|
|
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) |
Linia 7: |
Linia 7: |
| <div class='biogram'> | | <div class='biogram'> |
| ==BIOGRAM== | | ==BIOGRAM== |
− | Urodzony 25 lutego 1936 we wsi Połoneczka (pod Baranowiczami, obecnie Białoruś); syn Wiktora Dymnego, i Janiny, nauczycieli. Po zakończeniu II wojny światowej w ramach tzw. akcji repatriacyjnej przyjechał w 1945 z matką i rodzeństwem do Polski. Początkowo mieszkał w miejscowościach Nowogród i Miastkowo (Łomżyńskie), następnie w Zapasiekach (Cieszyńskie), a w końcu cała rodzina przeniosła się do Jaworza Nałęża. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego TPD (obecnie III Liceum Ogólnokształcące im. S. Żeromskiego) w Bielsku-Białej. W tym okresie zaczął pisać wiersze i opowiadania (niedrukowane) oraz tworzyć pierwsze prace plastyczne. W 1953 zdał maturę i rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Krakowie. Na czwartym roku studiów został przyjęty do ZPAP (później wypisany z powodu niepłacenia składek). Przerwał studia na ASP, ale kontynuował twórczość malarską, rzeźbiarską, zajmował się także scenografią i fotografią. W 1956 był jednym ze współzałożycieli krakowskiego kabaretu Piwnica pod Baranami, dla którego pisał później teksty piosenek i monologów, występował w nim oraz projektował scenografię do kolejnych przedstawień. Debiutował w druku jako poeta i prozaik w 1957 wierszem pt. ''Szyba'' i opowiadaniem pt. ''Przypowiastka prawdziwa o wielu bardzo sprawach'', opublikowanymi na łamach czasopisma „Zebra” (nr 6). W latach następnych pisał teksty także dla Teatru STS, Teatru 38 oraz własnego, założonego w 1961 kabaretu Remiza (który działał około pół roku w Piwnicy pod Jaszczurami), dla tego kabaretu opracował program pt. ''Opera strażacka''. Był autorem około 300 tekstów piosenek, wielokrotnie nagradzanych na kolejnych Krajowych Festiwalach Piosenki w Opolu (m.in. ''Czarne Anioły'' z muzyką Zygmunta Koniecznego, wykonane przez Ewą Demarczyk, nagrodzone na I Festiwalu). W 1964 założył w Krakowie grupę beatową Szwagry, a następnie do 1969 był jej kierownikiem artystycznym i literackim oraz pełnił funkcje konferansjera. Za teksty dla tego zespołu otrzymał w 1965 nagrodę specjalną przyznaną przez jury I Ogólnopolskiego Przeglądu Zespołów Muzyki Rozrywkowej w Gliwicach. W tymże roku nagrodziła go Fundacja im. Kościelskich w Genewie. Pisał także od 1967 scenariusze filmowe, na planach osiemnastu filmów wystąpił jako wykonawca, głównie ról epizodycznych. Wiersze drukował m.in. na łamach tygodnika „Szpilki” (1970-1978, z przerwami). Wydawał nielegalne pismo w jednym egzemplarzu, do którego wykonywał rysunki i teksty piosenek. W 1977 w wyniku pożaru mieszkania uległo zniszczeniu wiele jego rysunków i tekstów. Reszta spuścizny pozostała pod opieką Anny Dymnej z domu Dziadyk, aktorki, którą poślubił w 1971. Cierpiał na pogłębiającą się chorobę alkoholową. Zmarł 12 lutego 1978 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Salwatorskim. | + | Urodzony 25 lutego 1936 we wsi Połoneczka (pod Baranowiczami, obecnie Białoruś); syn Wiktora Dymnego, i Janiny, nauczycieli. Po zakończeniu II wojny światowej w ramach tzw. akcji repatriacyjnej przyjechał w 1945 z matką i rodzeństwem do Polski. Początkowo mieszkał w miejscowościach Nowogród i Miastkowo (Łomżyńskie), następnie w Zapasiekach (Cieszyńskie), a w końcu cała rodzina przeniosła się do Jaworza Nałęża. Uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego TPD (obecnie III Liceum Ogólnokształcące im. S. Żeromskiego) w Bielsku-Białej. W tym okresie zaczął pisać wiersze i opowiadania (niedrukowane) oraz tworzyć pierwsze prace plastyczne. W 1953 zdał maturę i rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Krakowie. Na czwartym roku studiów został przyjęty do ZPAP (później wypisany z powodu niepłacenia składek). Przerwał studia na ASP, ale kontynuował twórczość malarską, rzeźbiarską, zajmował się także scenografią i fotografią. W 1956 był jednym ze współzałożycieli krakowskiego kabaretu Piwnica pod Baranami, dla którego pisał później teksty piosenek i monologów, występował w nim oraz projektował scenografię do kolejnych przedstawień. Debiutował w druku jako poeta i prozaik w 1957 wierszem pt. ''Szyba'' i opowiadaniem pt. ''Przypowiastka prawdziwa o wielu bardzo sprawach'', opublikowanymi na łamach czasopisma „Zebra” (nr 6). W latach następnych pisał teksty także dla Teatru STS, Teatru 38 oraz własnego, założonego w 1961 kabaretu Remiza (który działał około pół roku w Piwnicy pod Jaszczurami), dla tego kabaretu opracował program pt. ''Opera strażacka''. Był autorem około 300 tekstów piosenek, wielokrotnie nagradzanych na kolejnych Krajowych Festiwalach Piosenki w Opolu (m.in. ''Czarne Anioły'' z muzyką Zygmunta Koniecznego, wykonane przez Ewą Demarczyk, nagrodzone na I Festiwalu). W 1964 założył w Krakowie grupę beatową Szwagry, a następnie do 1969 był jej kierownikiem artystycznym i literackim oraz pełnił funkcje konferansjera. Za teksty dla tego zespołu otrzymał w 1965 nagrodę specjalną przyznaną przez jury I Ogólnopolskiego Przeglądu Zespołów Muzyki Rozrywkowej w Gliwicach. W tymże roku nagrodziła go Fundacja im. Kościelskich w Genewie. Pisał także od 1967 scenariusze filmowe, na planach osiemnastu filmów wystąpił jako wykonawca, głównie ról epizodycznych. Wiersze drukował m.in. na łamach tygodnika „Szpilki” (1970-1978, z przerwami). Wydawał nielegalne pismo w jednym egzemplarzu, do którego wykonywał rysunki i teksty piosenek. W 1977 w wyniku pożaru mieszkania uległo zniszczeniu wiele jego rysunków i tekstów. Reszta spuścizny pozostała pod opieką Anny Dymnej z domu Dziadyk, aktorki, którą poślubił w 1971. Cierpiał na pogłębiającą się chorobę alkoholową. Zmarł 12 lutego 1978 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Salwatorskim. W 1987 została powołana w Montrealu Fundacja Kulturalna im. Wiesława Dymnego. |
| </div> <!-- biogram --> | | </div> <!-- biogram --> |
| | | |
Linia 32: |
Linia 32: |
| <li> [[#Słońce wschodzi raz na dzień|Słońce wschodzi raz na dzień]] i inne utwory. Kr.: WL 1981, 256 s.</li> | | <li> [[#Słońce wschodzi raz na dzień|Słońce wschodzi raz na dzień]] i inne utwory. Kr.: WL 1981, 256 s.</li> |
| <p class='comment'>Zawartość: Proza: Oskarżony [poz. 1]; Ogromny i biały; Pokój; Sztuczki magiczne; Siedem bestii moich; Aparat do memłania; Aparat do produkcji pieniędzy. – Scenariusze filmowe: Słońce wschodzi raz na dzień [poz. 3] ; Prorok; Droga na Dziki Zachód. Odc. 1. Powrót [poz. 6]; Koty budujące machiny latające. Scenariusz filmu animowanego dla dzieci [poz. 7]. – Wiersze. – Fraszki - Ballady do „Żywota Łazika z Tormes” [poz. 4]. – Słowa do muzyki z filmu „Słońce wschodzi raz na dzień”: - Teksty piosenek. – Spis fotografii [zawiera także rysunki W.D].</p> | | <p class='comment'>Zawartość: Proza: Oskarżony [poz. 1]; Ogromny i biały; Pokój; Sztuczki magiczne; Siedem bestii moich; Aparat do memłania; Aparat do produkcji pieniędzy. – Scenariusze filmowe: Słońce wschodzi raz na dzień [poz. 3] ; Prorok; Droga na Dziki Zachód. Odc. 1. Powrót [poz. 6]; Koty budujące machiny latające. Scenariusz filmu animowanego dla dzieci [poz. 7]. – Wiersze. – Fraszki - Ballady do „Żywota Łazika z Tormes” [poz. 4]. – Słowa do muzyki z filmu „Słońce wschodzi raz na dzień”: - Teksty piosenek. – Spis fotografii [zawiera także rysunki W.D].</p> |
| + | <li> Wiesława Dymnego wybór tekstów różnych, aczkolwiek nigdzie nie publikowanych. Wyboru tekstów i rysunków dokonała A. Traczewska. Kr.: Studio Promocji i Reklamy „Harenda”; Krak. Kurier Kult. 1992, [12] s. [wkładka do czas. „Szkice” 1992 nr 1]. </li> |
| + | <p class='comment'>Zawartość: List do Barbary Natkaniec (b.d.). - Król i opoje czyli rebelianci zwalczeni gorzałką [tekst sceniczny]. - Trzy pomysły na filmy animowane: Bezinteresowna miłość... czyli piękna prządka; Garnitur; Pogrzeb rolnika Rozmusa Grzdyla. - [Opowiadania:] Jan; Obywatel nietrzeźwy; Pożar; Pojemnie... ; W głębi puszczy; Lenie; Pytania; Sen; Przed ósmą; Wszędobylski... - Konina [teksty satyryczne prozą]. - [Wiersze:] Kto na kogo chlebem rzuca...; Na białym tle; Im bardziej cierpiał...; Pieśń o Ruryku Wielkim Rudym Krwawym; Spis ras; Spis donosicieli; Żongler dwustoręki; Moja Madonna; Chłopiec. - [Zawiera także rysunki Wiesława Dymnego].</p> |
| <p class='block'>Przekłady utworów W. Dymnego drukowanych w antologiach zagranicznych: ang.: Polish writing today. [Oprac.:] C. Wieniewska. Middlesex, New Jersey 1967, – jap.: Gendai porand tampen senshiu. Tökyõ 1972, wyd. nast. tamże 1982. – niem.: Überall ist Polen. [Przeł.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1974.</p> | | <p class='block'>Przekłady utworów W. Dymnego drukowanych w antologiach zagranicznych: ang.: Polish writing today. [Oprac.:] C. Wieniewska. Middlesex, New Jersey 1967, – jap.: Gendai porand tampen senshiu. Tökyõ 1972, wyd. nast. tamże 1982. – niem.: Überall ist Polen. [Przeł.] K. Dedecius. Frankfurt am Main 1974.</p> |
| <p class='block'>Montaże utworów i widowiska w oparciu o teksty W. Dymnego., m. in.: Dymny – wiersze, piosenki, wymyślania. Scenariusz: A. Dymna. Reż.: M. Wojtyszko. Wyst. Wwa, T. Ateneum 1993; Zbiór bzdur, czyli Dymny-żongler dwusturęki. Scenariusz i reż.: M. Pacuła. Wyst. Gdynia, T. Miej. 1997; Dymny, Dymny. Wyst. Kr., PWST, Scena im. S. Wyspiańskiego 1998; Pasą się pasą barany wełniane. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 1998; Siedem jest bestii moich, czyli cyrk metafizyczny Wiesława Dymnego. Scenariusz: A. Dymna. Reż.: K. Orzechowski. TVP 1998; Siedem jest bestii… Reż.: A. Opatowicz. Wyst. Szczec., T. Pol., scena Czarny Kot Rudy 1999; Piwnica Dymnemu, Dymny piwnicy, czyli jest albo idealizm, albo k… nie ma nic śmiesznego. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 2003; Człowiek ogromny. Scenariusz: M. Pacuła. Oprac.: D. Buczek. Wyst. Kr., PWST 2004; Na naszej wyspie. Reż.: M. Pacuła. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 2008.</p> | | <p class='block'>Montaże utworów i widowiska w oparciu o teksty W. Dymnego., m. in.: Dymny – wiersze, piosenki, wymyślania. Scenariusz: A. Dymna. Reż.: M. Wojtyszko. Wyst. Wwa, T. Ateneum 1993; Zbiór bzdur, czyli Dymny-żongler dwusturęki. Scenariusz i reż.: M. Pacuła. Wyst. Gdynia, T. Miej. 1997; Dymny, Dymny. Wyst. Kr., PWST, Scena im. S. Wyspiańskiego 1998; Pasą się pasą barany wełniane. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 1998; Siedem jest bestii moich, czyli cyrk metafizyczny Wiesława Dymnego. Scenariusz: A. Dymna. Reż.: K. Orzechowski. TVP 1998; Siedem jest bestii… Reż.: A. Opatowicz. Wyst. Szczec., T. Pol., scena Czarny Kot Rudy 1999; Piwnica Dymnemu, Dymny piwnicy, czyli jest albo idealizm, albo k… nie ma nic śmiesznego. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 2003; Człowiek ogromny. Scenariusz: M. Pacuła. Oprac.: D. Buczek. Wyst. Kr., PWST 2004; Na naszej wyspie. Reż.: M. Pacuła. Wyst. Kr., Piwnica pod Baranami 2008.</p> |
Linia 72: |
Linia 74: |
| <li> L. DŁUGOSZ: Wiesław Dymny. „Kultura” 1978 nr 10.</li> | | <li> L. DŁUGOSZ: Wiesław Dymny. „Kultura” 1978 nr 10.</li> |
| <li> Z. KRZYSZTONIAK: Tacy dziś boją się rodzić. „Gaz. Krak.” 1984 nr 119.</li> | | <li> Z. KRZYSZTONIAK: Tacy dziś boją się rodzić. „Gaz. Krak.” 1984 nr 119.</li> |
| + | <li> J. ARMATA. „Film” 1988 nr 7. </li> |
| <li> S. CIEPŁY: Dymny, Dymny. „Życie Lit.” 1988 nr 13.</li> | | <li> S. CIEPŁY: Dymny, Dymny. „Życie Lit.” 1988 nr 13.</li> |
| <li> Dymny. Z W. Bojdą, ojczymem Wiesława Dymnego. rozm. Ł. Wyrzykowski. „Przekrój” 1988 nr 22.</li> | | <li> Dymny. Z W. Bojdą, ojczymem Wiesława Dymnego. rozm. Ł. Wyrzykowski. „Przekrój” 1988 nr 22.</li> |
| <li> D. MICHALSKI: Drogi nieobecny. „Sztand. Młodych” 1988 nr 55.</li> | | <li> D. MICHALSKI: Drogi nieobecny. „Sztand. Młodych” 1988 nr 55.</li> |
| <li> Ł. WYRZYKOWSKI: Poznał ludzi, wsiadł do łodzi… Wspomnienie o Wiesławie Dymnym. „Dz. Zach.” 1988 nr 55.</li> | | <li> Ł. WYRZYKOWSKI: Poznał ludzi, wsiadł do łodzi… Wspomnienie o Wiesławie Dymnym. „Dz. Zach.” 1988 nr 55.</li> |
| + | <li> A. CELMER-ZAJĄCZKOWSKI: Taniec na ostrzu brzytwy. „Teatr” 1991 nr 7/8 [wspomn. W. Bojdy, L. Długosza, Anny Dymny i in.]. </li> |
| <li> J.R. KOWALCZYK: Ja do Dymnego mknę. „Rzeczpospolita” 1993 nr 155.</li> | | <li> J.R. KOWALCZYK: Ja do Dymnego mknę. „Rzeczpospolita” 1993 nr 155.</li> |
| <li> J. ARMATA: Żongler dwusturęki. „Gaz. Wybor.” 1998 nr 250 dod. „Gaz. w Krak.”.</li> | | <li> J. ARMATA: Żongler dwusturęki. „Gaz. Wybor.” 1998 nr 250 dod. „Gaz. w Krak.”.</li> |
− | <li> imię Wiesław, nazwisko Dymny. „Przekrój” 1998 nr 7 [wspomnienia K. Wiśniaka, M. Pacuły i P. Skrzyneckiego].</li> | + | <li> L. DŁUGOSZ: Kroniki Długosza: Chwila dla Wieśka. „Rzeczpospolita” 1998 dod. „Plus Minus” nr 7. </li> |
| + | <li> Imię Wiesław, nazwisko Dymny. „Przekrój” 1998 nr 7 [wspomnienia K. Wiśniaka, M. Pacuły i P. Skrzyneckiego].</li> |
| <li> J.R. KOWALCZYK: Poezja śmiechu. „Rzeczpospolita” 1998 nr 170.</li> | | <li> J.R. KOWALCZYK: Poezja śmiechu. „Rzeczpospolita” 1998 nr 170.</li> |
| <li> B. NATKANIEC: Wiesiek westchnął w niebie: cholera nareszcie… , czyli jak Dymny oszołomił po 20 latach. „Przekrój” 1998 nr 47.</li> | | <li> B. NATKANIEC: Wiesiek westchnął w niebie: cholera nareszcie… , czyli jak Dymny oszołomił po 20 latach. „Przekrój” 1998 nr 47.</li> |
| + | <li> M. PACUŁA. „Przekrój” 1998 nr 7 [sylwetka twórcza]. </li> |
| + | <li> K. WIŚNIAK: Początek. „Przekrój” 1998 nr 7. </li> |
| <li> J. POPRAWA: Wypominki. „Dz. Pol.” 1998 nr 259.</li> | | <li> J. POPRAWA: Wypominki. „Dz. Pol.” 1998 nr 259.</li> |
| <li> I. KIEC: Produkuję czarne anioły…; Ta nasza młodość co z czasu kpi…Wielka Poezja i sztubacka zgrywa na scenie Piwnicy pod Baranami. W tejże: Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina…, czyli o kabarecie. Pozn. 2001.</li> | | <li> I. KIEC: Produkuję czarne anioły…; Ta nasza młodość co z czasu kpi…Wielka Poezja i sztubacka zgrywa na scenie Piwnicy pod Baranami. W tejże: Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina…, czyli o kabarecie. Pozn. 2001.</li> |
− | <li> A. DOBRZAŃSKA: „Nienawidzę być aktorem”. Filmowe przygody Wiesława Dymnego. „Stud. Filmoznawcze” 2002 t. 23.</li> | + | <li> A. DOBRZAŃSKA: „Nienawidzę być aktorem”. Filmowe przygody Wiesława Dymnego. „Acta Univ.Wratisl. St. Filmoznawcze” 2002 nr 23.</li> |
| <li> J. OLCZAK-RONIKIER: Piwnica pod Baranami. Wwa 2002, passim.</li> | | <li> J. OLCZAK-RONIKIER: Piwnica pod Baranami. Wwa 2002, passim.</li> |
| <li> A. DYMNA: Świątek filozof. Oprac.: A.R. Kowalczyk. „Rzeczpospolita” 2003 nr 35.</li> | | <li> A. DYMNA: Świątek filozof. Oprac.: A.R. Kowalczyk. „Rzeczpospolita” 2003 nr 35.</li> |
Linia 101: |
Linia 108: |
| <li> W. KRUPIŃSKI: Jedni się go bali, inni podziwiali. Jego historia to materiał na film. „Polska. Metropolia Warsz.” 2016 nr 17.</li> | | <li> W. KRUPIŃSKI: Jedni się go bali, inni podziwiali. Jego historia to materiał na film. „Polska. Metropolia Warsz.” 2016 nr 17.</li> |
| <li> Mały Leonardo da Vinci. Legenda za życia, legenda po śmierci. Z M. Wąs, autorką książki „Dymny. Życie z Aniołami i diabłami” rozm. T.Z. Zapert. „Do Rzeczy” 2016 nr 26.</li> | | <li> Mały Leonardo da Vinci. Legenda za życia, legenda po śmierci. Z M. Wąs, autorką książki „Dymny. Życie z Aniołami i diabłami” rozm. T.Z. Zapert. „Do Rzeczy” 2016 nr 26.</li> |
| + | <li> T. BOHAJEDYN: Ostatni husarz w Paryżu. „Twórczość” 2017 nr 11. </li> |
| </ul> | | </ul> |
| | | |
Linia 150: |
Linia 158: |
| <li> D. TERAKOWSKA. „Gaz. Krak.” 1972 nr 110.</li> | | <li> D. TERAKOWSKA. „Gaz. Krak.” 1972 nr 110.</li> |
| <li> W. JAWORSKI: „Smutno-kolorowy świat” Wiesława Dymnego. „Nowe Książ.” 1982 nr 4.</li> | | <li> W. JAWORSKI: „Smutno-kolorowy świat” Wiesława Dymnego. „Nowe Książ.” 1982 nr 4.</li> |
| + | <li> T. BOHAJEDYN: Słońce wschodzi raz na dzień, albo i nie: żołnierze wyklęci. „Monde Diplomatique” 2018 nr 1.</li> |
| </ul> | | </ul> |
| | | |
Linia 160: |
Linia 169: |
| <li> W. PAŹNIEWSKI: Przerwane w pół zdania. „Nowe Książ." 1998 nr 4 [dot. też: Opowiadania zwykłe].</li> | | <li> W. PAŹNIEWSKI: Przerwane w pół zdania. „Nowe Książ." 1998 nr 4 [dot. też: Opowiadania zwykłe].</li> |
| <li> M. WIECZOREK: Opowiadania o zwykłych ludziach. „Życie” 1998 nr 41 [dot. też: Opowiadania zwykłe].</li> | | <li> M. WIECZOREK: Opowiadania o zwykłych ludziach. „Życie” 1998 nr 41 [dot. też: Opowiadania zwykłe].</li> |
| + | <li> M. GETMAN: Powojenny etos. „Dz. Pol. i Dz. Żołnierza”, Londyn 2000 nr 37. </li> |
| </ul> | | </ul> |
| | | |