|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | '''MACHEJ Zbigniew''' | + | <div id="shortDescription"> |
| | + | <p>ur. 1958</p> |
| | + | <p>Pseud.: Despret Ausweis; Tomasz Ożana</p> |
| | + | <p>Poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz.</p> |
| | + | </div id='shortDescription'> |
| | | | |
| − | '''ur. 1958''' | + | <div class='all'> |
| | + | <div class='biogram'> |
| | + | ==BIOGRAM== |
| | + | <p>Urodzony 17 sierpnia 1958 w Cieszynie; syn Alojzego Macheja, księgowego, i Zofii z domu Łabudek, pracownicy PSS Społem. Uczęszczał do II Liceum im. M. Kopernika w Cieszynie; w 1977 zdał tam maturę. Następnie podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (UJ). Od 1977 był związany jako autor i kolporter z niezależnym ruchem wydawniczym w Krakowie. W 1980 był jednym z współzałożycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów na UJ. W tymże roku debiutował wierszami pt. ''Nikt nigdy nie odkryje Ameryki'' i'' Noe dziś wieczorem'', opublikowanymi na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 21). W 1982 zdał egzamin magisterski na polonistyce i rozpoczął studia religioznawcze na UJ; w 1987 uzyskał magisterium z tego zakresu. W 1987–91 pracował jako nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Cieszynie. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną. Wiersze, prozę, przekłady i recenzje drukował wówczas m.in. na łamach czasopism wydawanych do 1989 poza cenzurą: „Puls”, Londyn (1984, 1988, 1991, 1993), „Arka” (1986, 1988-89), „Kurs” (1987), „BruLion” (1988-1995; tu także recenzje pod pseud. Tomasz Ożana), „Gąbka” (1989); współpracował także z czasopismem mówionym „NaGłos”. W 1988 otrzymał Nagrodę „Arki” za najbardziej znaczące wejście w literaturę ostatnich lat. Od 1988 działał w Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, w 1989-90 był współzałożycielem i działaczem Komitetu Obywatelskiego w Cieszynie. Od końca lat osiemdziesiątych zajmował się także pracą translatorską; debiutował w 1988 przekładami wierszy E. Pounda, opublikowanymi w „Znaku” (nr 7); pierwsze tłumaczenia z literatury czeskiej, przekład wierszy I. Blatnego, ogłosił w 1994 na łamach „Literatury na Świecie” (nr 9). W 1989-90 pracował także jako dziennikarz w „Gazecie Prowincjonalnej”, a następnie do 1991 był sekretarzem redakcji „Głosu Ziemi Cieszyńskiej”. W 1991 otrzymał Nagrodę Artystyczną Młodych im. St. Wyspiańskiego. W 1991–96 pełnił funkcję wicedyrektora Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej Instytutu Polskiego w Pradze. Inicjował wydawanie przekładów polskich autorów w Czechach, a także przekładów czeskich pisarzy na język polski. Współpracował z Praskim Festiwalem Pisarzy. W 1993 odbył z Wisławą Szymborską podróż z Krakowa do Pragi, która zaowocowała powstaniem kilkudziesięciu limeryków współautorstwa obojga (druk niektórych z nich: „NaGłos” 1993 nr 12, 1996 nr 24). Wiersze, przekłady i artykuły drukował w tym okresie m.in. także na łamach „Nowego Nurtu” (1990-96), „Zwrotu” (1990-91), „Odry” (1991, 1996, 1999), „Krasnogrudy” (1993, 1996, 1998, 2000-01), „Kresów” (1994, 1996, 1999), „Frazy” (1996), „Literatury na Świecie” (1994-2001), „Res Publiki Nowej” (2002, 2004-05, 2007), „Twórczości” (2005-06). Współpracował nadto jako tłumacz z języka czeskiego z dodatkiem „Dziennika” „Europa”, jako recenzent i satyryk z miesięcznikiem teatralnym „Foyer” oraz jako autor wierszy dla dzieci z czasopismem „Czarodziejska Kura”. W 1994 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od 1996 współpracował z organizatorami Festiwalu Literackiego Port Legnica, a następnie do 2008 z wydawnictwem Biuro Literackie we Wrocławiu. Od lutego do czerwca 1997 pracował jako wykładowca w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, filia w Cieszynie, a od września tegoż roku do grudnia 1998 jako doradca programowy w Biurze Organizacyjnym Programu „Kraków Europejskie Miasto Kultury 2000”. W 1999-2000 był dyrektorem Cieszyńskiego Ośrodka Kultury. W 2000-04 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Ambasady RP w Republice Czeskiej i wicedyrektora Instytutu Polskiego w Pradze. W 2006-10 kierował Instytutem Polskim w Bratysławie. Współpracował ze słowacko-węgierskim wydawnictwem Kalligram, propagując literaturę polską i inicjując wydawanie przekładów. W 2011-13 był wicedyrektorem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego z siedzibą w Bratysławie.</p> |
| | + | <p>W 1992 zawarł związek małżeński z Joanną Jędrusik, artystą plastykiem i pedagogiem; ma dwoje dzieci: córkę Almę (ur. 1986) i syna Klaudiusza (ur. 1996). Mieszka w Bratysławie i Cieszynie.</p> |
| | + | </div> <!-- biogram --> |
| | | | |
| − | Pseud.: Despret Ausweis; Tomasz Ożana
| + | <span id='tworczosc'></span><div id='primary'> |
| | | | |
| − | Poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz.
| + | ==TWÓRCZOŚĆ== |
| | + | <ol> |
| | | | |
| | + | <li> [[#Smakosze, kochankowie i płatni mordercy|Smakosze, kochankowie i płatni mordercy]]. (Wiersze z lat 1978-1981). Wwa: Czyt. 1984, 75 s. ''Ser. Poetycka''.</li> |
| | + | <li> Śpiąca muza. (Wiersze z lat 1982-1987). [Kr.:] OL 1988, 47 s. Przedr. zob. poz. 4.</li> |
| | + | <li> Wiersze dla moich przyjaciół wybrane z lat 1978-1987. Kr.: „Mies. Małopol.”* 1988, 24 s. ''Bibl. „Mies. Małopol''.”*.</li> |
| | + | <li> [[#Dwa zbiory wierszy|Dwa zbiory wierszy]]. Londyn: Puls 1990, 88 s. ''Poezja,'' t. 4.</li> |
| | + | <p class='comment'>Zawiera także wiersze z poz. 2.</p> |
| | + | <li> [[#Trzeci brzeg|Trzeci brzeg]]. [Wiersze]. Kr.: OL 1992, 61 s.</li> |
| | + | <li> [[#Legendy praskiego metra|Legendy praskiego metra]]. [Wiersze]. Pozn.: Wydawn. Obserwator 1996, 60 s''. Bibl. „Czasu Kult.''”, t. 7.</li> |
| | + | <p class='comment'>Zawiera także wybór poezji czeskiej w przekł. Z.M.</p> |
| | + | <li> [[#Kraina wiecznych zer|Kraina wiecznych zer]]. [Wiersze]. Legnica: Biuro Lit. Port Legnica 2000, 71 s.</li> |
| | + | <li> [[#Prolegomena|Prolegomena]]. Nieprzyjemne wiersze dla dorosłych. Legnica: Biuro Lit. Port Legnica 2003, 68 s. ''Port Legnica 2003'', t. 4.</li> |
| | + | <p class='comment'>Nominacja do nagrody Paszport „Polityki” w 2004.</p> |
| | + | <li> Nietubyć. [Wiersze]. Powst. 2005-10.</li> |
| | + | <p class='comment'>Teksty były dostępne w 2010 na stronie internetowej: http://www.nieszuflada.pl/; podp. Despret Ausweis [inf. Autora].</p> |
| | + | <li> [[#Wspomnienia z poezji nowoczesnej|Wspomnienia z poezji nowoczesnej]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2005, 54 s. ''Więcej Poezji'', t. 13.</li> |
| | + | <li> [[#Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji|Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji]]. Wr.: Biuro Lit. 2007, 69 s.'' Więcej Poezji'', t. 32.</li> |
| | + | <p class='comment'>Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.</p> |
| | + | <p class='comment'>Przekł. słowac.: Verše proti zdaňovaniu poézie. [Przeł.:] J. Andričík, K. Chmel, K. Laučíková-Dugast. Bratislava 2015.</p> |
| | + | <li> [[#Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej|Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej]]. [Wiersze dla dzieci]. Wr.: Biuro Lit. 2008, 53 s. ''Dziecinada.''</li> |
| | + | <li> [[#Zima w małym mieście na granicy|Zima w małym mieście na granicy]]. Wiersze od Bożego Narodzenia 2004 do Wielkanocy 2005. [Drzeworyt:]. W. Szumiński. Sejny: Fundacja Pogranicze 2008, 157 s. ''Ser. Poetycka Inicjał''.</li> |
| | + | <li> [[#Mroczny przedmiot pożądania|Mroczny przedmiot pożądania]]. [Wiersze]. Wr.: Biuro Lit. 2014, 320 s. ''Poezje'', t. 106.</li> |
| | + | <p class='block'>Przekłady utworów Z. Macheja w antologiach zagranicznych, m.in.: ang.: Young poets of a new Poland. [Przekł., wstęp i noty:] D. Pirie. London 1993; A book of luminous things. [Wybór i i wstęp:] Cz. Miłosz. San Diego, New York, London 1996, – bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ. [Wybór i przekł.:] B. Dankov. Sofiâ 2006, – franc.: Poésie. [Wybór:] K. Dedecius. [T.] 2. [Montricher]. Paris 2000, – niem.: Poesie. [Wybór i przekł.:] K. Dedecius. [T.] 2. Zürich 1996; Es ist Zeit. Gedichte ausgewählt. [Wybór i oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998; Das Unsichtbare lieben. Neue Polonische Lyrik. Wybór i posł.: D. Danielewicz-Kerski. Köln [1998], – serb.: Srpsko-poljski most poezije Polsko-serbski most poezji. [Oprac.:] J. Stefanovic. Kragujevac 2004.</p> |
| | + | </ol> |
| | + | ===Przekłady=== |
| | + | <ol> |
| | + | <li> R. Kníže: Krajina s mračnem Krajobraz z chmura [!] [Wiersze]. Plzeň: Pro libris 2006, 40 s.</li> |
| | + | <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> |
| | + | <li> M. Urban: Klątwa siedmiu kościołów. [Powieść]. Wwa: Prószyński i S-ka [2006], 247 s.</li> |
| | + | <p class='comment'>Tekst w jęz. pol. i czes.</p> |
| | + | <li> I. Štrpka: Cicha ręka. Dziesięć elegii. [Wiersze]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009, 59 s. ''Europejski Poeta Wolności, Nominacje.''</li> |
| | + | </ol> |
| | + | </div id='primary'> |
| | | | |
| | + | <div id='secondary'> |
| | + | ==OPRACOWANIA (wybór)== |
| | | | |
| − | Urodzony 17 sierpnia 1958 w Cieszynie; syn Alojzego Macheja, księgowego, i Zofii z domu Łabudek, pracownicy PSS Społem. Uczęszczał do II Liceum im. M. Kopernika w Cieszynie; w 1977 zdał tam maturę. Następnie podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (UJ). Od 1977 był związany jako autor i kolporter z niezależnym ruchem wydawniczym w Krakowie. W 1980 był jednym z współzałożycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów na UJ. W tymże roku debiutował wierszami pt. ''Nikt nigdy nie odkryje Ameryki'' i'' Noe dziś wieczorem'', opublikowanymi na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 21). W 1982 zdał egzamin magisterski na polonistyce i rozpoczął studia religioznawcze na UJ; w 1987 uzyskał magisterium z tego zakresu. W 1987–91 pracował jako nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Cieszynie. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną. Wiersze, prozę, przekłady i recenzje drukował wówczas <nowiki>m.in</nowiki>. na łamach czasopism wydawanych do 1989 poza cenzurą: „Puls”, Londyn (1984, 1988, 1991, 1993), „Arka” (1986, 1988-89), „Kurs” (1987), „BruLion” (1988-1995; tu także recenzje pod pseud. Tomasz Ożana), „Gąbka” (1989); współpracował także z czasopismem mówionym „NaGłos”. W 1988 otrzymał Nagrodę „Arki” za najbardziej znaczące wejście w literaturę ostatnich lat. Od 1988 działał w Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, w 1989-90 był współzałożycielem i działaczem Komitetu Obywatelskiego w Cieszynie. Od końca lat osiemdziesiątych zajmował się także pracą translatorską; debiutował w 1988 przekładami wierszy E. Pounda, opublikowanymi w „Znaku” (nr 7); pierwsze tłumaczenia z literatury czeskiej, przekład wierszy I. Blatnego, ogłosił w 1994 na łamach „Literatury na Świecie” (nr 9). W 1989-90 pracował także jako dziennikarz w „Gazecie Prowincjonalnej”, a następnie do 1991 był sekretarzem redakcji „Głosu Ziemi Cieszyńskiej”. W 1991 otrzymał Nagrodę Artystyczną Młodych im. St. Wyspiańskiego. W 1991–96 pełnił funkcję wicedyrektora Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej Instytutu Polskiego w Pradze. Inicjował wydawanie przekładów polskich autorów w Czechach, a także przekładów czeskich pisarzy na język polski. Współpracował z Praskim Festiwalem Pisarzy. W 1993 odbył z Wisławą Szymborską podróż z Krakowa do Pragi, która zaowocowała powstaniem kilkudziesięciu limeryków współautorstwa obojga (druk niektórych z nich: „NaGłos” 1993 nr 12, 1996 nr 24). Wiersze, przekłady i artykuły drukował w tym okresie <nowiki>m.in</nowiki>. także na łamach „Nowego Nurtu” (1990-96), „Zwrotu” (1990-91), „Odry” (1991, 1996, 1999), „Krasnogrudy” (1993, 1996, 1998, 2000-01), „Kresów” (1994, 1996, 1999), „Frazy” (1996), „Literatury na Świecie” (1994-2001), „Res Publiki Nowej” (2002, 2004-05, 2007), „Twórczości” (2005-06). Współpracował nadto jako tłumacz z języka czeskiego z dodatkiem „Dziennika” „Europa”, jako recenzent i satyryk z miesięcznikiem teatralnym „Foyer” oraz jako autor wierszy dla dzieci z czasopismem „Czarodziejska Kura”. W 1994 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Od 1996 współpracował z organizatorami Festiwalu Literackiego Port Legnica, a następnie do 2008 z wydawnictwem Biuro Literackie we Wrocławiu. Od lutego do czerwca 1997 pracował jako wykładowca w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, filia w Cieszynie, a od września tegoż roku do grudnia 1998 jako doradca programowy w Biurze Organizacyjnym Programu „Kraków Europejskie Miasto Kultury 2000”. W 1999-2000 był dyrektorem Cieszyńskiego Ośrodka Kultury. W 2000-04 pełnił funkcję pierwszego sekretarza Ambasady RP w Republice Czeskiej i wicedyrektora Instytutu Polskiego w Pradze. W 2006-10 kierował Instytutem Polskim w Bratysławie. Współpracował ze słowacko-węgierskim wydawnictwem Kalligram, propagując literaturę polską i inicjując wydawanie przekładów. W 2011-13 był wicedyrektorem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego z siedzibą w Bratysławie.
| |
| | | | |
| − | W 1992 zawarł związek małżeński z Joanną Jędrusik, artystą plastykiem i pedagogiem; ma dwoje dzieci: córkę Almę (ur. 1986) i syna Klaudiusza (ur. 1996). Mieszka w Bratysławie i Cieszynie.
| + | <ul> |
| | + | <li>Ank. 2012, 2013.</li> |
| | + | <li> Wywiady: Drzwi zawsze otwarte. Rozm. z Z. Machejem i A. Zajączkowskim A. Jagodziński. „Gaz. Wybor.” 1992 nr 26; Życie bez rymu byłoby uboższe i smętne. Rozm. K. Maliszewski. „Nowy Nurt” 1995 nr 12; Praski przechodzień. Rozm. Z. Baran. „Rzeczpospolita” 1997 nr 167, przedr. w: Z. Baran: Apokalipsa i nadzieja. Kr. 2000; Wiersze na zamówienie. Rozm. M. Rybak. W tejże: Rozbiórka. Wr. 2007.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| | + | ===Ogólne=== |
| | | | |
| − | TWÓRCZOŚĆ
| + | <ul> |
| | + | <li> [M. STALA] J. KRZOS: „Z twarzą kredowobiałą, jak gdyby zwiedzał piekła”. „Brulion”* 1988 nr 7/8.</li> |
| | + | <li> [P. MATYWIECKI] P.M.: Przyjaźń i miłość Z.M. „Wezwanie”* 1989 nr 15.</li> |
| | + | <li> E. KOREPTA: Wartości społeczno-kulturowe poezji Z. Macheja. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1995 nr 1532, przedr. w: Symbole kulturowe, komunikacja społeczna, społeczności regionalne. Katow. 1995.</li> |
| | + | <li> G. KOCIUBA: Z szarości wydobywać światło. „Fraza” 1996 nr 11/12.</li> |
| | + | <li> K. MALISZEWSKI: Znaczyć ponad znaczenie. (Z dziejów jednego artyzmu). „Nowy Nurt” 1996 nr 1, przedr. w tegoż: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydg. 1999.</li> |
| | + | <li> R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy. „Odra” 1997 nr 5, przedr. w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.</li> |
| | + | <li> K. MALISZEWSKI: M., legenda formy. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001.</li> |
| | + | <li> J. KORNHAUSER: Z. Machej: kraina wiecznych zer. W tegoż: Poezja i codzienność. Kr. 2003.</li> |
| | + | <li> A. NOWACZEWSKI: O wierszach „historycznoliterackich” Z. Macheja. W tegoż: Konfesja i tradycja. Sopot 2013.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| | + | ===Smakosze, kochankowie i płatni mordercy=== |
| | | | |
| − | # Smakosze, kochankowie i płatni mordercy. (Wiersze z lat 1978-1981). Wwa: Czyt. 1984, 75 s. ''Ser. Poetycka''.
| + | <ul> |
| − | # <nowiki>Śpiąca muza. (Wiersze z lat 1982-1987). [Kr.:] OL 1988, 47 s. Przedr. zob. poz. 4.</nowiki>
| + | <li> J. BOLEK: Dziura w całym. „Tu i Teraz” 1985 nr 13.</li> |
| − | # Wiersze dla moich przyjaciół wybrane z lat 1978-1987. Kr.: „Mies. Małopol.”* 1988, 24 s. ''Bibl. „Mies. Małopol''.”*.
| + | <li> P. CIELESZ. „Fakty” 1985 nr 21.</li> |
| − | # Dwa zbiory wierszy. Londyn: Puls 1990, 88 s. ''Poezja,'' t. 4.
| + | <li> D.T. LEBIODA: Martwe serce wróbla. „Tyg. Kult.” 1985 nr 14.</li> |
| | + | <li> K. LISOWSKI: Jesteśmy jak na obrazie za szkłem. „Nowe Książ.” 1985 nr 4.</li> |
| | + | <li> K. PIEŃKOSZ: Z sympatią do Piłata. „Literatura” 1985 nr 1.</li> |
| | + | <li> P. PIASZCZYŃSKI: Młody poeta. „Twórczość” 1986 nr 11/12.</li> |
| | + | <li> J. DRZEWUCKI. „Student” 1988 nr 2.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Zawiera także wiersze z poz. 2.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | # <nowiki>Trzeci brzeg. [Wiersze]. Kr.: OL 1992, 61 s.</nowiki>
| + | ===Śpiąca Muza=== |
| − | # <nowiki>Legendy praskiego metra. [Wiersze]. </nowiki>Pozn.: Wydawn. Obserwator 1996, 60 s''. Bibl. „Czasu Kult.''”, t. 7.
| + | |
| | | | |
| − | Zawiera także wybór poezji czeskiej w przekł. Z.M.
| + | <ul> |
| | + | <li> K. PIEŃKOSZ: Obudzona Muza. „Literatura” 1988 nr 10.</li> |
| | + | <li> A. POPRAWA: Budzenie Muzy. „Res Publica” 1988 nr 11.</li> |
| | + | <li> K. BIEDRZYCKI: Muza śpiąca i przebudzona. W tegoż: Wariacje metafizyczne. Kr. 2007.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | # <nowiki>Kraina wiecznych zer. [Wiersze]. Legnica: Biuro Lit. Port Legnica 2000, 71 s.</nowiki>
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| − | # Prolegomena. Nieprzyjemne wiersze dla dorosłych. Legnica: Biuro Lit. Port Legnica 2003, 68 s. ''Port Legnica 2003'', t. 4. | + | |
| | | | |
| − | Nominacja do nagrody Paszport „Polityki” w 2004.
| + | ===Dwa zbiory wierszy=== |
| | | | |
| − | # Nietubyć<nowiki>. [Wiersze]. </nowiki>Powst. 2005-10.
| + | <ul> |
| | + | <li> A.K. BOROWA: Rozdroża sceptycyzmu. „Nowe Książ.” 1991 nr 3.</li> |
| | + | <li> B. LATAWIEC: Między szlochem (patriotycznym) a szokiem (surrealistycznym). „Kult. Niezal.”* 1991 nr 69; przedr. w tejże: Zegary nie do zatrzymania. Mikołów 2012.</li> |
| | + | <li> I. SMOLKA: Liryka prawdy. „Gaz. Wybor.” 1991 nr 206.</li> |
| | + | <li> A. SZYMAŃSKA: Poeci trzech pokoleń. „Prz. Powsz.” 1991 nr 7/8.</li> |
| | + | <li> Taż: Zwyciężyć czas… „Tyg. Lit.” 1991 nr 22/23.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Teksty były dostępne w 2010 na stronie internetowej: <nowiki>http://www.nieszuflada.pl</nowiki>/; podp. Despret<nowiki> Ausweis [inf. Autora]. </nowiki>
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | # <nowiki>Wspomnienia z poezji nowoczesnej. [Wiersze]. </nowiki>Wr.: Biuro Lit. 2005, 54 s. ''Więcej Poezji'', t. 13.
| + | ===Trzeci brzeg=== |
| − | # Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji. Wr.: Biuro Lit. 2007, 69 s.'' Więcej Poezji'', t. 32.
| + | |
| | | | |
| − | Nominacja do Nagrody Lit. Gdynia oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.
| + | <ul> |
| | + | <li> F. ROSSET: Na jakim brzegu? „Dekada Lit.” 1993 nr 12/13.</li> |
| | + | <li> L. SZARUGA: Bez wioseł i steru. „Kultura”, Paryż 1993 nr 3.</li> |
| | + | <li> M. ZALESKI: Nowe oblicze potwora, czyli wyczekiwana zamiana miejsc. „Res Publica Nowa” 1993 nr 4.</li> |
| | + | <li> A. NIEWIADOMSKI: W życia wędrówce, na połowie czasu. „Kresy” 1994 nr 18.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Przekł. słowac.: <nowiki>Verše proti zdaňovaniu poézie. [Przeł.:] J. Andričík, K. Chmel,</nowiki> K. Laučíková-Dugast. Bratislava 2015.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | # <nowiki> Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej. [Wiersze dla dzieci]. </nowiki>Wr.: Biuro Lit. 2008, 53 s. ''Dziecinada.''
| + | ===Legendy praskiego metra=== |
| − | # <nowiki> Zima w małym mieście na granicy. Wiersze od Bożego Narodzenia 2004 do Wielkanocy 2005. [Drzeworyt:]. W. Szumiński. Sejny: Fundacja Pogranicze 2008, 157 s. </nowiki>''Ser. Poetycka Inicjał''.
| + | |
| − | # <nowiki> Mroczny przedmiot pożądania. [Wiersze]. </nowiki>Wr.: Biuro Lit. 2014, 320 s. ''Poezje'', t. 106.
| + | |
| | | | |
| | + | <ul> |
| | + | <li> J. GRĄDZIEL: Stacja Praga. „Opcje” 1997 nr 1 [dot. też: Kraina wiecznych zer].</li> |
| | + | <li> P. KĘPIŃSKI: Liryka praskiego metra. „Rzeczpospolita” 1997 nr 13.</li> |
| | + | <li> K. MALISZEWSKI: „Jak jej syn i jak obcy”. „FA-art” 1997 nr 1 [dot. też: Kraina wiecznych zer].</li> |
| | + | <li> D. MUSZER: Legendy przerwanej erekcji. „List Oceaniczny” 1997 nr 48, toż „Topos” 1997 nr 2.</li> |
| | + | <li> K. PIEŃKOSZ: Cudze życie, obcy kosmos. „Sycyna” 1997 nr 20.</li> |
| | + | <li> L. SZARUGA: W zwolnionym tempie. „Kwart. Artyst.” 1997 nr 4.</li> |
| | + | <li> P. ŚLIWIŃSKI: Czeskie zwierciadło. „Nowe Książ.” 1997 nr 5.</li> |
| | + | <li> W. WENCEL: Sztuczne raje. „Fronda” 1997 nr 9/10.</li> |
| | + | <li> A. WIEDEMANN: Dziewczyny i bombowce. „Odra” 1997 nr 6, przedr. w tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.– R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy; zmysłowe i nietykalne. W tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | Przekłady utworów Z. Macheja w antologiach zagranicznych, <nowiki>m.in</nowiki>.: ang.: Young poets of a new Poland. <nowiki>[</nowiki>Przekł., wstęp i noty:] D. Pirie. London 1993; A book of luminous things. <nowiki>[Wybór i </nowiki>i wstęp:] Cz. Miłosz. San Diego, New York, London 1996, – bułg.: Antologiâ na novata polska poeziâ<nowiki>. [Wybór i przekł.:] B. </nowiki>Dankov. Sofiâ 2006, – franc.: Poésie<nowiki>. [Wybór:] K. Dedecius. [T.] 2.</nowiki> <nowiki>[</nowiki>Montricher]. Paris 2000, – niem.: Poesie<nowiki>. [Wybór i przekł.:] K. Dedecius. </nowiki><nowiki>[T.] 2. Zürich</nowiki> 1996; Es ist Zeit. Gedichte ausgewählt. <nowiki>[</nowiki>Wybór i oprac.:] P. Gehrisch, D. Krause. Dresden 1998; Das Unsichtbare lieben. Neue Polonische Lyrik. Wybór i posł.: D. Danielewicz-Kerski. <nowiki>Köln [1998], – </nowiki>serb.: Srpsko-poljski most poezije = Polsko-serbski most poezji. <nowiki>[Oprac.:] J. </nowiki>Stefanovic. Kragujevac 2004.
| + | ===Kraina wiecznych zer=== |
| | | | |
| | + | <ul> |
| | + | <li> [dot. też: Legendy praskiego metra:] J. GRĄDZIEL: Stacja Praga. „Opcje” 1997 nr 1; K. MALISZEWSKI: „Jak jej syn i jak obcy”. „FA-art” 1997 nr 1.</li> |
| | + | <li> G. TOMICKI: Liczby się liczą. „Twórczość” 2001 nr 5.</li> |
| | + | <li> M. URBANOWSKI: Z krainy wiecznych zer. W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| | + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | Przekłady
| + | ===Prolegomena=== |
| | | | |
| − | # R. Kníže: Krajina s mračnem<nowiki> = Krajobraz z chmura [!]</nowiki> <nowiki>[Wiersze]. </nowiki>Plzeň: Pro libris 2006, 40 s.
| + | <ul> |
| | + | <li> A. KAŁUŻA: Zuchwałe rozrywki po dobranocce. „Nowe Książ.” 2003 nr 7/8.</li> |
| | + | <li> P. MACKIEWICZ: Czeszki opalają się toplesss. „Odra” 2004 nr 1.</li> |
| | + | <li> P. ŚLIWIŃSKI: Łatwość. „Res Publica Nowa” 2004 nr 1.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Tekst w jęz. pol. i czes.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | # <nowiki>M. Urban: Klątwa siedmiu kościołów. [Powieść]. Wwa: Prószyński i S-ka [2006], 247 s.</nowiki>
| + | ===Wspomnienia z poezji nowoczesnej=== |
| | | | |
| − | Tekst w jęz. pol. i czes.
| + | <ul> |
| | + | <li> P. MACKIEWICZ: Co się tu uprawia? „Twórczość” 2005 nr 5.</li> |
| | + | <li> A. NOWACZEWSKI: Historia literatury według M. „Fraza” 2005 nr 4.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | # I. Štrpka<nowiki>: Cicha ręka. Dziesięć elegii. [Wiersze]. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009, 59 s. </nowiki>''Europejski Poeta Wolności, Nominacje.''
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| | + | ===Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji=== |
| | | | |
| | + | <ul> |
| | + | <li> M. BARON: Burza w szklance sztuki. „Opcje” 2007 nr 2.</li> |
| | + | <li> J. GUTOROW: Machej, czyli lekkość poezji. „Tyg. Powsz.” 2007 nr 39.</li> |
| | + | <li> K. LISOWSKI: Mistrzowskie lekcje przekory. „Twórczość” 2007 nr 8.</li> |
| | + | <li> A. REIMANN: Chodzenie w czeskim filmie. „Nowe Książ.” 2007 nr 6.</li> |
| | + | <li> P. MACKIEWICZ: Berecik na głowie. „Odra” 2008 nr 4.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | OPRACOWANIA (wybór)
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| | + | ===Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej=== |
| | | | |
| | + | <ul> |
| | + | <li> M. ORLIŃSKI: Kamień schron. „Twórczość” 2008 nr 10, przedr. w tegoż: Płynne przejścia. Mikołów 2011 [dot też: Zima w małym mieście na granicy].</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Ank. 2012, 2013. – Wywiady: Drzwi zawsze otwarte. Rozm. z Z. Machejem i A. Zajączkowskim A. Jagodziński. „Gaz. Wybor.” 1992 nr 26; Życie bez rymu byłoby uboższe i smętne. Rozm. K. Maliszewski. „Nowy Nurt” 1995 nr 12; Praski przechodzień. Rozm. Z. Baran. „Rzeczpospolita” 1997 nr 167, przedr. w: Z. Baran: Apokalipsa i nadzieja. Kr. 2000; Wiersze na zamówienie. Rozm. M. Rybak. W tejże: Rozbiórka. Wr. 2007.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | Ogólne: <nowiki>[M. STALA] J. KRZOS: „Z twarzą kredowobiałą, jak gdyby zwiedzał piekła”. „Brulion”* 1988 nr 7/8. – [P. MATYWIECKI] P.M.: Przyjaźń i miłość Z.M. „Wezwanie”* 1989 nr 15. – E. KOREPTA: Wartości społeczno-kulturowe poezji Z. </nowiki>Macheja. „Pr. Nauk. UŚl. w Katow.” 1995 nr 1532, przedr. w: Symbole kulturowe, komunikacja społeczna, społeczności regionalne. Katow. 1995. – G. KOCIUBA: Z szarości wydobywać światło. „Fraza” 1996 nr 11/12. – K. MALISZEWSKI: Znaczyć ponad znaczenie. (Z dziejów jednego artyzmu). „Nowy Nurt” 1996 nr 1, przedr. w tegoż: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydg. 1999. – R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy. „Odra” 1997 nr 5, przedr. w tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998. – K. MALISZEWSKI: M., legenda formy. W tegoż: Zwierzę na J. Wr. 2001. – J. KORNHAUSER: Z. Machej: kraina wiecznych zer. W tegoż: Poezja i codzienność. Kr. 2003. – A. NOWACZEWSKI: O wierszach „historycznoliterackich” Z. Macheja. W tegoż: Konfesja i tradycja. Sopot 2013.
| + | ===Zima w małym mieście na granicy=== |
| | | | |
| − | Smakosze, kochankowie i płatni mordercy (poz. 1): J. BOLEK: Dziura w całym. „Tu i Teraz” 1985 nr 13. – P. CIELESZ. „Fakty” 1985 nr 21. – D.T. LEBIODA: Martwe serce wróbla. „Tyg. Kult.” 1985 nr 14. – K. LISOWSKI: Jesteśmy jak na obrazie za szkłem. „Nowe Książ.” 1985 nr 4. – K. PIEŃKOSZ: Z sympatią do Piłata. „Literatura” 1985 nr 1. – P. PIASZCZYŃSKI: Młody poeta. „Twórczość” 1986 nr 11/12. – J. DRZEWUCKI. „Student” 1988 nr 2.
| + | <ul> |
| | + | <li> W. KLEJMONT: Małe jest piękne, małe jest ludzkie… „Alm. Sejneński” 2006/2008 nr 6.</li> |
| | + | <li> M. ORLIŃSKI: Kamień schron. „Twórczość” 2008 nr 10; przedr. w tegoż: Płynne przejścia. Mikołów 2011 [dot też: Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej].</li> |
| | + | <li> J. ORSKA: Wiersze z kalendarza. „Nowe Książ.” 2008 nr 11.</li> |
| | + | <li> J. PILCH: Zima w Cieszynie. „Dziennik” 2008 nr 92.</li> |
| | + | <li> L. SZARUGA: Świat poetycki (XL). „Zesz. Lit.” 2008 nr 103.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Śpiąca Muza (poz. 2): K. PIEŃKOSZ: Obudzona Muza. „Literatura” 1988 nr 10. – A. POPRAWA: Budzenie Muzy. „Res Publica” 1988 nr 11. – K. BIEDRZYCKI: Muza śpiąca i przebudzona. W tegoż: Wariacje metafizyczne. Kr. 2007.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | | | |
| − | Dwa zbiory wierszy (poz. 4): A.K. BOROWA: Rozdroża sceptycyzmu. „Nowe Książ.” 1991 nr 3. – B. LATAWIEC: Między szlochem (patriotycznym) a szokiem (surrealistycznym). „Kult. Niezal.”* 1991 nr 69; przedr. w tejże: Zegary nie do zatrzymania. Mikołów 2012. – I. SMOLKA: Liryka prawdy. „Gaz. Wybor.” 1991 nr 206. – A. SZYMAŃSKA: Poeci trzech pokoleń. „Prz. Powsz.” 1991 nr 7/8. – Taż: Zwyciężyć czas… „Tyg. Lit.” 1991 nr 22/23.
| + | ===Mroczny przedmiot pożądania=== |
| | | | |
| − | Trzeci brzeg (poz. 5): F. ROSSET: Na jakim brzegu? „Dekada Lit.” 1993 nr 12/13. – L. SZARUGA: Bez wioseł i steru. „Kultura”, Paryż 1993 nr 3. – M. ZALESKI: Nowe oblicze potwora, czyli wyczekiwana zamiana miejsc. „Res Publica Nowa” 1993 nr 4. – A. NIEWIADOMSKI: W życia wędrówce, na połowie czasu. „Kresy” 1994 nr 18.
| + | <ul> |
| | + | <li> P. MACKIEWICZ: Pielgrzymki pióra. „Nowe Książ.” 2015 nr 1.</li> |
| | + | <li> A. WIEDEMANN: Podwójne szczęście. W tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.</li> |
| | + | </ul> |
| | | | |
| − | Legendy praskiego metra<nowiki> (poz. 6): J. GRĄDZIEL: Stacja Praga. „Opcje” 1997 nr 1 [dot. też: Kraina wiecznych zer]. – P. KĘPIŃSKI: Liryka praskiego metra. „Rzeczpospolita” 1997 nr 13. – K. MALISZEWSKI: „Jak jej syn i jak obcy”. „FA-art” 1997 nr 1 [dot. też: Kraina wiecznych zer]. – D. MUSZER: Legendy przerwanej erekcji. „List Oceaniczny” 1997 nr 48, toż „Topos” 1997 nr 2. – K. </nowiki>PIEŃKOSZ: Cudze życie, obcy kosmos. „Sycyna” 1997 nr 20. – L. SZARUGA: W zwolnionym tempie. „Kwart. Artyst.” 1997 nr 4. – P. ŚLIWIŃSKI: Czeskie zwierciadło. „Nowe Książ.” 1997 nr 5. – W. WENCEL: Sztuczne raje. „Fronda” 1997 nr 9/10. – A. WIEDEMANN: Dziewczyny i bombowce. „Odra” 1997 nr 6, przedr. w tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.– R. RŻANY: Tajemnica brzuchomówcy; zmysłowe i nietykalne. W tegoż: Pozornie tak bardzo podzieleni. Rzeszów 1998.
| + | [[#tworczosc|Powrót na górę↑]] |
| | + | </div id='secondary'> |
| | | | |
| − | Kraina wiecznych zer<nowiki> (poz. 7): [dot. też: Legendy praskiego metra:] J. GRĄDZIEL: Stacja Praga. „Opcje” 1997 nr 1; K. MALISZEWSKI: „Jak jej syn i jak obcy”. „FA-art” 1997 nr 1. – G. TOMICKI: Liczby się liczą. „Twórczość” 2001 nr 5. – M. URBANOWSKI: Z krainy wiecznych zer. W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kr. 2007.</nowiki>
| + | <div class='author'>Barbara Marzęcka</div> |
| | | | |
| − | Prolegomena (poz. 8): A. KAŁUŻA: Zuchwałe rozrywki po dobranocce. „Nowe Książ.” 2003 nr 7/8. – P. MACKIEWICZ: Czeszki opalają się toplesss. „Odra” 2004 nr 1. – P. ŚLIWIŃSKI: Łatwość. „Res Publica Nowa” 2004 nr 1.
| + | </div> <!-- all --> |
| − | | + | |
| − | Wspomnienia z poezji nowoczesnej (poz. 10): P. MACKIEWICZ: Co się tu uprawia? „Twórczość” 2005 nr 5. – A. NOWACZEWSKI: Historia literatury według M. „Fraza” 2005 nr 4.
| + | |
| − | | + | |
| − | Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji (poz. 11): M. BARON: Burza w szklance sztuki. „Opcje” 2007 nr 2. – J. GUTOROW: Machej, czyli lekkość poezji. „Tyg. Powsz.” 2007 nr 39. – K. LISOWSKI: Mistrzowskie lekcje przekory. „Twórczość” 2007 nr 8. – A. REIMANN: Chodzenie w czeskim filmie. „Nowe Książ.” 2007 nr 6. – P. MACKIEWICZ: Berecik na głowie. „Odra” 2008 nr 4.
| + | |
| − | | + | |
| − | Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej (poz. 12): M. ORLIŃSKI: Kamień schron. „Twórczość” 2008 nr 10, przedr. w tegoż: Płynne przejścia. Mikołów 2011 <nowiki>[</nowiki>dot też: Zima w małym mieście na granicy].
| + | |
| − | | + | |
| − | Zima w małym mieście na granicy<nowiki> (poz. 13): W. KLEJMONT: Małe jest piękne, małe jest ludzkie… „Alm. Sejneński” 2006/2008 nr 6. – M. ORLIŃSKI: Kamień schron. „Twórczość” 2008 nr 10; przedr. w tegoż: Płynne przejścia. Mikołów 2011 [</nowiki>dot też: Przygody przyrody, czyli Swawole i niedole zwierząt w świecie ludzi i dalej]. – J. ORSKA: Wiersze z kalendarza. „Nowe Książ.” 2008 nr 11. – J. PILCH: Zima w Cieszynie. „Dziennik” 2008 nr 92. – L. SZARUGA: Świat poetycki (XL). „Zesz. Lit.” 2008 nr 103.
| + | |
| − | | + | |
| − | Mroczny przedmiot pożądania (poz. 14): P. MACKIEWICZ: Pielgrzymki pióra. „Nowe Książ.” 2015 nr 1. – A. WIEDEMANN: Podwójne szczęście. W tegoż: Poczytalność. Przygody literackie. Wr. 2016.
| + | |
| − | | + | |
| − | <div align="right"></div>
| + | |
| − | | + | |
| − | <div align="right">Barbara Marzęcka</div>
| + | |
