Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
BIOGRAM
Urodzony 29 maja 1970 w Opolu w rodzinie przesiedlonej ze Lwowa; syn Józefa Różyckiego, ślusarza, i Teresy z domu Pic, technika chemika. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Opolu. Już jako uczeń otrzymał w 1989 nagrodę w konkursie literackim dla młodzieży Uwaga Debiut, zorganizowanym przez Wrocławski Uniwersytet Powszechny i Towarzystwo Wiedzy Powszechnej we Wrocławiu. W 1989 zdał maturę, a następnie studiował romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1991 debiutował w druku wierszem inc. Je vois la suite, już po tamtej stronie…, wysłanym na konkurs poetycki redakcji „Czasu Kultury” i wyróżnionym publikacją na łamach tego pisma (nr 8/31). Po ukończeniu studiów pracował jako wykładowca literatury i języka francuskiego najpierw do 2006 w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Opolu, a następnie na Uniwersytecie Opolskim (UO; Katedra Kultury i Języka Francuskiego). Równocześnie kontynuował twórczość literacką. W 1997 otrzymał nagrodę na II Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Literackie im. K.K. Baczyńskiego oraz wyróżnienie na I Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. R.M. Rilkego, ogłoszonym przez redakcję „Toposu”. W następnych latach drukował utwory poetyckie (a także przekłady, głównie poezji, z języka francuskiego) w czasopismach literackich, m.in. w „Odrze”, „Toposie”, „Tygodniku Powszechnym”, „Literaturze na Świecie”, „Zeszytach Literackich”. Uczestniczył w wielu krajowych i międzynarodowych spotkaniach i festiwalach literackich, m.in. odbył podróże w gronie pisarzy z różnych krajów w ramach projektów Literaturexpress Europa (2000) i Poezija Expres (2001), był na festiwalach we Francji (2000, 2004, 2005), Niemczech (2000, 2006), na Litwie (2001), w Słowenii i Włoszech (2002), na Ukrainie (2003), w Szwajcarii (2005) i Wielkiej Brytanii (2005, 2008). W 2004 otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie za poemat Dwanaście stacji, w 2006 Nagrodę Specjalną Prezydenta Opola, a w 2007 nagrodę im. J. Brodskiego w dziedzinie poezji, przyznaną przez redakcję „Zeszytów Literackich”. W 2007 rozpoczął współpracę z pismem „Teatr” jak autor felietonów z cyklu Kufer z książkami. W tymże roku, w związku z opublikowaniem wyboru wierszy w przekładzie angielskim pt. The Forgotten Keys, wyjechał na spotkania autorskie do Stanów Zjednoczonych (do Bostonu, gdzie uczestniczył w konferencji z cyklu Poetry and Politics, i do Nowego Jorku). W 2008 został członkiem jury Nagrody Fundacji im. Kościelskich. W 2009 był stypendystą Vermont Studio Center (USA). W 2010 zaczął występować jako jeden z komentatorów w porannej audycji Programu II Polskiego Radia, Między słowami. W tymże roku otrzymał nagrodę „Kamień”, przyznawaną podczas lubelskiego festiwalu „Miasto Poezji”. W 2011 podjął się prowadzenia Warsztatów Creative Writing w Instytucie Filologii Polskiej UO. W 2012 uczestniczył w cyklu spotkań autorskich zorganizowanych przez niemiecką instytucję Literatur Lana.
Żonaty z Dorotą z domu Ułamek, polonistką; z tego związku ma dwóch synów: Jakuba i Michała. Mieszka w Opolu.
TWÓRCZOŚĆ
- Vaterland. Łódź: SLKKB [Stow. Lit. im. K. K. Baczyńskiego] 1997, 39 s. Ser. Poetycka, 52. Przedr. zob. poz. 6.
- Anima. [[[#Wiersze|Wiersze]]]. Kr.: Zielona Sowa; Studium Lit.-Artyst. przy Inst. Filologii Pol. UJ 1999, 45 s. Bibl. Lit.-Artyst. Studium. Nowa poezja pol., t. 16. Przedr. zob. poz. 6.
- Chata umaita. [[[#Wiersze|Wiersze]]]. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2001, 48 s. Przedr. zob. poz. 6.
- Świat i Antyświat. [[[#Wiersze|Wiersze]]]. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2003, s. 63. Przedr. zob. poz. 6.
- Dwanaście stacji. Poemat. Kr.: Znak 2004, 139 s. Dodruk 2009.
- Wiersze. Wwa: Lampa i Iskra Boża 2004, 183 s.
- Trois poètes polonais: Maciej Niemiec, Jacek Podsiadło, Tomasz Różycki. [Przeł.] J. Burko. Neuilly-lès Dijon: Éd. Murmure, 2005, 181 s. En Delors.
- Kolonie. [[[#Wiersze|Wiersze]]]. Kr.: Znak 2006, 84 s. Dodruk 2007. Wyd. nast. łącznie z przekł. franc. pt. Kolonie Les Colonies. [Przeł.] J. Burko. Paris: L'improviste, 2006, 125 s. Collection "Un Petit Siècle Épatant".
- Antimondo. [Wybór wierszy]. [Red.:] L. Masi. [Przeł.:] L. Masi, A. Ajres. Firenze: Edizioni della Meridiana 2009, 114 s. Con l’Altro.
- Księga obrotów. Kr.: Znak 2010, 94 s. Poezja.
- Black square. Selected poems. [Przeł.] A. Lloyd-Jones. Brookline, MA: Zephyr Press 2011, XIV, 105 s.
- Bestiarium. [Powieść]. Kr.: Znak 2012, 198 s.
- Tomi. Notatki z miejsca postoju. Wwa: Fundacja „Zesz. Lit.” 2013, 220 s. Podróże „Zesz. Lit.”.
Przekłady
- S. Mallarmé: Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku. [Poemat]. Przeł. ... Wprowadzenie: M.P. Markowski. Red., [posł.]: K. Bazarnik, Z. Fajfer. Kr.: Ha!art. 2005, 123 s. Liberatura. Ser. Wydawn. Interdyscyplinarnego Mag. Kult.-artyst. „Ha!art”, t. 3.
- J. Burko: Wątpewności. Wybór wierszy Certidoutes. Choix de
OPRACOWANIA (wybór)
- Ank. 2010
- Wywiady: O nostalgii, upiorach i pociągu. Rozm. J. Gutorow. „Studium” 2000 nr 5/6; Na własny rachunek. Rozm. B. Zaremba. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 47 [dot.: Dwanaście stacji]; Wybieram boczne drogi. Rozm. M. Olszewski. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 104 dod. „Kraków” [dot.: Dwanaście stacji]; Żal tego świata. Rozm. M. Robert. „Lampa” 2004 nr 7 [dot.: Dwanaście stacji]; Żadną cystą się nie czuję. Rozm.: T. Jamroziński, M. Robert. „Studium” 2005 nr 4/5; List oceaniczny. Rozm. M. Tybak. „Zwierciadło” 2006 nr 1; Poeci gryzą. Rozm. K. Janowska. „Polityka” 2006 nr 27; Sen pomieszczony w języku. Rozm. R. Wiśniewski. „Odra” 2006 nr 4; Wiersze dzieckiem podszyte. Rozm. A. Wolny-Hamkało. „Gaz. Wybor.” 2007 nr 215; Nie można mnie czytać „przez coś”. Rozm. P. Witkowski. „Odra” 2009 nr 2; Poeta w wieku męskim. „Gaz. Wybor.” 2009 nr 266; Zadomowienie. Rozm.: A. Gabriel, Ł. Galusem. „Autoportret” 2009 nr 4; „Hierarchie nieprzemakalne”. Rozm. J. Grębowiec. „Znaczenia” 2010 nr 03; O podróżach, metamorfozach i ósemkach. Rozm. A. Świeściak. „Opcje” 2010 nr 3/4; Tata jest poetą, za to mama jest normalna. Rozm. D. Nowicka. „Nowa Tryb. Opol.” 2010 nr 277 [dot. m.in.: Księga obrotów]; Małe i wielkie sny. Rozm. J. Borowiec. „Nowe Książ.” 2012 nr 3; Mejle z cieniami. Rozm. J. Kowalska. „Teatr” 2012 nr 10; R. obserwowany. „Gaz. Wybor. 2011 nr 116 dod. „Opole”.
Vaterland
- P.W. LORKOWSKI: Suwerenność utopii. „Studium” 1998 nr 13/14
- B. WOŁOWICZ: Dobieram słowa według tęsknoty. „Pro Arte” 1998 nr 10
- K. MALISZEWSKI: Fantastyczna powieść. Strony przewracają się same. „FA-art” 1999 nr 2, przedr. w tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001
- R. RŻANY: Impresje na koniec wieku. „Akcent” 1999 nr 1, toż „Nowa Okolica Poetów” 1999 nr 2.
Powrót na górę↑
Anima
- J. PODSIADŁO: Uśnijże mi, uśnij. „Tyg. Powsz.” 2000 nr 15
- G. TOMICKI: Wojna światów. „Odra” 2000 nr 9
- T. HRYNACZ: Zwierzenia piwniczne. „Akant” 2002 nr 11
- M. RABIZO-BIREK: „Ballady i romanse” naszych czasów. O „Animie” T.R. „Fraza” 2005 nr 14.
Powrót na górę↑
Chata umaita
- M. CYRANOWICZ: Poezja umaita. (T.R
- „Chata umaita”). „Studium” 2002 nr 2 [rec. wierszem]
- G. TOMICKI: Rytmy albo wiersze opolskie. „FA-art” 2002 nr 1
- S. KUŹNICKI: Historie pewnych seksualności. „Topos” 2003 nr 1/3.
Powrót na górę↑
Świat i Antyświat
- L. MOMRO: Cudze strony, obce litery. „Opcje” 2003 nr 6
- A. KAŁUŻA: Idealnie nastrojony wiersz. „Nowe Książ.” 2004 nr 2
- K. MALISZEWSKI: Opium dla elity. „Czas Kult.” 2004 nr 2/3, przedr w tegoż: Rozproszone glosy. Wwa 2006
- M. MOSTEK: Śnieg, ścierwo i inne znaki intymne. „Wyspa” 2010 nr 3 [dot. utworu: Kampania zimowa].
Powrót na górę↑
Dwanaście stacji
- P. GOŁOBRUDA: Sny, które nie śpią nigdy. „Lampa” 2004 nr 1
- A. SKRENDO: Ów R. „Odra” 2004 nr 12
- A. SZYMAŃSKA: Trubadur XXI wieku. „Prz. Powsz.” 2004 nr 10
- A. ŚWIEŚCIAK: Ironiczna nostalgia. „Dekada Lit.” 2004 nr 5/6, przedr. w tejże: Lekcje nieobecności. Mikołów 2010
- K. BIEDRZYCKI: To poemat – T.R. „Dwanaście stacji”. W tegoż: Wariacje metafizyczne. Kr. 2007
- T. CIEŚLAK: Inspiracje romantyczne w poezji polskiej roczników 60. i 70. (Na wybranych przykładach). W: Polska literatura współczesna wobec romantyzmu. Lubl. 2007 [dot. m.in. T.R.]
- K. ĆWIKLAK: Hanys i Chadziaj w jednym stali domu. Pamięć kresów w poemacie „Dwanaście stacji” T.R. „Pr. Komis. Filol. Pozn. TPN” 2007 nr 3
- M. URBANOWSKI: Podróże do kresów. (W. Kuczok: Gnój, B. Wildstein: Przyszłość z o.o., T.R.: Dwanaście stacji, S. Albiński: Kalahari). W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007
- T. BODUSZ: „Dwanaście stacji” T.R. wobec „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Pre-teksty i stylizacje. „Kwart. Opol.” 2009 nr 4
- T. KORNAŚ: Kraków: dwanaście stacji za Pyskowicami. „Teatr” 2010 nr 5
- E. STAŃCZYK: Ukraine and Kresy in T.R's „Dwanaście stacji”. Postcolonial analysis. „Zag. Rodzaj. Lit.” 2009 nr 1/2
- Rec. teatr. adapt. wyst. Kr., Stary T.: T. KORNAŚ: Kraków: dwanaście stacji za Pyskowicami. „Teatr” 2010 nr 5
- Zob. też Wywiady.
Powrót na górę↑
Wiersze
- J. DRZEWUCKI: Słowo będzie ciałem. „Rzeczpospolita” 2004 nr 244
- P. WOLSKI: Dochodzenie do stacji. „Pogranicza” 2004 nr 6
- A. KAZANECKI: Oblicza snów. „Czas Kult.” 2005 nr 1
- P. MACKIEWICZ: Na próbę w twoim ciele cię zamknąłem. „Topos” 2005 nr 1/2
- T. MIZERKIEWICZ: Ruchoma płyta. „Nowe Książ.” 2005 nr 1
- A. ŚWIEŚCIAK: Poezja o obliczu R. „Res Publica Nowa” 2005 nr 2.
Powrót na górę↑
Kolonie
- A. ARNO, Z. KRÓL, L. SZARUGA, A. ZAGAJEWSKI: Głosy o tomie T.R. „Kolonie”. „Zesz. Lit.” 2006 nr 3
- A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Okręt o siedmiu dnach. „Dekada Lit.” 2006 nr 5
- A. FRANASZEK: Spopielały raj dzieciństwa. „Gaz. Wybor.” 2006 nr 142
- P. GOŁOBRUDA: Bajki dla dorosłych. „Lampa” 2006 nr 11
- A. KAŁUŻA: Piotruś Pan. „Studium” 2006 nr 5
- K. MALISZEWSKI: Poezja w koloniach. „Odra” 2006 nr 10
- T. MIZERKIEWICZ: Toast za dorosłe dzieciństwo. „Dziennik” 2006 nr 38
- J. ORSKA: „Dzieci znają ich nazwy”. „Nowe Książ.” 2006 nr 8
- J. PILCH: Mrówki i rekiny. „Polityka” 2006 nr 25
- K. PILITOWSKA: Tęsknota za władzą. „Pogranicza” 2006 nr 6
- P. ŚLIWIŃSKI: Byty lotne. „Res Publica Nowa” 2006 nr 3
- A. ŚWIEŚCIAK: Opowieść postkolonialna. „Opcje” 2006 nr 3, przedr. w tejże: Lekcje nieobecności. Mikołów 2010
- P. FLORCZYK. „World Literature Today”, Norman, OK 2007 nr 1
- P. PRÓCHNIAK: Żywy towar, opium. (Notatki o „Koloniach” T.R.). „Kresy” 2007 nr 1/2
- M. RADZIWON: Wiersze jak opium. „Gaz. Wybor.” 2007 nr 136
- M. JAWORSKI: Ostatni dzień wakacji. O „Koloniach” T.R. „Polonistyka” 2008 nr 4
- M. GOLUBIEWSKI: Jednostkowość poezji. Pisanie i literatura w „Koloniach” T.R. „Twórczość” 2009 nr 5
- M. Drzęźla: Dwa światy „Kolonii” Tomasza.Różyckiego - oryginały oraz przekłady. „Kwart. Opol.” 2010 nr 2/3
- M. MOSTEK: Choroba na pisanie. „Lampa” 2010 nr 5
- M. JARNUSZKIEWICZ: Tekst jako granica: podmiot kolonizujący i kolonizowany w „Koloniach”. „Ruch Lit.” 2011 z. 4/5.
Powrót na górę↑
Księga obrotów
- P. KOZIOŁ: Księga odwrotów. „Lampa” 2010 nr 9
- M. OLSZEWSKI: Wypatrywanie świat(ł)a. „FA-art.” 2010 nr 1/2
- B. SADULSKI: Balet i wata. „Odra” 2010 nr 12
- A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Zawrót głowy. „Dekada Lit.” 2011 nr 1/2
- P. HUELLE: List do młodego poety; Z. KRÓL: Obroty. „Zesz. Lit.” 2011 nr 1
- A. CZABANOWSKA-WRÓBEL: Zawrót głowy. „Dekada Lit.” 2011 nr 1/2
- A. KAŁUŻA: Polerowane słowa. „Nowe Książ.” 2011 nr 2, przedr. w tejże: Wielkie wygrane. Mikołów 2011
- Zob. też w Wywiady.
Powrót na górę↑
Bestiarium
- P. HUELLE. „Zesz. Lit.” 2012 nr 4
- T. MIZERKIEWICZ: Bogatszy o zapomnienie. „Nowe Książ.” 2012 nr 3.
Powrót na górę↑
Tomi
- T. FIAŁKOWSKI: A jeśli Owidiusza wcale nie wygnano z Rzymu? „Gaz. Wybor.” 2013 nr 152
- B. KANIEWSKA: Literacka kartografia T.R. „Nowe Książ.” 2013 nr 10
- R. KOBIERSKI: Cień wędrowca. „Tyg. Powsz.” 2012 nr 27.
Powrót na górę↑
Alicja Szałagan