|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | '''BRYKALSKA Maria''' | + | <div id="shortDescription"> |
| | + | <p>1920-1994</p> |
| | + | <p>Imię metrykalne: Marianna.</p> |
| | + | <p>Historyk literatury, dokumentalista.</p> |
| | + | </div id='shortDescription'> |
| | | | |
| − | '''1920-1994''' | + | <div class='all'> |
| | + | <div class='biogram'> |
| | + | ==BIOGRAM== |
| | + | <p>Urodzona 22 lipca 1920 w Brochowie pod Sochaczewem; córka Bolesława Oprawki, ogrodnika, później magazyniera, i Kazimiery z Malinowskich. Uczęszczała do szkoły podstawowej we wsi Lubanie pod Nieszawą, a następnie do Państwowego Ogólnokształcącego Gimnazjum i Liceum im. M. Konopnickiej we Włocławku. W okresie okupacji niemieckiej pracowała od października 1940 do połowy stycznia 1945 jako buchalterka w urzędzie gminy Lubanie, później od marca do kwietnia jako nauczycielka w miejscowej szkole podstawowej. W tymże roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim; w 1951 uzyskała magisterium. W 1948-56 była zatrudniona w dziale informacyjno-bibliograficznym Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, uczestniczyła w pracach nad historią bibliografii i przygotowywała rozprawę o księgozbiorze Arkadego Tołoczanowa; ukończyła w 1953 kurs informacyjno-bibliograficzny w Bibliotece Narodowej. Równocześnie od 1954 opracowywała dla Instytutu Badań Literackich (IBL) PAN bibliografię zawartości czasopisma „Prawda” (za lata 1881-87, 1909-11). W październiku 1956 została starszym asystentem w Dziale Dokumentacji Naukowej Literatury Polskiej końca XIX i XX w. IBL (od 1966 Pracownia Słownika Współczesnych Pisarzy Polskich, od 1968 Pracownia Dokumentacji Literatury Współczesnej). Brała udział w pracach zbiorowych nad przygotowaniem haseł do słowników współczesnych pisarzy polskich oraz opracowaniem bibliografii zawartości czasopism i kroniki życia literackiego PRL; jej indywidualne zainteresowania badawcze skupiały się wokół działalności Aleksandra Świętochowskiego, zwłaszcza jako redaktora „Prawdy”. W 1962 zdała egzamin na dyplomowanego pracownika dokumentacji naukowej. Jako członek zespołu autorskiego ''Słownika współczesnych pisarzy ''polskich'' (seria 1, wyd. 1963-66; seria 2 wyd. 1977-80) otrzymała dwukrotnie (w 1966 i 1980) nagrodę zbiorową Wydziału I Nauk Społecznych PAN. W 1971 uzyskała w IBL stopień doktora na podstawie rozprawy ''Aleksander Świętochowski – redaktor i wydawca „Prawdy”'' (promotor doc. Ewa Korzeniewska). Od 1976 należała do zespołu autorskiego przygotowującego dział współczesny opracowywanego w IBL PAN przewodnika biobibliograficznego ''Pisarze polscy ''(gotowy w maszynopisie w 1987, niewydany). W 1980 przeszła na emeryturę. W 1984 habilitowała się w IBL PAN na podstawie biografii Aleksandra Świętochowskiego.</p> |
| | + | <p>Wyszła za mąż za Józefa Brykalskiego, księgowego; miała syna Piotra (ur. 1950), lekarza psychiatrę. Zmarła 27 czerwca 1994 w Komorowie; pochowana na cmentarzu w Pęcicach.</p> |
| | + | </div> <!-- biogram --> |
| | | | |
| − | Imię metrykalne: Marianna.
| + | <span id='tworczosc'></span><div id='primary'> |
| | | | |
| − | Historyk literatury, dokumentalista.
| + | ==TWÓRCZOŚĆ== |
| | + | <ol> |
| | | | |
| | + | <li> Bibliografia zawartości czasopisma „Prawda” 1881-1915. Oprac.: Z. Biłek, M. Brykalska, J. Kaczyńska, A. Radkowska pod kierunkiem J. Czachowskiej. Powst. ok. 1957.</li> |
| | + | <p class='comment'>Kartoteka w Pracowni Dokumentacji Literatury Współcz. IBL PAN w Wwie.</p> |
| | + | <li> „Pro Arte et Studio” 1915-1919. Bibliografia zawartości. Powst. ok. 1957.</li> |
| | + | <p class='comment'>Kartoteka w Pracowni Dokumentacji Literatury Współcz. IBL PAN w Wwie.</p> |
| | + | <li> Księgozbiór Arkadego Tołoczanowa w Bibliotece Uniwersytetu</li> |
| | + | <p class='comment'>Warszawskiego. „Rocz. Bibl.” 1959 z. 1/2 s. 97-164, odb. Wr., Wwa: PWN 1960, 72 s. Bibl. Uniwersytetu w Wwie.</p> |
| | + | <li> Kronika życia literackiego 1949, 1950, 1961. [Współaut.:] H. Filipkowska. W: Kronika życia literackiego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1944-1969. Materiały. Praca zespołowa pod red. E. Korzeniewskiej (do 1963) i J. Stradeckiego (1964-1969). Powst. 1963-1970. Masz. 172 + 161 + 170 s.</li> |
| | + | <p class='comment'>Maszynopisy w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej IBL PAN w Wwie.</p> |
| | + | <li> [[#Aleksander Świętochowski – redaktor „Prawdy”|Aleksander Świętochowski – redaktor „Prawdy”]]. [Monografia]. Wr.: Ossol. 1974, 320 s. PAN IBL.</li> |
| | + | <li> [[#Aleksander Świętochowski. Biografia|Aleksander Świętochowski. Biografia]]. T. 1-2. Wwa: PIW 1987, 491 + 581 s.</li> |
| | + | <p class='comment'>Nagroda Funduszu Literatury w dziedzinie historii literatury w 1987.</p> |
| | + | <p class='comment'>Rozprawy, studia i spisy bibliograficzne w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: [Hasła (93)]. W: Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1-4. Wwa 1963-1966. – Materiały do bibliografii Zygmunta Łempickiego. W: Z. Łempicki: Wybór pism. T. 2. Wwa 1966 s. 483-538. – Bibliografia zawartości polskich czasopism literackich. W: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wr., Wwa 1970 s. 117-147. – Aleksander Świętochowski jako wydawca i redaktor „Prawdy”. (1981-1900). „Rocz. Hist. Czasop. Pol.” 1972 z. 3 s. 343-392, nadb. – Problemy nauki i filozofii w „Prawdzie” Aleksandra Świętochowskiego. W: Z historii filozofii pozytywistycznej w Polsce. Wr., Wwa 1972 s. 139-173, nadb. – Myśl filozoficzna w działalności Aleksandra Świętochowskiego. W: Polska myśl filozoficzna i społeczna. T. 2. Wwa 1975 s. 36-91. – Bibliografia felietonów Aleksandra Świętochowskiego. W: A. Świętochowski: Liberum veto. T. 2. Wwa 1976 s. 605-741. – Konspiracyjne Towarzystwo Literackie w Warszawie 1887-1901. „Pam. Lit.” 1976 z. 4 s. 229-271. – „Niwa” 1972-1905; „Prawda” 1881-1915. W: Zwierciadło prasy. Czasopisma polskie XIX wieku o literaturze rosyjskiej. Wr. 1978 s. 241-260; 277-313 [omów., bibliografie i materiały źródłowe dot. tych czasopism]. – Z problemów recepcji literatury rosyjskiej w prasie Królestwa Polskiego. („Prawda” 1881-1915). W: Tradycja i współczesność. Wr. 1978 s. 139-160. – [Hasła (85) oraz Indeks tytułów w:] Słownik współczesnych pisarzy polskich. Ser. 2. T. 1-3. Wwa 1977-1980. – Pozytywistyczna „Niwa” (1872-1875). W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Wr. 1980 s. 101-127. – Ewa Korzeniewska. „Pam. Lit.” 1986 z. 1 s. 405-413. – Aleksander Świętochowski, poseł „Prawdy” i walka o prawdę; Sygurd Wiśniowski i powiew egzotycznych podróży. W: Warszawa pozytywistów. Wwa 1992 s. 198-210; 227-229. – Aleksander Świętochowski wobec problemów religii i katolicyzmu. W: Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Lubl. 1993 s. 99-113. ''Religijne tradycje literatury pol.'', 8.</p> |
| | + | </ol> |
| | + | ===Prace redakcyjne=== |
| | + | <ol> |
| | + | <li> A. Świętochowski: Wybór pism krytycznoliterackich. Wybór: S. Sandler. Wstęp i przyp.: M. Brykalska. Wwa: PIW 1973, 642 s. ''Bibl. Studiów Lit.''</li> |
| | + | <li> A. Świętochowski: Liberum veto. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył S. Sandler. Komentarze oprac.: M. Brykalska. T. 1-2. Wwa: PIW 1976, 734 + 787 s.</li> |
| | + | <li> A. Świętochowski: Aforyzmy. Wybór i wstęp: M. Brykalska. Wwa: PIW 1979, 212 s.</li> |
| | + | <p class='comment'>''Bibl. Aforystów.''</p> |
| | + | </ol> |
| | + | </div id='primary'> |
| | | | |
| | + | <div id='secondary'> |
| | + | ==OPRACOWANIA (wybór)== |
| | | | |
| − | Urodzona 22 lipca 1920 w Brochowie pod Sochaczewem; córka Bolesława Oprawki, ogrodnika, później magazyniera, i Kazimiery z Malinowskich. Uczęszczała do szkoły podstawowej we wsi Lubanie pod Nieszawą, a następnie do Państwowego Ogólnokształcącego Gimnazjum i Liceum im. M. Konopnickiej we Włocławku. W okresie okupacji niemieckiej pracowała od października 1940 do połowy stycznia 1945 jako buchalterka w urzędzie gminy Lubanie, później od marca do kwietnia jako nauczycielka w miejscowej szkole podstawowej. W tymże roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim; w 1951 uzyskała magisterium. W 1948-56 była zatrudniona w dziale informacyjno-bibliograficznym Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, uczestniczyła w pracach nad historią bibliografii i przygotowywała rozprawę o księgozbiorze Arkadego Tołoczanowa; ukończyła w 1953 kurs informacyjno-bibliograficzny w Bibliotece Narodowej. Równocześnie od 1954 opracowywała dla Instytutu Badań Literackich (IBL) PAN bibliografię zawartości czasopisma „Prawda” (za lata 1881-87, 1909-11). W październiku 1956 została starszym asystentem w Dziale Dokumentacji Naukowej Literatury Polskiej końca XIX i XX w. IBL (od 1966 Pracownia Słownika Współczesnych Pisarzy Polskich, od 1968 Pracownia Dokumentacji Literatury Współczesnej). Brała udział w pracach zbiorowych nad przygotowaniem haseł do słowników współczesnych pisarzy polskich oraz opracowaniem bibliografii zawartości czasopism i kroniki życia literackiego PRL; jej indywidualne zainteresowania badawcze skupiały się wokół działalności Aleksandra Świętochowskiego, zwłaszcza jako redaktora „Prawdy”. W 1962 zdała egzamin na dyplomowanego pracownika dokumentacji naukowej. Jako członek zespołu autorskiego ''Słownika współczesnych pisarzy ''polskich'' (seria 1, wyd. 1963-66; seria 2 wyd. 1977-80) otrzymała dwukrotnie (w 1966 i 1980) nagrodę zbiorową Wydziału I Nauk Społecznych PAN. W 1971 uzyskała w IBL stopień doktora na podstawie rozprawy ''Aleksander Świętochowski – redaktor i wydawca „Prawdy”'' (promotor doc. Ewa Korzeniewska). Od 1976 należała do zespołu autorskiego przygotowującego dział współczesny opracowywanego w IBL PAN przewodnika biobibliograficznego ''Pisarze polscy ''(gotowy w maszynopisie w 1987, niewydany). W 1980 przeszła na emeryturę. W 1984 habilitowała się w IBL PAN na podstawie biografii Aleksandra Świętochowskiego.
| + | ===Aleksander Świętochowski – redaktor „Prawdy”=== |
| | | | |
| − | Wyszła za mąż za Józefa Brykalskiego, księgowego; miała syna Piotra (ur. 1950), lekarza psychiatrę. Zmarła 27 czerwca 1994 w Komorowie; pochowana na cmentarzu w Pęcicach.
| + | <ul> |
| | + | <li> B. PETROZOLIN-SKOWROŃSKA: Portret redaktora albo oblicze polskiego liberalizmu. „Prz. Hum.” 1975 nr 7; wersja nieco zmien. „Rocz. Hist. Czasop. Pol.” 1976 nr 3.</li> |
| | + | <li> M. KABATA: Działalność redaktorska posła „Prawdy”. „Nowe Książ.” 1975 nr 6.</li> |
| | + | <li> K.V. DUŠENKO. „Sovetskoe Slavânovedenie”, Moskwa 1976 nr 4.</li> |
| | + | <li> M. KĄCKA. „Prz. Hum.” 1976 nr 3.</li> |
| | + | <li> Cz. LECHNICKI. „Zesz. Prasozn.” 1976 nr 1.</li> |
| | + | <li> J. KULCZYCKA-SALONI. „Rocz. Lit.” 1974 wyd. 1977.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| | + | ===Aleksander Świętochowski. Biografia=== |
| | | | |
| − | TWÓRCZOŚĆ
| + | <ul> |
| | + | <li> G. BORKOWSKA: Aleksander Świętochowski jako własność publiczna. „Res Publica” 1988 nr 7.</li> |
| | + | <li> J. KULCZYCKA-SALONI: Aleksander Świętochowski – „temperament ognisty na chłodno”. „Tyg. Pol.” 1988 nr 15.</li> |
| | + | <li> J. REGULSKI: Pisarz bliski i kontrowersyjny. „Kierunki” 1988 nr 18.</li> |
| | + | <li> J. SZACKI: Wszystko o Świętochowskim. „Nowe Książ.” 1988 nr 5.</li> |
| | + | <li> M. TOBERA. „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1988 nr 4.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | + | </div id='secondary'> |
| | | | |
| | + | <div class='author'>Alicja Szałagan</div> |
| | | | |
| − | # Bibliografia zawartości czasopisma „Prawda” 1881-1915. Oprac.: Z. Biłek, M. Brykalska, J. Kaczyńska, A. Radkowska pod kierunkiem J. Czachowskiej. Powst. ok. 1957.
| + | </div> <!-- all --> |
| − | | + | |
| − | Kartoteka w Pracowni Dokumentacji Literatury Współcz. IBL PAN w Wwie.
| + | |
| − | | + | |
| − | # „Pro Arte et Studio” 1915-1919. Bibliografia zawartości. Powst. ok. 1957.
| + | |
| − | | + | |
| − | Kartoteka w Pracowni Dokumentacji Literatury Współcz. IBL PAN w Wwie.
| + | |
| − | | + | |
| − | # Księgozbiór Arkadego Tołoczanowa w Bibliotece Uniwersytetu
| + | |
| − | | + | |
| − | Warszawskiego. „Rocz. Bibl.” 1959 z. 1/2 s. 97-164, odb. Wr., Wwa: PWN 1960, 72 s. Bibl. Uniwersytetu w Wwie.
| + | |
| − | | + | |
| − | # Kronika życia literackiego 1949, 1950, 1961. <nowiki>[</nowiki>Współaut.:] H. Filipkowska. W: Kronika życia literackiego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1944-1969. Materiały. Praca zespołowa pod red. E. Korzeniewskiej (do 1963) i J. Stradeckiego (1964-1969). Powst. 1963-1970. Masz. 172 + 161 + 170 s.
| + | |
| − | | + | |
| − | Maszynopisy w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej IBL PAN w Wwie.
| + | |
| − | | + | |
| − | # <nowiki>Aleksander Świętochowski – redaktor „Prawdy”. [Monografia]. </nowiki>Wr.: Ossol. 1974, 320 s. PAN IBL.
| + | |
| − | # Aleksander Świętochowski. Biografia. T. 1-2. Wwa: PIW 1987, 491 + 581 s.
| + | |
| − | | + | |
| − | Nagroda Funduszu Literatury w dziedzinie historii literatury w 1987.
| + | |
| − | | + | |
| − | <nowiki>Rozprawy, studia i spisy bibliograficzne w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: [Hasła (93)]. W: Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1-4. Wwa 1963-1966. – Materiały do bibliografii Zygmunta Łempickiego. W: Z. Łempicki: Wybór pism. T. 2. Wwa 1966 s. 483-538. – Bibliografia zawartości polskich czasopism literackich. W: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. </nowiki>Wr., Wwa 1970 s. 117-147. – Aleksander Świętochowski jako wydawca i redaktor „Prawdy”. (1981-1900). „Rocz. Hist. Czasop. Pol.” 1972 z. 3 s. 343-392, nadb. – Problemy nauki i filozofii w „Prawdzie” Aleksandra Świętochowskiego. W: Z historii filozofii pozytywistycznej w Polsce. Wr., Wwa 1972 s. 139-173, nadb. – Myśl filozoficzna w działalności Aleksandra Świętochowskiego. W: Polska myśl filozoficzna i społeczna. T. 2. Wwa 1975 s. 36-91. – Bibliografia felietonów Aleksandra Świętochowskiego. W: A. Świętochowski: Liberum veto. T. 2. Wwa 1976 s. 605-741. – Konspiracyjne Towarzystwo Literackie w Warszawie 1887-1901. „Pam. Lit.” 1976 z. 4 s. 229-271. – „Niwa” 1972-1905; „Prawda” 1881-1915. W: Zwierciadło prasy. Czasopisma polskie XIX wieku o literaturze rosyjskiej. Wr<nowiki>. 1978 s. 241-260; 277-313 [omów., bibliografie i materiały źródłowe dot. tych czasopism]. – Z problemów recepcji literatury rosyjskiej w prasie Królestwa Polskiego. („Prawda” 1881-1915). W: Tradycja i współczesność. </nowiki>Wr<nowiki>. 1978 s. 139-160. – [Hasła (85) oraz Indeks tytułów w:] Słownik współczesnych pisarzy polskich. Ser. 2. T. 1-3. Wwa 1977-1980. – Pozytywistyczna „Niwa” (1872-1875). W: Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. </nowiki>Wr. 1980 s. 101-127. – Ewa Korzeniewska. „Pam. Lit.” 1986 z. 1 s. 405-413. – Aleksander Świętochowski, poseł „Prawdy” i walka o prawdę; Sygurd Wiśniowski i powiew egzotycznych podróży. W: Warszawa pozytywistów. Wwa 1992 s. 198-210; 227-229. – Aleksander Świętochowski wobec problemów religii i katolicyzmu. W: Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Lubl. 1993 s. 99-113. ''Religijne tradycje literatury pol.'', 8.
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | Prace redakcyjne
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | # A. Świętochowski: Wybór pism krytycznoliterackich. Wybór: S. Sandler. Wstęp i przyp.: M. Brykalska. Wwa: PIW 1973, 642 s. ''Bibl. Studiów Lit.''
| + | |
| − | # A. Świętochowski: Liberum veto. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył S. Sandler. Komentarze oprac.: M. Brykalska. T. 1-2. Wwa: PIW 1976, 734 + 787 s.
| + | |
| − | | + | |
| − | 3. A. Świętochowski: Aforyzmy. Wybór i wstęp: M. Brykalska. Wwa: PIW 1979, 212 s.
| + | |
| − | | + | |
| − | ''Bibl. Aforystów.''
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | OPRACOWANIA (wybór)
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | Aleksander Świętochowski – redaktor „Prawdy” (poz. 5): B. PETROZOLIN-SKOWROŃSKA: Portret redaktora albo oblicze polskiego liberalizmu. „Prz. Hum.” 1975 nr 7; wersja nieco zmien. „Rocz. Hist. Czasop. Pol.” 1976 nr 3. – M. KABATA: Działalność redaktorska posła „Prawdy”. „Nowe Książ.” 1975 nr 6. – K.V. DUŠENKO. „Sovetskoe Slavânovedenie”, Moskwa 1976 nr 4. – M. KĄCKA. „Prz. Hum.” 1976 nr 3. – Cz. LECHNICKI. „Zesz. Prasozn.” 1976 nr 1. – J. KULCZYCKA-SALONI. „Rocz. Lit.” 1974 wyd. 1977.
| + | |
| − | | + | |
| − | Aleksander Świętochowski. Biografia (poz. 6): G. BORKOWSKA: Aleksander Świętochowski jako własność publiczna. „Res Publica” 1988 nr 7. – J. KULCZYCKA-SALONI: Aleksander Świętochowski – „temperament ognisty na chłodno”. „Tyg. Pol.” 1988 nr 15. – J. REGULSKI: Pisarz bliski i kontrowersyjny. „Kierunki” 1988 nr 18. – J. SZACKI: Wszystko o Świętochowskim. „Nowe Książ.” 1988 nr 5. – M. TOBERA. „Kwart. Hist. Prasy Pol.” 1988 nr 4.
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | <div align="right">Alicja Szałagan</div>
| + | |
