Z Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
m (Marlena przeniósł stronę PANAS Władysław do Władysław PANAS)

Wersja z 01:17, 23 lut 2014

1947-2005

Pseud.: Biernat Gryficki; Ludwik W. Radzikowski, Maria Teresa Larsen.

Historyk i teoretyk literatury.

Spis treści

BIOGRAM

Urodzony 28 marca 1947 w Dębicy pod Kołobrzegiem; syn Józefa Panasa i Władysławy z domu Czesuła. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Kołobrzegu, a po jego ukończeniu w 1966 studiował polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). W marcu 1968 wziął udział w protestach studenckich, w wyniku czego został skazany na dwa miesiące pozbawienia wolności i usunięty z UAM. Studia kontynuował od 1969 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL). Debiutował w 1970 pracą proseminaryjną pt. Poetyka „Widm” Tadeusza Gajcego, opublikowaną w piśmie „Polonista” (nr z XI). Od 1972 pracował w wydawnictwie Towarzystwa Naukowego KUL. W 1973 obronił pracę magisterską pt. O koncepcji języka w prozie Brunona Schulza (druk „Roczniki Humanistyczne” 1974 nr 1); twórczość tego pisarza stała się odtąd głównym tematem prowadzonych przez niego badań. Od października 1974 pracował w Pierwszej Katedrze Historii Literatury Polskiej KUL. W 1976 przebywał na stypendium naukowym w ZSRR; poznał wówczas semiotyków rosyjskich Jurija Łotmana i Borysa Uspieńskiego. Współpracował z niezależnym pismem młodych katolików „Spotkania” (1978-1985; pod pseud.: Biernat Gryficki; Ludwik W. Radzikowski, Maria Teresa Larsen) oraz z pismem „Miesiące”. W 1984 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy W kręgu metody semiotycznej. Literatura – sztuka – kultura (promotor prof. Stefan Sawicki). W następnych latach, obok twórczości Schulza, zajmował się problematyką literatury i kultury pogranicza etnicznego ze szczególnym uwzględnieniem wątków żydowskich. W 1987 rozpoczął wykłady ze współczesnej kultury polskiej w Studium Języka i Kultury Polskiej dla Studentów Zagranicznych KUL. Na przełomie czerwca i lipca 1988 wygłosił w Rzymie serię wykładów na Letnim Uniwersytecie Kultury Polskiej, zorganizowanym przez Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej Fundacji Jana Pawła II. W 1998 habilitował się na KUL na podstawie rozprawy Księga blasku. Traktat o kabale w prozie Brunona Schulza, a od następnego roku kierował Katedrą Teorii Literatury KUL. W 1998-2001 współpracował z miesięcznikiem „Na Przykład”, publikując dwa cykle eseistyczne: Dass i Jeździec Niebieski. Wykładał także na Uniwersytecie im. M. Curie-Skłodowskiej (1999-2002) i w Kolegium Nauczycielskim w Zamościu. W 2000 otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego KUL i objął kierownictwo Międzywydziałowego Zakładu Badań nad Literaturą Religijną. Od tegoż roku pełnił funkcję redaktora naczelnego „Roczników Humanistycznych”. Prowadził studia nad wielokulturową tradycją Lublina. Współpracował z Ośrodkiem Brama Grodzka Teatr NN, lubelską instytucją samorządową, działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. W 2002 zorganizował na terenie miasta międzynarodowy festiwal W ułamkach zwierciadła... Bruno Schulz (1892-1942). Za tenże rok otrzymał Nagrodę Artystyczną m. Lublina. W 2003 uzyskał tytuł profesora. Prowadził działalność kulturalną także w Drohobyczu, rodzinnym mieście Schulza; później przyczynił się m.in. do zorganizowania muzeum pisarza (został współprzewodniczącym Międzynarodowej Rady tej placówki), a także Festiwalu Brunona Schulza. Należał do Towarzystwa Naukowego KUL i SPP (od 2003).

Był żonaty z Krystyną Teresą z domu Kamińską, psychologiem; z tego związku urodziło się troje dzieci: Rafał, Paweł i Marta. Zmarł 24 stycznia 2005 w Lublinie; pochowany na tamtejszym cmentarzu przy ulicy Lipowej. Po jego śmierci odbyła się uroczystość nadania doktoratu honoris causa Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. I. Franki w Drohobyczu.

TWÓRCZOŚĆ

  1. W kręgu metody semiotycznej. [Szkice]. Lubl.: TN [Tow. Nauk.] KUL 1991, 159 s. Z Teorii Lit. i Metodologii Badań Lit.

    2. Zawartość: Wprowadzenie. – O hermeneutyce dyskursu teoretycznego w humanistyce; Z zagadnień interpretacji strukturalno-semiotycznej; Uwagi o tartuskim dyskursie semiotycznym; Przestrzenie semiotyczne. (Na marginesie „Morfologii bajki” Władimira Proppa); Z zagadnień semiotyki podmiotu; Sztuka jako ikonostas.

    Przekł. czes. art. Z zagadnień semiotyki podmiotu: Nékolik problemů kolem sémiotiky subjektu. [Przeł.] P. Vidlák. W: Od poetiki k diskursu. Brno 2002.

  2. Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej. Lubl.: Wydawn. Dabar 1996, 155 s. Critice Literaturae Judaicae.

    3. Zawartość: Sacer: święty-przeklęty. Obraz judaizmu w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku; „Ja – polski poeta, hebrajski niemowa”. Literatura polsko-żydowska i żydowsko-polska 1918-1939; Pismo i rana. O literaturze polsko-żydowskiej; Zamach pióra; Zagłada od zagłady. Szoah w literaturze polskiej; Topika judajska w literaturze polskiej XX wieku; Addenda.

  3. Księga blasku. Traktat o kabale w prozie Brunona Schulza. Lubl.: TN [Tow. Nauk.] KUL 1997, 228 s. Tow. Nauk. KUL; Katedra Pol. Literatury Współcz. KUL. Lit. Współcz. - Pisarze i Problemy, 3.
  4. Oko cadyka. „Kresy” 1999 nr 4 s. 20-32. Wyd. osob. Lubl.: Wydawn. UMCS 2004, 34 s.

    5. Eseistyczny przewodnik po śladach Żydów w Lublinie, ułożony na wzór słownika wg alfabetu hebr.

  5. Bruno od Mesjasza. Rzecz o dwóch ekslibrisach oraz jednym obrazie i kilkudziesięciu rysunkach Brunona Schulza. Lubl.: Wydawn. UMCS 2001, 200 s.

    6. Zawartość: Dwa ekslibrisy; Sąd Ostateczny; Mesjasz; Czasy Mesjasza; Przyjście Mesjasza.

    Przekł.serb. fragm.: Bruno od Mesije. [Przeł.] B. Stojanović. „Gradac”, Čačak 2003 nr 148/149 s. 99-127.

  6. Bruno Schulz albo Intryga nieskończoności. [Szkic]. Lubl.: L-Print [2005], 10 s.
  7. Tajemnica Siódmego Anioła. Cztery interpretacje. Lubl.: Wydawn. UMCS 2005, 109 s.

    8. Zawartość: Tajemnica Siódmego Anioła [dot. wiersza Z. Herberta]; Lekcja profesora Arendt [dot. A. Arendta, nauczyciela rysunków B. Schulza, występującego w „Sklepach cynamonowych”]; „Antykwariat anielskich ekstrawagancji” albo „święty bełkot”. Rzecz o „Piecyku” Aleksandra Wata; Hiram. Fragment o poemacie Józefa Czechowicza.

  8. Willa Blanki. Mały przewodnik drohobycki dla przyjaciół. (Fragmenty). Przygot. do druku i nota: P. Próchniak. Tłum. i red. tekstu ukr.: I. i W. Meniokowie. Lubl.: Wydawn. UMCS 2006, 101 s.

    9. Tekst w jęz. pol. i ukr.

  9. Znak kabalistyczny. O poemacie Józefa Czechowicza. Fragmenty. [Współwyd. z:] J. Czechowicz: Poemat. Lubl.: Ośrodek „Brama Grodzka-Teatr NN” 2006 s. 25-61. Bibl. „Scriptores”.

    10. Szkice, które miały się w przyszłości złożyć, jak wynika z notatek Autora, na większe studium monograficzne pt. „Znak kabalistyczny. O «Poemacie» Józefa Czechowicza” lub „W krainie purpurowego mitu. Prolegomena do przyszłych studiów nad poematem Józefa Czechowicza”. Zamiaru tego nie zdążył spełnić.

    Zawartość: Dwadzieścia dwie litery. O „Poemacie” Józefa Czechowicza uwagi wstępne; Hiram. Fragment o „Poemacie” Józefa Czechowicza [poz. 7].

  10. Panas - Lublin jest księgą. T. 1. Władysława Panasa opisywanie Lublina. Red.: M. Skrzypek, A. Zińczuk. Lubl.: Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” 2008, 230 s. Scriptores, 33.

    11. Zawartość: T. Pietrasiewicz: Na tropie „Niebieskiego jeźdźca” – nieukończonego „przewodnika” po Lublinie W.P. – Jeździec niebieski. Szkice i fragmenty lubelskie: Brama; Oko Cadyka [poz. 4]; Daas; Jeździec niebieski. – Szkice na urodziny Czechowicza: „… miejsce mojego urodzenia będą zwiedzali”. Szkic topograficzny na urodziny Józefa Czechowicza; Kapucyńska 3: dwa obrazki. Szkic semiotyczny na urodziny Józefa Czechowicza; „tu mnie skrzydłem uderzyła trwoga”. Szkic traumatyczno-estetyczny na urodziny Józefa Czechowicza; Poeta i książę. Szkic reinkarnacyjny na urodziny Józefa Czechowicza. – Teksty rozproszone: Wykład o Widzącym z Lublina, – Lublin jest księgą. W.P. Lublin opowiedziany. Rozmowy i wywiady: Lublin jak wiersz. Notowała M. Bielecka-Hołda; Lublin jest księgą. Wysłuchał, zapisał i do druku podał W. Sulicz; Potrzebna pamięć. Rozm.: P. Król, S.J. Żurek. Oprac. M. Przybyła; Magiczne miasto. [Oprac. wypowiedź W.P.:] N. Ziółkowska-Kurczuk; Nasze; Lublin nierzeczywisty. Rozm. G. Józefczuk, – W ułamkach tekstów. W.P. Lublin opowiedziany. Krótkie wywiady i wypowiedzi, – Varia [tu m.in.:] W.P. – kalendarium. Zestawił P. Panas; Bibliografia; A. Zińczuk: Brama – Zaułek – Latarnia.

    Artykuły i studia w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.: Poetyka „Widm” Tadeusza Gajcego. „Polonista” 1970 nr z XI s. 5-36. – Apologia i destrukcja. Bruno Schulz „Noc wielkiego sezonu”. W: Nowela, opowiadanie, gawęda. Wwa 1974 s. 237-251, wyd. 2 poszerz. tamże 1979. – „Regiony czystej poezji”. O koncepcji języka w prozie Brunona Schulza. „Rocz. Hum.” 1974 nr 1 s. 51-72. – Zstąpienie w emocjonalność. (O kształtach słowa w prozie Brunona Schulza). W: Studia o prozie Brunona Schulza. Katow. 1976 s. 75-90. – „Mesjasz rośnie pomału...” O pewnym wątku kabalistycznym w prozie Brunona Schulza. W: Bruno Schulz. In memoriam 1892-1942. Lublin 1992 s. 113-129, przedr. w: Proza polska XX wieku. Materiały z sesji literackiej, Białystok 17-18 XII 1993 r. Białystok 1994 s. 22-42. – Bruno Kabalista. O kosmogonii kabalistycznej Brunona Schulza. W: Proza polska XX wieku. Materiały z sesji literackiej, Białystok 17-18 XII 1993 r. Białystok 1994 s. 2-21, przekł. węgier.: Bruno a kabalista. Bruno Schulz kabalista kozmogonia jarol. [Przeł.] L. Pálfalvi. „Nagy Világ”, Budapeszt 2004 nr 2. – Sacrum i literatura są związane ontologicznie ... [Współaut.:] A. Sulikowski. „Prz. Powsz.” 1995 nr 6 s. 314-326. – O pograniczu etnicznym w badaniach literackich. W: Wiedza o literaturze i edukacja. Warszawa 1996 s. 605-613. – Szwirat ha-Kelim, czyli Brunona Schulza traktat o krokodylach. W: Interpretacje aksjologiczne. Lubl. 1997 s. 133-184. – Literatura polska w perspektywie Rzeczypospolitej wielu narodów. W: Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej. Lublin 2003 s. 459-469. – Żeński Mesjasz, czyli o „Wiośnie” Brunona Schulza. W: W ułamkach zwierciadła... Lubl. 2003 s. 35-46. Pr. Wydz. Hist.-Filol. Tow. Nauk. KUL, 99.

Prace redakcyjne

  1. O wartościowaniu w badaniach literackich. Studia. Pod red. S. Sawickiego i ... Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1986, 338 s. Lit. w Kręgu Wartości.
  2. Interpretacje aksjologiczne. Pod red. ..., A. Tyszczyka. Lubl.: Red. Wydawn. KUL 1997, 341 s. Lit. w Kręgu Wartości.
  3. W „antykwariacie anielskich ekstrawagancji”. O twórczości Aleksandra Wata. Red.: J. Borowski, ... Lubl.: Wydawn. KUL 2002, 362 s. KUL. Katedra Teorii Literatury.
  4. W ułamkach zwierciadła... Bruno Schulz w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci. Pod red. M. Kitowskiej-Łysiak i ... Lubl.: TN [Tow. Nauk.] KUL 2003, 568 s. Pr. Wydz. Hist.-Filol. Tow. Nauk. KUL, 99.

OPRACOWANIA (wybór)

  • Inf. syna, Pawła Panasa 2008
  • Wywiady: Nasze. Rozm.: M. Koczorowski, S. Sowa, W. Sulisz, J. Miroslaw. „Scriptores” 2003 nr 1; Niezwykły przewodnik po Lublinie. Lublin nierzeczywisty. Rozm. G. Józefczuk. „Gaz. Wybor.” 2004 nr 113 dod. „Lublin” [dot.: Oko cadyka].



Pismo i rana

  • S. ŻUREK: Atlantyda literatury polskiej. „Prz. Powsz.” 1996 nr 11
  • J. MIZIŃSKA: Egzorcyzmowanie Binariusa. „Kresy” 1997 nr 3
  • M. ADAMIEC: Literatura a rana. „Twórczość” 1998 nr 3.

Powrót na górę↑

Księga blasku

  • K. DUMKIEWICZ: O „Księdze blasku” W.P. „Akcent” 1998 nr 4
  • T. MARKIEWKA: Czytając Mesjasza. „Śląsk” 1998 nr 11
  • K. SZUMLEWICZ: Kabalista Bruno Schulz. „Literatura” 1998 nr 7/8
  • S.J. ŻUREK: W świecie rozbitych naczyń i światła. „Prz. Powsz.” 1998 nr 11.

Powrót na górę↑

Oko cadyka

  • P. PRÓCHNIAK: W oku cadyka. Wokół eseju W.P. „Tyg. Powsz.” 2004 nr 39.

Powrót na górę↑

Bruno od Mesjasza

  • A. CZECHOWICZ: Oko i całość. „Akcent” 2002 nr 1/2
  • A. ZAWADA: Proces poszlakowy w sprawie zaginionego tematu. „Nowe Książ.” 2002 nr 3
  • S.J. ŻUREK: Opowieść o bólach Mesjasza. „Więź” 2002 nr 5
  • A. MROZIŃSKA. „Teksty Drugie” 2003 nr 5.

Powrót na górę↑

Willa Blanki

  • Ł. GARBAL: Willa Profesora. Fragmenty Księgi. „Kresy” 2006 nr 3.

Powrót na górę↑

Alicja Szałagan
Źródło „https://ppibl.ibl.waw.pl/mediawiki/index.php?title=W%C5%82adys%C5%82aw_PANAS&oldid=1933”

Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku

Działania
Władysław PANAS
Nawigacja
Narzędzia