RUDZKA Zyta
ur. 1964
Powieściopisarka, poetka, dramatopisarka.
Urodzona 10 października 1964 w Warszawie; córka Zygmunta Rudzkiego, chemika, i Czesławy z Zawadzkich, pielęgniarki. Dzieciństwo spędziła w Warszawie. W 1982 ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. J. Marti w Warszawie. W 1985-91 studiowała psychologię na Wydziale Filozofii Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Debiutowała jako poetka w 1985 wierszem pt. Ludzie, nagrodzonym w konkursie „Bez walki”, a zamieszczonym w piśmie „Południowa Wielkopolska” (nr 8). W 1985-86 otrzymała kilka nagród w konkursach organizowanych dla poetów, m.in. ogólnopolskim konkursie im. M. Kajki „O Laur Zielonego Liścia”, białostockim Konkursie Literackim Młodych, Konkursie Poetyckim im. S.R. Dobrowolskiego. Jako prozaik debiutowała w 1991 fragmentem powieści Białe klisze, opublikowanym na łamach „Twórczości” (nr 1). W 1992 otrzymywała stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki. Zajęła się terapią małżeństw oraz terapią poprzez sztukę, publikowała również artykuły z zakresu psychologii i seksuologii na łamach prasy kobiecej. Pisała także scenariusze filmów dokumentalnych i widowisk telewizyjnych. Za twórczość literacką otrzymała m.in. Nagrodę im. J. Iwaszkiewicza (1993), Nagrodę im. S. Piętaka (1993). Mieszka w Warszawie.
TWÓRCZOŚĆ
1. Ruchoma rzeczywistość. [Wiersze]. Pod red. J. Koperskiego-Leszina. Wwa: MAW 1989, 29 s. Pokolenie, Które Wstępuje, 11.
2. Białe klisze. [Powieść]. Wstęp: B. Zadura. Katow.: Akapit 1993, 154 s. Nowa Proza Pol. Wyd. 2 Izabelin: Świat Lit. 1997, 162 s. Bibl. Świata Lit.
Nagroda im. J. Iwaszkiewicza i im. S. Piętaka w 1991.
3. Uczty i głody. [Powieść]. Wwa: Iskry 1995, 154 s.
4. Pałac Cezarów. [Powieść]. Izabelin: Świat Lit. 1997, 180 s. Bibl. Świata Lit., 12.
5. Mykwa. [Powieść]. Izabelin: Świat Lit. 1999, 162 s. Bibl. Świata Lit., 25.
6. Seks, chemia i latanie. [Utwór dramatyczny]. Powst. 2001. Praprem. jako próba czytana: Reż.: M. Pęcikiewicz. Wwa, TR Warszawa 2002. Praprem.: Reż. M. Sosnowski. Wwa, Kino-Teatr Bajka 2005.
Pierwotne tytuły: Kurs fruwania dla ornitologów; Fruwanie dla ornitologów.
7. Dziewczyny Bonda. [Powieść]. Wwa: Świat Książki 2004, 271 s. Ser. ze Słonecznikiem.
8. Ślicznotka doktora Josefa. [Powieść]. Wwa: J. Santorski & Co Ag. Wydawn.; Wydawn. Inanna 2006, 284 s. Por. poz. 14.
Przekł. niem.: Doktor Josefs Schönste. [Przeł.] E. Kinsky. Zürich 2009.
9. Cukier Stanik. Sztuka w dwóch aktach. Powst. 2007. Druk: „Dialog” 2008 nr 7/8 s. 5-28. Praprem. jako próba czytana: Reż.: J. Puzyna-Chojka. Gdynia, T. Miej. im. W. Gombrowicza 2008. Praprem.: Reż. G. Gietzky. Wwa, Laboratorium Dramatu 2010. Zob. poz. 17.
Przekł. czes.: David Cukr Podprsenky. [Przeł.] J. Vobecky. Dostępny w Internecie: www.jirivobecky.ic.cz/preklady [dostęp. 14 września 2011].
Nagroda w konkursie Łódz. Forum Dramatu „Lustro. Obraz. Iluzja” w 2007; nominacja do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej 2008.
Nast. próba czytana: Reż.: M. Bogajewska. Wwa, Laboratorium Dramatu 2008.
Adapt. radiowa: Reż.: A. Piszczatowski. Radio 2011.
10. Fastryga. [Dramat]. Praprem. jako próba czytana: Reż.: W. Garbaczewski, Wr., T. Pol. 2008. Druk: „Not. Teatr.” 2009 nr 56/57 s. 250-282. Zob. poz. 17.
Nagroda w konkursie T. Pol. we Wr. na sztukę inspirowaną wydarzeniami Marca 68 w 2008.
Nast. próba czytana: Reż.: M. Ogrodzińska. Wwa, T. na Woli 2010.
11. Z penisem jak z mężem. Trudno o ideał. Wwa: Wydawn. J. Santorski& Co Ag. Wydawn. 2008, 126 s.
Praca popularna dot. seksualności kobiety.
12. Eskimos w podróży służbowej. [Dramat]. „Dialog” 2009 nr 6 s. 74-96. Praprem. jako próba czytana: Reż.: W. Szczawińska. Gdynia, T. Miej. 2009. Zob. poz. 17.
Nominacja do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej w 2009.
Nast. próba czytana: Reż.: W. Śmigasiewicz. TVP Kultura 2010.
13. Nawigacja nocą. [Dramat]. Powst. 2009.
Nominacja do finału Ogólnopolskiego Festiwalu Nowe Słuchowiska w 2009.
Adapt. radiowa: Reż.: M. Bogajewska. Radio 2009.
14. Ten się śmieje, kto ma zęby. [Monodram]. Reż.: N. Babińska 2010. Por. poz. 8. Zob. poz. 17.
Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie „Sztuka Monologu” w 2010.
15. Pęknięta, obwiązana nitką. [Dramat]. Praprem. jako próba czytana: Reż.: A. Smolar. Gdynia, T. Miej., Mała Scena 2010. Druk: „Dialog” 2011 nr 3 s. 30-32. Zob. poz. 17.
Nominacja do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej oraz finału
Ogólnopolskiego Konkursu „Sztuka Monologu” w 2010.
Adapt. radiowa: Reż.: W. Modestowicz. Radio 2011.
16. Zimny bufet. [Dramat]. Praprem. jako próba czytana: Reż.: U. Kijak. Gdynia, T. Miej. 2011. Druk: „Dialog” 2012 nr 1 s. 5-19, przedr. w: Dramatopisarki dekady. Kr.; Wwa 2012 s. 132-146.
Gdyńska Nagroda Dramaturgiczna w 2011.
Adapt. radiowa: Reż.: D. Błaszczyk. Radio 2011.
Przekł. niem.: [Przeł.] B. Samborska, A. Klecha. Reż.: B. Baranowska, Berlin, Gorki Studio 2013 [próba czytana].
17. Zimny bufet [Utwory dramatyczne]. Kr.; Sieraków: Panga Pank 2012, 299 s. Dramat Współczesny – Panga Pank, 37.
Zawartość: Eskimos w podróży [poz. 12]; Pęknięta, obwiązana nitką [poz. 15]; Cukier Stanik [poz. 9]; Zimny bufet [poz. 16]; Ten się śmieje, kto ma zęby [poz. 14].
Przekłady utworów Z.R. w antologiach zagranicznych: chorw.: Orkestru iza leda. Zagreb 2001 [tu: Zapach pomarańczy], - niem.: Landschaften und Luftinseln. München, - Verwandtschaft ohne Wahl=Powinowactwo bez wyboru. Osnabrück 2004 [tu utwór: Giftfresser=Ludożercy, nagrodzony w 2002 Europejską Nagrodą Radia Deutsche Welle].
OPRACOWANIA (wybór)
Ank. 2009, 2011. - Wywiady: Powieść jest mężczyzną. Rozm. D. Nowacki. „Nowy Nurt” 1996 nr 4; Stan łaski. Rozm. J. Nachiło. „Kur. Poranny” 1996 nr 258; Dziwny rodzaj przyjemności. Rozm. A. Kosińska. „Dekada Lit.” 1998 nr 5; Eros, śmierć, literatura. W: P. Czapliński, P. Śliwiński: Kontrapunkt. Rozmowy o książkach. Pozn. 1999; Ciche wędrowanie. Rozm. A. Bebłowska-Bednarkiewicz. „Życie” 2000 nr 64 [dot.: Mykwa]; By aktor miał z czego szyć. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2008 nr 7/8; Ładne piórka, krew na śniegu. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2009 nr 6; Niewidzialny terror. Rozm. M. Piejko. „Not. Teatr.” 2009 nr 56/57; Walka starego gorseciarza. Rozm. I. Szymańska. „Gaz. Wybor.” 2010 nr 162 [dot.: Cukier Stanik]; Trauma rzuca nam rękawicę. Rozm. J. Jaworska. „Dialog” 2011 nr 3.
LP XX w. (A. Górnicka-Boratyńska).
Ogólne: M. ORSKI: Jądro ciemności Z.R. W tegoż: Lustratorzy wyobraźni, rewidenci fikcji. Wwa 2003. - M. JENTYS: Najpiękniejszy obraz światła. O pisarstwie Z.R. „Migotania, Przejaśnienia” 2007/2008 nr 4, przedr. w tejże: Argonauci naszych czasów. Tor. 2009. - M. MIZURO: Brutalna i czuła. „Dialog” 2008 nr 7/8. – J. PUZYNA-CHOJKA: Gry (nie)pamięci Z.R. „Przestrzenie Teatru” 2012 nr 9.
Białe klisze (poz. 2): T. OLSZEWSKI: Magma. „Nowe Książ.” 1990 nr 9. - T. KOMENDANT: Zastane. „Twórczość” 1993 nr 9. – M. KANABRODZKI: Ewangelia Adama Kadmana. „Tytuł” 1994 nr 2. – M. ORSKI: Marionetki nowoczesnej cywilizacji. „Odra” 1994 nr 11. – W. RATAJCZAK: Starsi panowie dwaj i ich ulubienica. „Czas Kult.” 1994 nr 4. – K. PACZUSKI: Metafizyczny dreszcz. „Akcent” 1995 nr 2. – M. RABIZO-BIREK: Poematy cielesności. Proza Z.R. i Grzegorza Strumyka. „Twórczość” 2001 nr 6. – B. WITOSZ: Kobieta w literaturze. Katow. 2001, passim [dot. także: Pałac Cezarów].
Uczty i głody (poz. 3): P. CZAPLIŃSKI: Alegorie wygnania. „Tytuł” 1996 nr 3. – M. KRASSOWSKI: Kolejna prowokacja. „Wiad. Kult.” 1996 nr 18. - D. NOWACKI: (Nie)nasycenie. „Kresy” 1996 nr 26. – A. STACHOWIAK: Zyta uwodzicielka. „FA-art” 1996 nr 2. – P. ŚLIWIŃSKI: Psycho-machina. „Res Publica Nowa” 1996 nr 5. – M. RABIZO-BIREK: Architektura secesji. „Twórczość” 1997 nr 10 [dot. także: Pałac Cezarów].
Pałac Cezarów (poz. 4): A. WIEDEMANN: Z.R. – mała medytacja nad fragmentem powieści „Pałac Cezarów”. „Nowy Nurt” 1996 nr 4, polem.: M. RABIZO-BIREK. Tamże 1996 nr 7. – H. GOSK: Pierwotność. „Nowe Książki” 1997 nr 7. – A. GÓRNICKA-BORATYŃSKA: Metafora Afryki. „Res Publica Nowa” 1997 nr 10. – S. MELKOWSKI: Józefina de la Pologne. „Wiad. Kult.” 1997 nr 32. – D. NOWACKI: Do trzech razy sztuka. „FA-art” 1997 nr 2/3. – M. RABIZO-BIREK: Architektura secesji. „Twórczość” 1997 nr 10 [dot. także: Uczty i głody]. – K. UNIŁOWSKI: Afrykańskie podróże. W tegoż: Skądinąd. Bytom 1998 [dot. także: T. Małyszek: Światłość i cień]. – B. WITOSZ: Kobieta w literaturze. Katow. 2001, passim [dot. także: Białe klisze]. – B. ZADURA: Cząstka wielkiej otchłani. W tegoż: szkice, recenzje, felietony. T. 2. Wr. 2007.
Mykwa (poz. 5): Z. MOKRANOWSKA: Jak (wy)myśleć (ić) „Mykwę”? „FA-art” 2000 nr 1-2. – D. NOWACKI: Zwycięstwo ducha. „Nowe Książ.” 2000 nr 4. - M. RABIZO-BIREK: Oczyszczenie. „Twórczość” 2000 nr 10. – M. WITKOWSKI: Sprawa R. „Studium” 2000 nr 2/3. - Zob. też Wywiady.
Ślicznotka doktora Josefa (poz. 8): M. CUBER: Wszyscy pomrzemy. „Nowe Książ.” 2006 nr 9. – B. DARSKA: Blisko śmierci przez całe życie. „Kresy” 2006 nr 4. – M. JENTYS: Nietykalni, niewidzialni. „Twórczość” 2006 nr 10. – A. MORAWIEC: Ślicznotka Hauptsturmführera Mengelego. O krytycznej powieści Z.R. „Er(r)go” 2007 nr 1. – M. ORSKI: Dryfując w gorączce powietrza. „Odra” 2007 nr 1, przedr. w wersji zmien. w tegoż: Opowieści dla dorosłych i opowiastki dla niedorosłych. Wr. 2010. – A. SZÓSTAK: Arkadia a rebour w „Ślicznotce doktora Josefa” Z.R., „Rzeczach nienasyconych” A. Czcibora-Piotrowskiego i „Gnoju” W. Kuczoka. W tejże: Między mitem a rzeczywistością. Zielona Góra 2012.
Cukier Stanik (poz. 9): A. UŚCIŃSKA: Szczęście – sprawa bardzo higieniczna. „Teatr” 2010 nr 10. - Zob. też Wywiady.
Fastryga (poz. 10): M. CHLASTA-DZIĘCIOŁOWSKA: „Niepamięć zbiorowa”. O dramatach: Jarosława Kamińskiego „Czystka”, Artura Pałygi „Żyd”, Z.R. „Fastryga”, Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk „Burmistrz”. „Not. Teatr.” 2009 nr 56/57. – R. PAWŁOWSKI: Komandosi i inni, czyli teatr o Marcu. „Not. Teatr.” 2009 nr 56/57. – Zob. też Wywiady.
Pęknięta, obwiązana nitką (poz. 15): J. KOPCIŃSKI: Biedne krokodyle. „Dialog” 2011 nr 3.
Maria Kotowska-Kachel
