. Szpakowska. Wwa: Wydawn. UW 2008, 312 s. Wiedza o Kulturze — UW.
- Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach. Pod red. M. Szpakowskiej. Wwa: W.A.B. 2008, 502 s. Ser. z Wagą.
- K. Puzyna: Czasem coś żywego. Teksty najważniejsze. Wybór: T. Nyczek, M. Szpakowska. Red. M. Szpakowska. Wwa: Agora 2015, 398 s. Bibl. Gaz. Wybor.