MAN Tomasz
ur. 1968
Dramatopisarz, autor adaptacji teatralnych.
Urodzony 31 sierpnia 1968 w Rzeszowie; syn Władysława Mana, młynarza, i Alicji z domu Turewicz, rolniczki. W 1983-87 uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Konarskiego w Rzeszowie. W tym czasie założył zespół punk rockowy Topaz. Następnie przeniósł się do Wrocławia. Po zdaniu matury w tamtejszym I Liceum Ogólnokształcącym im. J. Poniatowskiego w 1989 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W tym okresie był aktorem studenckiego teatru f.vileda, działającego przy klubie Studnia, i występował jako gitarzysta i autor tekstów w zespołach heavy metalowych, m.in.: Carton People, Mordor i „8”. Magisterium uzyskał w 1993. W tymże roku napisał swoją pierwszą sztukę pt. Niebodrzew (nieopublikowana), za którą otrzymał w 1995 III nagrodę w Konkursie Literackim Młodych Twórców „Werdykt”. W 1997 odbył podróż do Turcji, Iranu, Pakistanu i Indii. Po powrocie rozpoczął studia na wydziale reżyserii w Akademii Teatralnej w Warszawie (magisterium w 2000). W tym czasie przygotował m.in. rock-operę Misterium 1999 prezentowaną na Festiwalu „Klasyka Polska” w Opolu w 1999 oraz adaptację Boskiej Komedii Dantego. Był także asystentem reżysera u Grzegorza Jarzyny, Agnieszki Glińskiej i Mai Komorowskiej. W druku debiutował utworem dramatycznym pt. Katarantka, opublikowanym w 1998 na łamach „Dialogu” (nr 4), natomiast jako reżyser – wystawieniem w 2000 Balladyny Juliusza Słowackiego w Teatrze Dramatycznym w Białymstoku (spektakl dyplomowy). Kilka miesięcy później w tym samym teatrze zaprezentował własną adaptację Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Następnie reżyserował spektakle m.in. w Teatrze Polskim w Warszawie (2001), Teatrze Współczesnym w Szczecinie (2001), Teatrze Polskim we Wrocławiu (2001), Teatrze Polskim w Poznaniu (2001), Teatrze Krypta w Szczecinie (2002). W 2002 jako stypendysta brał udział w warsztatach dramaturgicznych odbywających się w ramach Festiwalu „Berliner Treffen”. W tymże roku był gościem Festiwalu Ibsenowskiego w Oslo. W 2002-03 prowadził warsztaty teatralne dla nauczycieli w Niepublicznej Szkole „Eko-tur” w Warszawie. W maju 2003 został kierownikiem literackim w Teatrze im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie; pełnił tę funkcję przez dwa sezony. W czerwcu 2003 założył z przyjaciółmi we Wrocławiu Teatr pod Gryfami (w średniowiecznych piwnicach restauracji o tej samej nazwie), gdzie przez kilka miesięcy wystawiał współczesne sztuki, w tym własne utwory i adaptacje. W tymże roku został wiceprezesem Towarzystwa Autorów Teatralnych (rozwiązane w 2010). W 2004-05 był konsultantem programowym w Teatrze im. A. Mickiewicza w Częstochowie. Równocześnie kontynuował twórczość dramatopisarską. Sztuki własne, a także współczesnych dramatopisarzy polskich i obcych oraz autorskie adaptacje klasyki realizował jako reżyser w wielu teatrach. Od 2007 pracował jako adiunkt w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L Solskiego w Krakowie, na Wydziale Lalkarskim we Wrocławiu. Tam w 2009 uzyskał doktorat na podstawie analizy spektaklu Medea Eurypidesa we Wrocławskim Teatrze Lalek (promotor prof. Beata Pejcz), a w 2013 uzyskał stopień doktora habilitowanego sztuk teatralnych i stanowisko profesora nadzwyczajnego. Odbywał wiele podróży zagranicznych.
W 2005 ożenił się z Anetą Piekarską, scenografką; wychowuje Zuzannę (ur. 1995), Remigiusza (ur. 2005) i Łucję (ur. 2009). Mieszka we wsi Piecowice pod Wrocławiem.
TWÓRCZOŚĆ
1. Katarantka. Requiem. Nieszczęście w dwóch aktach. „Dialog” 1998 nr 4 s. 27-52. Praprem.: teatr.: Reż.: T. Man. Wwa, T. Pol. 2001; radiowa: Reż. T. Man. Radio 2014. Druk. w: Transformacja. Dramat polski po 1989 roku. [T.] 1. Wwa 2012 s. 311-374.
Przekł.: czes.: Katarantka. [Przeł.] L. Veselý. W: Pobavme se o životě a smrti. Praha 2002, wyst. jako sztuka czytana: Reż.: B. Mazúch. Praha, Divadlo Na Zábradli 2002, – niem.: Katharantin. [Przeł.] E. Szymani. W: Anthologie polnischer Dramen der Gegenwart. Sulejówek 2000.
2. Pisi. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2000 nr 5 s. 20-30.
3. Historia pewnej miłości. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: teatr.: Reż.: T. Man. Pozn., T. Pol. 2001; radiowa: Reż. T. Man. Radio 2013.
Wyst. nast.: jako sztuka czytana. Reż. A. Kerth. Gdańsk, Klub Żak 2014.
4. Matka i Lampart. [Słuchowisko]. Reż.: T. Man. Radio 2004.
Nagroda za scenariusz oryginalny na V Festiwalu T. Pol. Radia i T. TVP „Dwa Teatry” w Sopocie w 2005.
5. [Sto jedenaście] 111. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: teatr.: Reż.: R. Klynstra. Wwa, T. Nar. 2004; radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2006. Druk. w: Made in Poland. Kr. 2006 s. 335-358.
Tekst powstał dla Laboratorium Dramatu Tadeusza Słobodzianka. – Wyst. nast.: jako część spektaklu dyplomowego pt. Generacje. Reż.: P. Łazarkiewicz. Wwa, Akad. Teatr. 2005; pt. Cztery. Reż.: P. Pawlicki. Wr., PWST Kr. – Filia we Wr. 2007; Reż.: T. Man. Tor., T. im. W. Horzycy 2007.
Przekł. niem.: 111. Przeł. E. Walerich. Wyst. Münster, dworzec kolejowy 7 VI 2005 (w ramach obchodów 1200-lecia założenia tamtejszej diecezji), – ros.: 111. [Przeł.] E. Vernikovskaâ. W: Antolgiâ sovremennoj pol’skoj dramaturgii. [Red.:] K. Starosel’skaâ. Moskva 2010, – wegier..: 111. [Przeł.] P. Pászt. W: Fiatal lengyel drama. [Red.:] G. Körner. Pozsony 2010.
6. Deszcze. [Utwór dramatyczny]. Współaut.: K. Bizio. Praprem.: Reż.: A. Wieczur-Bluszcz. Legnica, T. im. H. Modrzejewskiej 2005.
7. Cięcie. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 2006. Praprem.: teatr.: zob. przekł. niem.; radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2008.
Przekł. niem.: Solutions. Last count-down. Przeł. E. Walerich. Praprem.: Reż.: T. Rotemberg. Leipzig, LOFFT 2006 (Company Mafaldo).
8. Dobrze. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2006 nr 8 s. 65-82. Praprem. tv: Scenariusz i reż.: T. Man. TVP 2007; radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2007; teatr.: Oprac. muzyczne i reż.: T. Man. Jelenia Góra, T. im. C.K. Norwida 2010.
9. [Trzy razy dwa] 3x2. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż.: P. Łazarkiewicz. Zielona Góra, Lubuski T. im. L. Kruczkowskiego 2006 oraz Wwa, T. Stara Prochoffnia 2006.
Przedstawienie przygotowane we współpracy obu teatrów.
10. C(r)ash Europe. [Utwór dramatyczny]. Praprem. pol. jako sztuka czytana pt.: Koperta, szparagi i seks. Wr. T. Pol. 2007; teatr.: pt. Eu. Reż.: T. Man. Katow., T. Śląski im. S. Wyspiańskiego 2008; radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2009; tv: Reż.: T. Man. TVP 2012.
Tekst powstał na zamówienie Städtische Bühnen w Münster.
Przekł. niem.: Przeł. E. Szymani, T. Dominiak. Praprem.: Reż.: A. Sebastian. Münster, Städtische Bühnen 2007.
11. Świat jest skandalem. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: teatr.: Reż.: T. Man. Katow., T. Śląski im. S. Wyspiańskiego 2009; radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2013.
12. Bóg i Proch. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 2010.
Przekł. niem.: An den Wassern zu Babel. Przeł. E. Szymani. Praprem.: Reż.: L. Engels. Aachen, T. Aachen 2010.
Tekst napisany na zamówienie T. Aachen.
13. Wszystko się uda. [Słuchowisko]. Reż.: T. Man. Radio 2010.
14. Sex Machine. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2010; teatr.: Reż.: A. Nalepa. Wwa, Laboratorium Dramatu 2011.
Wyst. nast.: Reż.: T. Man. Wr., T. Muz. Capitol 2012.
Nagroda za reżyserię słuchowiska na Festiwalu T. Pol. Radia i T. Telewizji Pol. „Dwa Teatry” w Sopocie w 2011.
- Moja ABBA. [Utwór dramatyczny]. „Dialog” 2011 nr 10 s. 84-111. Praprem.: radiowa: Reż.: T. Man. Radio 2011; teatr.: Reż.: T. Man. Kielce, T. im. S. Żeromskiego 2012.
Nagroda za oryginalny scenariusz słuchowiska radiowego na XII Festiwalu Dwa Teatry, Sopot 2012, Grand Prix na Festiwalu Europejskich Projektów Teatralnych Les Eurotopiques, Tourcoing 2012.
Wyst. nast.: Reż.: K. Deszcz. Katow., T. Śląski im. S. Wyspiańskiego 2012; Reż.: T. Man. Wroc., T. Muz. Capitol 2013.
16. Brygada Misiek. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Praprem.: Reż.: T. Man. Tor., T. Baj Pomor. 2013.
17. Mytarstwa. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż.: T. Man. Wr., T. Muz. Capitol 2013.
18. Exodus. [Słuchowisko]. Reż.: T. Man. Radio 2014.
19. Faust. [Słuchowisko]. Reż.: T. Man. Radio 2015. Druk. „Dialog” 2016 nr 3 s. 163-205.
20. Każde patrzenie jest głupie. Pan Tadeusz Kantor. [Słuchowisko]. Koncepcja artyst. i reż.: T. Man. Radio 2015.
21. Złoto dziadka. [Utwór dramatyczny]. Praprem.: Reż. T. Man. Sopot, T. Wybrzeże 2015.
22. Zostań przyjacielem. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Praprem.: Reż.: T. Man. Gdańsk, Miej. T. Miniatura 2015.
23. Aya znaczy miłość. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Praprem.: Reż.: T. Man. Tor., T. Baj Pomor. 2016.
24. Bestseller. [Słuchowisko]. Reż.: T. Man. Radio 2016.
25. Liżę twoje serce. [Scenariusz musicalu]. Współaut.: A. Glińska. Praprem.: Reż. A. Glińska. Wr., T. Muz. Capitol 2016.
Przekł. dramatów T. Mana w antologiach zagranicznych: czes.: Pobavme se o životě a smrti. Praha 2002, – ros.: Antolgiâ sovremennoj pol’skoj dramaturgii. [Red.:] K. Starosel’skaâ. Moskva 2010, – węgier.: Fiatal lengyel drama. [Red.]: G. Körner. Pozsony 2010.
Adaptacje
1. Dante Alighieri: Boska Komedia. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Wwa, Akad. Teatr. 1999.
2. „Misterium 1999”. [Rock-opera]. Wyst.: Adapt.i reż.: T. Man. Opole, Festiwal „Klasyka Polska” 1999.
Sztuka oparta na tekstach średniowiecznych.
3. F. Dostojewski: Zbrodnia i kara. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Białystok, T. Dram. im. A. Węgierki 2000.
4. B. Hrabal: Zbyt głośna samotność. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Wwa, T. Studio 2003.
5. Żona mnie opierniczyła. [Utwór dramatyczny]. Wyst.: Adapt. blogu internetowego anonimowego autora i reż.: T. Man. Wr., T. pod Gryfami 2003.
6. Molier: Skąpiec. Wyst.: Adapt. pt. Harpagon i reż.: T. Man. Zielona Góra, Lubuski T. im. L. Kruczkowskiego 2005.
Nagroda Leon 2006 dla najlepszego spektaklu sezonu w Zielonej Górze.
7. Eurypides: Medea. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Wr., T. Lalek 2007.
8. J. Pilch: Miasto utrapienia. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Gdynia, T. Miej. im. W. Gombrowicza 2008.
9. T. Różewicz: Kartoteka. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Radio 2009.
Nagroda im. K. Zaleskiego za twórczość odrzucającą stereotypy, łatwe nowinki, umocowaną w pamięci i historii, dot. problemów współczesności na Festiwalu T. Pol. Radia i T. Telewizji Pol. „Dwa Teatry” w Sopocie w 2010.
10. J. i W. Grimm: Królewna Śnieżka. Wyst.: Adapt.: T. Man. Reż.: A. Maksymiak. Bielsko-Biała, T. Lalek Banialuka im. J. Zitzmana 2014.
11. Z. Herbert: Król mrówek. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Radio 2014.
12. T. Mann: Śmierć w Wenecji. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Radio 2015.
13. S. Barańczak: Zwierzęca zajadłość. Wyst.: Adapt. i reż.: T. Man. Radio 2016.
14. J. i W. Grimm: Śpiąca królewna. Wyst.: Adapt., reż. i muz.: T. Man. Wwa, T. Lalek Guliwer 2016.
15. R. Kapuściński: Cesarz. Wyst.: Adapt.: T. Man. Reż. A. Głuch-Klucznik. Sosnowiec, T. Zagłębia 2016.
OPRACOWANIA (wybór)
Ank. 2008.
Wywiady: Dramat to partytura. Rozm. D. Wyżyńska. „Gaz. Wybor.” dod. „Stołeczna” 2001 nr 20 dod. „Stołeczna” [dot.: Katarantka]; Jesteś stary, jesteś dead. Rozm. D. Zawrzykraj. „Dialog” 2006 nr 8 [dot.: Dobrze]; Trudny temat, absolutna cisza na widowni. Rozm. D. Wyżyńska. „Gaz. Wybor.” dod. „Stołeczna” 2006 nr 119 [dot. wyst. w Wwie 3x2]; Zapłacił 111 zł za śmierć rodziców. Rozm. G. Giedrys. „Gaz. Wybor.” dod. „Toruń” 2007 nr 269 [dot.: 111]; Cyfry nie, miłość zawsze. Rozm. A. Serdiukow. „Machina” 2008 nr 27; Jazda na ABBIE. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2011 nr 10 [dot. Moja ABBA]. – Tomasz Man: W teatrze jak na boisku – trzeba grać zespołowo. Rozm. P. Gulda. „Gaz. Wybor.” dod. „Trójmiasto” [on-line]. [Dostęp 20 grudnia 2016] Dostępny w Internecie: http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35611,18036716,Tomasz_Man__w_teatrze_jak_na_boisku___trzeba_grac.html. [dot.: Zostań przyjacielem]. – Teatr dla dzieci uczy empatii. Rozm. J. Cieślak. „Rzeczpospolita” 2016 nr z 28.09.2016 [dot.: Aya znaczy miłość]. – Żeby nie srać marmurem. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2016 nr 3.
R. Pawłowski: T.M. W tegoż: New Polish Drama. Warsaw 2008.
Ogólne: R. PAWŁOWSKI: Skazany na rocka. W: Made in Poland. Kr. 2006.
Katarantka (poz. 1): T. MOŚCICKI: Bardzo dziwne słowo. „Życie” 2001 nr 32. – R. PAWŁOWSKI: Wiek Samotności. „Gaz. Wybor.” 2001 nr 27. – A. REMBOWSKA: Drugi teatr. „Teatr” 2001 nr 3. – Zob. też Wywiady.
Historia pewnej miłości (poz. 3): E. OBRĘBOWSKA-PIASECKA: Zwykła historia pewnego spotkania. „Gaz. Wybor.” dod. „Poznań” 2001 nr 288.
111 (poz. 5): Rec. teatr. wyst. w Tor.: G. GIEDRYS: Historia przemocy made in Poland. „Gaz. Wybor.” dod. „Toruń” 2007 nr 285; A. RUBCZAK: Zabij ojca swego i matkę swoją. „Nowa Siła Krytyczna” [on-line] 22 XI 2007 [dostęp: 25 listopada 2008]. Dostępny w Internecie: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/47652.html. – Zob. też Wywiady.
Deszcze (poz. 6): K. KRUCZEK: Miasto deszczem płynące. „Konkrety” 2005 nr 11. – L. PUŁKA: Najsłabsze ogniwo trylogii. „Gaz. Wybor.” 2005 nr 62 dod. „Wrocław”.
Dobrze (poz. 8): Zob. Wywiady.
3x2 (poz. 9): Rec. teatr. wyst. w Wwie: A. MICHALAK: Nagość, nieszczęście i banał. „Dziennik” 2006 nr 38; J. WAKAR: Teatr ośmiesz się sam. „Dziennik” 2006 nr 42 [dot. m.in. wyst. w Wwie: 3x2]. – Zob. też Wywiady.
C(r)ash Europe (poz. 10): A. CZAPLA-OSLISLO: Grzeszny żywot Europejczyka. „Gaz. Wybor.” dod. „Katowice” 2008 nr 95.
Świat jest skandalem (poz. 11): A. GŁOWACKA: W stronę Bellmera. „Śląsk” 2009 nr 12.
Sex-Machine (poz. 14): Rec. wyst. we Wroc.: M. BRANICKA: Kto ją wyłączy? Powst. 2012 [online] [dostęp 4 września 2013]. Dostępny w Internecie: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/143021.html. – M. PIEKARSKA: O matczynej niemiłości. „Gaz. Wybor.” 2012 nr 130 dod. „Wrocław”.
Moja ABBA (poz. 15): M. ŚNIADECKA-SKRZYPEK: Główny bohater – wielogłos. Specyfika pracy z głosem w spektaklu „Moja ABBA”; T. MAN: Funkcja głosu w słuchowisku „Moja ABBA”. „Zesz. Nauk. PWST im. L. Solskiego w Kr.” 2014 nr 6. – Rec. wyst. w Katow.: A. CZAPLA-OSLISLO: Przez sentyment do serca. „Gaz. Wybor.” 2012 nr 135 dod. „Katowice”; J. SIERADZKI: Jej Abba [online] [dostęp 4 września 2013]. Dostępny w Internecie: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/150937.html, – rec. wyst. we Wroc.: J. KOWALSKA: Abba w laboratorium dźwięku. „Teatr” 2013 nr 7/8; M. PIEKARSKA: ABBA ma siłę. Błyskotki w Capitolu. „Gaz. Wybor.” 2013 nr 114 dod. „Wrocław”. – Zob. też Wywiady.
Brygada Misiek (poz. 16): A. STERN: Łojfonek i Misiek Squad. Powst. 2013 [on-line] [dostęp 3 stycznia 2107]. Dostępny w Internecie: http://www.teatrdlawas.pl/recenzje/3556-lojfonek-i-misiek-squad.
Każde patrzenie jest głupie. Pan Tadeusz Kantor (poz. 20): J. ŁASTOWIECKI: To jest rytuał dnia dzisiejszego. Powst. 2015 [on-line] [dostęp 3 stycznia 2107]. Dostępny w Internecie: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/212906.html.
Zostań przyjacielem (poz. 22): D. KARAŚ: Uwaga, zły człowiek. „Gaz Wybor.” 2015 nr 134. – Zob. też Wywiady.
Aya znaczy miłość (poz. 23): Zob. Wywiady.
Bestseller (poz. 24): J. ŁASTOWIECKI: Krzyku nie będzie. Powst. 2016 [on-line] [dostęp: 3 stycznia 2107]. Dostępny w Internecie:http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/226690.html
T. Różewicz: Kartoteka (Adaptacje poz. 9): J. ŁASTOWIECKI: Doświadczenie audiofilskie jako modelowy przykład close listening. Wokół radiowej Kartoteki Tomasza Mana. W: Od pióra do sieci. Szczec. 2015.
