(Utworzono nową stronę "'''BALBUS Stanisław''' '''ur. 1942''' Imiona metrykalne: Stanisław Kazimierz. Pseud.: Fil; Fil.; FIL; FIL.; P.W.; s.b.; St.B.; St. Bal.; Stefan Bal. Historyk liter...") |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | <div id="shortDescription"> | |
+ | <p>ur. 1942</p> | ||
+ | <p>Imiona metrykalne: Stanisław Kazimierz.</p> | ||
+ | <p>Pseud.: Fil; Fil.; FIL; FIL.; P.W.; s.b.; St.B.; St. Bal.; Stefan Bal.</p> | ||
+ | <p>Historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz.</p></div> | ||
− | ''' | + | <div class='all'> |
+ | <div class='biogram'> | ||
+ | ==BIOGRAM== | ||
+ | Urodzony 8 maja 1942 w Sieradzu; syn Ludwika Balbusa, piekarza, i Antoniny Marii z Malinowskich. Uczęszczał do XVII Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka w Sieradzu; jako uczeń ogłosił w 1958 na łamach harcerskiego pisma „Na Przełaj” (nr 26) wiersz pt. ''Wiosna''. W 1961 zdał egzamin maturalny i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Równocześnie zaczął studiować na tej samej uczelni matematykę, a po roku także muzykologię; od 1964 kontynuował tylko studia polonistyczne. W 1963 wstąpił do PZPR (zrezygnował z członkostwa w grudniu 1980, na ostatnim Zjeździe ZLP). W 1966 uzyskał na UJ dyplom magistra filologii polskiej, a następnie został asystentem w Zakładzie Poetyki i Stylistyki w Katedrze Literatury Polskiej UJ. Zajmował się badaniami z pogranicza literaturoznawstwa i językoznawstwa. Debiutował w 1966 na łamach „Ruchu Literackiego” (z. 3) recenzjami pt. ''Próba metodologii powieści'' (o książce V.V. Kožinova ''Proischoždenie romana'') oraz ''Poetyka i matematyka'' (omówienie pracy zbiorowej pod tym samym tytułem); kolejne recenzje i artykuły zamieszczał w tym piśmie do 1969. Pierwszy tekst krytycznoliteracki pt. ''Mały nierealizm'', dotyczący powieści S. Czycza pt. ''Ajol'', ogłosił 1967 w „Życiu Literackim” (nr 26); współpracę z tym tygodnikiem kontynuował do 1977 (podp. także: Fil, Fil., FIL, FIL., s.b.; tu m.in. rubryka pt. ''Co nowego w księgarni'' oraz felietony w cyklu ''Lektury obowiązkowe''). Teksty naukowe i krytycznoliterackie oraz tłumaczenia z języka rosyjskiego publikował także m.in. w „Pamiętniku Literackim” (1968-71; podp. także s.b.), „Studencie” (1971-72; rec. podp. P.W.) i „Nowych Książkach” (1972). Jako lektor i recenzent wewnętrzny związany był w 1966-79 z Wydawnictwem Literackim w Krakowie. Od 1970 uczestniczył w charakterze recenzenta książek, autora pogadanek i dyskutanta w audycjach literackich emitowanych przez Telewizję Polską w Krakowie (do 1976 i po przerwie w 1990-1999) oraz krakowską rozgłośnię Polskiego Radia (do 1998). Doktoryzował się w 1975 na podstawie rozprawy pt. ''Aktualizacja akustyczna tekstu literackiego'', napisanej pod kierunkiem prof. Marii Dłuskiej. W następnym roku otrzymał stanowisko adiunkta w Instytucie Filologii Polskiej UJ; w 1978-2002 wykładał na UJ teorię literatury, prowadził teoretycznoliterackie seminaria magisterskie i doktoranckie oraz prace badawcze skoncentrowane wokół problematyki stylów literackich, semiotyki poetyckiej i hermeneutyki. Od 1976 należał do ZLP (do rozwiązania związku w 1983; w 1980-83 członek Zarządu Oddziału w Krakowie). W 1980 został członkiem NSZZ „Solidarność” (do 1991); zaczął też prowadzić sporadyczne prelekcje w Towarzystwie Kursów Naukowych (do 1986). Brał udział w niezależnym życiu literackim. Był współtwórcą, a potem współpracownikiem krakowskich periodyków wydawanych bez debitu: czasopisma mówionego „NaGłos” (1982-89; m.in. notki i krótkie artykuły podp.: St.B., St. Bal.) i „bruLionu” (1987-89; esej i wypowiedzi podp.: S. Bal., St.B., Stefan Bal). Wchodził w skład Rady Literacko-Artystycznej Oficyny Literackiej (1985-95), do 1989 funkcjonującej w niezależnym obiegu wydawniczym. Dotknęły go liczne restrykcje, m.in. w postaci milicyjnych rewizji i zatrzymań, konfiskaty księgozbioru oraz pobicia przez tzw. „nieznanych sprawców”. W 1988 prowadził gościnne wykłady w Szwecji, na Uniwersytecie w Göteborgu. W tymże roku został członkiem Polskiego PEN Clubu, a rok później członkiem – założycielem SPP (w 1991-94 wiceprezes Oddziału Krakowskiego). W 1988 wszedł w skład Komisji Historycznej Oddziału PAN w Krakowie, a w 1992 – komisji Poetyki i Stylistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. W 1989, po przedstawieniu rozprawy pt. ''Między stylami. Strategie intertekstualne w procesie historycznoliterackim'', uzyskał na UJ stopień doktora habilitowanego. W 1992 objął na UJ stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w następnym roku otrzymał tytuł naukowy profesora. Wznowił współpracę z „Ruchem Literackim” (1989-94, z przerwami) oraz publikował artykuły i recenzje m.in. w dwutygodniku „Dekada Literacka” (1990-96), miesięczniku „NaGłos” (1990-97) oraz w dwumiesięczniku „Teksty Drugie” (1990, 1994, 1996, 1999). Od 1994 pełnił na UJ obowiązki kierownika Katedry Teorii Literatury, w 1996-2003 był formalnie kierownikiem tej Katedry, a potem jej członkiem. W 1999 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego. Równocześnie został powołany do Prezydium Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (wiceprzewodniczący do 2002), a w 2001 wszedł w skład Komisji Kultury Słowian PAU w Krakowie (wiceprzewodniczący komisji w 2001-2003). W 2002 został członkiem komitetu redakcyjnego poznańskiego periodyku „Przestrzenie Teorii”. Za osiągnięcia literaturoznawcze i krytyczne otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. nagrody naukowe Rektora UJ (1969, 1976, 1982, 1993, 1997, 2992, 2008), nagrody Ministra Szkolnictwa Wyższego (1981, 1993), nagrodę literacką im. K. Wyki (1992; za całokształt dorobku krytyczno-literackiego, ze szczególnym uwzględnieniem monografii pt. ''Poezja w czasie marnym''). | ||
+ | W 1967 ożenił się z Barbarą Sosień, romanistką (rozwiedzeni w 1979). W 2003 zawarł związek małżeński z Zofią Nowak i zamieszkał na stałe w Warszawie. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1999) i Złotym Krzyżem Zasługi (2000). | ||
+ | </div> <!-- biogram --> | ||
− | + | <span id="tworczosc"></span> | |
+ | ==TWÓRCZOŚĆ== | ||
+ | <ol> | ||
+ | <li> Aktualizacja akustyczna tekstu literackiego. Rozprawa doktorska. Powst. 1975. Druk fragm. pt. Problem segmentacji tekstu prozatorskiego. W: Z zagadnień języka artystycznego. Kr. 1977 s. 261-304 ''Zesz. Nauk. UJ.'', 457. ''Pr. Językozn''., 54, przedr. w: Problemy teorii literatury. Ser. 3. Wr. 1988 s. 12-56.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Przekł. franc. całości: Texte littéraire et sa structure acoustique. [Tłum.] B. Sosień-Balbusowa. Wwa, Kr.: Nakł. UJ 1981, 200 s. ''Zesz. Nauk. UJ'', 533.'' Pr. Językozn''., 64.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> Intertekstualność a proces historycznoliteracki. Kr.: Nakł. UJ 1990, 175 s. ''Rozpr. Habilitacyjne UJ'', 191. Por. poz. 4.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Zawartość: Przedmowa</li> | ||
+ | <li> Zamiast wstępu</li> | ||
+ | <li> Stylizacja a problem intertekstualności; Historycznoliteracka aktywność stylizacji; Intertekstualność a tradycja literacka; Typologia strategii intertekstualnych i jej kryteria semantyczno-pragmatyczne; Ewolucja i rewolucja intertekstualna.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> [[#Poezja w czasie marnym|Poezja w czasie marnym]]. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka. [Współwyd.:] T. Nowak: Modły jutrzenne – modły wieczorne. [Wiersze]. Kr.: OL 1992, 303 s.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Zawiera tekst S.B. oraz wybrane przez niego i zestawione wiersze T. Nowaka.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> [[#Między stylami|Między stylami]]. Wyd. Kr.: Universitas 1993, 393 s. ''Select''. Wyd. 2 tamże 1996, 442 s.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Rozszerzona wersja rozprawy habilitacyjnej por. poz. 2.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Nagroda naukowa im. A. Brücknera przyznawana w 1993 przez Wydział I PAN.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Zawiera: Zamiast wstępu</li> | ||
+ | <li> Cz. 1. Kompetencje intertekstualne. (Dyskusje i propozycje): Stylizacja a problem intertekstualności; Historycznoliteracka aktywność stylizacji; Intertekstualność a tradycja literacka; Typologia strategii intertekstualnych i jej kryteria semantyczno-pragmatyczne; Ewolucja i rewolucja intertekstualna</li> | ||
+ | <li> Cz. 2. Strategie intertekstualne. (Lektury i interpretacje): Wstęp; Aktywna kontynuacja i epigonizm; Restytucja formy; Jawne naśladownictwa wzorów; Reminiscencja stylistyczna; Reminiscencja stylistyczna wobec strategii prymarnie konwersacyjnych; Kulturowa transpozycja tematyczna; Transpozycja tematyczna wobec stylizacji; Stylizacja jako interpretacja tradycji.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> [[#Świat ze wszystkich stron świata|Świat ze wszystkich stron świata]]. O Wisławie Szymborskiej. [Szkice]. Kr.: WL 1996,</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>249 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Zawartość: Z lotu ptaka; „Tylko co to takiego poezja”?; Stworzenie świata; Na niemożliwej granicy; Światy możliwe; Zagadka jawy; „Od tego trzeba było zacząć”</li> | ||
+ | <li> Wykaz książek Wisławy Szymborskiej</li> | ||
+ | <li> Od autora</li> | ||
+ | <li> Bibliografia prac o Wisławie Szymborskiej. Oprac. D. Wojda</li> | ||
+ | <li> Aneks: Wisława Szymborska: Dwadzieścia jeden wierszy [w wyborze S.B.].</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Rozprawy i szkice w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: O „Niewoli tatarskiej” Henryka Sienkiewicza. [Współautor:] T. Bujnicki. „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1968 nr 168 z. 14 s. 115-173, przedr. pt. Stylizacja na pamiętnik szlachecki wobec synkretyzmu struktury gatunkowej „Niewoli tatarskiej” H. Sienkiewicza. W: Poetyka i historia. Wr. 1968 s. 81-102</li> | ||
+ | <li> Problem stylizacji w poetyce i niektóre zagadnienia stylu poetyckiego. W: Poetyka i historia. Wr. 1968 s. 131-152</li> | ||
+ | <li> Z problemów rytmiki wiersza Zygmunta Krasińskiego. „Pam. Lit.” 1970 z. 4 s. 139-160</li> | ||
+ | <li> O pewnym typie prozy rytmicznej w romantyzmie. (Casus „Agaj-Han” Zygmunta Krasińskiego). W: Metryka słowiańska 1971 s. 173-211, przekł. ros.: Ritmičeskaâ proza pol’skogo romantizma. [Przeł.] E. Ruminkova. W: Popytki strukturnogo tolkovaniâ poetičeskogo teksta. Leningrad 1979</li> | ||
+ | <li> Poetyka „psalmów” Tadeusza Nowaka. „Twórczość” 1972 nr 1 s. 71-82</li> | ||
+ | <li> Psalm zabandażowany. „Tyg. Kult.” 1972 nr 2 s. 4 [dot. twórczości T. Nowaka], przedr. w: Tadeusz Nowak. Wwa 1981 s. 160-171</li> | ||
+ | <li> O poezji Tadeusza Nowaka. [Przedm. do:] T. Nowak: Wybór wierszy. Wwa 1973 s. 5-[18]. Wyd. 2 tamże 1979, przekł. niem. wersji skróconej: Vorwort. [Przeł.] H. Bereska. W: T. Nowak: Weisser als Schnee. Berlin 1990</li> | ||
+ | <li> Okresy i prądy literackie [wstęp]; Terminy i pojęcia nauki o literaturze. [Współautor:] M. Szybist. W: [[#Lektury obowiązkowe|Lektury obowiązkowe]]. Wr. 1973 s. 9-32; 457-506. Wyd. nast.: wyd. 2 1975, wyd. 3 1977</li> | ||
+ | <li> Tradycja i kształty poezji Tadeusza Nowaka. „Opole” 1973 nr 5 s. 16-17, nr 6 s. 14-15</li> | ||
+ | <li> Propozycje metodologiczne M. Bachtina i ich teoretycznoliterackie konteksty. [Przedm. do:] M. Bachtin: Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu. Kr. 1975 s. 5-56</li> | ||
+ | <li> Pielgrzym i żołnierz – tułacz. Restytucja motywu pielgrzyma w wojennej poezji Władysława Broniewskiego. [Współautor:] T. Bujnicki. W: Literatura wobec wojny i okupacji. Wr. 1976 s. 103-119</li> | ||
+ | <li> Zych. „Poezja” 1977 nr 4 s. 18-29 [dot. twórczości poetyckiej J. Zycha]</li> | ||
+ | <li> Lew Wygotski i jego teoria kultury: psychologia, język, sztuka. [Wstęp do:] [[#L. Wygotski: Psychologia sztuki|L. Wygotski: Psychologia sztuki]]. Kr. 1980 s. 5-45</li> | ||
+ | <li> Graficzny inwariant tekstu literackiego. W: O języku literatury. Katow. 1981 s. 230-56. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.”, 397</li> | ||
+ | <li> Sztuka małej prozy. „Pismo” 1981 nr 4 s. 77-91, przekł. serb.: [Przeł.] B. Rajčić. „Treti Program”, Beograd 1986 z. 3 [dot. twórczości K. Filipowicza]</li> | ||
+ | <li> Stylizacja i zjawiska pokrewne w procesie historycznoliterackim. „Pam. Lit.” 1983 z. 2 s. 133-163</li> | ||
+ | <li> Wielkie milczenie. „Arka”* 1983 nr 5 s. 48-67, przedr. „Arka”, Paryż 1986 [cz. 1] s. 109-130 [dot. literatury pol. l. 1960-1980]</li> | ||
+ | <li> „Pierwszy ruch jest śpiewanie”. (O wierszu Miłosza – rozpoznanie wstępne). W: Poznawanie Miłosza. Kr., Wr. 1985 s. 461-521</li> | ||
+ | <li> Poetycka dywersja w nowomowie. „bruLion”* 1987 nr 2/3 s. 115-132, przekł. bułg.: [Przeł.] J. Milčakov. W: Jezik na totalitarnata propagandata. Šumen 1991</li> | ||
+ | <li> Modlitwy z Ziemi Ulro. (O metafizyce i historiozofii Tadeusza Nowaka). „Twórczość” 1989 nr 10 s. 41-65</li> | ||
+ | <li> Mistrz i jego świadek. „NaGłos” 1990 nr 1 s. 106-118 [dot. prac A. Drawicza]</li> | ||
+ | <li> Oksymoroniczne gry intelektualne – Leśmian. „Ruch Lit.” 1990 nr 4/5 s. 271-291</li> | ||
+ | <li> Śpiew czasu. „NaGłos” 1990 nr 2 s. 209-220, przedr. w: O Brodskim. Katow. 1993 s. 79-92 [dot.: J. Brodski: Śpiew wahadła]</li> | ||
+ | <li> The great silence of the black hole. Literature in the face of communism. [Przeł.] R. Śliwińska. W: Literary Galicia. Kr. 1991 s. 39-50</li> | ||
+ | <li> Henryk Markiewicz jako teoretyk literatury. W: Kryzys czy przełom. Kr. 1994 s. 11-57</li> | ||
+ | <li> Poetyka i światopogląd „światów możliwych” Wisławy Szymborskiej. „Ruch Lit.” 1994 nr 1/2 s. 1-22</li> | ||
+ | <li> Granice poetyki i kompetencje teorii literatury. W: Poetyka bez granic. Wwa 1995 s. 7-31 ''Z Dziejów Form Artyst. w Liturze Pol''., 78</li> | ||
+ | <li> O Henryku Markiewiczu – opowieść biograficzna z dygresjami. [Przedm. do:] H. Markiewicz: Prace wybrane. T. 1. O Prusie i Żeromskim. Kr. 1995 s. [5]-41</li> | ||
+ | <li> Tak mało wierszy, tak wiele poezji [wstęp]; Wisława Szymborska, czyli Pytanie w Odpowiedzi na Pytanie. W: [[#Radość czytania Szymborskiej|Radość czytania Szymborskiej]]. Kr. 1996 s. 7-19; 278-286.''' '''– [Wypowiedź w:] O Kazimierzu Wyce. Kr. 1996 s. 44-53</li> | ||
+ | <li> Tadeusz Nowak – szkic do portretu i jedno zbliżenie; Wisława Szymborska – szkic do portretu i jedno zbliżenie. W: Lektury polonistyczne: literatura współczesna. T. 1. Kr. 1997 s. 253-292; 339-372</li> | ||
+ | <li> „Jesteś tylko jedną z rzeczy wielu.” („Ja” wobec rzeczy w poezji Szymborskiej). W: Człowiek i rzecz. Pozn. 1999 s. 125-147. ''Bibl. Lit. „Pozn. Studiów Polonist.”'', 22</li> | ||
+ | <li> Kornel Filipowicz – szkic do portretu i próba zbliżenia. W: Lektury polonistyczne: literatura współczesna. T. 2. Kr. 1999 s. 247-270</li> | ||
+ | <li> „Zagłada gatunków”. „Teksty Drugie” 1999 nr 6 s. 25-39, przedr. w: Genologia dzisiaj. Wwa 2000. ''Z Dziejów Form Artyst. w Lit.Pol''., 82</li> | ||
+ | <li> Kornel Filipowicz jako poeta. W: Kornel Filipowicz – szkice do portretu. Kr. 2000 s. 62-91</li> | ||
+ | <li> „Piosenka na jedną strunę”. (W stronę poetyki intertekstualnej Miłosza). W: Poznawanie Miłosza 2. Cz. 1. Kr. 2000 s. 265-293</li> | ||
+ | <li> Maria Dłuska. Życie i twórczość. [Wstęp do:] M. Dłuska: Prace wybrane. T. 1. Odmiany i dzieje wiersza polskiego. Kr. 2001 s. [V]-XLVI</li> | ||
+ | <li> Metodologie i mody metodologiczne we współczesnej humanistyce (literaturoznawczej). „Przestrzenie Teorii” 2002 nr 1 s. 97-103</li> | ||
+ | <li> Od tekstu do „Tekstu” (i z powrotem). W: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Wwa 2002 s. 113-125. ''Z Dziejów Form Artyst. w Liturze Pol''., 83</li> | ||
+ | <li> Piękna niepojęta. (Epistemologia jabłonki). „Przestrzenie Teorii” 2006 nr 6 s. 143-190 [dot. twórczości W. Szymborskiej]</li> | ||
+ | <li> Co nam mówi „żywy trup” albo Śmierć i zmartwychwstanie Juliusza Słowackiego. W: Amoenitates vel lepores philologiae. Kr. 2007 s. 471-495</li> | ||
+ | <li> Neurosemiotyka jako hermeneutyka kultury i literatury. (Krótki komentarz do rozpraw Jana Kordysa). „Przestrzenie Teorii” 2007 nr 8 s. 179-192</li> | ||
+ | <li> Znaki róży. (O poezji Juliana Przybosia). W: Od tematu do rematu. Przechadzki z Balcerzanem. Pozn. 2007 s. 345-376.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | </ol> | ||
+ | ===Prace redakcyjne i edytorskie=== | ||
+ | <ol> | ||
+ | <li> [[#Lektury obowiązkowe|Lektury obowiązkowe]]. Szkice, eseje, felietony na temat lektur szkolnych. Red.: … i W. Maciąg. Wroc.: Ossol. 1973, 517 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1976.</li> | ||
+ | <li> M. Bachtin: Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu. Przeł.: A. i A. Goreniowie. Oprac., wstęp, komentarze i weryfikacja przekładu … Kr.: WL 1975, 653 s. ''Bibl. Studiów Lit.''</li> | ||
+ | <li> S. Jesienin: Poezje. Wybrał i przeł. T. Nowak. [Wstęp oraz oprac. i konsultacja filolog. przekł., red.] … Kr.: WL 1975, 139 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1987.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Inf. o udziale S.B. (poza wstępem) na podstawie Ank. 2009.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> [[#L. Wygotski: Psychologia sztuki|L. Wygotski: Psychologia sztuki]]. Przeł. M. Zagórska. Oprac. przekł.: T. Szyma. Oprac. nauk. tekstu, wstęp oraz komentarze … Kr.: WL 1980, 489 s.</li> | ||
+ | <li> M. Broda: Światło przestrzeni. [Wiersze]. [Oprac. i posł.] … Kr.: OL 1990, 43 s.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Inf. o udziale S.B. na podstawie Ank. 2009.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> Cz. Miłosz: Wiersze wybrane. Wybór, [oprac.] i posł. … Kr.: Miniatura 1990, 77 s.</li> | ||
+ | <li> H. Markiewicz: Prace wybrane. Pod red. i ze wstępem … Kr.: Universitas. ''Klasycy Współcz. Pol. Myśli Hum.''</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 1. O Prusie i Żeromskim. 1995, 289 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 2. Z historii literatury polskiej. 1996, 490 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 3. Główne problemy wiedzy o literaturze. 1996, 376 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 4. Wymiary dzieła literackiego. 1996, 343 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 5. Z teorii literatury i badań literackich. 1997, 304 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 6. Z dziejów polskiej wiedzy o literaturze. 1998, 452 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> T. Nowak: I co na niebie, i co jest na ziemi. Wiersze z lat 1949-1991. Wybór, układ i posł. … Kr.: OL 1995, 230 s.</li> | ||
+ | <li> [[#Radość czytania Szymborskiej|Radość czytania Szymborskiej]]. Wybór tekstów krytycznych. Oprac.: … i D. Wojda. Kr.: Znak 1996, 381 s.</li> | ||
+ | <li> T. Nowak: Jeszcze ich słyszę, widzę jeszcze; Jak w rozbitym lustrze. [Powieści]. [Oprac. edytorskie] … Wwa: Muza 1999, 346 s. ''Sami swoi''.</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Inf. o udziale S.B. na podst. Ank. 2009.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> Ostrożnie z literaturą. (Przykłady, wykłady oraz inne rady). Praca zbiorowa. Pod red.: … i W. Boleckiego. Wwa: Wydawn. IBL 2000, 229 s. IBL PAN. ''Z Dziejów Form Artyst. w Lit. Pol.'', 80.</li> | ||
+ | <li> M. Dłuska: Prace wybrane. Pod red. [i ze wstępem] … Kr.: Universitas 2001. ''Klasycy Współcz. Pol. Myśli Hum.''</li> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 1. Odmiany i dzieje wiersza polskiego. XLVI, 544 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 2. Próba teorii wiersza polskiego. 364 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <p class='comment'> | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li>T. 3. Poezja wierszem i prozą. 501 s.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | </p> | ||
+ | <li> Stulecie Przybosia. Praca zbiorowa. Pod red.: … i E. Balcerzana. Pozn.: Wydawn. Nauk. UAM 2002, 430 s. ''Filologia Pol. UAM'', 73.</li> | ||
+ | <li> Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Pod red.: …, A. Hejmeja, J. Niedźwiedzia. Kr.: Universitas 2004, 447 s.</li> | ||
+ | <li> T. Nowak: Bramy czułości. [Wiersze]. Wybór i posł. … Lubl.: Wydawn. Archidiecezji Lubel. Gaudium 2006, 143 s. ''Liryka i Metafizyka''.</li> | ||
+ | </ol> | ||
− | + | ==OPRACOWANIA (wybór)== | |
− | |||
+ | <ul> | ||
+ | <li>Ank. 2009, 2010</li> | ||
+ | <li> Wywiad: Zawsze miałem ambicje, żeby zostać wirtuozem lektury… Rozm. M. Kalemba. „Bez Porównania” 2005 nr z VI.</li> | ||
+ | </ul> | ||
− | |||
− | + | ===Między stylami=== | |
+ | <ul> | ||
+ | <li> M. WOJTAK. „Stylistyka” 1994 [t. 3]. </li> | ||
+ | <li> B. OWCZAREK: Stylizacja. Intertekstualność. Historia literatury. „Prz. Hum.” 1995 nr 1. </li> | ||
+ | <li> E. KASPERSKI: B. czy Bachtin? Spór o koncepcję stylu i stylistyki w badaniach literackich. W: Style a tekst. Opole 1996. </li> | ||
+ | <li> J. MARGAŃSKI. „Pam. Lit.” 1996 z. 1.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
+ | ===Poezja w czasie marnym=== | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li> M. LUBELSKA: Komedia intelektualna. „Znak” 1992 nr 11. </li> | ||
+ | <li> B. FARON: Dwie książki w jednej. W tegoż: Spotkania i powroty. Wwa, Kr. 1995.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
+ | ===Świat ze wszystkich stron świata=== | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li> J. GRĄDZIEL: Co kto woli. „Teksty Drugie” 1997 nr 6. </li> | ||
+ | <li> P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Od tego trzeba było zacząć. „Nowe Książ.” 1997 nr 5. </li> | ||
+ | <li> M. MIKOŁAJCZAK. „Eduk. Hum.” 2000 nr 4.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
− | + | ===Lektury obowiązkowe=== | |
+ | <ul> | ||
+ | <li> K. DYBCIAK: Przybliżać czy obniżać? „Teksty” 1974 nr 3.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
+ | ===L. Wygotski: Psychologia sztuki=== | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li> Z. MITOSEK: O psychologię humanistyczną. „Mies. Lit.” 1982 nr 7.</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
+ | ===Radość czytania Szymborskiej=== | ||
+ | <ul> | ||
+ | <li> K. LISOWSKI: Oglądana „z sześciu stron”. „Nowe Książ.” 1997 nr 1 [dot. także: A. Legeżyńska: Wisława Szymborska].</li> | ||
+ | </ul> | ||
+ | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] | ||
− | + | <div class='author'>Barbara Tyszkiewicz</div> | |
− | + | </div> <!-- all --> | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + |
Wersja z 14:44, 13 wrz 2013
ur. 1942
Imiona metrykalne: Stanisław Kazimierz.
Pseud.: Fil; Fil.; FIL; FIL.; P.W.; s.b.; St.B.; St. Bal.; Stefan Bal.
Historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz.
Spis treści |
BIOGRAM
Urodzony 8 maja 1942 w Sieradzu; syn Ludwika Balbusa, piekarza, i Antoniny Marii z Malinowskich. Uczęszczał do XVII Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Jagiellończyka w Sieradzu; jako uczeń ogłosił w 1958 na łamach harcerskiego pisma „Na Przełaj” (nr 26) wiersz pt. Wiosna. W 1961 zdał egzamin maturalny i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Równocześnie zaczął studiować na tej samej uczelni matematykę, a po roku także muzykologię; od 1964 kontynuował tylko studia polonistyczne. W 1963 wstąpił do PZPR (zrezygnował z członkostwa w grudniu 1980, na ostatnim Zjeździe ZLP). W 1966 uzyskał na UJ dyplom magistra filologii polskiej, a następnie został asystentem w Zakładzie Poetyki i Stylistyki w Katedrze Literatury Polskiej UJ. Zajmował się badaniami z pogranicza literaturoznawstwa i językoznawstwa. Debiutował w 1966 na łamach „Ruchu Literackiego” (z. 3) recenzjami pt. Próba metodologii powieści (o książce V.V. Kožinova Proischoždenie romana) oraz Poetyka i matematyka (omówienie pracy zbiorowej pod tym samym tytułem); kolejne recenzje i artykuły zamieszczał w tym piśmie do 1969. Pierwszy tekst krytycznoliteracki pt. Mały nierealizm, dotyczący powieści S. Czycza pt. Ajol, ogłosił 1967 w „Życiu Literackim” (nr 26); współpracę z tym tygodnikiem kontynuował do 1977 (podp. także: Fil, Fil., FIL, FIL., s.b.; tu m.in. rubryka pt. Co nowego w księgarni oraz felietony w cyklu Lektury obowiązkowe). Teksty naukowe i krytycznoliterackie oraz tłumaczenia z języka rosyjskiego publikował także m.in. w „Pamiętniku Literackim” (1968-71; podp. także s.b.), „Studencie” (1971-72; rec. podp. P.W.) i „Nowych Książkach” (1972). Jako lektor i recenzent wewnętrzny związany był w 1966-79 z Wydawnictwem Literackim w Krakowie. Od 1970 uczestniczył w charakterze recenzenta książek, autora pogadanek i dyskutanta w audycjach literackich emitowanych przez Telewizję Polską w Krakowie (do 1976 i po przerwie w 1990-1999) oraz krakowską rozgłośnię Polskiego Radia (do 1998). Doktoryzował się w 1975 na podstawie rozprawy pt. Aktualizacja akustyczna tekstu literackiego, napisanej pod kierunkiem prof. Marii Dłuskiej. W następnym roku otrzymał stanowisko adiunkta w Instytucie Filologii Polskiej UJ; w 1978-2002 wykładał na UJ teorię literatury, prowadził teoretycznoliterackie seminaria magisterskie i doktoranckie oraz prace badawcze skoncentrowane wokół problematyki stylów literackich, semiotyki poetyckiej i hermeneutyki. Od 1976 należał do ZLP (do rozwiązania związku w 1983; w 1980-83 członek Zarządu Oddziału w Krakowie). W 1980 został członkiem NSZZ „Solidarność” (do 1991); zaczął też prowadzić sporadyczne prelekcje w Towarzystwie Kursów Naukowych (do 1986). Brał udział w niezależnym życiu literackim. Był współtwórcą, a potem współpracownikiem krakowskich periodyków wydawanych bez debitu: czasopisma mówionego „NaGłos” (1982-89; m.in. notki i krótkie artykuły podp.: St.B., St. Bal.) i „bruLionu” (1987-89; esej i wypowiedzi podp.: S. Bal., St.B., Stefan Bal). Wchodził w skład Rady Literacko-Artystycznej Oficyny Literackiej (1985-95), do 1989 funkcjonującej w niezależnym obiegu wydawniczym. Dotknęły go liczne restrykcje, m.in. w postaci milicyjnych rewizji i zatrzymań, konfiskaty księgozbioru oraz pobicia przez tzw. „nieznanych sprawców”. W 1988 prowadził gościnne wykłady w Szwecji, na Uniwersytecie w Göteborgu. W tymże roku został członkiem Polskiego PEN Clubu, a rok później członkiem – założycielem SPP (w 1991-94 wiceprezes Oddziału Krakowskiego). W 1988 wszedł w skład Komisji Historycznej Oddziału PAN w Krakowie, a w 1992 – komisji Poetyki i Stylistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. W 1989, po przedstawieniu rozprawy pt. Między stylami. Strategie intertekstualne w procesie historycznoliterackim, uzyskał na UJ stopień doktora habilitowanego. W 1992 objął na UJ stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w następnym roku otrzymał tytuł naukowy profesora. Wznowił współpracę z „Ruchem Literackim” (1989-94, z przerwami) oraz publikował artykuły i recenzje m.in. w dwutygodniku „Dekada Literacka” (1990-96), miesięczniku „NaGłos” (1990-97) oraz w dwumiesięczniku „Teksty Drugie” (1990, 1994, 1996, 1999). Od 1994 pełnił na UJ obowiązki kierownika Katedry Teorii Literatury, w 1996-2003 był formalnie kierownikiem tej Katedry, a potem jej członkiem. W 1999 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego. Równocześnie został powołany do Prezydium Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (wiceprzewodniczący do 2002), a w 2001 wszedł w skład Komisji Kultury Słowian PAU w Krakowie (wiceprzewodniczący komisji w 2001-2003). W 2002 został członkiem komitetu redakcyjnego poznańskiego periodyku „Przestrzenie Teorii”. Za osiągnięcia literaturoznawcze i krytyczne otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. nagrody naukowe Rektora UJ (1969, 1976, 1982, 1993, 1997, 2992, 2008), nagrody Ministra Szkolnictwa Wyższego (1981, 1993), nagrodę literacką im. K. Wyki (1992; za całokształt dorobku krytyczno-literackiego, ze szczególnym uwzględnieniem monografii pt. Poezja w czasie marnym). W 1967 ożenił się z Barbarą Sosień, romanistką (rozwiedzeni w 1979). W 2003 zawarł związek małżeński z Zofią Nowak i zamieszkał na stałe w Warszawie. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1999) i Złotym Krzyżem Zasługi (2000).
TWÓRCZOŚĆ
- Aktualizacja akustyczna tekstu literackiego. Rozprawa doktorska. Powst. 1975. Druk fragm. pt. Problem segmentacji tekstu prozatorskiego. W: Z zagadnień języka artystycznego. Kr. 1977 s. 261-304 Zesz. Nauk. UJ., 457. Pr. Językozn., 54, przedr. w: Problemy teorii literatury. Ser. 3. Wr. 1988 s. 12-56.
- Przekł. franc. całości: Texte littéraire et sa structure acoustique. [Tłum.] B. Sosień-Balbusowa. Wwa, Kr.: Nakł. UJ 1981, 200 s. Zesz. Nauk. UJ, 533. Pr. Językozn., 64.
- Intertekstualność a proces historycznoliteracki. Kr.: Nakł. UJ 1990, 175 s. Rozpr. Habilitacyjne UJ, 191. Por. poz. 4.
- Zawartość: Przedmowa
- Zamiast wstępu
- Stylizacja a problem intertekstualności; Historycznoliteracka aktywność stylizacji; Intertekstualność a tradycja literacka; Typologia strategii intertekstualnych i jej kryteria semantyczno-pragmatyczne; Ewolucja i rewolucja intertekstualna.
- Poezja w czasie marnym. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka. [Współwyd.:] T. Nowak: Modły jutrzenne – modły wieczorne. [Wiersze]. Kr.: OL 1992, 303 s.
- Zawiera tekst S.B. oraz wybrane przez niego i zestawione wiersze T. Nowaka.
- Między stylami. Wyd. Kr.: Universitas 1993, 393 s. Select. Wyd. 2 tamże 1996, 442 s.
- Rozszerzona wersja rozprawy habilitacyjnej por. poz. 2.
- Nagroda naukowa im. A. Brücknera przyznawana w 1993 przez Wydział I PAN.
- Zawiera: Zamiast wstępu
- Cz. 1. Kompetencje intertekstualne. (Dyskusje i propozycje): Stylizacja a problem intertekstualności; Historycznoliteracka aktywność stylizacji; Intertekstualność a tradycja literacka; Typologia strategii intertekstualnych i jej kryteria semantyczno-pragmatyczne; Ewolucja i rewolucja intertekstualna
- Cz. 2. Strategie intertekstualne. (Lektury i interpretacje): Wstęp; Aktywna kontynuacja i epigonizm; Restytucja formy; Jawne naśladownictwa wzorów; Reminiscencja stylistyczna; Reminiscencja stylistyczna wobec strategii prymarnie konwersacyjnych; Kulturowa transpozycja tematyczna; Transpozycja tematyczna wobec stylizacji; Stylizacja jako interpretacja tradycji.
- Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej. [Szkice]. Kr.: WL 1996,
- 249 s.
- Zawartość: Z lotu ptaka; „Tylko co to takiego poezja”?; Stworzenie świata; Na niemożliwej granicy; Światy możliwe; Zagadka jawy; „Od tego trzeba było zacząć”
- Wykaz książek Wisławy Szymborskiej
- Od autora
- Bibliografia prac o Wisławie Szymborskiej. Oprac. D. Wojda
- Aneks: Wisława Szymborska: Dwadzieścia jeden wierszy [w wyborze S.B.].
- Rozprawy i szkice w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: O „Niewoli tatarskiej” Henryka Sienkiewicza. [Współautor:] T. Bujnicki. „Zesz. Nauk. UJ. Pr. Hist.-lit.” 1968 nr 168 z. 14 s. 115-173, przedr. pt. Stylizacja na pamiętnik szlachecki wobec synkretyzmu struktury gatunkowej „Niewoli tatarskiej” H. Sienkiewicza. W: Poetyka i historia. Wr. 1968 s. 81-102
- Problem stylizacji w poetyce i niektóre zagadnienia stylu poetyckiego. W: Poetyka i historia. Wr. 1968 s. 131-152
- Z problemów rytmiki wiersza Zygmunta Krasińskiego. „Pam. Lit.” 1970 z. 4 s. 139-160
- O pewnym typie prozy rytmicznej w romantyzmie. (Casus „Agaj-Han” Zygmunta Krasińskiego). W: Metryka słowiańska 1971 s. 173-211, przekł. ros.: Ritmičeskaâ proza pol’skogo romantizma. [Przeł.] E. Ruminkova. W: Popytki strukturnogo tolkovaniâ poetičeskogo teksta. Leningrad 1979
- Poetyka „psalmów” Tadeusza Nowaka. „Twórczość” 1972 nr 1 s. 71-82
- Psalm zabandażowany. „Tyg. Kult.” 1972 nr 2 s. 4 [dot. twórczości T. Nowaka], przedr. w: Tadeusz Nowak. Wwa 1981 s. 160-171
- O poezji Tadeusza Nowaka. [Przedm. do:] T. Nowak: Wybór wierszy. Wwa 1973 s. 5-[18]. Wyd. 2 tamże 1979, przekł. niem. wersji skróconej: Vorwort. [Przeł.] H. Bereska. W: T. Nowak: Weisser als Schnee. Berlin 1990
- Okresy i prądy literackie [wstęp]; Terminy i pojęcia nauki o literaturze. [Współautor:] M. Szybist. W: Lektury obowiązkowe. Wr. 1973 s. 9-32; 457-506. Wyd. nast.: wyd. 2 1975, wyd. 3 1977
- Tradycja i kształty poezji Tadeusza Nowaka. „Opole” 1973 nr 5 s. 16-17, nr 6 s. 14-15
- Propozycje metodologiczne M. Bachtina i ich teoretycznoliterackie konteksty. [Przedm. do:] M. Bachtin: Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu. Kr. 1975 s. 5-56
- Pielgrzym i żołnierz – tułacz. Restytucja motywu pielgrzyma w wojennej poezji Władysława Broniewskiego. [Współautor:] T. Bujnicki. W: Literatura wobec wojny i okupacji. Wr. 1976 s. 103-119
- Zych. „Poezja” 1977 nr 4 s. 18-29 [dot. twórczości poetyckiej J. Zycha]
- Lew Wygotski i jego teoria kultury: psychologia, język, sztuka. [Wstęp do:] L. Wygotski: Psychologia sztuki. Kr. 1980 s. 5-45
- Graficzny inwariant tekstu literackiego. W: O języku literatury. Katow. 1981 s. 230-56. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.”, 397
- Sztuka małej prozy. „Pismo” 1981 nr 4 s. 77-91, przekł. serb.: [Przeł.] B. Rajčić. „Treti Program”, Beograd 1986 z. 3 [dot. twórczości K. Filipowicza]
- Stylizacja i zjawiska pokrewne w procesie historycznoliterackim. „Pam. Lit.” 1983 z. 2 s. 133-163
- Wielkie milczenie. „Arka”* 1983 nr 5 s. 48-67, przedr. „Arka”, Paryż 1986 [cz. 1] s. 109-130 [dot. literatury pol. l. 1960-1980]
- „Pierwszy ruch jest śpiewanie”. (O wierszu Miłosza – rozpoznanie wstępne). W: Poznawanie Miłosza. Kr., Wr. 1985 s. 461-521
- Poetycka dywersja w nowomowie. „bruLion”* 1987 nr 2/3 s. 115-132, przekł. bułg.: [Przeł.] J. Milčakov. W: Jezik na totalitarnata propagandata. Šumen 1991
- Modlitwy z Ziemi Ulro. (O metafizyce i historiozofii Tadeusza Nowaka). „Twórczość” 1989 nr 10 s. 41-65
- Mistrz i jego świadek. „NaGłos” 1990 nr 1 s. 106-118 [dot. prac A. Drawicza]
- Oksymoroniczne gry intelektualne – Leśmian. „Ruch Lit.” 1990 nr 4/5 s. 271-291
- Śpiew czasu. „NaGłos” 1990 nr 2 s. 209-220, przedr. w: O Brodskim. Katow. 1993 s. 79-92 [dot.: J. Brodski: Śpiew wahadła]
- The great silence of the black hole. Literature in the face of communism. [Przeł.] R. Śliwińska. W: Literary Galicia. Kr. 1991 s. 39-50
- Henryk Markiewicz jako teoretyk literatury. W: Kryzys czy przełom. Kr. 1994 s. 11-57
- Poetyka i światopogląd „światów możliwych” Wisławy Szymborskiej. „Ruch Lit.” 1994 nr 1/2 s. 1-22
- Granice poetyki i kompetencje teorii literatury. W: Poetyka bez granic. Wwa 1995 s. 7-31 Z Dziejów Form Artyst. w Liturze Pol., 78
- O Henryku Markiewiczu – opowieść biograficzna z dygresjami. [Przedm. do:] H. Markiewicz: Prace wybrane. T. 1. O Prusie i Żeromskim. Kr. 1995 s. [5]-41
- Tak mało wierszy, tak wiele poezji [wstęp]; Wisława Szymborska, czyli Pytanie w Odpowiedzi na Pytanie. W: Radość czytania Szymborskiej. Kr. 1996 s. 7-19; 278-286. – [Wypowiedź w:] O Kazimierzu Wyce. Kr. 1996 s. 44-53
- Tadeusz Nowak – szkic do portretu i jedno zbliżenie; Wisława Szymborska – szkic do portretu i jedno zbliżenie. W: Lektury polonistyczne: literatura współczesna. T. 1. Kr. 1997 s. 253-292; 339-372
- „Jesteś tylko jedną z rzeczy wielu.” („Ja” wobec rzeczy w poezji Szymborskiej). W: Człowiek i rzecz. Pozn. 1999 s. 125-147. Bibl. Lit. „Pozn. Studiów Polonist.”, 22
- Kornel Filipowicz – szkic do portretu i próba zbliżenia. W: Lektury polonistyczne: literatura współczesna. T. 2. Kr. 1999 s. 247-270
- „Zagłada gatunków”. „Teksty Drugie” 1999 nr 6 s. 25-39, przedr. w: Genologia dzisiaj. Wwa 2000. Z Dziejów Form Artyst. w Lit.Pol., 82
- Kornel Filipowicz jako poeta. W: Kornel Filipowicz – szkice do portretu. Kr. 2000 s. 62-91
- „Piosenka na jedną strunę”. (W stronę poetyki intertekstualnej Miłosza). W: Poznawanie Miłosza 2. Cz. 1. Kr. 2000 s. 265-293
- Maria Dłuska. Życie i twórczość. [Wstęp do:] M. Dłuska: Prace wybrane. T. 1. Odmiany i dzieje wiersza polskiego. Kr. 2001 s. [V]-XLVI
- Metodologie i mody metodologiczne we współczesnej humanistyce (literaturoznawczej). „Przestrzenie Teorii” 2002 nr 1 s. 97-103
- Od tekstu do „Tekstu” (i z powrotem). W: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Wwa 2002 s. 113-125. Z Dziejów Form Artyst. w Liturze Pol., 83
- Piękna niepojęta. (Epistemologia jabłonki). „Przestrzenie Teorii” 2006 nr 6 s. 143-190 [dot. twórczości W. Szymborskiej]
- Co nam mówi „żywy trup” albo Śmierć i zmartwychwstanie Juliusza Słowackiego. W: Amoenitates vel lepores philologiae. Kr. 2007 s. 471-495
- Neurosemiotyka jako hermeneutyka kultury i literatury. (Krótki komentarz do rozpraw Jana Kordysa). „Przestrzenie Teorii” 2007 nr 8 s. 179-192
- Znaki róży. (O poezji Juliana Przybosia). W: Od tematu do rematu. Przechadzki z Balcerzanem. Pozn. 2007 s. 345-376.
Prace redakcyjne i edytorskie
- Lektury obowiązkowe. Szkice, eseje, felietony na temat lektur szkolnych. Red.: … i W. Maciąg. Wroc.: Ossol. 1973, 517 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1976.
- M. Bachtin: Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu. Przeł.: A. i A. Goreniowie. Oprac., wstęp, komentarze i weryfikacja przekładu … Kr.: WL 1975, 653 s. Bibl. Studiów Lit.
- S. Jesienin: Poezje. Wybrał i przeł. T. Nowak. [Wstęp oraz oprac. i konsultacja filolog. przekł., red.] … Kr.: WL 1975, 139 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1987.
- Inf. o udziale S.B. (poza wstępem) na podstawie Ank. 2009.
- L. Wygotski: Psychologia sztuki. Przeł. M. Zagórska. Oprac. przekł.: T. Szyma. Oprac. nauk. tekstu, wstęp oraz komentarze … Kr.: WL 1980, 489 s.
- M. Broda: Światło przestrzeni. [Wiersze]. [Oprac. i posł.] … Kr.: OL 1990, 43 s.
- Inf. o udziale S.B. na podstawie Ank. 2009.
- Cz. Miłosz: Wiersze wybrane. Wybór, [oprac.] i posł. … Kr.: Miniatura 1990, 77 s.
- H. Markiewicz: Prace wybrane. Pod red. i ze wstępem … Kr.: Universitas. Klasycy Współcz. Pol. Myśli Hum.
- T. 1. O Prusie i Żeromskim. 1995, 289 s.
- T. 2. Z historii literatury polskiej. 1996, 490 s.
- T. 3. Główne problemy wiedzy o literaturze. 1996, 376 s.
- T. 4. Wymiary dzieła literackiego. 1996, 343 s.
- T. 5. Z teorii literatury i badań literackich. 1997, 304 s.
- T. 6. Z dziejów polskiej wiedzy o literaturze. 1998, 452 s.
- T. Nowak: I co na niebie, i co jest na ziemi. Wiersze z lat 1949-1991. Wybór, układ i posł. … Kr.: OL 1995, 230 s.
- Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych. Oprac.: … i D. Wojda. Kr.: Znak 1996, 381 s.
- T. Nowak: Jeszcze ich słyszę, widzę jeszcze; Jak w rozbitym lustrze. [Powieści]. [Oprac. edytorskie] … Wwa: Muza 1999, 346 s. Sami swoi.
- Inf. o udziale S.B. na podst. Ank. 2009.
- Ostrożnie z literaturą. (Przykłady, wykłady oraz inne rady). Praca zbiorowa. Pod red.: … i W. Boleckiego. Wwa: Wydawn. IBL 2000, 229 s. IBL PAN. Z Dziejów Form Artyst. w Lit. Pol., 80.
- M. Dłuska: Prace wybrane. Pod red. [i ze wstępem] … Kr.: Universitas 2001. Klasycy Współcz. Pol. Myśli Hum.
- T. 1. Odmiany i dzieje wiersza polskiego. XLVI, 544 s.
- T. 2. Próba teorii wiersza polskiego. 364 s.
- T. 3. Poezja wierszem i prozą. 501 s.
- Stulecie Przybosia. Praca zbiorowa. Pod red.: … i E. Balcerzana. Pozn.: Wydawn. Nauk. UAM 2002, 430 s. Filologia Pol. UAM, 73.
- Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Pod red.: …, A. Hejmeja, J. Niedźwiedzia. Kr.: Universitas 2004, 447 s.
- T. Nowak: Bramy czułości. [Wiersze]. Wybór i posł. … Lubl.: Wydawn. Archidiecezji Lubel. Gaudium 2006, 143 s. Liryka i Metafizyka.
OPRACOWANIA (wybór)
- Ank. 2009, 2010
- Wywiad: Zawsze miałem ambicje, żeby zostać wirtuozem lektury… Rozm. M. Kalemba. „Bez Porównania” 2005 nr z VI.
Między stylami
- M. WOJTAK. „Stylistyka” 1994 [t. 3].
- B. OWCZAREK: Stylizacja. Intertekstualność. Historia literatury. „Prz. Hum.” 1995 nr 1.
- E. KASPERSKI: B. czy Bachtin? Spór o koncepcję stylu i stylistyki w badaniach literackich. W: Style a tekst. Opole 1996.
- J. MARGAŃSKI. „Pam. Lit.” 1996 z. 1.
Poezja w czasie marnym
- M. LUBELSKA: Komedia intelektualna. „Znak” 1992 nr 11.
- B. FARON: Dwie książki w jednej. W tegoż: Spotkania i powroty. Wwa, Kr. 1995.
Świat ze wszystkich stron świata
- J. GRĄDZIEL: Co kto woli. „Teksty Drugie” 1997 nr 6.
- P. ŁUSZCZYKIEWICZ: Od tego trzeba było zacząć. „Nowe Książ.” 1997 nr 5.
- M. MIKOŁAJCZAK. „Eduk. Hum.” 2000 nr 4.
Lektury obowiązkowe
- K. DYBCIAK: Przybliżać czy obniżać? „Teksty” 1974 nr 3.
L. Wygotski: Psychologia sztuki
- Z. MITOSEK: O psychologię humanistyczną. „Mies. Lit.” 1982 nr 7.
Radość czytania Szymborskiej
- K. LISOWSKI: Oglądana „z sześciu stron”. „Nowe Książ.” 1997 nr 1 [dot. także: A. Legeżyńska: Wisława Szymborska].