Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
m (Wycofano edycje użytkownika Bot (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Marlena.)
Linia 1: Linia 1:
<div id="shortDescription">
+
'''HOPFINGER Maryla'''
<p>ur. 1942</p>
+
<p>Imię metrykalne: Maria. – Pełna forma nazwiska: Hopfinger-Amsterdamska.</p>
+
<div class='all'>
+
<div class='biogram'>
+
==BIOGRAM==
+
<p><p>Teoretyk kultury, literatury i komunikacji społecznej, filmoznawca, medioznawca.</p>
+
</div id='shortDescription'>
+
</p>
+
<p>Urodzona 1 lutego 1942 w Borysławiu; córka Wilhelma Hopfingera, urzędnika, i Berty z Szechterów (zginęła w niemieckim obozie koncentracyjnym). Po wojnie wraz z rodziną repatriowała się z Kresów i zamieszkała w Gliwicach. Tam od 1948 chodziła do szkoły podstawowej, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego im. W. Wróblewskiego. Po zdaniu matury w 1959 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Od tego czasu mieszkała w Warszawie. Należała do ZMS (1958-64, była sekretarzem Komitetu Uczelnianego UW) i ZSP (1959-64). W 1964-68 była członkiem PZPR. W 1964 uzyskała magisterium na podstawie pracy pt. ''Wybrane zagadnienia adaptacji filmowej utworu literackiego w polskim filmie powojennym'', napisanej pod kierunkiem prof. Stefana Żółkiewskiego. Odbyła roczny staż asystencki w 1964/65 w Katedrze Teorii Literatury UW, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie. Badała powiązania filmu z literaturą i kulturą literacką oraz kształtowanie się współczesnej kultury audiowizualnej. Debiutowała artykułem ''O popularyzację kultury filmowej'' zamieszczonym w 1965 w „Polonistyce” (nr 4). Od połowy lat 60. współpracowała z Instytutem Sztuki PAN, brała udział w seminariach prof. Aleksandra Jackiewicza, konferencjach teoretycznofilmowych. W 1966-68 publikowała w kwartalniku „Kultura i Społeczeństwo”. Po wydarzeniach marcowych 1968 roku została z przyczyn politycznych usunięta z uczelni i przez kilka lat nie mogła otrzymać etatowego zatrudnienia. W niepełnym wymiarze godzin i jako pracownik techniczny była zatrudniona: od października 1968 w Pracowni Badań Kultury Współczesnej PAN, a po reorganizacji tej placówki w Zespole Prognoz Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN do sierpnia 1971, następnie od września 1971 – dzięki staraniom prof. S. Żółkiewskiego – w Pracowni Badania Kultury Literackiej w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN. Na początku lat siedemdziesiątych publikowała artykuły i recenzje w miesięczniku „Kino”. Współredagowała w tym czasie tomy zbiorowe poświęcone problemom filmu i kultury artystycznej (z Alicją Helman) i studia z kultury literackiej (ze Stefanem Żółkiewskim). W 1972 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy ''Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji ''(promotor prof. S. Żółkiewski), w 1974 otrzymała etat na stanowisku adiunkta w IBL PAN. W 1972 została członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Była związana z opozycją demokratyczną, sygnowała wiele protestów, m. in. w grudniu 1975 tzw. list 59 wyrażający protest przeciwko zmianom w konstytucji PRL. Od początku istnienia NSZZ „Solidarność” działała w tym Związku (1980-1990). W 1980/81 przez pewien czas prowadziła konwersatorium na temat kultury audiowizualnej w Katedrze Kultury Polskiej UW. W stanie wojennym została na krótko internowana. Habilitowała się w IBL PAN w 1983 na podstawie rozprawy ''Kultura współczesna – audiowizualność''; stanowisko docenta otrzymała po przełomie 1989. W 1986 roku przez sześć miesięcy przebywała w Paryżu wraz z mężem, prof. Stefanem Amsterdamskim zaproszonym przez Instytut René Thoma, a w roku akademickim 1987/88 wyjechała do Berlina Zachodniego, gdzie jej mąż prowadził badania w Wissenschaftskolleg. Po likwidacji Pracowni Badań Kultury Literackiej w 1987 przez ówczesnego dyrektora IBL, Witolda Nawrockiego, została przyjęta przez prof. Alinę Brodzką-Wald do Pracowni Literatury Współczesnej. W 1989 roku na zaproszenie samorządu studenckiego podjęła zajęcia w Instytucie Literatury Polskiej UW. Od 1990 do 1991 była doradcą do spraw kultury Prezesa Telewizji Polskiej Andrzeja Drawicza. W 1992/93 przebywała w Wiedniu, dokąd jej mąż został zaproszony przez Institute for Human Sciences. Od 1993/94 prowadziła seminarium o nowych mediach w kulturze współczesnej w interdyscyplinarnej podyplomowej Szkole Nauk Społecznych (SNS) przy IFiS PAN (z roczną przerwą w 2005). W 1995 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w kwietniu 1996 stanowisko profesora w IBL PAN. W 1995-2005 wykładała i prowadziła seminarium magisterskie w Katedrze Kultury Polskiej, przekształconej później w Instytut Kultury Polskiej (IKP) UW. Uczyła w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej, została też członkiem Senatu tej uczelni, oraz przez kilka lat w Collegium Civitas. Od 2005 wykładała komunikację społeczną w [http://pl.wikipedia.org/w/index.php?titleWarszawska_Wyższa_Szkoła_Humanistyczna_im._Bolesława_Prusa&actionedit&redlink1 Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej im. B. Prusa]. Była w 2005 recenzentem dorobku artystycznego Andrzeja Wajdy w związku z wnioskiem o nadanie reżyserowi tytułu doktora honoris causa przez Senat UW. W została członkiem Rady Naukowej IBL. Była członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN (1999-2002) oraz Komitetu Nauk o Kulturze PAN (2004-07). W 2003 została członkiem Rady Programowej „Kultury Popularnej”, w 2006 członkiem Rady Redakcyjnej „Kwartalnika Filmowego” oraz Rady Programowej „Przeglądu Kulturoznawczego” (od pierwszego numeru w 2006). W 2006 ponownie przyjęła prowadzenie seminarium dla doktorantów w SNS.</p>
+
<p>W 1964 wyszła za mąż za Wiesława Łagodzińskiego, socjologa (rozwód w 1972), a w 1977 za Stefana Amsterdamskiego, filozofa nauki (zmarł w 2005); z drugiego związku ma syna Jacka (ur. 1978), socjologa, od 2006 szefa multimediów portalu Gazeta.pl. Mieszka w Warszawie.</p>
+
</div> <!-- biogram -->
+
  
<div id='primary'>
+
'''ur. 1942'''
<span id='tworczosc'></span>
+
==TWÓRCZOŚĆ==
+
<ol>
+
  
<li> [[#Adaptacje filmowe utworów literackich|Adaptacje filmowe utworów literackich]]. Problemy teorii i interpretacji. Wr.: Ossol. 1974, 197 s.</li>
+
Imię metrykalne: Maria. – Pełna forma nazwiska: Hopfinger-Amsterdamska.
<p class='comment'>Zawartość: Literatura i film w perspektywie intersemiotycznej; Przemiany filmu i jego związków z literaturą; Adaptacja jako przejaw relacji między literaturą a filmem. Intersemiotyczne podstawy adaptacji; [[#Adaptacje filmowe utworów literackich|Adaptacje filmowe utworów literackich]] w Polsce powojennej (do 1967); Poetyki i kody znaczeniowo-kulturowe. - Aneks. Adaptografia; Wykaz filmów-adaptacji z lat 1950-1967.</p>
+
<li> Komunikacja filmowa lat XX i XXX-tych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. Sesja naukowa nt. Społeczne uwarunkowania instytucjonalne życia literackiego, Olsztyn listopad 1977. Olsztyn WSP 1977, 21 s., masz. powiel.</li>
+
<li> [[#Kultura współczesna audiowizualność|Kultura współczesna – audiowizualność]]. Wwa: PIW 1985, 248 s.</li>
+
<p class='comment'>Zawartość: I. Wymiary komunikacji społecznej w XX wieku: Antropologiczne spojrzenie na kulturę współczesną; Problem artykulacji kultury: kodowanie; Audiowizualność – kategoria poznawcza współczesności. – II. Nowa komunikacja audiowizualna: Praktyka filmowa; Praktyka telewizyjna; Nowe przedmioty audiowizualne. Cechy i funkcje. – III. Kontekst audiowizualny a komunikacja werbalna: Przemiany intersemiotycze: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu; Przemiany w położeniu literatury i sposobach jej rozumienia.</p>
+
<li> W laboratorium sztuki XX wieku. O roli słowa obrazu. Wwa: PWN 1993, 177 s.</li>
+
<p class='comment'>Zawartość: I. Przełom abstrakcjonistyczny: Kubizm; Abstrakcja geometryczna. – II. Poszukiwania intermedialne: Happening; Poezja konkretna na tle literatury wizualnej; Hiperrealizm; Konceptualizm.</p>
+
<li> [[#Kultura audiowizualna u progu XXI wieku|Kultura audiowizualna u progu XXI wieku]]. Wwa: IBL PAN 1997, 197 s. ''Bibl. Myśli Współcz.''</li>
+
<p class='comment'>Zawartość: Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Problemy audiowizualności i percepcji; Wybrana literatura przedmiotu; Pluralizacja kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Stare – nowe media: Słowo, obraz; Literatura; Przekazy audiowizualne. – Kumulacja doświadczeń: Film i antropologia: osiąganie dystansu wobec audiowizualności; Sztuka i komunikacja: sygnały zmian całej kultury; Semiotyka i kultura: konsekwencje konceptualizacji.</p>
+
<li> [[#Doświadczenia audiowizualne|Doświadczenia audiowizualne]]. O mediach w kulturze współczesnej. Wwa: Sic! 2003, 301 s.</li>
+
<p class='comment'>Zawartość: I. Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Pluralizm kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Intermedialne strategie: Happening; Hiperrealizm; Konceptualizm. – Stare – nowe media [poz. 5]. – Poglądy na język i artykulacja kultury: Przemiany intersemiotyczne: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu [poz. 3]; Problemy artykulacji kultury: kodowanie.</p>
+
<li> Literatura i media. Po 1989 roku. Wwa: Ofic. Nauk. 2010, 300 s.</li>
+
<p class='comment'>Zawartość: I. Współczesny kontekst kulturowy. Po dwóch dekadach: Sytuacja literatury: zmiana miejsca?; Sytuacja mediów: zmiana kultury?; Wspólny język. – II. Odmiany literatury. Książka literacka – dzisiaj: Literatura drukowana; Literatura audialna; Literatura elektroniczna. – III. Paralele audiowizualne: Film autorski; Seriale telewizyjne; Gry komputerowe.</p>
+
<p class='comment'>Studia i artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych: Intersemiotyczne podstawy adaptacji filmowej. „Studia Estet.” 1969 t. 6 s. 99-115. – Film i literatura: uwarunkowania techniczne przekładu semiotycznego. W: Sztuka, technika, film. Wwa 1970 s. 159-182. – Adaptacje utworów literackich w polskim filmie okresu powojennego. W: Problemy socjologii literatury. Wr. 1971 s. 467-489. – Perspektywa moralna „szkoły polskiej”. „Kino” 1971 nr 11 s. 12-20. – Niektóre aspekty problematyki intersemiotycznej. W: Problemy kultury XX wieku. Wwa 1971, 22 s., masz. powiel. – Intersemiotičke konfiguracje. [Przeł.] M. i R. Dokić. „Kultura”, Belgrad 1973 t. 21. – Kultura audiowizualna a rozumienie literatury. „Pam. Lit.” 1974 z. 4 s. 129-146. – Oblicza Erosa w polskim filmie powojennym. W: Szkice o sztukach masowych w Polsce. Wr. 1974, s. 89-103. – Przemiany filmu i jego związków z literaturą. W: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. Ser. 2. T. 2. Wr. 1974 s. 297-324. – Dwie sytuacje adaptacji filmowych. W: W kręgu literatury Polski Ludowej. Kr. 1975 s. 251-269. – O pewnych warunkach formowania się znaczeń przekazów artystycznych. W: O postawach badawczych wobec sztuki współczesnej. Wr. 1975 s. 27-34. – Audiowizualny kontekst kultury współczesnej. W: [[#Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem.|Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem.]] Wr. 1976, s. 75-95. – Okoliczności formowania się znaczeń utworów filmowych. W: [[#Z zagadnień semiotyki sztuk masowych|Z zagadnień semiotyki sztuk masowych]]. Wr. 1977, s. 141-161. – Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej. W: Z badań porównawczych nad filmem. Wwa, Kr. 1980 s. 163-179. – Komunikacja filmowa lat dwudziestych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. W: Polskie kino lat 1918-1939. Wwa, Kr. 1980 s. 21-32. – Kodowanie jako problem odbioru. W: Publiczność literacka. Wr. 1982, s. 87-104, przekł. ang.: Coding as a problem of reception. [Przeł.] A. Kukulska. W: The reception of literary works. Wr. 1983 s. 111-128. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986 s. 171-182. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986, s. 171-182. – Słowo i obraz w kulturze współczesnej. „Kult. i Społ.” 1986 nr 1 s. 37-45. – Intersemiotics bases of film adaptations of literary works. W: Polish film semiotics and poetics. Wien-Sydney-Los Angeles 1988. – Wrzesień – pora umierania. O prozie Idy Fink. W: Pamięć Września. Wwa 1989 s. 135-142, przedr. „Krytyka” 1991 nr 34/35. – Audiowizualność kultury i kultura audiowizualności. W: Kino: gest – ciało – ruch. Wr. 1990 s. 31-41. – Przekaz telewizyjny a audiowizualność. W: Człowiek a telewizja. Wwa 1990 s. 32-42. – Abstrakcja geometryczna. Przyczynek do stosunków między słowem i obrazem w XX w. W: Posługiwanie się znakami. Wr. 1991 s. 121-130. – Film and anthropology. [Przeł.] E. Ważyńska. „Polish Art Studies”, Wr., Wwa 1991 t. 12 s. 151-160, wersja pol.: Film i antropologia. W: Sztuka na wysokości oczu. Wwa 1991 s. 195-208. – Bedingungen der Bedeutungsbildung in Filmwerken. W: Filmtheorie in Polen. Frankfurt am Main-Bern-New York 1992 s. 141-163. – [Tekst w:] Semiotic interpretation of culture. Wien 1992. – Scena komunikacyjna pod koniec XX wieku. Kilka uwag. W: Z perspektywy końca wieku. Pozn. 1997 s. 63-72. – Kulturowe konteksty związków literatury i filmu. W: Żeromski na ekranie. Kielce 1997 s. 17-23. – Adaptacja; Scenariusz. W: Słownik literatury polskiej XX wieku. Wr. 1999 s. 16-18; 986-987. Literatura w kulturze audiowizualnej. W: Tematy i pryzmaty. Wr. 2000 s. 157-178. – „Zezowate szczęście” dzisiaj. W: Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego. Pozn. 2000 s. 89-95. – Zimnym okiem. W: Maski współczesności. Wwa 2001 s. 226-231. – Stefan Żółkiewski – teoretyk kultury. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Wwa 2003 s. 95-108. – Powtórzenie wędrujące przez media. W: Miedzy powtórzeniem a innowacją. Seryjność w kulturze. Kr. 2004 s. 11-22. – Media i my. W: Poetyka, polityka, retoryka. Wwa 2006 s. 368-374. – [[#Doświadczenia audiowizualne|Doświadczenia audiowizualne]]: między „Latarnią czarnoksięską” a obrazem wydarzeń 11 września 2001 [w Nowym Jorku]. Wwa 2008 s. 94-104. – Kultura: scalanie i wybór. W: Perspektywy badań nad kulturą. Łódź 2008 s. 23-30. – Zmiana miejsca? W: Co dalej literaturo? Wwa 2008 s. 143-164. – Rekonfiguracja komunikacji społecznej. „Prz. Filoz.-Lit.” 2009 nr 4 s. 393-402, przedr. w: Internetowe gatunki dziennikarskie. Wwa 2010.</p>
+
</ol>
+
===Prace redakcyjne===
+
<ol>
+
<li> O współczesnej kulturze literackiej. Red.: S. Żółkiewski, … T. 1-2. Wr.: Ossol., 1973, 362 + 391 s. PAN IBL.</li>
+
<li> [[#Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich.|Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich.]] Red.: S. Żółkiewski, …, K. Rudzińska. Wr.: Ossol. 1974, 399 s. PAN. IBL.</li>
+
<li> Szkice o sztukach masowych w Polsce. Red. A. Helman, …, M. Raczewa. Wr.: Ossol. 1974, 242 s. PAN IS, Zakład Współcz. Kult. Artyst., Pracownia Teorii Filmu i TV, Studia z Teorii Filmu i TV, 1.</li>
+
<li> [[#Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem.|Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem.]] Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1976, 203 s. PAN IBL.</li>
+
<li> [[#Z zagadnień semiotyki sztuk masowych|Z zagadnień semiotyki sztuk masowych]]. Zespół red.: A. Helman, …, H. Książek-Konicka. Wr.: Ossol. 1977, 259 s. PAN. IS Zakład Współcz. Kult. Artyst.</li>
+
<li> K. Rudzińska: Między awangardą a kulturą masową. Wokół społecznej roli pisarza. Przedm.: S. Żółkiewski. Tekst oprac. … Wwa: PIW 1978, 285 s.</li>
+
<li> Publiczność literacka. Kultura – komunikacja – literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1982, 236 s. PAN. IBL. ''Problemy Kult. Lit.'', 1.</li>
+
<li> Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane S. Żółkiewskiemu. Pod red. A. Brodzkiej, … i J. Lalewicza. Wr.: Ossol. 1986, 696 s. PAN IBL.</li>
+
<li> Posługiwanie się znakami. Pod red. S. Żółkiewskiego i … Wr.: Ossol. 1991, 178 s. PAN IBL.</li>
+
<li> S. Żółkiewski: Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich. 1890-1939. Przygot. do druku: A. Brodzka, O.S. Czarnik, … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1995, 147 s.</li>
+
<li> Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej. Pod red., ze wstępem … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1997, 270 s.</li>
+
<p class='comment'>Mater. z konferencji. – Tu M.H.: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości. Problem audiowizualności i percepcji, s. 25, masz. powiel.</p>
+
<li> [[#Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku|Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku]]. Antologia. Projekt, red. nauk. i wstęp … Wwa: Ofic. Nauk. 2002, 689 s. Wyd. 2 popraw. tamże 2005.</li>
+
</ol>
+
</div id='primary'>
+
  
<div id='secondary'>
+
Teoretyk kultury, literatury i komunikacji społecznej, filmoznawca, medioznawca.
==OPRACOWANIA (wybór)==
+
  
  
<ul>
 
<li> Ank. 2010. </li>
 
</ul>
 
  
 +
Urodzona 1 lutego 1942  w Borysławiu; córka Wilhelma Hopfingera, urzędnika, i Berty z Szechterów (zginęła w niemieckim obozie koncentracyjnym). Po wojnie wraz z rodziną repatriowała się z Kresów i zamieszkała w Gliwicach. Tam od 1948 chodziła do szkoły podstawowej, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego im. W. Wróblewskiego. Po zdaniu matury w 1959 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Od tego czasu mieszkała w Warszawie. Należała do ZMS (1958-64, była sekretarzem Komitetu Uczelnianego UW) i ZSP (1959-64). W 1964-68 była członkiem PZPR. W 1964 uzyskała magisterium na podstawie pracy pt. ''Wybrane zagadnienia adaptacji filmowej utworu literackiego w polskim filmie powojennym'', napisanej pod kierunkiem prof. Stefana Żółkiewskiego. Odbyła roczny staż asystencki w 1964/65 w Katedrze Teorii Literatury UW, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie. Badała powiązania filmu z literaturą i kulturą literacką oraz kształtowanie się współczesnej kultury audiowizualnej. Debiutowała artykułem ''O popularyzację kultury filmowej'' zamieszczonym w 1965 w „Polonistyce” (nr 4). Od połowy lat 60. współpracowała z Instytutem Sztuki PAN, brała udział w seminariach prof. Aleksandra Jackiewicza, konferencjach teoretycznofilmowych. W 1966-68 publikowała w kwartalniku „Kultura i Społeczeństwo”. Po wydarzeniach marcowych 1968 roku została z przyczyn politycznych usunięta z uczelni i przez kilka lat nie mogła otrzymać etatowego zatrudnienia. W niepełnym wymiarze godzin i jako pracownik techniczny była zatrudniona: od października 1968 w Pracowni Badań Kultury Współczesnej PAN, a po reorganizacji tej placówki w Zespole Prognoz Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN do sierpnia 1971, następnie od września 1971 – dzięki staraniom prof. S. Żółkiewskiego – w Pracowni Badania Kultury Literackiej w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN. Na początku lat siedemdziesiątych publikowała artykuły i recenzje w miesięczniku „Kino”. Współredagowała w tym czasie tomy zbiorowe poświęcone problemom filmu i kultury artystycznej (z Alicją Helman) i studia z kultury literackiej (ze Stefanem Żółkiewskim). W 1972 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy ''Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji ''(promotor prof. S. Żółkiewski), w 1974 otrzymała etat na stanowisku adiunkta w IBL PAN. W 1972 została członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Była związana z opozycją demokratyczną, sygnowała wiele protestów, m. in. w grudniu 1975 tzw. list 59 wyrażający protest przeciwko zmianom w konstytucji PRL. Od początku istnienia NSZZ „Solidarność” działała w tym Związku (1980-1990). W 1980/81 przez pewien czas prowadziła konwersatorium na temat kultury audiowizualnej w Katedrze Kultury Polskiej UW. W stanie wojennym została na krótko internowana. Habilitowała się w IBL PAN w 1983 na podstawie rozprawy ''Kultura współczesna – audiowizualność''; stanowisko docenta otrzymała po przełomie 1989. W 1986 roku przez sześć miesięcy przebywała w Paryżu wraz z mężem, prof. Stefanem Amsterdamskim zaproszonym przez Instytut René Thoma, a w roku akademickim 1987/88 wyjechała do Berlina Zachodniego, gdzie jej mąż prowadził badania w Wissenschaftskolleg. Po likwidacji Pracowni Badań Kultury Literackiej w 1987 przez ówczesnego dyrektora IBL, Witolda Nawrockiego, została przyjęta przez prof. Alinę Brodzką-Wald do Pracowni Literatury Współczesnej. W  1989 roku na zaproszenie samorządu studenckiego podjęła zajęcia w Instytucie Literatury Polskiej UW. Od 1990 do 1991 była doradcą do spraw kultury Prezesa Telewizji Polskiej Andrzeja Drawicza. W 1992/93 przebywała w Wiedniu, dokąd  jej mąż został zaproszony przez Institute for Human Sciences. Od 1993/94 prowadziła seminarium o nowych mediach w kulturze współczesnej w interdyscyplinarnej podyplomowej Szkole Nauk Społecznych (SNS) przy IFiS PAN (z roczną przerwą w 2005). W 1995 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w kwietniu 1996 stanowisko profesora w IBL PAN. W 1995-2005 wykładała i prowadziła seminarium magisterskie w Katedrze Kultury Polskiej, przekształconej później w Instytut Kultury Polskiej (IKP) UW. Uczyła w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej, została też członkiem Senatu tej uczelni, oraz przez kilka lat w Collegium Civitas. Od 2005 wykładała komunikację społeczną w [http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Warszawska_Wyższa_Szkoła_Humanistyczna_im._Bolesława_Prusa&action=edit&redlink=1 Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej im. B. Prusa]. Była w 2005 recenzentem dorobku artystycznego Andrzeja Wajdy w związku z wnioskiem o nadanie reżyserowi tytułu doktora honoris causa przez Senat UW. W została członkiem Rady Naukowej IBL. Była członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN (1999-2002) oraz Komitetu Nauk o Kulturze PAN (2004-07). W 2003 została członkiem Rady Programowej „Kultury Popularnej”, w 2006 członkiem Rady Redakcyjnej „Kwartalnika Filmowego” oraz Rady Programowej „Przeglądu Kulturoznawczego” (od pierwszego numeru w 2006). W 2006 ponownie przyjęła prowadzenie seminarium dla doktorantów w SNS.
  
===Adaptacje filmowe utworów literackich===
+
W 1964 wyszła za mąż za Wiesława Łagodzińskiego, socjologa (rozwód w 1972), a w 1977  za Stefana Amsterdamskiego, filozofa nauki (zmarł w 2005); z drugiego związku ma syna Jacka (ur. 1978), socjologa, od 2006 szefa multimediów portalu <nowiki>Gazeta.pl</nowiki>. Mieszka w Warszawie.
  
<ul>
 
<li> J. CZYŻYK: Adaptacja – czyli w poszukiwaniu wspólnego kodu. „Teksty” 1975 nr 3</li>
 
<li> M. GUMKOWSKI: Dzieło literackie i jego kształt filmowy. Nowe Książ.” 1975 nr 1</li>
 
<li> E. KLOC: Kultura przez pryzmat adaptacji filmowych. „Odra” 1975 nr 1</li>
 
<li> K. LUBELSKI: Adaptacje filmowe – w semiotycznym i socjologicznym wymiarze. „St. Estet.” 1976. </li>
 
</ul>
 
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
 
  
===Kultura współczesna – audiowizualność===
 
  
<ul>
 
<li> J.Z. LICHAŃSKI: Na progu nowej galaktyki. „Nowe Książ.” 1985 nr 11</li>
 
<li> M. WAROWICKI: Audiowizualność kultury naszych czasów. „Dialog” 1986 nr 1</li>
 
<li> S. ŻÓŁKIEWSKI. „Pam. Lit.” 1986 z. 4</li>
 
<li> T. LISICKA. „Zesz. Prasozn.” 1986 nr 1</li>
 
<li> I. ŽIVANČEVIČ. „Zbornik Matice Srpske za Slavistiku”, Nowy Sad 1987 t. 32. </li>
 
</ul>
 
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
TWÓRCZOŚĆ
  
===Kultura audiowizualna u progu XXI wieku===
 
  
<ul>
 
<li> R. SULIMA. „Maz. Stud. Hum.” 1999 nr 1. </li>
 
</ul>
 
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
1. Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji. Wr.: Ossol. 1974, 197 s.
  
===Doświadczenia audiowizualne===
+
Zawartość: Literatura i film w perspektywie intersemiotycznej; Przemiany filmu i jego związków z literaturą; Adaptacja jako przejaw relacji między literaturą a filmem. Intersemiotyczne podstawy adaptacji; Adaptacje filmowe utworów literackich w Polsce powojennej (do 1967); Poetyki i kody znaczeniowo-kulturowe. - Aneks. Adaptografia; Wykaz filmów-adaptacji z lat 1950-1967.
  
<ul>
+
'''2. '''Komunikacja filmowa lat XX i XXX-tych''' '''w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. Sesja naukowa nt. Społeczne uwarunkowania instytucjonalne życia literackiego, Olsztyn listopad 1977. Olsztyn WSP 1977, 21 s., masz. powiel.
<li> K. JELIŃSKA. „Kwart. Film.” 2003 nr 44</li>
+
<li> G. GMITEREK. „Rocz. Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu” 2004. </li>
+
</ul>
+
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
'''3.''' Kultura współczesna – audiowizualność. Wwa: PIW 1985, 248 s.
  
===Literatura i media po 1989 roku===
+
Zawartość: I. Wymiary komunikacji społecznej w XX wieku: Antropologiczne spojrzenie na kulturę współczesną; Problem artykulacji kultury: kodowanie; Audiowizualność – kategoria poznawcza współczesności. – II. Nowa komunikacja audiowizualna: Praktyka filmowa; Praktyka telewizyjna; Nowe przedmioty audiowizualne. Cechy i funkcje. – III. Kontekst audiowizualny a komunikacja werbalna: Przemiany intersemiotycze: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu; Przemiany w położeniu literatury i sposobach jej rozumienia.
  
<ul>
+
'''4. '''W laboratorium sztuki XX wieku. O roli słowa obrazu. Wwa: PWN 1993, 177 s.
<li> O. BIAŁEK-SZWED: Między wolnością a odpowiedzialnością. „Zesz. Prasozn.” 2011 nr 3/4</li>
+
<li> B. BODZIOCH-BRYŁA. „Stud. Medioznawcze” 2011 nr 3</li>
+
<li> M. PABIŚ-ORZESZYNA: Konwergencja po polsku. „Kino” 2011 nr 2</li>
+
<li> X. STAŃCZYK: Parnas i Olimp. „Kult. Współcz.” 2011 nr 1</li>
+
<li> D. ULICKA: „Tu zaszła zmiana”. „Nowe Książ.” 2011 nr 3</li>
+
<li> B. WIECZOREK: Po pierwsze, komunikacja! „Prz. Powsz.” 2011 nr 7/8</li>
+
<li> B. GIERSZEWSKA: Kierunek digitalizacja. „Kwart. Film.” 2012 nr 77/78. </li>
+
</ul>
+
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
Zawartość: I. Przełom abstrakcjonistyczny: Kubizm; Abstrakcja geometryczna. – II. Poszukiwania intermedialne: Happening; Poezja konkretna na tle literatury wizualnej; Hiperrealizm; Konceptualizm.
  
===Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich.===
+
'''5. '''Kultura audiowizualna u progu XXI wieku. Wwa: IBL PAN 1997, 197 s. ''Bibl. Myśli Współcz.''
  
<ul>
+
Zawartość: Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Problemy audiowizualności i percepcji; Wybrana literatura przedmiotu; Pluralizacja kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Stare – nowe media: Słowo, obraz; Literatura; Przekazy audiowizualne. – Kumulacja doświadczeń: Film i antropologia: osiąganie dystansu wobec audiowizualności; Sztuka i komunikacja: sygnały zmian całej kultury; Semiotyka i kultura: konsekwencje konceptualizacji.
<li> W. DYNAK: Z perspektywy odbiorcy. „Teksty” 1976 nr 1. </li>
+
</ul>
+
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
'''6. '''Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej. Wwa: Sic! 2003, 301 s.
  
===Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem.===
+
Zawartość: I. Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; <nowiki>Pluralizm kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Intermedialne strategie: Happening; Hiperrealizm; Konceptualizm. – Stare – nowe media [poz. 5]. – Poglądy na język i artykulacja kultury: Przemiany </nowiki>intersemiotyczne: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu<nowiki> [poz. 3]</nowiki>; Problemy artykulacji kultury: kodowanie.  
  
<ul>
+
'''''''''7. '''Literatura i media. Po 1989 roku. Wwa: Ofic. Nauk. 2010, 300 s.  
<li> A. MACUROWÁ. „Slavia”, Praga 1978 nr 1</li>
+
<li> E. SZARY-MATYWIECKA. „Pam. Lit.” 1978 z. 2. </li>
+
</ul>
+
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
Zawartość: I. Współczesny kontekst kulturowy. Po dwóch dekadach: Sytuacja literatury: zmiana miejsca?; Sytuacja mediów: zmiana kultury?; Wspólny język. – II. Odmiany literatury. Książka literacka – dzisiaj: Literatura drukowana; Literatura audialna; Literatura elektroniczna. – III. Paralele audiowizualne: Film autorski; Seriale telewizyjne; Gry komputerowe.
  
===Z zagadnień semiotyki sztuk masowych===
 
  
<ul>
 
<li> M. KLECEL. „Polish Art Studies”, Wr.-Wwa 1982. </li>
 
</ul>
 
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
Studia i artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych: Intersemiotyczne podstawy adaptacji filmowej. „Studia Estet.” 1969 t. 6 s. 99-115. – Film i literatura: uwarunkowania techniczne przekładu semiotycznego. W: Sztuka, technika, film. Wwa 1970 s. 159-182. – Adaptacje utworów literackich w polskim filmie okresu powojennego. W: Problemy socjologii literatury. Wr. 1971 s. 467-489. – Perspektywa moralna „szkoły polskiej”. „Kino” 1971 nr 11 s. 12-20. – Niektóre aspekty problematyki intersemiotycznej. W: Problemy kultury XX wieku. Wwa 1971, 22 s., masz. powiel. –  Intersemiotičke<nowiki> konfiguracje. [Przeł.] M. i R. </nowiki>Dokić. „Kultura”, Belgrad 1973 t. 21.''' '''– Kultura audiowizualna a rozumienie literatury. „Pam. Lit.” 1974 z. 4 s. 129-146. – Oblicza Erosa w polskim filmie powojennym. W: Szkice o sztukach masowych w Polsce. Wr. 1974, s. 89-103. – Przemiany filmu i jego związków z literaturą. W: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. Ser. 2. T. 2. Wr. 1974 s. 297-324. – Dwie sytuacje adaptacji filmowych. W: W kręgu literatury Polski Ludowej. Kr. 1975 s. 251-269. – O pewnych warunkach formowania się znaczeń przekazów artystycznych. W: O postawach badawczych wobec sztuki współczesnej. Wr. 1975 s. 27-34. – Audiowizualny kontekst kultury współczesnej. W: Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Wr. 1976, s. 75-95. – Okoliczności formowania się znaczeń utworów filmowych. W: Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Wr. 1977, s. 141-161. – Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej. W: Z badań porównawczych nad filmem. Wwa, Kr. 1980 s. 163-179. – Komunikacja filmowa lat dwudziestych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. W: Polskie kino lat 1918-1939. Wwa, Kr. 1980 s. 21-32. – Kodowanie jako problem odbioru. W: Publiczność literacka. Wr. 1982, s. 87-104, przekł. ang.: Coding as a problem of reception. <nowiki>[Przeł.] A. Kukul</nowiki>ska. W: The reception of literary works. Wr. 1983 s. 111-128. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986 s. 171-182. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986, s. 171-182. – Słowo i obraz w kulturze współczesnej. „Kult. i Społ.” 1986 nr 1 s. 37-45. – Intersemiotics bases of film adaptations of literary works. W: Polish film semiotics and poetics. Wien-Sydney-Los Angeles 1988. – Wrzesień – pora umierania. O prozie Idy Fink. W: Pamięć Września. Wwa 1989 s. 135-142, przedr. „Krytyka” 1991 nr 34/35. – Audiowizualność kultury i kultura audiowizualności. W: Kino: gest – ciało – ruch. Wr. 1990 s. 31-41. – Przekaz telewizyjny a audiowizualność. W: Człowiek a telewizja. Wwa 1990 s. 32-42. – Abstrakcja geometryczna. Przyczynek do stosunków między słowem i obrazem w XX w. W: Posługiwanie się znakami. Wr. 1991 s. 121-130. – Film and anthropology<nowiki>. [Przeł.] E. Ważyńska. </nowiki>„Polish Art Studies”, Wr., Wwa 1991 t. 12 s. 151-160, wersja pol.: Film i antropologia. W: Sztuka na wysokości oczu. Wwa 1991 s. 195-208. – Bedingungen der Bedeutungsbildung in Filmwerken. W: Filmtheorie in Polen. Frankfurt am Main-Bern-New York 1992 s. 141-163. – <nowiki>[</nowiki>Tekst w:] Semiotic interpretation of culture. Wien 1992.''' '''– Scena komunikacyjna pod koniec XX wieku. Kilka uwag. W: Z perspektywy końca wieku. Pozn. 1997 s. 63-72. – Kulturowe konteksty związków literatury i filmu. W: Żeromski na ekranie. Kielce 1997 s. 17-23. – Adaptacja; Scenariusz. W: Słownik literatury polskiej XX wieku. Wr. 1999 s. 16-18; 986-987. Literatura w kulturze audiowizualnej. W: Tematy i pryzmaty. Wr. 2000 s. 157-178. – „Zezowate szczęście” dzisiaj. W: Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego. Pozn. 2000 s. 89-95. – Zimnym okiem. W: Maski współczesności. Wwa 2001 s. 226-231. – Stefan Żółkiewski – teoretyk kultury. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Wwa 2003 s. 95-108. – Powtórzenie wędrujące przez media. W: Miedzy powtórzeniem a innowacją. Seryjność w kulturze. Kr. 2004 s. 11-22. – Media i my. W: Poetyka, polityka, retoryka. Wwa 2006  s. 368-374. – <nowiki>Doświadczenia audiowizualne: między „Latarnią czarnoksięską” a obrazem wydarzeń 11 września 2001 [w Nowym Jorku]. Wwa 2008 s. 94-104. – </nowiki>Kultura: scalanie i wybór. W: Perspektywy badań nad kulturą. Łódź 2008 s. 23-30. – Zmiana miejsca? W: Co dalej literaturo? Wwa 2008 s. 143-164. – Rekonfiguracja komunikacji społecznej. „Prz. Filoz.-Lit.” 2009 nr 4 s. 393-402, przedr. w: Internetowe gatunki dziennikarskie. Wwa 2010.
  
===Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku===
 
  
<ul>
 
<li> I.S. FIUT. „Zesz. Prasozn.” 2002 nr 1/2</li>
 
<li> W. GODZIC. „Kino” 2002 nr 7/8</li>
 
<li> S. GALANCIAK. „Res Publica Nowa” 2003 nr 2. </li>
 
</ul>
 
  
[[#tworczosc|Powrót na górę&uarr;]]
+
Prace redakcyjne
</div id='secondary'>
+
  
<div class='author'>Ewa Głębicka</div>
 
  
</div> <!-- all -->
+
 
 +
'''1. '''O współczesnej kulturze literackiej. Red.: S. Żółkiewski, … T. 1-2. Wr.: Ossol., 1973, 362 + 391 s. PAN IBL.
 +
 
 +
'''2. '''Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. Red.: S. Żółkiewski, …, K. Rudzińska. Wr.: Ossol. 1974, 399 s. PAN. IBL.
 +
 
 +
'''3.''' Szkice o sztukach masowych w Polsce. Red. A. Helman, …, M. Raczewa. Wr.: Ossol. 1974, 242 s. PAN IS, Zakład Współcz. Kult. Artyst., Pracownia Teorii Filmu i TV, Studia z Teorii Filmu i TV, 1.
 +
 
 +
'''''''''4.''' Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1976, 203 s. PAN IBL.
 +
 
 +
'''5. '''Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Zespół red.: A. Helman, …, H. Książek-Konicka. Wr.: Ossol. 1977, 259 s. PAN. IS Zakład Współcz. Kult. Artyst.
 +
 
 +
'''6. '''K. Rudzińska: Między awangardą a kulturą masową. Wokół społecznej roli pisarza. Przedm.: S. Żółkiewski. Tekst oprac. … Wwa: PIW 1978, 285 s.
 +
 
 +
'''7. '''Publiczność literacka. Kultura – komunikacja – literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1982, 236 s. PAN. IBL. ''Problemy Kult. Lit.'', 1.
 +
 
 +
'''8.''' Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane S. Żółkiewskiemu. Pod red. A. Brodzkiej, … i J. Lalewicza.  Wr.: Ossol.  1986, 696 s. PAN IBL.
 +
 
 +
'''9.''' Posługiwanie się znakami. Pod red. S. Żółkiewskiego i … Wr.: Ossol. 1991, 178 s. PAN IBL.
 +
 
 +
'''10. '''S. Żółkiewski: Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich. 1890-1939. Przygot. do druku: A. Brodzka, O.S. Czarnik, … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1995, 147 s.
 +
 
 +
'''11. '''Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej. Pod red., ze wstępem … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1997, 270 s.
 +
 
 +
Mater. z konferencji. – Tu M.H.: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości. Problem audiowizualności i percepcji, s. 25, masz. powiel.
 +
 
 +
'''12. '''Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia. Projekt, red. nauk. i wstęp … Wwa: Ofic. Nauk. 2002, 689 s. Wyd. 2 popraw. tamże 2005.
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
OPRACOWANIA (wybór)
 +
 
 +
 
 +
 
 +
Ank. 2010.
 +
 
 +
<nowiki>J. KORYL: Była sobie kobieta. „Zwierciadło” 2011 nr 5 [art. </nowiki>biogr.].
 +
 
 +
Adaptacje filmowe utworów literackich (poz. 1): J. CZYŻYK: Adaptacja – czyli w poszukiwaniu wspólnego kodu. „Teksty” 1975 nr 3. – M. GUMKOWSKI: Dzieło literackie i jego kształt filmowy. Nowe Książ.” 1975 nr 1. – E. KLOC: Kultura przez pryzmat adaptacji filmowych. „Odra” 1975 nr 1. – K. LUBELSKI: Adaptacje filmowe – w semiotycznym i socjologicznym wymiarze. „St. Estet.” 1976.
 +
 
 +
Kultura współczesna – audiowizualność (poz. 3): J.Z. LICHAŃSKI: Na progu nowej galaktyki. „Nowe Książ.” 1985 nr 11. – M. WAROWICKI: Audiowizualność kultury naszych czasów. „Dialog” 1986 nr 1. – S. ŻÓŁKIEWSKI. „Pam. Lit.” 1986 z. 4. – T. LISICKA. „Zesz. Prasozn.” 1986 nr 1. – I. ŽIVANČEVIČ. „Zbornik Matice Srpske za Slavistiku”, Nowy Sad 1987 t. 32.
 +
 
 +
Kultura audiowizualna u progu XXI wieku (poz. 5): R. SULIMA. „Maz. Stud. Hum.” 1999 nr 1.
 +
 
 +
Doświadczenia audiowizualne (poz. 6): K. JELIŃSKA. „Kwart. Film.” 2003 nr 44. – G. GMITEREK. „Rocz. Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu” 2004.
 +
 
 +
Literatura i media po 1989 roku (poz.7): O. BIAŁEK-SZWED: Między wolnością a odpowiedzialnością. „Zesz. Prasozn.” 2011 nr 3/4. – B. BODZIOCH-BRYŁA. „Stud. Medioznawcze” 2011 nr 3. – M. PABIŚ-ORZESZYNA: Konwergencja po polsku. „Kino” 2011 nr 2. – X. STAŃCZYK: Parnas i Olimp. „Kult. Współcz.” 2011 nr 1. – D. ULICKA: „Tu zaszła zmiana”. „Nowe Książ.” 2011 nr 3. – B. WIECZOREK: Po pierwsze, komunikacja! „Prz. Powsz.” 2011 nr 7/8. – B. GIERSZEWSKA: Kierunek digitalizacja. „Kwart. Film.” 2012 nr 77/78.
 +
 
 +
Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. (Prace redakcyjne, poz. 2): W. DYNAK: Z perspektywy odbiorcy. „Teksty” 1976 nr 1.
 +
 
 +
Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. (Prace redakcyjne, poz. 4): A. MACUROWÁ. „Slavia”, Praga 1978 nr 1. – E. SZARY-MATYWIECKA. „Pam. Lit.” 1978 z. 2.
 +
 
 +
Z zagadnień semiotyki sztuk masowych (Prace redakcyjne, poz. 5): M. KLECEL. „Polish Art Studies”, Wr.-Wwa 1982.
 +
 
 +
Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku (Prace redakcyjne poz. 12): I.S. FIUT. „Zesz. Prasozn.” 2002 nr 1/2. – W. GODZIC. „Kino” 2002 nr 7/8. – S. GALANCIAK. „Res Publica Nowa” 2003 nr 2.
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
 
 +
<div align="right">Ewa Głębicka</div>

Wersja z 15:51, 20 gru 2013

HOPFINGER Maryla

ur. 1942

Imię metrykalne: Maria. – Pełna forma nazwiska: Hopfinger-Amsterdamska.

Teoretyk kultury, literatury i komunikacji społecznej, filmoznawca, medioznawca.


Urodzona 1 lutego 1942 w Borysławiu; córka Wilhelma Hopfingera, urzędnika, i Berty z Szechterów (zginęła w niemieckim obozie koncentracyjnym). Po wojnie wraz z rodziną repatriowała się z Kresów i zamieszkała w Gliwicach. Tam od 1948 chodziła do szkoły podstawowej, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego im. W. Wróblewskiego. Po zdaniu matury w 1959 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Od tego czasu mieszkała w Warszawie. Należała do ZMS (1958-64, była sekretarzem Komitetu Uczelnianego UW) i ZSP (1959-64). W 1964-68 była członkiem PZPR. W 1964 uzyskała magisterium na podstawie pracy pt. Wybrane zagadnienia adaptacji filmowej utworu literackiego w polskim filmie powojennym, napisanej pod kierunkiem prof. Stefana Żółkiewskiego. Odbyła roczny staż asystencki w 1964/65 w Katedrze Teorii Literatury UW, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie. Badała powiązania filmu z literaturą i kulturą literacką oraz kształtowanie się współczesnej kultury audiowizualnej. Debiutowała artykułem O popularyzację kultury filmowej zamieszczonym w 1965 w „Polonistyce” (nr 4). Od połowy lat 60. współpracowała z Instytutem Sztuki PAN, brała udział w seminariach prof. Aleksandra Jackiewicza, konferencjach teoretycznofilmowych. W 1966-68 publikowała w kwartalniku „Kultura i Społeczeństwo”. Po wydarzeniach marcowych 1968 roku została z przyczyn politycznych usunięta z uczelni i przez kilka lat nie mogła otrzymać etatowego zatrudnienia. W niepełnym wymiarze godzin i jako pracownik techniczny była zatrudniona: od października 1968 w Pracowni Badań Kultury Współczesnej PAN, a po reorganizacji tej placówki w Zespole Prognoz Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN do sierpnia 1971, następnie od września 1971 – dzięki staraniom prof. S. Żółkiewskiego – w Pracowni Badania Kultury Literackiej w Instytucie Badań Literackich (IBL) PAN. Na początku lat siedemdziesiątych publikowała artykuły i recenzje w miesięczniku „Kino”. Współredagowała w tym czasie tomy zbiorowe poświęcone problemom filmu i kultury artystycznej (z Alicją Helman) i studia z kultury literackiej (ze Stefanem Żółkiewskim). W 1972 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji (promotor prof. S. Żółkiewski), w 1974 otrzymała etat na stanowisku adiunkta w IBL PAN. W 1972 została członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Była związana z opozycją demokratyczną, sygnowała wiele protestów, m. in. w grudniu 1975 tzw. list 59 wyrażający protest przeciwko zmianom w konstytucji PRL. Od początku istnienia NSZZ „Solidarność” działała w tym Związku (1980-1990). W 1980/81 przez pewien czas prowadziła konwersatorium na temat kultury audiowizualnej w Katedrze Kultury Polskiej UW. W stanie wojennym została na krótko internowana. Habilitowała się w IBL PAN w 1983 na podstawie rozprawy Kultura współczesna – audiowizualność; stanowisko docenta otrzymała po przełomie 1989. W 1986 roku przez sześć miesięcy przebywała w Paryżu wraz z mężem, prof. Stefanem Amsterdamskim zaproszonym przez Instytut René Thoma, a w roku akademickim 1987/88 wyjechała do Berlina Zachodniego, gdzie jej mąż prowadził badania w Wissenschaftskolleg. Po likwidacji Pracowni Badań Kultury Literackiej w 1987 przez ówczesnego dyrektora IBL, Witolda Nawrockiego, została przyjęta przez prof. Alinę Brodzką-Wald do Pracowni Literatury Współczesnej. W 1989 roku na zaproszenie samorządu studenckiego podjęła zajęcia w Instytucie Literatury Polskiej UW. Od 1990 do 1991 była doradcą do spraw kultury Prezesa Telewizji Polskiej Andrzeja Drawicza. W 1992/93 przebywała w Wiedniu, dokąd jej mąż został zaproszony przez Institute for Human Sciences. Od 1993/94 prowadziła seminarium o nowych mediach w kulturze współczesnej w interdyscyplinarnej podyplomowej Szkole Nauk Społecznych (SNS) przy IFiS PAN (z roczną przerwą w 2005). W 1995 otrzymała tytuł naukowy profesora, a w kwietniu 1996 stanowisko profesora w IBL PAN. W 1995-2005 wykładała i prowadziła seminarium magisterskie w Katedrze Kultury Polskiej, przekształconej później w Instytut Kultury Polskiej (IKP) UW. Uczyła w Wyższej Szkole Psychologii Społecznej, została też członkiem Senatu tej uczelni, oraz przez kilka lat w Collegium Civitas. Od 2005 wykładała komunikację społeczną w Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej im. B. Prusa. Była w 2005 recenzentem dorobku artystycznego Andrzeja Wajdy w związku z wnioskiem o nadanie reżyserowi tytułu doktora honoris causa przez Senat UW. W została członkiem Rady Naukowej IBL. Była członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN (1999-2002) oraz Komitetu Nauk o Kulturze PAN (2004-07). W 2003 została członkiem Rady Programowej „Kultury Popularnej”, w 2006 członkiem Rady Redakcyjnej „Kwartalnika Filmowego” oraz Rady Programowej „Przeglądu Kulturoznawczego” (od pierwszego numeru w 2006). W 2006 ponownie przyjęła prowadzenie seminarium dla doktorantów w SNS.

W 1964 wyszła za mąż za Wiesława Łagodzińskiego, socjologa (rozwód w 1972), a w 1977 za Stefana Amsterdamskiego, filozofa nauki (zmarł w 2005); z drugiego związku ma syna Jacka (ur. 1978), socjologa, od 2006 szefa multimediów portalu Gazeta.pl. Mieszka w Warszawie.



TWÓRCZOŚĆ


1. Adaptacje filmowe utworów literackich. Problemy teorii i interpretacji. Wr.: Ossol. 1974, 197 s.

Zawartość: Literatura i film w perspektywie intersemiotycznej; Przemiany filmu i jego związków z literaturą; Adaptacja jako przejaw relacji między literaturą a filmem. Intersemiotyczne podstawy adaptacji; Adaptacje filmowe utworów literackich w Polsce powojennej (do 1967); Poetyki i kody znaczeniowo-kulturowe. - Aneks. Adaptografia; Wykaz filmów-adaptacji z lat 1950-1967.

2. Komunikacja filmowa lat XX i XXX-tych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. Sesja naukowa nt. Społeczne uwarunkowania instytucjonalne życia literackiego, Olsztyn listopad 1977. Olsztyn WSP 1977, 21 s., masz. powiel.

3. Kultura współczesna – audiowizualność. Wwa: PIW 1985, 248 s.

Zawartość: I. Wymiary komunikacji społecznej w XX wieku: Antropologiczne spojrzenie na kulturę współczesną; Problem artykulacji kultury: kodowanie; Audiowizualność – kategoria poznawcza współczesności. – II. Nowa komunikacja audiowizualna: Praktyka filmowa; Praktyka telewizyjna; Nowe przedmioty audiowizualne. Cechy i funkcje. – III. Kontekst audiowizualny a komunikacja werbalna: Przemiany intersemiotycze: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu; Przemiany w położeniu literatury i sposobach jej rozumienia.

4. W laboratorium sztuki XX wieku. O roli słowa obrazu. Wwa: PWN 1993, 177 s.

Zawartość: I. Przełom abstrakcjonistyczny: Kubizm; Abstrakcja geometryczna. – II. Poszukiwania intermedialne: Happening; Poezja konkretna na tle literatury wizualnej; Hiperrealizm; Konceptualizm.

5. Kultura audiowizualna u progu XXI wieku. Wwa: IBL PAN 1997, 197 s. Bibl. Myśli Współcz.

Zawartość: Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Problemy audiowizualności i percepcji; Wybrana literatura przedmiotu; Pluralizacja kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Stare – nowe media: Słowo, obraz; Literatura; Przekazy audiowizualne. – Kumulacja doświadczeń: Film i antropologia: osiąganie dystansu wobec audiowizualności; Sztuka i komunikacja: sygnały zmian całej kultury; Semiotyka i kultura: konsekwencje konceptualizacji.

6. Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej. Wwa: Sic! 2003, 301 s.

Zawartość: I. Zmiana kultury, zmiana spojrzenia: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości; Pluralizm kultury i rozwój audiowizualności; Audiowizualność kultury, kultura audiowizualna. – Intermedialne strategie: Happening; Hiperrealizm; Konceptualizm. – Stare – nowe media [poz. 5]. – Poglądy na język i artykulacja kultury: Przemiany intersemiotyczne: język naturalny; Przemiany pragmatyczne: mowa w potocznym komunikowaniu [poz. 3]; Problemy artykulacji kultury: kodowanie.

''''7. Literatura i media. Po 1989 roku. Wwa: Ofic. Nauk. 2010, 300 s.

Zawartość: I. Współczesny kontekst kulturowy. Po dwóch dekadach: Sytuacja literatury: zmiana miejsca?; Sytuacja mediów: zmiana kultury?; Wspólny język. – II. Odmiany literatury. Książka literacka – dzisiaj: Literatura drukowana; Literatura audialna; Literatura elektroniczna. – III. Paralele audiowizualne: Film autorski; Seriale telewizyjne; Gry komputerowe.


Studia i artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych: Intersemiotyczne podstawy adaptacji filmowej. „Studia Estet.” 1969 t. 6 s. 99-115. – Film i literatura: uwarunkowania techniczne przekładu semiotycznego. W: Sztuka, technika, film. Wwa 1970 s. 159-182. – Adaptacje utworów literackich w polskim filmie okresu powojennego. W: Problemy socjologii literatury. Wr. 1971 s. 467-489. – Perspektywa moralna „szkoły polskiej”. „Kino” 1971 nr 11 s. 12-20. – Niektóre aspekty problematyki intersemiotycznej. W: Problemy kultury XX wieku. Wwa 1971, 22 s., masz. powiel. – Intersemiotičke konfiguracje. [Przeł.] M. i R. Dokić. „Kultura”, Belgrad 1973 t. 21. – Kultura audiowizualna a rozumienie literatury. „Pam. Lit.” 1974 z. 4 s. 129-146. – Oblicza Erosa w polskim filmie powojennym. W: Szkice o sztukach masowych w Polsce. Wr. 1974, s. 89-103. – Przemiany filmu i jego związków z literaturą. W: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. Ser. 2. T. 2. Wr. 1974 s. 297-324. – Dwie sytuacje adaptacji filmowych. W: W kręgu literatury Polski Ludowej. Kr. 1975 s. 251-269. – O pewnych warunkach formowania się znaczeń przekazów artystycznych. W: O postawach badawczych wobec sztuki współczesnej. Wr. 1975 s. 27-34. – Audiowizualny kontekst kultury współczesnej. W: Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Wr. 1976, s. 75-95. – Okoliczności formowania się znaczeń utworów filmowych. W: Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Wr. 1977, s. 141-161. – Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej. W: Z badań porównawczych nad filmem. Wwa, Kr. 1980 s. 163-179. – Komunikacja filmowa lat dwudziestych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej. W: Polskie kino lat 1918-1939. Wwa, Kr. 1980 s. 21-32. – Kodowanie jako problem odbioru. W: Publiczność literacka. Wr. 1982, s. 87-104, przekł. ang.: Coding as a problem of reception. [Przeł.] A. Kukulska. W: The reception of literary works. Wr. 1983 s. 111-128. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986 s. 171-182. – Literatura a kontekst audiowizualny. W: Problemy wiedzy o kulturze. Wr. 1986, s. 171-182. – Słowo i obraz w kulturze współczesnej. „Kult. i Społ.” 1986 nr 1 s. 37-45. – Intersemiotics bases of film adaptations of literary works. W: Polish film semiotics and poetics. Wien-Sydney-Los Angeles 1988. – Wrzesień – pora umierania. O prozie Idy Fink. W: Pamięć Września. Wwa 1989 s. 135-142, przedr. „Krytyka” 1991 nr 34/35. – Audiowizualność kultury i kultura audiowizualności. W: Kino: gest – ciało – ruch. Wr. 1990 s. 31-41. – Przekaz telewizyjny a audiowizualność. W: Człowiek a telewizja. Wwa 1990 s. 32-42. – Abstrakcja geometryczna. Przyczynek do stosunków między słowem i obrazem w XX w. W: Posługiwanie się znakami. Wr. 1991 s. 121-130. – Film and anthropology. [Przeł.] E. Ważyńska. „Polish Art Studies”, Wr., Wwa 1991 t. 12 s. 151-160, wersja pol.: Film i antropologia. W: Sztuka na wysokości oczu. Wwa 1991 s. 195-208. – Bedingungen der Bedeutungsbildung in Filmwerken. W: Filmtheorie in Polen. Frankfurt am Main-Bern-New York 1992 s. 141-163. – [Tekst w:] Semiotic interpretation of culture. Wien 1992. – Scena komunikacyjna pod koniec XX wieku. Kilka uwag. W: Z perspektywy końca wieku. Pozn. 1997 s. 63-72. – Kulturowe konteksty związków literatury i filmu. W: Żeromski na ekranie. Kielce 1997 s. 17-23. – Adaptacja; Scenariusz. W: Słownik literatury polskiej XX wieku. Wr. 1999 s. 16-18; 986-987. Literatura w kulturze audiowizualnej. W: Tematy i pryzmaty. Wr. 2000 s. 157-178. – „Zezowate szczęście” dzisiaj. W: Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego. Pozn. 2000 s. 89-95. – Zimnym okiem. W: Maski współczesności. Wwa 2001 s. 226-231. – Stefan Żółkiewski – teoretyk kultury. W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Krytycy. Wwa 2003 s. 95-108. – Powtórzenie wędrujące przez media. W: Miedzy powtórzeniem a innowacją. Seryjność w kulturze. Kr. 2004 s. 11-22. – Media i my. W: Poetyka, polityka, retoryka. Wwa 2006 s. 368-374. – Doświadczenia audiowizualne: między „Latarnią czarnoksięską” a obrazem wydarzeń 11 września 2001 [w Nowym Jorku]. Wwa 2008 s. 94-104. – Kultura: scalanie i wybór. W: Perspektywy badań nad kulturą. Łódź 2008 s. 23-30. – Zmiana miejsca? W: Co dalej literaturo? Wwa 2008 s. 143-164. – Rekonfiguracja komunikacji społecznej. „Prz. Filoz.-Lit.” 2009 nr 4 s. 393-402, przedr. w: Internetowe gatunki dziennikarskie. Wwa 2010.


Prace redakcyjne


1. O współczesnej kulturze literackiej. Red.: S. Żółkiewski, … T. 1-2. Wr.: Ossol., 1973, 362 + 391 s. PAN IBL.

2. Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. Red.: S. Żółkiewski, …, K. Rudzińska. Wr.: Ossol. 1974, 399 s. PAN. IBL.

3. Szkice o sztukach masowych w Polsce. Red. A. Helman, …, M. Raczewa. Wr.: Ossol. 1974, 242 s. PAN IS, Zakład Współcz. Kult. Artyst., Pracownia Teorii Filmu i TV, Studia z Teorii Filmu i TV, 1.

''''4. Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1976, 203 s. PAN IBL.

5. Z zagadnień semiotyki sztuk masowych. Zespół red.: A. Helman, …, H. Książek-Konicka. Wr.: Ossol. 1977, 259 s. PAN. IS Zakład Współcz. Kult. Artyst.

6. K. Rudzińska: Między awangardą a kulturą masową. Wokół społecznej roli pisarza. Przedm.: S. Żółkiewski. Tekst oprac. … Wwa: PIW 1978, 285 s.

7. Publiczność literacka. Kultura – komunikacja – literatura. Studia nad XX wiekiem. Red.: S. Żółkiewski i … Wr.: Ossol. 1982, 236 s. PAN. IBL. Problemy Kult. Lit., 1.

8. Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane S. Żółkiewskiemu. Pod red. A. Brodzkiej, … i J. Lalewicza. Wr.: Ossol. 1986, 696 s. PAN IBL.

9. Posługiwanie się znakami. Pod red. S. Żółkiewskiego i … Wr.: Ossol. 1991, 178 s. PAN IBL.

10. S. Żółkiewski: Społeczne konteksty kultury literackiej na ziemiach polskich. 1890-1939. Przygot. do druku: A. Brodzka, O.S. Czarnik, … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1995, 147 s.

11. Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej. Pod red., ze wstępem … Wwa: Wydawn. IBL PAN 1997, 270 s.

Mater. z konferencji. – Tu M.H.: Między reprodukcją a symulacją rzeczywistości. Problem audiowizualności i percepcji, s. 25, masz. powiel.

12. Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia. Projekt, red. nauk. i wstęp … Wwa: Ofic. Nauk. 2002, 689 s. Wyd. 2 popraw. tamże 2005.



OPRACOWANIA (wybór)


Ank. 2010.

J. KORYL: Była sobie kobieta. „Zwierciadło” 2011 nr 5 [art. biogr.].

Adaptacje filmowe utworów literackich (poz. 1): J. CZYŻYK: Adaptacja – czyli w poszukiwaniu wspólnego kodu. „Teksty” 1975 nr 3. – M. GUMKOWSKI: Dzieło literackie i jego kształt filmowy. Nowe Książ.” 1975 nr 1. – E. KLOC: Kultura przez pryzmat adaptacji filmowych. „Odra” 1975 nr 1. – K. LUBELSKI: Adaptacje filmowe – w semiotycznym i socjologicznym wymiarze. „St. Estet.” 1976.

Kultura współczesna – audiowizualność (poz. 3): J.Z. LICHAŃSKI: Na progu nowej galaktyki. „Nowe Książ.” 1985 nr 11. – M. WAROWICKI: Audiowizualność kultury naszych czasów. „Dialog” 1986 nr 1. – S. ŻÓŁKIEWSKI. „Pam. Lit.” 1986 z. 4. – T. LISICKA. „Zesz. Prasozn.” 1986 nr 1. – I. ŽIVANČEVIČ. „Zbornik Matice Srpske za Slavistiku”, Nowy Sad 1987 t. 32.

Kultura audiowizualna u progu XXI wieku (poz. 5): R. SULIMA. „Maz. Stud. Hum.” 1999 nr 1.

Doświadczenia audiowizualne (poz. 6): K. JELIŃSKA. „Kwart. Film.” 2003 nr 44. – G. GMITEREK. „Rocz. Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu” 2004.

Literatura i media po 1989 roku (poz.7): O. BIAŁEK-SZWED: Między wolnością a odpowiedzialnością. „Zesz. Prasozn.” 2011 nr 3/4. – B. BODZIOCH-BRYŁA. „Stud. Medioznawcze” 2011 nr 3. – M. PABIŚ-ORZESZYNA: Konwergencja po polsku. „Kino” 2011 nr 2. – X. STAŃCZYK: Parnas i Olimp. „Kult. Współcz.” 2011 nr 1. – D. ULICKA: „Tu zaszła zmiana”. „Nowe Książ.” 2011 nr 3. – B. WIECZOREK: Po pierwsze, komunikacja! „Prz. Powsz.” 2011 nr 7/8. – B. GIERSZEWSKA: Kierunek digitalizacja. „Kwart. Film.” 2012 nr 77/78.

Społeczne funkcje tekstów literackich i paraliterackich. (Prace redakcyjne, poz. 2): W. DYNAK: Z perspektywy odbiorcy. „Teksty” 1976 nr 1.

Kultura, komunikacja, literatura. Studia nad XX wiekiem. (Prace redakcyjne, poz. 4): A. MACUROWÁ. „Slavia”, Praga 1978 nr 1. – E. SZARY-MATYWIECKA. „Pam. Lit.” 1978 z. 2.

Z zagadnień semiotyki sztuk masowych (Prace redakcyjne, poz. 5): M. KLECEL. „Polish Art Studies”, Wr.-Wwa 1982.

Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku (Prace redakcyjne poz. 12): I.S. FIUT. „Zesz. Prasozn.” 2002 nr 1/2. – W. GODZIC. „Kino” 2002 nr 7/8. – S. GALANCIAK. „Res Publica Nowa” 2003 nr 2.



Ewa Głębicka

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Maryla HOPFINGER
Nawigacja
Narzędzia