Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

FOX Marta

ur. 1952

Podpisywała utwory również nazwiskami: Fręś; Fręś-Fox, Siemieniuk-Fręś oraz imieniem i nazwiskiem: Miśka Fręś.

Krypt.: M.F.

Powieściopisarka, poetka, felietonistka.


Urodzona 1 stycznia 1952 w Siemianowicach Śląskich; córka Henryka Siemieniuka, cieśli, i Ludwiki z Jóźwików. Dzieciństwo spędziła w Katowicach. Od 1965 uczęszczała do V Liceum Ogólnokształcącego im. W. Broniewskiego w Katowicach. Po zdaniu w 1969 matury studiowała filologię polską na Uniwersytecie Śląskim (UŚl.) w Katowicach; magisterium uzyskała w 1974. Następnie do 1995 pracowała jako nauczycielka języka polskiego i bibliotekarka w V Liceum Ogólnokształcącym im. W. Broniewskiego w Katowicach; ukończyła Studium Podyplomowe przy UŚl. (1982) oraz otrzymała drugi stopień specjalizacji pedagogicznej (1988). Debiutowała w 1984 sprawozdaniem zamieszczonym w katowickim „Wieczorze” (nr 237; podp. Miśka Fręś); od 1985 ogłaszała liczne recenzje książkowe, teatralne, wywiady, artykuły i sprawozdania m.in. w piśmie „Tak i Nie” (tu także podp. (M.F.)), a w 1986-87 w „Radarze”. W latach osiemdziesiątych mieszkała krótko w Gdańsku. W 1987-89 redagowała wkładkę tygodnika „Nowy Medyk” pt. „Młoda Sztuka”. Jako prozaiczka debiutowała w 1989 w „Tak i Nie” (nr 47) opowiadaniem pt. Gra, nagrodzonym w Lubinie tytułem Grand Prix w Ogólnopolskim Konkursie Literatury Miłosnej (1989). W tymże roku otrzymała główną nagrodę Warszawskiej Jesieni Poetyckiej za esej poświęcony amerykańskiej poetce, Anne Sexton. W 1990-95 pełniła obowiązki kierownika literackiego Teatru Dzieci Zagłębia w Będzinie. W 1990 została członkiem Towarzystwa Kultury Teatralnej (International Amateur Theatre Association, IATA); w 1994-98 pełniła funkcję prezesa Oddziału Wojewódzkiego w Katowicach. W 1993-94 była zastępcą redaktora naczelnego „Górnośląskiego Diariusza Kulturalnego”. W 1995-99 współpracowała z Miejską Galerią Sztuki „Extravagance” w Sosnowcu, gdzie zajmowała się m.in. organizacją konkursu poetyckiego „Inspiracje” i przygotowywaniem wstępów do katalogów wystaw Galerii. W 1995-2001 zamieszczała w miesięczniku „Śląsk” stały felieton pt. Listy spod kapelusza, a w 1996-97 redagowała dział poezji w kwartalniku „Wyrazy”. Otrzymała nagrody m.in. w konkursie im. J.I. Kraszewskiego (1990), T. Micińskiego (1990), H. Poświatowskiej (1992), E. Stachury (1993), w Ogólnopolskim Konkursie Literatury Miłosnej (1994). Została dwukrotnie nagrodzona przez Polską Sekcję Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych (IBBY; 1995, 2000). Jest członkiem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego (od 1995) i SPP (od 1996). W 2007 zaczęła prowadzić blog w Internecie (marta-fox.blog.onet.pl). Wyróżniona honorową odznaką „Niebieskiej Linii” – Ogólnopolskiego Pogotowia do Walki z Przemocą w Rodzinie (2004) oraz odznaką „Zasłużony dla kultury polskiej” (2006).

Jest matką Magdaleny (ur. 1974) i Agaty (ur. 1979). Mieszka w Katowicach.


TWÓRCZOŚĆ


1. Kapelusz zawsze zdejmuję ostatni. [Wiersze i opowiadania]. [B.m.]: Ofic. Wydawn. Sygnatura 1992, 78 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Wr.: Siedmioróg 1996, Wokół Nas, 28; wyd. 3 Wr.: Ofic. Wydawn. Promocja 2006.

Zawartość: Wstęp: Z. Joachimiak, – [Opowiadania:] Gra; Oczekiwanie; Między snem a snem; Grzech; Trójkąt równoboczny; Demon; Magilla; PPPP. - W. Sadkowski: Posł.

2. Agaton-Gagaton. Jak pięknie być sobą. [Powieść dla młodzieży]. Tor.: C&T Editions1994, 117 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1996; Wr.: Siedmioróg 1997, Wokół Nas, 50, tamże: 2000, 2004 [5]. Przedr. zob. poz. 30. Por. poz. 11.

Nagroda „Książki Roku” Pol. Sekcji Stow. Przyj. Książki dla Młodych (IBBY) w 1995.

3. Batoniki Always miękkie jak deszczówka. [Powieść dla młodzieży]. Tor.: C&T Editions 1994, 93 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1996; Wr.: Siedmioróg 1997, Wokół Nas, 49, tamże: 2000, 2003, 2004, 2006. Przedr. zob. poz. 30.

4. Chcę być chłopcem jak mój ojciec. [Wiersze]. Katow.: Tow. Zachęty Kultury 1994, 54 s.

5. Zapłakać czerwonym deszczem. [Widowisko poetycko-muzyczne]. Muz.: B. Mizerski. Praprem. Katow., T. Śląski im. S. Wyspiańskiego 1994.

Spektakl prezentowany w ramach III Górnośląskiego Festiwalu Kameralistyki.

6. Magda. doc [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1996, 159 s.,

Wokół Nas, 33. Wyd. nast. tamże: 1997, 1998, 2000, 2008, 2011.

Cz. 1 cyklu; cz. 2-3 zob. poz. 9, 28.

7. Wielkie ciężarówki wyjeżdżają z morza. [Powieść]. Tor.: C&T Editions 1996, 143 s. Wyd. 2 zmien. Wr.: Siedmioróg 1998.

8. Zdarzyć się mogło. Zdarzyć się musiało. Z Wisławą Szymborską spotkanie w wierszu. Katow.: Tow. Zachęty Kultury [1996], 158 s. Wyd. nast.: Wr.: Siedmioróg 2002, tamże 2004.

Nagroda XX Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w 1997.

Zawiera poza tekstem M.F. wiersze i kolaże W. Szymborskiej, wypowiedzi twórców i krytyków literatury na temat twórczości W. Szymborskiej oraz grafiki Mariusza Pałki.

9. Paulina. doc [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1997, 165 s., Wokół Nas, 43. Wyd. nast. tamże: 2001, 2003, 2004, 2005, 2011.

Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. 6, 28.

10. Dotknij mnie tak dawno nie miałem kobiety. [Wiersze]. Katow.: Tow. Zachęty Kultury 1998, 87 s.

11. Firma Agaton-Gagaton. Wypróbuj bez szorowania. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1998, 126 s., Wokół Nas, 55. Wyd. nast. tamże: 2000, 2004. Przedr. zob. poz. 30. Por. poz. 2.

12. Do rana daleko. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1999, 77 s. Pierwsza Miłość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2003, 2004, 2005, 2006. Przedr. zob. poz. 24.

13. Nie jestem która wszystko zniesie. [Wiersze i proza]. Katow.: Forum Sztuk 1999, 102 s.

14. Po nitkach babiego lata. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg1999, 75 s. Pierwsza Miłość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2003. Przedr. zob. poz. 24.

15. Romeo zjawi się potem. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1999, 77 s. Pierwsza Miłość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006. Przedr. zob. poz. 24.

16. Westchnienia jak morskie huragany. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1999, 77 s. Pierwsza Miłość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2003, 2004, 2005. Przedr. zob. poz. 24.

17. Więc nie wiń mnie za to. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1999, 78 s. Pierwsza Miłość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2005. Przedr. zob. poz. 24.

18. Zanim nadejdzie rozstanie. [Powieść dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 1999, 76 s., Pierwsza Młość. Wyd. nast. tamże: 2000, 2003, 2005. Przedr. zob. poz. 24.

19. Czerwień raz jeszcze daje czerwień. [Powieść]. Wr.: Siedmioróg 2001, 175 s.

20. Listy spod kapelusza. [Felietony]. Chorzów: Itatis 2001, 215 s.

Felietony zamieszczane w 1995-2001 w tygodniku „Śląsk”.

21. Kochać. [Wiersze]. Chorzów: Itatis [2002], 137 s.

Adapt. teatr.: Scenariusz: W. Jędrzejczak. Wyst. Leszno, T. Małych Form 2005.

22. Niebo z widokiem na niebo. [Powieść]. Wr.: Siedmioróg 2003, 199 s. Wyd. nast. tamże: 2005, 2007.

23. Coraz mniej milczenia. O dramatach dzieciństwa bez tabu. Wr.: Siedmioróg 2004, 215 s.

Honorowe odznaczenie „Złoty Telefon” przyznane przez Ogólnopol. Pogotowie do Walki z Przemocą w Rodzinie „Niebieska Linia” w 2004.

24. Pierwsza miłość. [Powieści dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 2004, 438 s. Wyd. nast. tamże: 2005, 2006.

Zawartość: Do rana daleko [poz. 12]; Po nitkach babiego lata [poz. 14]; Romeo zjawi się potem [poz. 15]; Westchnienia jak morskie huragany [poz. 16]; Więc nie wiń mnie za to [poz. 17]; Zanim nadejdzie rozstanie [poz. 18].

25. Alicja w Krainie Komórkowców. [Monodram]. Praprem.: Reż.: P. Napora. Wr., T. KORBA 2005.

26. Święta Rito od Rzeczy Niemożliwych. [Proza autobiograficzna]. Wr.: Siedmioróg 2005, 311 s. Wyd. nast. 2011.

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta ... [Katow.:] Wydawn. Aleksandria 2006, 4 płyty CD w formacie mp3.

27. Któremu serce dasz. [Utwór dramatyczny]. Praprem. jako sztuka czytana: Przygot.: A. Dopierała. Katow., T. Śląski 2007.

28. Paulina w orbicie kotów. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Wydawn. Akapit Press 2007, 245 s.

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. 6, 9.

29. Kaśka Podrywaczka. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2008, 245 s.

30. Agaton-Gagaton. [Powieści dla młodzieży]. Wr.: Siedmioróg 2009, 325 s. Bibl. Nastolatków.

Zawartość: Batoniki Always miękkie jak deszczówka [poz. 3]; Agaton-Gagaton. Jak pięknie być sobą [poz. 2]; Firma Agaton-Gagaton. Wypróbuj bez szorowania [poz. 11].

31. Karolina XL. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2009, 152 s.

32. Karolina XL zakochana. Łódź: Akapit-Press 2009, 124 s.

Kontynuacja powieści Karolina XL, poz. 31.

33. Kobieta zaklęta w kamień. [Powieść]. Kr.: WL 2009, 304 s.

34. Iza Anoreczka. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2010, 133 s.

35. Iza Buntowniczka.[Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2011, 132 s.

36. Zuzanna nie istnieje.[Powieść dla młodzieży]. Kr.: WL 2011, 244 s.

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kr.: WL 2011, pliki w formacie EPUB.

   37. Rozmowy z Miró. [Wiersze]. Nowa Ruda: Mamiko Apolonia Maliszewska 2011, 76 s. Poezja Polska – Mamiko.

Zawiera cykle: I. Rozmowy z Miró; II. Wiersze nowe.

   38. Café Plotka. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2012, 152 s.
   39. Plotkarski SMS. [Powieść dla młodzieży]. Łódź: Akapit Press 2012, 140 s.
   40. Wszystko, co niemożliwe; Everything that is impossible. Wiersze wybrane. Przeł. A. Gąsienica Byrcyn. Gdańsk: Fundacja Światło Literatury 2012, 192 s.

Tekst w jęz. pol. i ang.

   41. Autoportret z Lisiczką. [Esej, wspomnienia]. Piastów: Dom Wydawn. Mała Kurka 2013, 430 s.
   42. Sekret – nik. Łódź: Akapit Press 2013, 176 s.


Przekład i adaptacja


1. J. Synková: Przygoda malutkiej czarownicy. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Przeł.: ..., P. Nosálek. Teksty piosenek ... Wyst.: Reż.: P. Nosálek. Opole, Opol. T. Lalki i Aktora im. A. Smolki 1995.

2. P. Nosálek: Opowieść o miłości, o drzewie i o tobie. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Poetycka wersja tekstu ... Wyst.: Reż.: P. Nosálek. Wwa, T. Lalka 1996.


Prace redakcyjne


1. Inspiracje. Ogólnopolski Konkurs Poetycki. [Red. ...]. Sosnowiec: Extravagance 1998, [32] s.

2. Ogrodnicy północy. Poetów portret potrójny. [Oprac. i red.] ... Gdańsk: Tower Press 1998, 271 s.

Zawiera wywiady z poetami: A. Czekanowicz, Z. Joachimiakiem, W. Zawistowskim, wybór ich wierszy, recenzje i inne teksty krytyczne.

3. J.L. Woźniak: Z oczu bielmo, z serca strach. [Wiersze]. [Red. ...]. Sosnowiec: Extravagance 1998, [60] s.

Inf. o udziale M.F. od autorki.

4. Wilgotny strach pod powiekami. Turniej Jednego Wiersza. [Antologia wierszy]. [Red. ...]. Katow.: Miej. Dom Kultury „Koszutka” 2000, 52 s.

Inf. jak w poz. 3.

5. Gdzie na słońcu dojrzewają pocałunki. II Ogólnopolski Turniej Jednego Wiersza. [Antologia wierszy]. [Red. ...]. Katow.: Miej. Dom Kultury „Koszutka” 2001, 55 s.

Inf. jak w poz. 3.

6. Płatki pękniętej czereśni. III Ogólnopolski Turniej Jednego Wiersza. [Antologia wierszy]. [Red. ...]. Katow.: Miej. Dom Kultury „Koszutka” 2002, 56 s.

Inf. jak w poz. 3.

7. I wyszedł przed dom by zbierać atrament. IV Ogólnopolski Turniej Jednego Wiersza. [Antologia wierszy]. [Red. ...]. Katow.: Miej. Dom Kultury „Koszutka” 2003, 52 s.

Inf. jak w poz. 3.


OPRACOWANIA

Ank. 2010. – Strona internetowa: www.martafox.pl. - Wywiady: Dlaczego wywiad z M.F.? Rozm. S. Bortnowski. „Polonistyka” 1995 nr 7; Napisz o pogodnej dziewczynce. Rozm. A. Gomóła. „Guliwer” 1996 nr 2; Łakoma na życie. Rozm. D. Stasikowska-Woźniak. „Śląsk” 2007 nr 3; Szaleństwa M.F. Rozm. J.B. Serafińska. „Śląsk” 2008 nr 1; Św. Rita jest zupełnie inna. Rozm. J. Podsiadło. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 299, dod. „Opole”.

Ogólne: J. HURNIK: Kobieta wobec siebie. W tejże: Kobieta wobec świata. Częstochowa 2003. – K. BĘCZKOWSKA: Polemika Ewy Nowackiej z M.F.; Batoniki Always miękkie jak deszczówka i Agaton – Gagaton: jak pięknie być sobą – powieści M.F. nie tylko dla młodzieży. W tejże: Powieść obyczajowa dla młodzieży po roku 1990. Kielce 2006. – I. MAZURKIEWICZ-KRAUSE: Polska powieść dla dziewcząt wobec wartości. „Nowa Polszczyzna” 2007 nr 2. – W. GÓRSKA: Nastolatki ze Śląska w powieściach młodzieżowych M.F. „Migotania Przejaśnienia” 2008 nr 4.

Kapelusz zawsze zdejmuję ostatni (poz. 1): E. DYMOWSKI: Posłowie, którego miało nie być. „Sł. Powsz.” 1992 nr 11. – R. PUTZLACHER: Kobiety winne grzechu. „Głos Ludu” 1993 nr 124. – J. PIERZCHAŁA: Niedyskrecje. „Pracownia” 1994/1995 nr 13.

Agaton-Gagaton. Jak pięknie być sobą (poz. 2): D. ŚWIERCZYŃSKA-JELONEK: Pięknie być Gagatonem. „Guliwer” 1996 nr 1.

Batoniki Always miękkie jak deszczówka (poz. 3): R. BEDNARCZYK: Proza jak deszczówka. „Życie Górnośl.” 1994 nr 16. – E. POPŁAWSKI: Nowe oblicze M.F. „Opcje” 1994 nr 1. – A. ZAJĄC: Pyszne batoniki. „Guliwer” 1994 nr 3.

Chcę być chłopcem jak mój ojciec (poz. 4): A. WĘGRZYNIAKOWA: Na cienkiej czerwonej linii. „Opcje” 1994 nr 4. – A. WAWRYSZUK: W drodze do izby tortur… i z powrotem. „Fraza” 1996 nr 11/12. – D.T. LEBIODA: Miłość i eutanazja. „Autograf” 1997 nr 5.

Magda. doc (poz. 6): Z. BESZCZYŃSKA: I tylko jego brak… „Nowe Książ.” 1996 nr 9 [dot. też: Wielkie ciężarówki wyjeżdżają z morza]. – D. ŚWIERCZYŃSKA – JELONEK: Matki i córki. „Guliwer” 1997 nr 5.

Wielkie ciężarówki wyjeżdżają z morza (poz. 7): Z. BESZCZYŃSKA: I tylko jego brak... „Nowe Książ.” 1996 nr 9 [dot. też: Magda.doc].

Zdarzyć się mogło. Zdarzyć się musiało. Z Wisławą Szymborską spotkanie w wierszu (poz. 8): L. BRODA: O Wisławie Szymborskiej inaczej. „Zwrot” 1997 nr 7. – M. KRASSOWSKI: O Szymborskiej inaczej. „Wiad. Kult.” 1997 nr 4. – P. SZEWC. „Nowe Książ.” 1997 nr 4.

Paulina. doc (poz. 9): E. NOWACKA: Główna wygrana na loterii życia. „Nowe Książ.” 1999 nr 8.

Dotknij mnie tak dawno nie miałem kobiety (poz. 10): D.T. LEBIODA: Słowo i żar. „Śląsk” 1998 nr 4. – S. PASTUSZEWSKI: Blisko i daleko od Poświatowskiej. „Akant” 1998 nr 6. – L. ŻULIŃSKI: Wcielanie. „Wiad. Kult.” 1998 nr 3. – K. MALISZEWSKI. „Odra” 1999 nr 7/8.

Firma Agaton-Gagaton. Wypróbuj bez szorowania (poz. 11): A.M. KRAJEWSKA: Co się stało z Gagatonem? „Nowe Książ.” 1999 nr 7. – D. ŚWIERCZYŃSKA-JELONEK: Agaton w gorszej formie. „Guliwer” 1999 nr 5.

Nie jestem która wszystko zniesie (poz. 13): E. BIELA: Pomiędzy ludźmi są słowa i sex. „Akant” 1999 nr 9.

Czerwień raz jeszcze daje czerwień (poz. 19): M. KOBUS: M.F. o M.F. „Pogranicza” 2002 nr 3.

Listy spod kapelusza (poz. 20): Z. BESZCZYŃSKA: Matki, żony, rozwódki, poetki… „Nowe Książ.” 2002 nr 5.

Niebo z widokiem na niebo (poz. 22): E. RAK: Za szybką. „Nowe Książ.” 2003 nr 10.

Coraz mniej milczenia (poz. 23): M. KRĘCISZÓWNA: Zniewolone dzieciństwo. „Nowe Książ.” 2004 nr 9. – K.E. ZDANOWICZ: Zasznurowani. „Zadra” 2004 nr 3. - J. STYCZEŃ: Polskie dzieciństwo. „Pomosty” 2005 [T.] 10.

Święta Rito od Rzeczy Niemożliwych (poz. 26): A. HOJDEN: O M.F. Święta Rito od Rzeczy Niemożliwych. „Zadra” 2005 nr 4. – E. BIELA: Zwierzenia pisarki – Andry Salamandry. „Gaz. Kult.” 2006 nr 5. – D. LUBINA- CIPIŃSKA: Modlitwa do płatków róży. „Śląsk” 2006 nr 1. – D. NOWACKI: O wychodzeniu na swoje. „Nowe Książ.” 2006 nr 2. – W. WÓJCIK: Biografia i literatura. „Opcje” 2006 nr 1.

Paulina w orbicie kotów (poz. 28): I. MIKRUT: Polifonia sieci. „Śląsk” 2007 nr 12. – E. NOWACKA: Sklejanka. „Nowe Książ.” 2008 nr 5.

Kaśka Podrywaczka (poz. 29): M. KĄKIEL: Trochę mydełka „Fa”. „Nowe Książ.” 2008 nr 10. – M. RITUK: Uroki dojrzewania. „Guliwer” 2008 nr 2.

Iza Anoreczka (poz. 34): W. GÓRSKA: Przeciw rozmiarowi zero i demonizowaniu macoch. „Śląsk” 2010 nr 11. – I. MAZURKIEWICZ-KRAUSE. „Nowe Książ.” 2010 nr 7.

Plotkarski SMS (poz. 39): M. RAJCHEL. „Mag. Lit. Książki” 2013 nr 1.

Autoportret z Lisiczką (poz. 41): J. JENCZELEWSKA: Sprawdź, czy M.F. napisała także o tobie. „Polska. Dz. Zach.” 2013 nr 81.

Ogrodnicy Północy (Prace redakcyjne poz. 2): M. KISIEL. „Śląsk” 1998 nr 5. - A. PAWLAK. „Topos” 1999 nr 2/3.


                                                                               Maria Kotowska-Kachel

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Marta FOX
Nawigacja
Narzędzia