ur. 1949

Pseud.: Max, ,Max Lars, Piotr Zdanowski.

Prozaik, eseista, historyk literatury.

BIOGRAM

Urodzony 11 kwietnia 1949 w Gdańsku; syn Józefa Chwina, ekonomisty pochodzącego z Wilna, i Aleksandry z domu Celińskiej, pielęgniarki z Warszawy (sanitariuszki w czasie Powstania Warszawskiego, później także pedagoga), którzy po zakończeniu II wojny światowej osiedli w Gdańsku. Uczęszczał do Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie i tam też w 1968 uzyskał świadectwo dojrzałości. Jesienią tegoż roku rozpoczął studia z zakresu filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku-Wrzeszczu (włączonej w 1970 w skład utworzonego wówczas Uniwersytetu Gdańskiego, UG). W grudniu 1970 był świadkiem pacyfikacji stoczniowców na ulicach Gdańska, co uważa za znaczące doświadczenie w swojej biografii. W maju 1971 zawarł związek małżeński z Krystyną Turkowską, wówczas studentką polonistyki, później zatrudnioną m.in. na kierowniczych stanowiskach w gdańskim ośrodku Telewizji Polskiej oraz jako redaktor naczelna kwartalnika „Tytuł”, autorki tomów poezji i prozy wydawanych pod pseudonimem Krystyna Lars (także wspólnie z mężem). W 1973 z wyróżnieniem obronił na UG pracę magisterską (pt. Gombrowicz i Forma Polska, napisaną pod kierunkiem prof. Marii Janion). Po ukończeniu studiów pracował krótko w Bibliotece PAN w Gdańsku, a jesienią 1973 został zatrudniony w Instytucie Filologii Polskiej UG, początkowo jako asystent stażysta, a potem kolejno asystent (od kwietnia 1974) i starszy asystent (od września 1975). Debiutował w 1975 artykułami pt. „Trans Atlantyk” wobec „Pana Tadeusza” („Pamiętnik Literacki” z. 4) i Gombrowicz – sarmata kontestujący ( „Ruch Literacki” nr 4). W następnych latach zajmował się głównie literaturą współczesną, polemizując z koncepcją „nowej fali” i zwracając uwagę na twórców najmłodszego pokolenia. Prace ogłaszał m.in. w wydawanym przez Koło Naukowe Polonistów UG piśmie „Litteraria. Próby literackie” (1977; przez dłuższy czas brał również udział w redagowaniu tego periodyku) oraz w gdańskim kwartalniku „Punkt” (1978-81). W latach osiemdziesiątych był członkiem zespołu redagującego serię wydawniczą Transgresje; w 1989 (wraz z Marią Janion, Stanisławem Rośkiem i Zbigniewem Majchrowskim) otrzymał za tę działalność nagrodę „Wiatr od morza”, przyznawaną przez Klub Studentów Wybrzeża „Żak” w Gdańsku. W 1982 doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. System romantyczny we współczesnej literaturze polskiej (na przykładzie twórczości Wacława Berenta, Bruno Schulza, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Tadeusza Konwickiego, Tadeusza Nowaka) (promotor prof. Maria Janion); za obronioną z wyróżnieniem rozprawę doktorską nagrodzony został również przez Gdańskie Towarzystwo Naukowe. W lipcu tegoż roku objął na UG stanowisko adiunkta. Jesienią 1984 otrzymał nagrodę Fundacji Kościelskich, którą odebrał w Genewie, a następnie zwiedził Paryż, Hamburg i Berlin Zachodni; w tym czasie nawiązał w Paryżu osobiste znajomości m.in. z Konstantym Jeleńskim i Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Jako prozaik debiutował w 1985 powieścią fantastyczną pt. Ludzie-skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz, ogłoszoną pod pseudonimem Max Lars i opatrzoną własnymi ilustracjami. W następnych latach rozwijał twórczość literacką (głównie z zakresu powieści i eseju), łącząc pisanie z pracą dydaktyczną i badawczą, skoncentrowaną nadal wokół związków współczesnej kultury polskiej z romantyzmem. W 1995 wszedł w skład kolegium redakcyjnego „Kwartalnika Artystycznego”, w 1998-2003 był także członkiem rady redakcyjnej czasopisma „Borussia”. Studia, artykuły i recenzje oraz eseje i fragmenty prozy ogłaszał nadto w wielu periodykach literackich i naukowych, dłuższą współpracę nawiązując z pismem literacko-artystycznym „Tytuł” (1991-2002, z przerwami), z „Tygodnikiem Powszechnym” (od 1996) a także z dziennikami „Gazeta Wyborcza” (od 1997) i „Rzeczpospolita” (od 1999). W 1994 na podstawie rozprawy pt. Literatura i zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1998 otrzymał na UG stanowisko profesora nadzwyczajnego. Został członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w 1982), SPP (w 1990) i Polskiego PEN Clubu (w 1998). W 1995–2010, głównie w związku z publikacją przekładów jego powieści, odbył wiele zagranicznych podróży literackich i naukowych, m.in. na zaproszenie wydawców, księgarń i stowarzyszeń kulturalnych z Niemiec (około 100 spotkań autorskich), Rosji, Szwecji, Austrii, Szwajcarii, Włoch, Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, Rumunii, Słowacji, Węgier i Litwy. W 1996-2003 należał do jury Nagrody Literackiej Nike. Za zasługi w dziedzinie stosunków polsko-niemieckich otrzymał m.in. nagrodę im. E. Brosta (1997), a za całokształt twórczości literackiej odebrał nagrodę Polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy (1998) i Pomorską Nagrodę Artystyczną (2009). W 2007 został powołany do Rady Języka Polskiego przy PAN; wszedł również w skład Europejskiej Federacji Narodowych Instytucji na Rzecz Języka (EFNIL), której Rada jest członkiem. W tymże roku był jurorem na 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Opisywał filozoficzne, moralne i psychologiczne aspekty obrazu samobójstwa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku; w 2010 objął kierownictwo nad prowadzonymi na UG badaniami dotyczącymi odniesień literatury europejskiej do myśli św. Augustyna. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2002), Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2008) oraz medalem ks. Mściwoja II, przyznawanym przez władze Gdańska za wybitne zasługi na rzecz miasta (2010).

Jest ojcem dwóch synów: Marcina Rafała (ur. 1971) i Adama Juliusza (ur. 1979). Mieszka w Gdańsku.

TWÓRCZOŚĆ

1. Bez autorytetu. [Autorzy:] ..., S. Rosiek. [Szkice]. Gdańsk: WM 1981, 267 s.

Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie w 1983.

Szkice o współcz. literaturze pol., polemiczne wobec koncepcji literatury „nowej fali”. – Tu S.Ch.: Punkty oparcia. - O rytuałach: Rytuał czy rozmowa? O „czytaniu” społeczeństwa i „czytaniu” osoby; Przestrzeń zdrady. – O milczeniu: Jakimi pisarzami dziś mówimy; Socjologia milczenia. – O spustoszeniu: Czym była, czym mogła być „nowa prywatność”; Świat zalegoryzowany; Rany wewnętrzne. Trzy fragmenty o kolonizacji doświadczenia; Stopień ryzyka.

2. Ludzie-skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach Archipelagu San Juan de la Cruz. [Powieść fantastyczna]. Ilustr. ... Bydg.: Pomorze 1985 [właśc. 1986], 218 s. Wyd. 2 tamże 1989.

Autor podp. pseud.: Max Lars.

3. Człowiek-litera. Przygody Aleksandra Umwelta podczas akcji specjalnej w górach Santa Cruz. [Powieść fantastyczna]. [Ilustr. ] …. Bydg.: Pomorze 1989, 342 s.

Autor podp. pseud.: Max Lars.

4. Romantyczna przestrzeń wyobraźni. [Szkice]. Bydg.: Pomorze 1989, 258 s.

Nagroda Klubu Krytyki Lit. Gdańskiego Oddz. SPP w 1989.

Zawartość: Literatura, historia, „długie trwanie”: Literatura i pamięć; Historia i interpretacja. – Romantyzm i współczesność. (Dialogi wyobraźni): Myśl polska po „zmierzchu bogów”. (Powieść i „nowa mitologia”) [W. Berent]; Witkacy mistyczny, czyli „Bunt mas” i sacrum; Bruno Schulz - Golem, Demiurg i Materia; Wyobraźnia i Natura. (Gombrowicza „fenomenologia różnicy”); Romantyzm a „Forma polska”, czyli Gombrowicz wobec „Pana Tadeusza”; Sny nad „wierną rzeką”. (Tadeusz Konwicki i romantyczne przeżycie Losu); Jabłko Wallenroda. (Tadeusz Nowak i antynomie romantycznego marzenia).

5. Krótka historia pewnego żartu. (Sceny z Europy Środkowowschodniej). [Powieść]. [Wstęp:] J. Błoński. Kr.: OL 1991, 260 s. Wyd. nast.: wyd. 2 zmien. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1999; wyd. 3 Gdańsk: „Tytuł” [2007].

Nagroda Gdańskiego Tow. Przyjaciół Sztuki za rok 1991 (przyznana w 1992; S.Ch. odmówił przyjęcia), Nagroda Lit. m. Gdańska w 1993.

6. Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy”. [Studia]. Kr.: OL 1993, 456 s.

Rozprawa habilitacyjna. – Na okł. tytuł: Literatura a zdrada. – Nagroda Ministra Edukacji Nar. w 1994, nagroda „Pro Libro Legendo” za 1993, przyznana w 1994.

Zawartość: Cz. 1. Konrad [dot. utworu A. Mickiewicza]: Wyobraźnia romantyczna a spisek; Makiawelizm i imperatyw jawności; Etos rycerski wobec „etosu maski”; Psychospołeczny paradoks „jawnego spiskowania”; Zrzucenie „maski” przed tyranem; Naród i „ludzie idei”. Zagadnienie społecznej obcości spisku; „Porwany za młodu”; Bunt indywidualistyczny. Powołanie do moralnej wielkości jako los; Samobójstwo Wallenroda. – Cz. 2. Literatura i zdrada – po Jałcie: Ciemna wrogość. Spór wokół „patriotycznej zdrady” [od czasów A. Mickiewicza do współczesności]; Przeklęta maska? [dot. głównie twórców: A. Trzebiński, K.K. Baczyński, W. Gombrowicz]; „Wallenrodowie lat wojny” [dot.: J. Gierałtowski: Wakacje kata, J. Krasiński: Syn Wallenroda]; Tyrmand, czyli „broń życiowego detalu”, dandyzm i duch pikarejski [dot. głównie: Filip]; Zdrada zdradzonych [dot.: J. Mackiewicz: Droga donikąd; Nie trzeba głośno mówić]; Mit „patriotycznego skrytobójcy” po roku 1945 [dot.: J. Andrzejewski: Popiół i diament, L. Kruczkowski: Odwety]; Wallenrodyzm w państwie Bieruta – trzy spojrzenia [dot.: Cz. Miłosz: Zniewolony umysł, L. Tyrmand: Dziennik, J. Trznadel: Hańba domowa]; Płowy wódz. Pisarze i „sprawa Piaseckiego” [dot. m.in.: T. Breza: Mury Jerycha, S. Kisielewski: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej, Cz. Miłosz: Zdobycie władzy]; Błogosławiona Ochrana? [dot.: W. Terlecki: Dwie głowy ptaka; Powrót z Carskiego Sioła]; Wallenrodowie w teatrze [dot.: I. Iredyński: Głosy umarłych, S. Grochowiak: Po tamtej stronie świec]; Cień Bonhoeffera [dot. tekstów S. Barańczaka (z tomu Etyka i poetyka): Notatki na marginesach Bonhoeffera; Zmieniony głos Settembriniego]; Insurekcja bezbronnych, terroryzm, duch Machiavellego [dot. publicystyki autorów: J.J. Lipski, J. Kuroń, A. Michnik, P. Wierzbicki]; „Wallenrodowie” w sierpniu [dot.: J. Głowacki: Moc truchleje]; „Ja płakał, ale bił”, czyli „Wallenrod” stanu wojennego [dot. m.in.: J.J. Szczepański: Kadencja, Z. Herbert: Raport z oblężonego miasta i inne wiersze]; Wallenrod po Afganistanie i Grudniu [dot. A. Braun: Wallenrod]; Wallenrodyczne barwy końca [dot.: T. Konwicki: Mała Apokalipsa]. – Cz. 3. O czym nie pisał Mickiewicz, czyli Urok wallenrodycznych drobiazgów: Święte gaje, kapłani, rycerze [dot. obrazu Litwy w twórczości polskich autorów z XVIII i XIX w.]; O czym wolał nie pisać Mickiewicz w „Konradzie Wallenrodzie”? [dot. recepcji poematu].

7. Hanemann. [Powieść]. Gdańsk: Marabut 1995, 202 s. Bibl. „Tytułu”. Wyd. nast.: [wyd. 2 i 3] tamże 1996; [wyd. 4] Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1997; [wyd. 5] Wwa: Świat Książki 1998; [wyd. 6] Gdańsk: „Tytuł” [2001]; [wyd. 7] Wwa: Polityka Spółdz. Pracy [2008]. Pol. Lit. Współcz., 15; [wyd. 8] Gdańsk: „Tytuł” [2009]. Proza Współcz.

Nagroda Artusa­ ­- Gdańska Książka Roku 1995, Paszport „Polityki” w 1996, międzynarodowa nagroda im. A. Gryphiusa (1999), przyznana przez Gildię Artystów Niemieckich za najlepszą książkę Europy Środkowej, dotyczącą kwestii zbliżenia między narodami. – Do [wyd. 8] włączono winiety graficzne autorstwa S.Ch.

Przekł.: ang.: Death in Danzig. [Przeł.] P. Boehm. Orlando, FL 2004, wyd. nast: London 2005, [Orlando, FL] 2005, London 2006, - czes.: Hanemann. [Przeł.] P. Vidlák. Brno 2005, - franc.: Hanemann. [Przeł.] L. Waleryszak . [Belval] 2012, - hiszp.: El doctor Hanemann. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2005, - niem.: Tod in Danzig. [Przeł.] R. Schmidgall. Berlin 1997, wyd. nast.: Reinbek bei Hamburg 1999, tamże: 2001, 2005, - ros.: Haneman. [Przeł.] K.Â.Starosel’skaâ. „Inostrannaâ Literatura”, Moskva 1997 [nr] 12, wyd. osob. Moskva 2003, tamże 2005, - rum.: Doctor Hanemann. [Przeł.] C. Geambaşu. Bucureşti 2004, wyd. nast. Piteşti 2005, - słowac.: Hanemann. [Przeł.] K. Chmel. Bratislava 2005, - szwedz.: Hanemann. [Przeł.] L. Mendoza Ǻsberg. [Stockholm] 2001, - ukr.: Hanemann. [Przeł.] I. Pizniuk. Kiïv 2010. – węgier.: Hanemann. [Przeł.] K. Weber. Pozsony 2004.

Adapt.: radiowa: Adapt.: E. Marcinkowska. Radio 1998, - teatr.: Adapt. i reż.: S. Majewski. Wyst. Koszalin, Bałtycki T. Dram. 1998; Adapt. i reż.: I. Cywińska. Wyst. Gdańsk, T. Wybrzeże 2002.

8. Esther. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” 1999, 346 s., 16 k. tabl. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] Wwa: Świat Książki 2000.

Nagroda Fundacji Kultury w 2000, Statuetka Gryfa – Pomor. Nagroda Artyst. w 2000.

Przekł.: niem.: Die Gouvernante. [Przeł. ] R. Schmidgall. Berlin 2000, wyd. nast.: Reinbek bei Hamburg 2003, -ros.: Guvernantka. [Przeł.] K. Â. Starosel’skaâ. Moskva 2004.

9. Wspólna kąpiel. [Miniatury]. [Współaut.: K. Chwin] K. Lars. Gdańsk: „Tytuł” [2000], 155 s. Bibl. „Tytułu”.

Zawartość: Wspólna kąpiel [wiersz]. – [Cykle miniatur prozą:] Dawne pomyłki; O mały włos; Siedem scen z życia mężczyzn; Ci, którzy przychodzą w snach; Sceny fantastyczne z historii literatury polskiej; Adam Zagajewski czyta wiersz w jednym z miast na północy Europy; Drobne poprawki; Republika marzeń; I po cóż to ruszać?; Prześwity; Dama pik; Gargantua i ja; Sceny fantastyczne z historii imperium; Koszyk łez; Wypisy z ksiąg nieużytecznych.

10. Złoty pelikan. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2002], 270 s. Bibl. „Tytułu”. Wyd. 2 Wwa: Świat Książki 2004.

Przekł.: franc.: Le Pelican d’Or. [ Przeł.] F. Laurent. Belval 2009, – hiszp.: La Pelikan de oro. [Przeł.:] A. Rubió, J. Sławomirski. Barcelona 2007, - niem.: Der Goldene Pelikan. [Przeł.] R. Schmidgall. München 2005, wyd. nast. tamże 2008, - szwedz.: Guldpelikanen. [Przeł.] L. Mendoza Ǻsberg. Stockholm 2004, – węgier.: Arany Pelikan. [Przeł.] K. Weber. Pozsony 2007.

11. Kartki z dziennika. Gdańsk: „Tytuł” [2004], 516 s. Bibl. „Tytułu”. Por. poz. 15.

Autobiograficzne zapiski z życia polskiego inteligenta z przełomu XX i XXI wieku.

12. [Miejsca wspomnień. Obrazy z Europy Środkowej. (Drezdeńskie wykłady poetyckie)]. Powst. 2000-2004.

Przekł. niem.: Stätten des Erinnerns. Gedächtnisbilder aus Mitteleuropa; Dresdner Poetikvorlesungen. [Przeł. z jęz. pol.:] S. Miodona, A. Sproede, B. Partyk-Hirschberger. [Wstęp:] R. Erb. [Posł. i bibliogr.:] A. Sproede. Dresden: Thelem 2005, 216 s.

Zawartość: Gedächtnisort Danzig. – Roman und Erfahrung in Mitteleuropa. – Literatur und Selbstmord.

13. Żona prezydenta. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2005], 192 s. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] tamże [2006].

Nagroda Sztorm Roku 2005, przyznana w plebiscycie czytelników „Gaz. Wybor.” dod. „Trójmiasto” (w kategorii literatura) w 2006 r.

Przekł. słoweń.: Predsednikova žena. [Przeł.] J. Unuk. Ljubljana 2012

14. Dolina Radości. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” [2006], 543 s. Bibl. „Tytułu”. [Wyd. 2] tamże [2007].

Przekł. słowac.: Dolina radosti. [Przeł.] K. Chmel. Bratislava 2008.

15. Dziennik dla dorosłych. Gdańsk: „Tytuł” 2008, 472 s. Bibl. „Tytułu”.

Autobiograficzne zapiski z życia polskiego inteligenta na początku XXI wieku. – Kontynuacja poz. 11.

16. Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni. [Studia i szkice]. Gdańsk: „Tytuł” 2010, 555 s. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy. Wyd. nast. tamże 2011.

Nagroda lit. Gdynia w 2011.

Zawartość: [Wstęp:] Właściwie bez powodu; Nic takiego. – Między traumą a formą. Światoodczucie i forma symboliczna śmierci: Chronologia przyczyn czy semantyzacja śmierci?; „Poetyka” samobójstwa. Moment „estetyczny” czynu; Trzy wymiary samobójczego doświadczenia. – Samobójstwo jako czyn adresowany do innych. (Znaczenia interakcyjne): Anty-obrazy śmierci. „Czarne” ikony samobójstwa; Samobójstwo Judasza i jego represyjne znaczenia; Jak społeczeństwo zachęca człowieka do śmierci; Fenomen samobójstwa altruistycznego. Samozniszczenie i samopoświęcenie; Święte samobójczynie. „Jasne” ikony samobójstwa altruistycznego. – Egzystencjalny wymiar samobójstwa: Samobójstwo w wodzie; Samobójstwo w ogniu; Samobójstwo a żywioł powietrza. Skok z wysokości, lot, spadanie w otchłań; Samobójstwo i czas. Długie i krótkie umieranie; Trucizna, opium, laudanum. – Co samobójca „robi” ze swoim ciałem. Marzona śmierć i konstruowanie „ciała symbolicznego”: Symboliczna kartografia ciała; Symboliczna indywidualizacja i dezindywidualizacja ciała. – Śmierć z własnej ręki i centralne metafory egzystencji: Metafory życia i obrazy anihilacji; Metafora życia jako „grzechu istnienia”; Niezdolność do bycia Bogiem jako „grzech istnienia”. Ciało i śmierć Kiriłłowa [o powieści F. Dostojewskiego: „Biesy”]; Samobójstwo godnościowe. Metafora życia jako „procesu medyczno-sądowego”; Metafora „mdłości”. Grzech „bezzasadnego istnienia”; Metafora „obojętności świata ”. – Jak wyobraźnia gromadzi argumenty przeciwko życiu: Konstruowanie obrazu „życia nie do zniesienia”; Hiperbolizacja „bolesności istnienia”. Obrazy „matni”; „Matnia” Witkacego; „Matnia” Gombrowicza; „Ludzie-skorpiony”. Metafora „żądła”. Samobójstwo wolicjonalne; Sztuka, samobójstwo i ryzyko psychologii motywów; Nadwartościowanie i odwartościowanie śmierci; Samobójstwo jako złudzenie i jako poznanie. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy].

17. Panna Ferbelin. [Powieść]. Gdańsk: „Tytuł” 2011, 316 s. Bibl. „Tytułu”.

Nagroda Sztorm Roku 2011, przyznana w plebiscycie czytelników „Gaz. Wybor.” dod. „Trójmiasto” (w kategorii literatura) w 2012 r.

18. Miłosz. Interpretacje i świadectwa. [Szkice]. Gdańsk: Tytuł 2012, 352 s., 136 s. tabl. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.

Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury – Splendor Gedanensis, przyznana w 2013 r., także za tom pt. „Miłosz – Gdańsk i okolice. Relacje, dokumenty, głosy”, współredagowany z Krystyną Chwin (zob. Prace edytorskie i redakcyjne poz. 3).

Zawartość: [I.] Interpretacje: „Dachau koników polnych” . Miłosz i „ukąszenie darwinowskie”; Czesław Miłosz wobec powstania warszawskiego; Czas „Biblii” i czas Pana Cogito. O istocie sporu Herberta z Miłoszem; Miłosz i samobójstwo egzystencjalne. – [II.] Miłosz i Pomnik: Czy Czesław Miłosz chciał, by wiersz „Który skrzywdziłeś człowieka prostego” został umieszczony na gdańskim Pomniku Poległych Stoczniowców?; Kalendarium zdarzeń i ustaleń dotyczących umieszczenia na Pomniku Poległych Stoczniowców wiersza Czesława Miłosza „Który skrzywdziłeś człowieka prostego”; Miłosz i zabity milicjant, czyli na jakim właściwie pomniku miał się znaleźć wiersz „Który skrzywdziłeś człowieka prostego”?; Poeta bez wierszy, czyli jak Czesław Miłosz zachowywał się w Stoczni Gdańskiej w czerwcu 1981; „Dygotała mu ze złości szczęka”. Gdańska wizyta Miłosza w oczach Służby Bezpieczeństwa; Wariant cichej prawdy. Współczesny kontekst symboliczny tekstów Miłosza umieszczonych na Pomniku Poległych Stoczniowców. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy].

19. Samobójstwo i „grzech istnienia”. [Szkice]. Gdańsk: „Tytuł” 2013, 563, [5] s. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.

Zawartość: Człowiek zbuntowany i skaza [wstęp]. – [I.] Między przebóstwieniem ciała a rytuałem „endury”. Święty Augustyn a gnostyczna antropologia śmierci: Św. Augustyn wobec idei „grzechu istnienia”; Samobójstwo egzystencjalne w ujęciu gnostyków. – [II.] Pisarze wobec „grzechu istnienia”: Ból istnienia i „umowa społeczna”. Samobójstwo niedokonane kawalera Saint-Preux; Katońska teatralizacja życia i śmierci w kulturze XVIII wieku. Samobójstwo Radiszczewa a śmierć Jana Potockiego; Werter i „grzech istnienia”; Milton. Samobójstwo w Raju; Myśli samobójcze Prometeusza; Kain Byrona; Manfred. Fenomen „samobójstwa wolicjonalnego”; Sardanapal. Samobójstwo a „grzech istnienia w historii”; Samobójstwo we „Frankensteinie”. Bóg, projekt eugeniczny i nieudane „dziecko”, które chce się zabić; Kleist. Samobójstwo i „antropologia nieciągłości”. – [III.] Między redutą Ordona a „grzechem przyrodniczego istnienia”: Romantyzm i prawo do „własnej śmierci”; Stawrogin. Samobójstwo „człowieka przyrodniczego”; Czy doświadczenie „grzechu istnienia” jest możliwe w świecie bez Boga. – Rozszerzenia i dopowiedzi [przypisy]. – Dlaczego napisałem książkę o „grzechu istnienia” [zakończenie].

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Gombrowicz - sarmata kontestujący. „Ruch Lit.” 1975 nr 4 s. 217-224 [dot.: Trans-Atlantyk]. – Jeszcze o „Świecie nieprzedstawionym” [J. Kornhausera i A. Zagajewskiego]. „Litteraria”, Gdańsk 1975 [nr 7] s. 9-17. – „Trans-Atlantyk” wobec „Pana Tadeusza”. „Pam. Lit.” 1975 z. 4 s. 97-121. – Sytuacja etyczna debiutu. „Litteraria”, Gdańsk 1976 [nr z XI] s. 13-21, przedr. „Nowy Wyraz” 1977 nr 6 s. 66-74. – Etyka i forma. „Litteraria”, Gdańsk 1977 [nr z X] s. 34-46, przedr. „Nowy Wyraz” 1978 nr 4 s. 95-100. – Kilka pytań w sprawie życia prywatnego. „Litteraria”, Gdańsk 1977 [nr z IV] s. 61-77, przedr. „Punkt” 1978 nr 2 s. 16-25 [dot. najmłodszego pokolenia pisarzy]. – Paradoks awangardy. „Punkt” 1978 nr 3 s. 70-80. – Pisarz i bezimienność. „Punkt” 1979 nr 5 s. 5-15. – W stronę antropologii pogranicza. Fenomen recepcji prac Antoniego Kępińskiego. W: Galernicy wrażliwości. Gdańsk 1981 s. 442-467. – Twórczość i autorytety. (Bruno Schulz wobec romantycznych dylematów tworzenia). „Pam. Lit.” 1985 z. 1 s. 69-93. – Autoportret przeżycia pokoleniowego. Gdańskie debiuty poetyckie lat siedemdziesiątych. W: Literatura Gdańska i Ziemi Gdańskiej. T. 2. Gdańsk 1986 s. 273-291. – Gombrowicz i maska. W: Maski. T. 2. Gdańsk 1986 s. 307-332. – Kain, Prometeusz i dziecko. (O „spowiedzi Stawrogina”). „Twórczość” 1987 nr 7 s. 65-84, przedr. pt. Stawrogin i dziecko w: Dzieci. T. 2. Gdańsk 1988 s. 40-70 [dot.: J. Byron: Kain, F. Dostojewski: Biesy]. – „System romantyczny” w literaturze polskiej. (Kierunki badań). „Gdań. Zesz. Hum.” 1983 wyd. 1987 nr 30 s. 19-47. – Polskie marzenie o „dawnej Litwie”. „Autograf” 1989 nr 6/8 s. 44-52, wersja zmien. i poszerz. pt. Święte gaje, kapłani, rycerze zob. Twórczość poz. 6. – Wstęp do: A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Wyd. 3 zmien. Wr. 1991 s. [III]-CLXXIII. BN I, 72. Wyd. 4 przejrz. tamże 1998. – Dlaczego upadek komunizmu zaskoczył literaturę polską? Powst. 1993. Druk „Teksty Drugie” 1994 nr 1 s. 5-28, przekł. niem.: Warum die polnische Literatur vom Zusammenbruch des Komunismus überrascht wurde. [Przeł.] A. Marszałek. „Stint Zeitschrift fur Literatur”, Bremen 1993 nr 14. – Wolność pisana po Jałcie. „Tytuł” 1993 nr 4 s. 11-25, przekł. niem. [wg inf. autora]: Freiheit geschrieben nach Jalta. [Przeł. K. Wolff]. „Ostragehege”, Drezno 1996 nr 5. – Dlaczego właściwie polscy pisarze odrzucili komunizm i co z tego wynikło. „Kwart. Artyst.” 1994 nr 4 s. 32-48. – Schulz a Leśmian. W: Czytanie Schulza. Kr. 1994 s. 108-126, przekł. ukr.: Šul’c i Les’mân. [Przeł.] O. Sachn’ûk. W: Poverennâ. Bruno Šul’c (1892-1942). Lublin 1996 s. 86-91. – Strefy chronione. Literatura i tabu w epoce pojałtańskiej. „Res Publica Nowa” 1995 nr 10 s. 39-48, przedr. w: Wiedza o literaturze i edukacja. Wwa 1997. – Wojaczek: samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni. „Tytuł” 1995 nr 3/4a s. 119-138. – Gombrowicz i Forma Polska. W: W. Gombrowicz: Trans-Atlantyk. Kr. 1996 s. 121 –140 [posł.], wyd. nast. tamże 1998, 2003, 2004, 2009; przekł. niem.: Gombrowicz und die polnische Form. [Przeł.] N. Kozlowski. „Akzente”, München 2004 [nr z 3 VI], s. 255-274. – „Literatura pogranicza” a dylematy Europy Środkowej. W: Tematy polsko-niemieckie. Olsztyn 1997 s. 161-171, przekł. niem.: „Grenzlandliteratur” und das mitteleuropäische Dilemma. [Przeł.] R.U. Henning. „Transodra”, Potsdam [on-line] 1997 nr 17 s. 5-13 [dostęp 9 czerwca 2011]. Dostępny w Internecie: http://www.dpg-brandenburg.de/de/nr17/chwinde.htm – Nowej Fali kłopoty z wolnością. „Tytuł” 1997 nr 1 s. 27-42. – Wyobraźnia i duch miejsca. „Tytuł” 1997 nr 3/4 s. 6-21. – Adam Mickiewicz „Konrad Wallenrod” – eksplikacja. „Warsztaty Polonist.” 1998 nr 4 s. 90-100, przedr. w: Lekcje czytania. Eksplikacje literackie. Cz. 2. Wr. 1999. – Romantyzm i poszukiwanie „trzeciej drogi”. „Teksty Drugie” 1998 nr 5 s. 79-101. – Czy pamięć sprzyja rozwojowi demokracji? „Tytuł” 2000 nr 1/2 s. 5-17. – Powieść i doświadczenie środkowoeuropejskie. „Tytuł” 2000 nr 1/2 s. 18-56. – Samobójstwa pisarzy polskich w wieku XX. „Tytuł” 2001 nr 3 s. 30-68. – Gdańsk – nowa tożsamość. „Tytuł” 2002 nr 1/2 s. 33-52. – Gombrowicz, my i Niemcy. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 190 s. 12-13, przedr. zmien. i rozszerz. pt. Gombrowicz i Niemcy w: Witold Gombrowicz, nasz współczesny. Kr. 2010, s. 100-115, streszcz. w jęz. niem. pt. Gombrowicz und Deutschland w: Berührungslinien. Polnische Literatur und Sprache aus der Perpektive des Deutsch-Polnischen Kulturellen Austauschs. Hildesheim; Zurich; New York 2006 s. 51-64, przekł. węgier. pt. Gombrowicz, mi es a Nemetek. „Kalligram”, Budapeszt 2005 [nr z III-IV]. – Irak i „dusza polska”. Moralne aspekty „narracji irackiej” w mediach polskich. W: Obszary ładu i anomii. Łódź 2006 s. 257-275. – Romantyzm i prawo do własnej śmierci. W: Księga Janion. Gdańsk [2007] s. 214-235; przekł. niem.: Die Romantik und das Recht auf den eigenen Tod. [Przeł.] I. Such. W: Romantik und Geschichte. Wiesbaden 2007, s. 195-218. – Złote runo Zbigniewa Herberta. „Kwart. Artyst.” 2008 nr 2 dod. s. 11-21, przekł. węgier.: Zbigniew Herbert es az Aranygyapju. [Przeł.] Z. Mihalyi „2000. Irodalmi es tarsadalmi havi lap”, Budapeszt 2010 [nr z I]. – Czas „Biblii” i czas „Pana Cogito”. O istocie sporu Herberta z Miłoszem. W: Album gdańskie. Gdańsk 2009 s. 713-727. – Mity i prawdy gdańskiej pamięci. W: Tożsamość Gdańszczan. Gdańsk 2010, s. 19-35. – Samobójstwo w Raju. (O „Raju utraconym” Miltona). „Kwart. Artyst.” 2010 nr 3 s. 59-68.

Przekłady opowiadań, esejów i fragm. powieści S. Ch.w antologiach zagranicznych: ang.: The eagle and the crown. Modern Polish short stories. [Oprac.: T. Halikowska, G. Hyde]. London, New York 1996; The mystery oft the „Good evil”. [Przeł.] A. Gąsienica-Bircyn. „Lituanus”, Champaign, Illinois [on-line] 2006 vol. 52 nr 1 [dostęp 9 czerwca 2011]. Dostępny w Internecie: http://www.lituanus.org/2006/06_1_01%20Chwin.htm – białorus.: Dvaccac' pol'skìh apavâdan'nâŭ. [Oprac.:] A. Hadanovìč. Mìnsk 2007, – niem.: Polnische Tagung für Verleger, Kritiker und Schriftsteller, durchgefürt von der Villa Decius. Krakau 1996; Zwischen de Linien. Eine polnische Anthologie. [Oprac.:] S. Geist. Hanower 1996; Irgendwo bei Katowitz. Stimmen aus dem Nachbarhaus. Polnische Gegenwart im Spiegel der Literatur. „Die Horen”, Hanower 2000 nr 2 [nr poświęcony literaturze pol.]; Das Land Ulro nach Schliessung der Zimläden. [Oprac.:] P. Gehrisch, A. Helbig. Dresden 2000; Europa schreibt. Was ist das Europäische an den Literaturen Europas? Essays aus 33 europäischen Ländern. [Oprac.:] U. Keller, I. Rakusa. Hamburg 2003; Gombrowicz, Schulz, Witkacy. Die „Grossen Drei” und ihre Kinder. Beispiele modern Prosa. „Die Horen”, Hanower 2006 nr 2 [nr poświęcony literaturze pol.]; Romantik und Geschichte. Polnisches Paradigma, europäischer Kontext, deutsch-polnische Perspektive. [Oprac.:] A. Gall [i in.]. Wiesbaden 2007, – ros.: Venskaâ lûbov’ Stacha W. [Przeł.] K.Â. Starosel’skaâ. W: Kurortnyê romany. Moskva 2010 [wg inf. S.Ch].

­ Prace edytorskie i redakcyjne

20. Dzieci. Wybór, oprac. i red.: M. Janion i … T. 1-2. Gdańsk: WM 1988, 375, 358 s. Transgresje.

Antologia tekstów nauk. i lit. dot. obrazu dziecka w kulturze europejskiej z perspektywy idei antypsychiatrii i filozofii transgresji.

21. A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Wyd. 3 zmien. [Wstęp, oprac. i komentarz:] … Wr.: Ossol. 1991, CLXXIII, 116 s. BN I, 72. Wyd. 4 przejrz. tamże 1998.

Nagroda Rektora UG pierwszego stopnia w 1992.

22. Miłosz – Gdańsk i okolice. Relacje, dokumenty, głosy. Pod red. K. Chwin i S. Chwina. Gdańsk: „Tytuł” 2012, 463, [5] s., 154 s. tabl. Bibl. „Tytułu”. Ser. Światopoglądy.

Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury – Splendor Gedanensis, przyznana redaktorom w 2013 r.; także za tom szkiców S.Ch. pt. „Miłosz. Interpretacje i świadectwa” (zob. Twórczość poz. 18).

Tu m.in. wyimki prozy S.Ch. z poz. 11 i 15 (pt. „Czesław Miłosz w «Kartkach z dziennika»” oraz „Czesław Miłosz w „«Dzienniku dla dorosłych»”) oraz trzy przeprowadzone przez S. i K. Chwinów wywiady (z R. Gorczyńską pt. „Może zamieszkałby w Gdańsku…”, z A. Franaszkiem pt. Ciemny, sprzeczny, dionizyjski, z Cz. Miłoszem pt.: Literatura nie jest od prawdy).

OPRACOWANIA (wybór)Część inf. dot. opracowań zagranicznych odnotowana wg danych przesłanych przez autora w 2010.

• Ank. 2008, 2010, 2011
• Autor o sobie: Krótkie zeznanie w sprawie pióra i ołówka oraz kilku innych przewinień popełnionych w wieku dojrzałym z udziałem osoby trzeciej płci żeńskiej. „Kwart. Artyst.” 1996 nr 3; Pisarz polski i Niemcy. „Gaz. Wybor.” 1997 nr 299
• Wywiady: Niebezpieczne zajęcie. Rozmowa ze S.Ch., pisarzem, autorem nagrodzonej Paszportem „Polityki” książki „Hanemann”. Rozm. G. Łęcka. „Polityka” 1996 nr 3, przedr. w: G. Łęcka: Salon literacki. Wwa 2000; O Hanemannie, tauromachii i trzech samobójstwach. Rozm. A. Bagłajewski. „Kresy” 1996 nr 1; Uroki wykorzenienia. O narracji reistycznej, grach z losem i kilku innych pokusach. Rozm. W. Werochowski. „Tytuł” 1996 nr 3, przedr. w: Rozmowy „Tytułu”. Gdańsk 1996; Wytrwać w wielkim przeczeniu. Rozm. J. Klejnocki. „Odra” 1996 nr 12; Złe miejsce na Ziemi. Rozm. A. Franaszek, „Tyg. Powsz.” 1996 nr 1; Mitologia Gdańska. Rozm. A. Ubertowska. „Prz. Polit.” 1997 nr 33/34, przekł. niem.: Das Danziger Universum. Interview mit dem Schrifsteller und Literaturhistoriker S. Ch. „Dialog. Deutsch-Polnisches Magazin. Mag. Pol.-Niem.”, Berlin 1997 nr 1; „Chcielibyśmy, żeby literatura pozwalała sobie na więcej”. Rozm.: P. Czapliński i P. Śliwiński. „Megaron” 1998 nr 4, przedr. w: P. Czapliński, P. Śliwiński: Kontrapunkt. Pozn. 1999; Tajemnica jest warunkiem życia. Rozm. R. Grzela. „Literatura” 1998 nr 10, przedr. w: R. Grzela: Rozum spokorniał. Wwa 2000; Cena duszy nieco spadła. Rozm. K. Kubisiowska. „Rzeczpospolita” 1999 nr 195 dod. „Plus-Minus” [dot. gł.: Krótka historia pewnego żartu oraz „Hanemann”]; Inna twarz Hioba. Rozm.: K. Janowska i P. Mucharski. „Tyg. Powsz.” 1999 nr 47, przedr. zmien. w: Rozmowy pod koniec wieku. T. 3. Kr. 1999; O rzeczach i o sztuce. Rozm. M. Malatyńska. „Dekada Lit.” 2001 nr 7/8; Państwo Hanemann. Rozm. [i wstęp:] B. Pawłowicz. „Elle” 2001 nr 12; Bez Małgorzaty Faust byłby niczym. Rozm. E. Pytka. „Twój Styl” 2003 nr 2 [o kobietach w życiu i twórczości S.Ch.]; Na własne oczy. Rozm. J. Cieślak. „Rzeczpospolita” 2003 nr 75 dod. „Plus-Minus” [dot.: Złoty pelikan]; „Ręce precz od pisarzy”. Wywiad ze S.Ch. i Pawłem Huelle. Rozm. J. Wróblewski. „Tytuł” 2003 nr 47/48; Słowo i kryształ ametystu. Rozm.: Ł. Grodziński, M. Larek. „Kresy” 2003 nr 4; Niebezpieczne sprawy. Rozm. M. Łaska. „Czas Kult.” 2004 nr 2/3; Fałszywy thriller. Rozm. K. Kubisiowska. „Tyg. Powsz.” 2005 nr 33 dod. „Książki w Tyg.” [dot.: Żona prezydenta]; Jestem jak Kaj z bajki Andersena. Rozm. S. Łupak. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 1 dod. „Trójmiasto” [dot.: Kartki z dziennika]; Wściekły. Ze S.Ch., autorem bestsellerowej powieści „Żona Prezydenta” rozmawia S. Łupak. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 171 dod. „Duży Format” nr 28; Przejście przez literę. Rozm. A. Dziewit. „Lampa” 2006 nr 1, przedr. rozszerz. pt. Groty, brokaty, ornamenty w: A. Drotkiewicz, A. Dziewit: Teoria trutnia i inne. Wołowiec 2009; Prześwity w kamiennych tablicach. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 2006 nr 52 [dot. gł.: Dolina Radości]; Polska walcząca, Polska milcząca. Rozm. R. Walenciak. „Przegląd” 2009 nr 29; Von der Unübersichtbarkeit der Welt. [Rozm.] B. Eberspächer. „Ostragehege”, Drezno 2009 [z.] 56
• Bóg nigdy się nie uśmiecha. Ze S.Ch. rozm. G. Kalinowski. „Kwart. Artyst.” 2010 nr 3; Powiedziałby to pan Witkacemu. Rozm. J. Zalesiński. „Wyspa” 2010 nr 3; Samobójstwo jako sztuka. Rozm. J. Wierzejska. „Nowe Książ.” 2010 nr 7 [dot. gł.: Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni]; Ch
• świat bez liter to coś okropnego. Rozm. D. Karaś. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 138
• [Wywiady dot. gł. Panna Ferbelin:] Ewangelia według Ch. Rozm. R. Kurkiewicz. „Wprost” 2011 nr 8; Obecność silnych i dobrych kobiet rozjaśnia duszę. Rozm. C. Polak. „Dz. Gaz. Prawna” 2011 nr 44 dod. „Kultura. Program TV”; Płomień życia. Gdy gasną marzenia o lepszym świecie. Rozm. A. Franaszek. „Tyg. Powsz.” 2011 nr 14
• Samobójstwo egzystencjalne. Rozm. K. Siwczyk. „Polska. Metropolia Warszawska” 2011 nr 83 „Dod. Lit.” [dot. gł.: Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni]; W sztuce główną sprawą jest iskra, która zapala wyobraźnię. Rozm. B. Szczepuła. „Polska. Metropolia Warszawska” 2011 nr 32; toż pt. Erotyczne iskrzenie. „Polska. Dz. Bałt.” 2011 nr 88 [dot.: Panna Ferbelin]; Jego spotkania z Miłoszem. Rozm.: B. Szczepuła. „Polska. Dz. Bałt.” 2012 nr 234 [dot.: Miłosz. Interpretacje i świadectwa]; Demon przychodzi o trzeciej. Co byś powiedział sobie młodemu. Rozm. K. Bielas. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 142 dod. „Duży Format” nr 25; Miłosz, duch niebezpieczny. Kim naprawdę był noblista? Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 28 [dot.: Miłosz. Interpretacje i świadectwa]; Bezbronny inteligent idzie na śmietnik. Rozm. M. Górlikowski. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 279 [dot. współcz. realiów społ. i kult.].

Bez autorytetu

• L. BUGAJSKI: Filologowie w rozterce. „Kultura” 1981 nr 42
• T. NYCZEK: Nowa prywatność krytyki. „Literatura” 1981 nr 36
• M. DANILEWICZ ZIELIŃSKA: Intermezzo. (Literatura krajowa pomiędzy sierpniem 1980 a grudniem 1981). „Kultura”, Paryż 1982 nr 6 [rozdz. pt.: Buntownicy gdańscy: S.Ch. i Stanisław Rosiek]
• A. OGRODOWCZYK: Terapia krytyki. „Mies. Lit.” 1982 nr 10
• J. SOCHOŃ: Dopiero zaczynamy. „Akcent” 1982 nr 4
• A. NOWAK: Granice niezależności. „Poezja” 1984 nr 3
• A. URBAŃSKI: Gra o świadomość, czyli spóźniona glosa do krytyki lat siedemdziesiątych. „Alm. Lit. Iskier” 1984 nr 1
• B. MISZEWSKI: Die „Rückkehr zur Person” in der Literaturkritik: „Ohne Autorität”. W tejże: New-Age-Diskurs in der polnischen Literaturwissenschaft, Literaturkritik und Lyrik der 70er und 80er Jahre. München 1995. Slavistische Beiträge, 328.

Powrót na górę↑

Ludzie-skorpiony

• L. ŻULIŃSKI: Nasz człowiek na Karaibach. „Autograf” 1990 nr 6 [dot. także: Człowiek-litera]
• E. SZYBOWICZ: Niedoskonały apokryf doskonały. W tejże: Apokryf w polskiej prozie współczesnej. Pozn. 2008 [dot. także: Człowiek-litera].

Powrót na górę↑

Człowiek-litera

• L. ŻULIŃSKI: Nasz człowiek na Karaibach. „Autograf” 1990 nr 6 [dot. także: Ludzie-skorpiony]
• E. SZYBOWICZ: Niedoskonały apokryf doskonały. W tejże: Apokryf w polskiej prozie współczesnej. Pozn. 2008 [dot. także: Ludzie-skorpiony ].

Powrót na górę↑

Romantyczna przestrzeń wyobraźni

• A. BAGŁAJEWSKI: „Romantyzm bez granic?”. „Twórczość” 1990 nr 11.

Powrót na górę↑

Krótka historia pewnego żartu

• Z. CHOJNOWSKI: Esteta wśród rzeczy oglądanych w Gdańsku. „Borussia” 1992 nr 3/4
• T. KOMENDANT: Sny na jawie. „Twórczość” 1992 nr 1
• A. NIEWIADOMSKI: Krótka historia na czas przeprowadzki. „Kresy” 1992 nr 9/10 [dot. także: P. Huelle: Opowiadania na czas przeprowadzki]
• M. ORSKI: Mitologia czasów stalinowskich. „Prz. Powsz.” 1992 nr 6, wersja zmien. pt. S.Ch.: Mitologie czasów zniewolenia. W tegoż: A mury runęły. Wr. 1995
• S. STERNA–WACHOWIAK: „Nautiliusem” (?) nad Europą Środkowowschodnią. „Tytuł” 1992 nr 2
• M. CZERMIŃSKA: Centrum i kresy w prozie pisarzy urodzonych po wojnie. „Akcent” 1993 nr 4 [dot. m.in. utworu S.Ch.]
• A. DOBOSZ: Granice literatury. „Kultura”, Paryż 1993 nr 11
• D. KUBACKI: W co wierzy Ch. „Opole” 1993 nr 1/2
• A. BAGŁAJEWSKI: Gdańskie miejsca. „Kresy” 1995 nr 22 [dot. także twórcz. G. Grassa, P. Huelle, W. Hrynkiewicza]
• A. BAGŁAJEWSKI: „Fanatyk” detalu i miejsca? Kilka uwag interpretacyjnych o prozie S. Ch. „FA-art” 1997 nr 4, przedr. z podtyt. O wczesnej prozie S.Ch: W tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989-2009. Lubl. 2012 [dot. także Hanemann]
• E. NAWROCKA: Uroda rzeczy i wariactwa historii. „Tytuł” 1998 nr 1 [dot. także Hanemann], przekł.[?] niem.: Eine literaturwissenschaftliche Einführung zum Werk S.Ch. [Przeł.] H. Stasiak. „Adalbertusforum”, Frankfurt am Main 1998 [z.] 1
• S. ROSIEK: I ja byłem w Arkadii Ch. „Tytuł” 1999 nr 4
• M. CUBER: Łaźnia gdańska. Kobiety w „Krótkiej historii pewnego żartu”. „FA-art” 2002 nr 2
• H. GOSK: Bohater swoich czasów. Izabelin 2002, passim
• A. SZÓSTAK: Dzieciństwo w perspektywie pytań o sens istnienia w prozie Juliana Kornhausera („Dom, sen i gry dziecięce”), Kazimierza Orłosia („Niebieski szklarz”) i S. Ch. („Krótka historia pewnego żartu”). W tegoż: Między mitem a rzeczywistością. Zielona Góra 2012
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Literatura i zdrada

• M. ADAMIEC: Konrad Wallenrod, łajdactwa i transportery opancerzone. „Prz. Polit.” 1993 nr 19/20
• A. BAGŁAJEWSKI: Wallenrod, Jałta i sprawa polska. „Znak” 1993 nr 12
• A. DOBOSZ: Granice literatury. „Kultura”, Paryż 1993 nr 11
• J. JARZĘBSKI: Podsumowanie dziejów wallenrodyzmu. „Tytuł” 1993 nr 2
• W. LEWANDOWSKI: „Wallenrod mnoży się niepowstrzymanie…” „Res Publica Nowa” 1993 nr 10
• M. URBANOWSKI: Zdrajca – nasz bliźni? „Dekada Lit.” 1993 nr 14, przedr. w tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007
• W. BROWARNY: Wallenrodyzm współczesny – ludzie i książki. „Odra” 1994 nr 7/8
• D. DOBROWOLSKA. „Pam. Lit.” 1995 z. 4.

Powrót na górę↑

Hanemann

• P. HUELLE: Laudacja, czyli słowo pochwalne. „Tytuł” 1995 nr 3/4b
• J. JARZĘBSKI: Hanemann i samobójcy. „Znak” 1995 nr 12, przedr. w tegoż: Apetyt na Przemianę. Kr. 1997
• J. STACHOWIAK: Miasto i świat. „FA-art” 1995 nr 4
• K. UNIŁOWSKI: Odpominanie. „Śląsk” 1995 nr 2, przedr. w tegoż: Skądinąd. Bytom 1998
• M. WILCZYŃSKI: Opowieść o dwóch miastach. „Czas Kult.” 1995 nr 4
• M. ZALESKI: Elegia na obcość świata. „Res Publica Nowa” 1995 nr 10
• A. FRANASZEK: Milczenie z wnętrza rozpaczy. Zapiski na marginesach „Hanemanna”. „NaGłos” 1996 nr 23, przedr. pt. Lewa ręka Boga. W tegoż: Przepustka z piekła. Kr. 2010
• M. KISIEL: Lektura fotografii. „Tygiel Kult.” 1996 nr 6/7
• A. KOSS: Gotyk i melancholia. „Kresy” 1996 nr 2
• A. LEGEŻYŃSKA: Inny Niemiec, inny Gdańsk. „Polonistyka” 1996 nr 10
• W. MACIĄG: Źródła wierności. „Dekada Lit.” 1996 nr 2
• D. NOWACKI: Obok i ponad. „Twórczość” 1996 nr 3, przedr. zmien. w rozdz. pt. Im dawniej, tym lepiej w tegoż: Zawód czytelnik. Kr. 1999
• M. ORSKI: W tonacji trenu. „Odra” 1996 nr 3
• A. BAGŁAJEWSKI: „Fanatyk” detalu i miejsca? Kilka uwag interpretacyjnych o prozie S.Ch. „FA-art” 1997 nr 7, przedr. z podtyt. O wczesnej prozie S.Ch: W tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989-2009. Lubl. 2012 [dot. także: Krótka historia pewnego żartu]
• A. BREITENSTEIN: Durch die Milchglasscheibe. „Tod in Danzig”: S.Ch. betreibt Völkerversöhnung. „Neue Zürcher Zeitung”, Zürich 1997 [nr z] 9 VIII
• M. KIJOWSKA: Femininer Blick. Der Pole S. Ch. vollführt in seinem Roman „Tod in Danzig” ein bizzares Rollenspiel. „Focus”, Monachium 1997 nr 46
• M. PĄKCIŃSKI: Spokojne światło bytu. „Literatura” 1997 nr 1
• A. REIF: Neues Leben in einer untergangen Welt. Der polnische Schriftsteller S. Ch. und sein Roman „Tod in Danzig”. „Die Welt”, Frankfurt am Main 1997 [nr z ] 5 VI
• G. KRZECHOWICZ: Die verlorenen Wurzeln in Danzig. Roman über die Stadt, vorund nach ihrer Zerstorung im Zweiten Weltkrieg. „Salzburger Nachrichten”, Salzburg 1998 [nr z] 28 II
• E. NAWROCKA: Uroda rzeczy i wariactwa historii. „Tytuł” 1998 nr 1 [dot. także Krótka historia pewnego żartu], przekł.[?] niem.: Eine literaturwissenschaftliche Einführung zum Werk S.Ch. [Przeł.] H. Stasiak. „Adalbertusforum”, Frankfurt am Main 1998 [z.] 1
• L. QUINKENSTEIN: Entsiegelte Geschichte. Zur Bildfunktion der Stadt Danzig in der polnischen Gegenwartsliteratur unter Berücksichtung der Wirkungsgeschichte von Günter Grass. W: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen. Bonn 1998
• P. CZAPLIŃSKI: „Hanemann” S.Ch. albo o kruchości istnienia. W: Literatura współczesna – Lektury polonistyczne. T. 2. Kr. 1999, przedr. pt. O kruchości istnienia. W: P. Czapliński: Wzniosłe tęsknoty. Kr. 2001
• M. POLLACK: Krieg, Flucht, Ironie und tiefere Bedeutung. Eine subjektive Geschichte der Literatur Polens. „Literaturen. Die Erfindung des Ostens”, Berlin 2000 nr 1/00
• J. GRUDZIŃSKA: „Hanemann” i „Weiser Dawidek” w przekładach. „Tytuł” 2001 nr 1/2 [dot. przekł. na jęz. ang. i niem.]
• G. HÅKANSSON: Nar sorgen overfors pa tingen. „Dagens Nyheter”, Sztokholm 2001 [nr z ] 21 XI
• W. SCHLOTT: W poszukiwaniu tożsamości kulturalnej: Güntera Grassa „Wróżby kumaka” i S.Ch. „Hanemann”. „Slavia Occidentalis” 2001 t. 58
• E. BANIEWICZ: „Hanemann” i przyległości. „Twórczość” 2002 nr 5/6 [dot. także adapt. w T. Wybrzeże]
• L. SOBKIEWICZ: Literatur als Archäologie: Danzig/Gdańsk in der Bildlichkeit von S.Ch. Roman „Hanemann”. „Acta Univ. Nicolai Copernici. Filol. Germańska” 2002 z. 24
• R. ZEKERT: Nähe und Distanz. Erzählstruktur und Motivgeflecht in S.Ch. Roman „Tod in Danzig”. W: Ein weiter Mantel. Polenbilder in Gesellschaft, Politik und Dichtung Obszerna polska peleryna. Polityczne, społeczne i literackie wizje Polski i Polaków. Dettelbach 2002. Kulturwissenschaftliche Beiträge, 1 [art. w jęz. niem. ze streszczeniem w jęz. pol.]
• E. BÄCKSTEDT: Hanemann bleve succe for Ch. „Svenska Dagbladet”, Sztokholm 2003 [nr z ] 28 IX
• A. BAGŁAJEWSKI: O „Hanemannie” S.Ch. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Goleszów 2003
• P. PIETRYCH: Powieść o porcelanie. Inne spojrzenie na „Hanemanna” Ch. W: Literatura polska 1990-2000. T. 2. Kr. 2003
• E. Z. CYBENKO: Roman S.H. „Hanemann” v kontekste pol’skoj prozy 1990-h gg. „Slavânskij Vestnik”, Moskwa 2004
• A. MUNDOW, M. KENNEY: Best fiction books of the year. „The Boston Globe”, Boston 2004 [nr z] 5 XII [dot. m.in.: Hanemann]
• A. PRAVIKOV: Put’ s dvustoronnim dviženiem. „Znamâ”, Moskwa 2004 nr 4
• Z. WASILEWSKA-LIPKE: Obecność i ślady – rzecz o „Hanemannie” S.Ch. W: Czytane na nowo. Izabelin 2004
• F. CASTANEDO: La ciudad perdita. „El Pais” Madryt 2005 nr 716 [z] 13 VIII dod. „Babelia”
• M. HOFMANN: What life after linden-blossom tea? „The Guardian”, Londyn 2005 [nr z] 5 III
• J. SAVAGE: Ch. creates brilliant characters. „Daily Herald-Tribune”, Grande Prairie 2005 [nr z ] 21 III
• D.J. TAYLOR: Shattered lives in the ruins of the Reich. „The Independent”, Londyn 2005 [nr z] 11 III
• A. ROTER-BOURKANE: „Nad łóżkiem pistolety i portret Hanemanna” – obecność pewnej sceny u Kraszewskiego i Ch. „Pr. Komis. Filol. PTPN” 2006 t. 47
• H. TUMOLSKA: „Hanemann” S.Ch
• tren na cześć umierającego miasta. W tejże: Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945-2000). Tor. 2007
• B. DARSKA: Zmysłowa nieobecność: mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach S.Ch. „Hanemann” i „Esther”. „Media, Kult., Komunikacja Społ.” 2007/2008 nr 3/4
• J. TERMER: Jeszcze jeden „gdański tekst”. Hanemann S.Ch. W tegoż: Z przełomu wieków. Tor. 2009
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Esther

• A. BAGŁAJEWSKI: Opowiem wam o Esther. „Kresy” 2000 nr 1
• P. CZAPLIŃSKI: Opowieść, siostra pamięci. „Polityka” 2000 nr 6
• E. CZERWIŃSKA: Księga Estery według Ch. „Zesz. Lit.” 2000 nr 3
• J. DRZEWUCKI: Rzecz o rzeczach. „Twórczość” 2000 nr 8
• K. DUNIN: Nowe Jeruzalem dla nowego mieszczucha. „Res Publica Nowa” 2000 nr 9, polem.: S. Chwin: Nowa Polska i „wściekli”. „Res Publica Nowa” 2000 nr 11
• M. EBEL: Und schön war alles anders. S.Ch. beschwort ein vergangenes Polen. „Neue Zürcher Zeitung”, Zurych 2000 nr 242 [z 17 X]
• A. FRANASZEK: Kamień i wino. Wokół pisarstwa S.Ch. „Twórczość” 2000 nr 12, przedr. w tegoż: Przepustka z piekła. Kr. 2010
• M. FRĄTCZAK. „PAL Prz. Artyst.-Lit.” 2000 nr 5
• J. JARZĘBSKI: Esther w mieszczańskiej Arkadii. „Tyg. Powsz.” 2000 nr 33
• K. JERZAK: Coraz bledsze, coraz niklejsze, czyli nowa powieść S.Ch. „Pogranicza” 2000 nr 3
• M. MIZIURO: Nietzsche od kuchni. „Odra” 2000 nr 1
• K. UNIŁOWSKI: Konstruowanie pamięci. O nowych książkach Jerzego Limona i S.Ch. „FA-art” 2000 nr 1/2, przedr. w tegoż: Koloniści i koczownicy. Kr. 2002
• R. Volmann: Wenn Romane Frauen wären. Weshalb der polnische Romancier S.Ch. so schön schreibt und weshalb Georges Simenon am Ende vielleicht doch stärker ist. „Die Zeit”, Hamburg 2000 nr 43 dod. „Die Zeit Literatur” [dot. także G. Simenon: Der Zug]
• G. Ziolkowski: Es riecht wie bei Buddenbrooks S. Ch. Roman „Die Gouvernate”. „Frankfurter Rundschau”, Frankfurt nad Menem 2000 nr 242
• M. MEDECKA: Ulotna trwałość rzeczy. O „Esther” S.Ch. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Goleszów 2003
• A. NĘCKA: Gott ist tot? O „Esther” S.Ch. „FA-art” 2003 nr 1/2, przedr. w tejże: Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku. Mikołów 2012
• M. CUBER: Żydówka w butach z safianowej skórki. O „Esther” S. Ch. W: Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje. T. 1. Katow. 2005. Pr. Nauk. UŚl. w Katow., 2289
• W. BROWARNY: Mieszczańska ikonosfera w powieściach S.Ch., Pawła Huellego i Olgi Tokarczuk. W: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji. Tor. 2007, przedr. pt.: Powieść z mieszczańskimi tradycjami. („E.E.” O. Tokarczuk, „Esther” S.Ch., „Castorp” P. Huellego). W tegoż: Fikcja i wspólnota. Wr. 2008
• M. MEDECKA: Dziewiętnastowieczny romans w formule narracji seryjnej. „Esther” S.Ch. W tejże: Apokryf rodzinny jako odmiana dwudziestowiecznej powieści historycznej. Lubl. 2007
• B. DARSKA: Zmysłowa nieobecność: mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach S.Ch. „Hanemann” i „Esther”. „Media, Kult., Komunikacja Społ.” 2007/2008 nr 3/4
• J. LEHUN: Konstrukcja narratora w „Esther” S.Ch. jako sposób przywoływania dawności. „Kwart. Opol.” 2008 nr 1
• C. Fabig: Auf den Pfaden des Fremden – Eine Spurensuche im Prosatext von Stefan Chwin „Die Gouvernante”. Frankfurt [n. Odrą] 2013, Fokus Osteuropa. Studentische Beiträge zur Kulturwissenschaft, 8.

Powrót na górę↑

Wspólna kąpiel

• M. LECIŃSKI: Gdybanie. „Pracownia” 2001 nr 4
• E. RAJEWSKA: Wspólna kąpiel. „Arkusz” 2001 nr 10 [dot. także: [K. Chwin] K. Lars: Umieranki i inne wiersze]
• K. UNIŁOWSKI: Tradycja, ironia i język ojczysty. „FA-art” 2001 nr 3.

Powrót na górę↑

Złoty pelikan

• J. CEMBROWSKA: Pisane złotym pelikanem. „Świat i Sł.” 2003 nr 1
• M. CUBER: Zbrodnia i kara. „Opcje” 2003 nr 1
• A. FRANASZEK: Ziarno bez rdzy. „Tyg. Powsz.” 2003 nr 4
• J. KANDZIORA: Uciekinier z krainy Auchan. „Arkusz” 2003 nr 4
• J. KLEJNOCKI: Ostatnia taka powieść. „Borussia” 2003 nr 29
• P. ŁYŻBICKA: Apetyt na życie. „Polonistyka” 2003 nr 10
• M. ZALESKI: Pozłacany pelikan. „Res Publica Nowa” 2003 nr 3
• M. MIKOŁAJCZAK: W zawieszeniu. „Kwart. Artyst.” 2004 nr 2
• R. Tornborg: Handledning för alla bekymrade. „Svenska Dagbladet”, Sztokholm 2004 [nr z] 19 XI
• G. Dotzauer: Der Mensch wohnt in der Niederlage. Ab in die Hölle: S.Chw. grosser Roman „Der goldene Pelikan”. „Der Tagesspiegel”, Berlin 2005 [nr z] 2 IX
• M. JENTYS: S.Ch. rzecz o ekspiacji. W tejże: Nić Ariadny. Tor. 2005
• G. Schulz: Diese dumme Sache in Danzig. Polnische Literatur als moderne Weltliteratur: S. Ch. berührender Roman über eine unselige Passion. „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, Frankfurt nad Menem 2005 nr 211
• L. SZARUGA: Stan rzeczy. „Borussia” 2005 nr 36 [dot. także: E. Rylski: Człowiek w cieniu, P. Huelle: Castorp]
• Sz. KUŚ: Terapeutyczny wymiar Innego w „Złotym pelikanie” S.Ch. „Świat i Sł.” 2008 nr 2
• C. ZALEWSKI: Aspekty przemocy w literaturze najnowszej. I. Błogosławiona zdolność odczuwania bólu. Problem masochizmu w „Złotym pelikanie” S.Ch. W: Ćwiczenia z rozpaczy. Kr. 2011
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Kartki z dziennika

• P. CZAPLIŃSKI: Walka krawata z niebytem. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 108
• A. DOBOSZ: Kartki z dziennika. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 22, polem.: S. CHWIN: Cierpiał wiele, więc ma prawo. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 25
• M. LAREK: Mieszczanin romantykiem? „Czas Kult.” 2004 nr 4
• J. WINIARSKI: Dusza we fraku. „Studium” 2004 nr 2/3
• A. ZAWADA: Sztuka uwodzenia. „Nowy Dz.”, Nowy Jork 2004 nr z 9 VII dod. „Prz. Pol.”
• R. JOCHYMEK: Autokreacja S.Ch. w jego „Kartkach z dziennika”. „Ann. Acad. Paedagogicae Crac. Stud. Historicolitteraria” 2006 [nr] 6
• J. MADEJSKI: „Wystawianie duszy na niebezpieczeństwa”. Gombrowicz Chwina. W: Gombrowicze. Słupsk 2006
• J. ZALESIŃSKI: Gnostyk z sielską duszą. „Prz. Polit.” 2007 nr 81
• A. OKULUS: Ja autobiograficzne jako podmiot dialogiczny „Kartki z dziennika” S.Ch
• „odkrywanie innego”. „Kwart. Opol.” 2009 nr 1
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

[Miejsca wspomnień. Obrazy z Europy wschodniej. Drezdeńskie lekcje poetyckie]. Przekł. na jęz. niem. pt. Stätten des Erinners. Gedachtnisbilder aus Mitteleuropa. Dresdner Poetikvorlesungen

• A. SAUTER: In der Mitte Europas. Wie S.Ch. seinen deutschen Lesern das polnische Geschichtsbewusstsein auf einfühlsame Weise nahe bringt. „Literaturkritik.de” , Marburg [on-line] 2006 nr 12 [dostęp 9 czerwca 2011]. Dostępny w Internecie: http://www.literaturkritik.de/public/rezension.php?rez_id10225

Powrót na górę↑

Żona prezydenta

• M. CUBER: Apelacja – sequel. „Twórczość” 2005 nr 12
• J. ROSTROPOWICZ-CLARK: Polka w kazamatach USA (czyli koncernu Maliburton); J. ZIELIŃSKI: Mistrz i Krystyna. „Nowy Dz.”, Nowy Jork 2005 nr z 16 IX dod. „Prz. Pol.”
• M. URBANOWSKI: Obce ciało III RP. W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007 [dot. także: R. Ziemkiewicz: Ciało obce, D. Bieńkowski: Nic]
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Dolina Radości

• T. MIZERKIEWICZ: Apokryf o modernistycznej radości. „FA-art” 2006 nr 4
• A. SKRENDO: Dolina smutku. „FA-art” 2006 nr 4
• J. CEMBROWSKA: Literatura! I coś jeszcze. „Opcje” 2007 nr 1
• B. DARSKA: Czytanki z historii. „Kresy” 2007 nr 1/2
• S. IWASIÓW: Pan życia i śmierci. „Pogranicza” 2007 nr 3
• K. UNIŁOWSKI: Mit powieści mieszczańskiej. (2). „Dekada Lit.” 2007 nr 4
• J. ZALESIŃSKI: Gnostyk z sielską duszą. „Prz. Polit.” 2007 nr 81
• A. ADAMCZYK: Panie szofer, gazu! – bracia strzelają do braci! „Czas Kult.” 2008 nr 3
• R. JOCHYMEK: Gry z totalitaryzmem Innego „skromnego pracownika piękna”. „Świat i Sł.” 2008 nr 2
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Dziennik dla dorosłych

• P. MACKIEWICZ: Żywot Lwa Nikołajewicza z Moreny. „Kwart. Artyst.” 2009 nr 1
• J. ZALESIŃSKI: Na łodydze pokrzywy. „Prz. Polit.” 2009 nr 91/92
• M. ORSKI: Autor na kozetce u narratora. W tegoż: Opowieści dla dorosłych i opowiastki dla niedorosłych. Wr. 2010.

Powrót na górę↑

Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni

• M. BUCHOLC: Śmierć jest możliwa. „Kult. Liberalna” [on-line] 2010 nr 61 [dostęp 9 czerwca 2011]. Dostępny w Internecie: http://kulturaliberalna.pl/ – D. MARKIEWICZ: Doświadczenie defetyzmu. „Tygiel Kult.” 2010 nr 4/6
• P. SOBOLCZYK: Gnostycka apostazja. „Kwart. Artyst.” 2010 nr 2
• K. VARGA: Paradoksy samobójstwa, czyli o trupie, któremu wydaje się, że żyje. „Gaz. Wybor.” 2010 nr 29 dod. „Duży Format” nr 4
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Panna Ferbelin

• A. MORAWIEC: Secundus adventus. „Nowe Książ.” 2011 nr 5
• D. NOWACKI: Gdańskie lata Jezusa. „Gaz. Wybor.” 2011 nr 48
• I. ŁOSSOWSKA: S. Ch
• „Panna Ferbelin”. W tejże: Śladami moich lektur. Wwa 2012, – P. MAŁOCHLEB: Kafka w Gdańsku. „Odra” 2012 nr 6
• Zob. też Wywiady.

Powrót na górę↑

Miłosz. Interpretacje i świadectwa

• zob. Wywiady.

Powrót na górę↑

----