ur. 1952

Pseud.: Ewaryst Gwizdek; Jan Buła; Kunktator; Predator.

Prozaik, krytyk literacki, publicysta.

BIOGRAM

Urodzony 23 marca 1952 w Sieprawiu pod Krakowem; syn Adama Oramusa, rzemieślnika, i Anny z domu Siatka. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Myślenicach, gdzie w 1969 zdał maturę. Następnie studiował na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Politechniki Śląskiej (specjalność energetyka jądrowa); tytuł magistra inżyniera uzyskał w 1975. Debiutował w 1972 humoreską pt. Dziady i technokracja, opublikowaną na łamach tygodnika studenckiego „itd” (nr 1); w piśmie tym drukował do 1986 prozę, artykuły, wywiady i recenzje. Od 1972 współpracował też z gliwickim oddziałem „Tygodnika Politechnik”; w 1975-81 był w zespole redakcyjnym pisma (w 1977-80 jako sekretarz redakcji); ogłosił tu cykl felietonów pt. Rezerwat. Od 1975 należał do SDP (do 1982). W 1975-77 kontynuował naukę na Pomagisterskim Dziennym Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim (specjalność reportaż); pisał reportaże dla „Przeglądu Technicznego”. Był członkiem Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction, działającego przy studenckim klubie „Ubab” w Warszawie. Brał udział w konwentach science fiction. Od stycznia 1981 pracował w redakcji pisma „itd” jako publicysta w dziale kultury. We wrześniu 1981 wybrano go zastępcą redaktora naczelnego „itd.”, jednak wyboru tego nie zatwierdził wydawca pisma (MAW). Był członkiem NSZZ „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 w wyniku weryfikacji został zwolniony z pracy z zakazem uprawiania zawodu dziennikarza; do 1990 pozostawał bez pracy etatowej. Publikował w tym czasie powieści i opowiadania science fiction. W 1982 zamieszkał w Rybniku. W tym czasie kontynuował współpracę z „Przeglądem Technicznym” (w 1983-86 pisał recenzje książek science fiction nagrodzone przez redakcję „Fantastyki” w 1986). Otrzymał liczne nagrody, m.in. Złotą Sepulkę (za 1983/84) i nagrodę Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Fantastyki. W 1990 został członkiem SPP. Uczestniczył w powstawaniu dziennika „Czas Krakowski”, był kierownikiem działu, a następnie publicystą tego pisma (1990-91). W 1990-99 współpracował z miesięcznikiem literacko-filmowym „Fenix” (tu publikował felietony z cyklu Piąte piwo oraz liczne recenzje książkowe i filmowe). Od jesieni 1990 do wiosny 2004 pracował w miesięczniku „Nowa Fantastyka” jako kierownik działu publicystyki; kontynuował cykl Piąte piwo oraz zamieszczał artykuły i recenzje (m.in. pod pseud.: Jan Buła, Kunktator, Predator). W latach dziewięćdziesiątych zaczął prowadzić na łamach „Dziennika Polskiego” cotygodniową rubrykę recenzji książek pt. Galaktyka Gutenberga. W 2004 pracował krótko w dziale opinii dziennika „Życie”. Współpracował też jako publicysta i recenzent z pismami „Świat Techniki”, „Świat Nauki” i „Nowe Państwo”, „Wiedza i Życie”, „Rzeczpospolitą”. Wyróżniony brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007).

Dwukrotnie żonaty: od 1981 z Jolantą Sachs, fizjoterapeutką, z tego związku ma córkę Dominikę (ur. 1981) i od 2004 z Dominiką Materską, anglistką, z tego małżeństwa urodziła się córka Berenika (ur. 2005). Mieszka w Warszawie.

TWÓRCZOŚĆ

1. Senni zwycięzcy. [Powieść]. Wwa: Czyt. 1982 [właśc. 1983], 253 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Katow.: KAW 1989; wyd. 3 Olsztyn: Solaris 2001. Kosmiczny Rodzynek.

Przekł. litew.: Miegantys nugaletojai. Mokslinis fantastinis romanas. [Przeł.] A. Udovičius. Kaunas 2003.

2. Arsenał. [Powieść]. Wwa: Iskry 1985, 214 s. Fantastyka. Przygoda. Wyd. 2 popraw. i uzup. Olsztyn: Solaris 2000. Kosmiczny Rodzynek.
3. Wyposażenie osobiste. [Felietony]. Wwa: Iskry 1987, 285 s.

Nagroda w plebiscycie lit. w ramach Ogólnopolskiego Konwentu Klubów i Miłośników SF „Polcon 88”.

4. Hieny cmentarne. [Opowiadania]. Posł.: M. Chrzanowski. Katow.: Śląsk 1989, 280 s. Science Fiction: opowiadania.

Zawartość: Drwale i dziewczyna; Hieny cmentarne; Witaj w domu; Bariera immunologiczna; Kompleks Hioba; Osada „Meteor”; Eutanazja; Sposób umierania; Barany i armia lwów; Trudno nie być bogiem; Ziemia – 410; Kwadrofoniczne delirium tremens.

5. Dzień drogi do Meorii. [Powieść]. Wwa: Iskry 1990, 302 s. Fantastyka. Przygoda. Wyd. nast. Wwa: SuperNOWA 1997.
6. Święto śmiechu. [Powieść]. Wwa: SuperNOWA 1995, 286 s.
7. Rozmyślania nad tlenem. Przygody człowieka czytającego. [Felietony]. Olsztyn: Solaris 2000, 315 s. Kosmiczny Rodzynek.
8. Rewolucja z dostawą na miejsce. [Opowiadania]. Olsztyn: Solaris 2002, 298 s. Pol. Fantastyka.

Zawartość: Król antylop; Ukryty w gwiazdach; Miejsce na Ziemi; Nocne wyścigi w głąb Anny; Zima w trójkącie bermudzkim; Rewolucja z dostawą na miejsce; Miaur.

9. Bogowie Lema. Pozn.: Wydawn. Kurpisz; Zakrzewo: Wydawn. Replica 2007, 261 s.

Zawiera felietony z cyklu Piąte piwo, wywiady z S. Lemem i eseje poświęcone jego twórczości, a także opowiadanie Miejsce na Ziemi [poz. 8].

10. Kankan na wulkanie. [Powieść]. „Dz. Pol.” 2007 nr 258 - 2008 nr 1-50. Wwa: Prószyński Media 2009, 312 s.
11. Trzeci najazd Marsjan. [Powieść]. Pozn.: Media Rodzina 2010, 391 s.

Przekłady utworów M.O. w antologiach zagranicznych, m.in.: czes.:

Polská ruleta. Polskie sci-fi povidky. [Przeł.] P. Weigel. Plzeň 2003.

Praca redakcyjna

1. J. Zajdel: Wyższe racje. Wybór opowiadań. Utwory wybrał ... Pozn.: WP 1988, 384 s. SF.

OPRACOWANIA (wybór)

• Ank. 2008, 2011. - Wywiady: Przyziemna fantastyka. Rozm. M. Łukaszewicz. „Literatura” 1996 nr 2; Kolapsoid. Rozm. J. Gondowicz. „Nowe Książ.” 2001 nr 9; Potrzebne nowe Lemy. Rozm. P. Stachnik. „Dz. Pol.” 2001 nr 228; Tylko do przodu. Rozm. P. Stachnik. „Dz. Pol.” 2008 nr 50; Rok 2019. Rozm. T.Z. Zapert. „Rzeczpospolita” 2009 nr 132.

Senni zwycięzcy

• M. BARTUS: Gra. „Odgłosy” 1983 nr 25
• S. KORDACZUK: O. w „Czytelniku”. „Rzeczywistość” 1983 nr 27
• M. PAROWSKI: Sen o dziesięciornicy. „Fantastyka” 1983 nr 1
• P. TOMCZYK: Stawka większa niż... „Prz. Tech.” 1983 nr 19.

Powrót na górę↑

Arsenał

• L. JĘCZMYK. „Prz. Tech.” 1986 nr 6
• M. PAROWSKI: Adam N. poluje na Boga. „Fantastyka” 1986 nr 3.

Powrót na górę↑

Wyposażenie osobiste

• L. BUGAJSKI: Wyposażenie osobiste O. „Nowa Fantastyka” 1988 nr 3
• T. LEWANDOWSKI: Golem LXXXVII. „Nowe Książ.” 1988 nr 5
• M. PAROWSKI: „Mogłabym odtańczyć ten fotel – rzekła Isadora”. „Prz. Tech.” 1988 nr 8.

Powrót na górę↑

Hieny cmentarne

• M. WOŁK: „Hieny cmentarne” M.O., czyli niepewność konwencji. W: Polska literatura fantastyczna. Tor. 2005.

Powrót na górę↑

Święto śmiechu

• A. SKOWRON-NALBORCZYK. „Mag. Lit.” 1996 nr 2
• A. SMUSZKIEWICZ: W obronie zasad. „Nowa Fantastyka” 1996 nr 4.

Powrót na górę↑

Rozmyślania nad tlenem

• P. STACHNIK: Bar z tlenem. „Dz. Pol.” 2001 nr 97.

Powrót na górę↑

Kankan na wulkanie

• B. DARSKA: Nowy stary świat. „Nowe Książ.” 2009 nr 5 – W. JURASZ: Najnowsza powieść M.O. to nowa wersja „Roku 1984” Orwella. „Dz. Pol.” 2009 nr 35
• M. WOLSKI: Dziesięć lat później. „Gaz. Pol.” 2009 nr 6.

Powrót na górę↑

Maria Kotowska-Kachel