WYDMUCH Marek

1949-1987

Pseud. i krypt.: M.W.; (MW); Piotr Rankiewicz.

Krytyk literacki, historyk i teoretyk literatury, tłumacz.

Urodzony 18 sierpnia 1949 w Warszawie; syn Zdzisława Wydmucha i Bogusławy z domu Sieczko, dziennikarzy. Uczęszczał do XXVI Liceum Ogólnokształcącego w Warszawie. Po zdaniu w 1967 matury studiował germanistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W okresie studiów należał do ZSP. Magisterium uzyskał w 1972 i rozpoczął pracę na stanowisku asystenta w Zakładzie Literatury Instytutu Germanistyki UW. W tymże roku debiutował jako krytyk recenzją niemieckiego przekładu powieści kryminalnej J. Putramenta Strachy w Biesalu (Der Trauermantel. Przeł. Ch. Eckert), zamieszczoną w miesięczniku „Literatura na Świecie” (nr 2); w tym samym roku wydrukował na łamach tygodnika „Literatura” pierwszy artykuł na temat powieści grozy pt. Amerykańskie strachy (nr 38), dotyczący twórczości H.Ph. Lovecrafta. Pierwszy własny przekład – tłumaczenie artykułu W. Heisego Filozoficzne aspekty twórczości Heinego – ogłosił w 1973 w „Przeglądzie Humanistycznym” (nr 6). Recenzje głównie literatury obcej (zwłaszcza niemieckojęzycznej) zamieszczał przede wszystkim w „Nowych Książkach” (1974-83; podp. również M.W.), „Kobiecie i Życiu” (1977-87; również pod krypt.: (MW), M.W.) oraz „Kulturze” (1978-81; także członek redakcji); drukował też w prasie niemieckojęzycznej, m.in. w austriackim periodyku „Quarber Merkur” (1973-80). Interesował się szczególnie twórczością Tomasza Manna, Klausa Manna i Franza Kafki, a także fantastyką, literaturą grozy oraz kryminalną i młodzieżową. Jako krytyk współpracował także z Polskim Radiem i Telewizją. Kilkakrotnie wyjeżdżał do Włoch i Austrii. W 1978-84 pracował w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” jako redaktor w Redakcji Germańskiej i lektor, a w 1984-85 kierownik Redakcji Literackiej Polskiej; był autorem wstępów do wydawanych tam książek. Współpracował też z wieloma oficynami jako recenzent wewnętrzny, m.in. z Państwowym Instytutem Wydawniczym, Wydawnictwem Literackim, Iskrami, Naszą Księgarnią, Wydawnictwem Poznańskim. Od 1978 należał do ZLP (do rozwiązania Związku w 1983).

Był żonaty z Anną Brzozowską-Wydmuch, dziennikarką. Zmarł 2 listopada 1987 w Warszawie; pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

TWÓRCZOŚĆ

1. Gra ze strachem. Fantastyka grozy. [Rozprawa]. Wwa: Czyt. 1975 198 s.

Zawartość: Wprowadzenie: Osaczanie fantastyki; Instrumenty strachu: wampiry i golemy; Mechanizm strachu: puste domy; Strach zwielokrotniny: [H.Ph.] Lovecraft; Strach skompromitowany: nonsens i śmiech. – Zakończenie: Vacuum horroris.

1. Tomasz Mann. [Biografia]. Wwa: Wiedza Powsz. 1979, 301 s. Profile.
2. Franz Kafka. [Biografia]. Wwa: Czyt. 1982, 115 s. Klasycy Literatury XX wieku.

Zawiera także: fragm. „Dzienników” F. Kafki oraz wypowiedzi pisarzy i krytyków o F. Kafce, tłum. z ang., franc. i niem.

Przekłady

1. L. Perutz: Mistrz Sądu Ostatecznego. [Powieść]. Przeł. i wstępem opatrzył M.Wydmuch. Wwa: Czyt. 1984, 189 s.
2. A. Wendt: Nieplanowany kurs. [Słuchowisko radiowe]. Reż.: M. Kulesza. Radio 1985.
3. E. Hofer: Mały spadek, duże kłopoty. [Powieść dla młodzieży]. Wwa: NK 1988, 143 s.
4. D. Wolff: Sędzia i jego ćpun. [Powieść]. Wwa: Iskry 1988, 183 s. Klub Srebrnego Klucza.
5. K. Mann: Ucieczka na północ. [Powieść]. Przeł.: M.Wydmuch i R. Wojnarowski. Wwa: Przedświt 1992, 211 s.
6. K. Mann: Punkt zwrotny. [Wspomnienia]. Przeł. i posł. opatrzył M.Wydmuch. Wwa : Czyt. 1993, 571 s. Wyd. nast. [Gdańsk]: Czystywarsztat [2013].
7. B. Stoker: Dracula. [Powieść]. Przeł: M.Wydmuch i Łukasz Nicpan. Wwa: Alfa 1993, 561 s.

Prace redakcyjne

1. Gespenstergeschichten aus Polen. [Wyd.:] M.Wydmuch, F. Rottensteiner. [Przeł.] E. Werfel. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag 1978, 132 s.

Tu także opowiadanie M. Wydmucha pt. „Der Garten” podp.: Piotr Rankiewicz.

1. H. Broch: Powrót Wergilego. Opowiadania. Przeł. A.M. Linke. Wybór i posł.: M. Wydmuch. Wwa : Czyt. 1981, 226 s.
2. H.Ph. Lovecraft: Zew Cthulhu. [Opowiadania]. Przeł. R. Grzybowska. Wybór i słowo wstępne: M.nWydmuch. Wwa: Czyt. 1983, 311 s. Wyd. nast. Tor.: C&T 2004.
3. T. Mann: Dzienniki. Przeł.: I. i E. Naganowscy. Wyboru dokonali M. Wydmuch i E. Naganowski. Przedm.: E. Naganowski. [T. 1-3]. Poznań: Rebis 1995, 320 + 368 + 384 s.

[T. 1]. Wybór 1918-1921; [T. 2]. Wybór 1933-1934; [T. 3]. Wybór 1935-1936.

OPRACOWANIA (wybór)

   Informacje żony, Anny Brzozowskiej-Wydmuch, 2011. – Wywiad: Druga strona czytania. Rozm. J. Słuszniak. „Kobieta i Życie” 1979 nr 44.

   Gra ze strachem (poz. 1): W. ŻUKROWSKI: Ciarki po grzbiecie. „Nowe Książ.” 1975 nr 16. – A. NIERACKA. „Lit. Lud.” 1976 nr 6.

   Tomasz Mann (poz. 2): A. BOJARSKA. „Nowe Książ.“ 1979 nr 18. – J. KOPROWSKI. „Literatura” 1979 nr 39. – T. KRZEMIEŃ. „Kultura” 1979 nr 38. – B. SOWIŃSKA: Spotkania z Tomaszem Mannem. „Życie Warsz.” 1979 nr 220. – T.J. ŻÓŁCIŃSKI. „Życie Lit.” 1979 nr 48. – N. HONSZA: Nad twórczością Tomasza Manna. „Odra” 1980 nr 7/8.

   Franz Kafka (poz. 3): J. KOPROWSKI: Hamsun i Kafka. „Perspektywy” 1982 nr 20 [dot. też: A. Rogalski: Knut Hamsun]. – K. MAUSCH: Kafka dla początkujących. „Nurt” 1982 nr 8. – T.J. ŻÓŁCIŃSKI: Kafka. „Tu i Teraz” 1982 nr 5. – A. PARYSKI. „Lit. na Świecie” 1983 nr 11 [list do red. z wykazem błędów M. Wydmucha w nazewnictwie]. – W. STANISZ: Rozpacz i odkupienie. „Poglądy” 1983 nr 11.

Alicja Szałagan